P. Rami, ... Ciceronianus, ..

141쪽

CICERONIANV s. Is svero secundae luinque orationes, ad comperendinatum credo,comparatae fuerunt: Habitet

tamen non sunt, sed ad industriae ingeniique laudem publicatae. Atque hoc praelio magnifi-cὰ vietiis est Hortesus: Secutae sunt Fonteii de Cςcinnae defensiones, nec deinceps dubius eloquentiae principatus fuit: Perspectu plane est,

labore uno authore, eloquentiam parari & co-

seruar sed viro iam Hortensi j exemplo planius

perspicietur. Hortesius post Consulatum,summum illud & flagrantilsimum studium, quo a puero fuerat incensus remisit: nobilis erat, di ues erat: habuit villam & in Tusculano& ad Baulos & ad portam Flumentanam & in Laurenti agro: Consularis erat, nec E Consularibus quenquam secum eloquentia comparandum videbat: negligebat autem eos, qui Consules non fuissent: ut Res Alexander non nisi Regibus , sic Consularisiae non nisi Consularibus virtute comparari voluit: Itaq; in omnium rerum abudantia voluit beatius, ut ipse putabat, certe remissius & mollius vivere. Fuit em Hortensius & victu & cultu valde mollis melicatus:Consulibus legem sumptuariam promulgantibus aduersatus est ait Dion: Primus p uones augurali coena posuit, ait Varro: Arg

nautaru tabulam H-s. CXL I. id est ter millenis sexcentis coronatis mercatus est,

eique aedem in Tusculano suo fecit.Piscinam

Κ iiij habuit

142쪽

i;s PETRI RAMI habuit, cuius Muraenam adeo dilexit', ut seuerit exanimatam, ait PIIesus: Nec minus de pis cib' , quam de seruis aegrotis solicitus fultim ritoque ob eam stultisiam, & Hortensius,& ius stultitiae affines nescio qui,piscinarii ad Asticum appellantur, qui digito caelum s ait Tullius in se putabant attingere, si muli barbati in piscinis essent, qui ad manum accederent. Et ibi m piscinarum Tritones consimili loco dictitur. Quidi illa qne Macrobius recitat, cuiuia modi sunti Hortensius,ait, platanos suas vino irrigare consueuit: adeo ut in quadam actione, quam habuit cu Cicerone, precario locum dicendi cum Tullio permutarit: abire enim in villam necessarib se velle, Ut vinum platano,

quam in Tusculano posuerat, ipse sit funderet: Sed forte ad notam seculi sui non susscit Ho tensius,vir alioqui cx professo mollis,& in praecinctu ponens omnem decorem: fuit enim v

stituaci mollitiem curioso : & ut bene amictus iret aclcm in speculo quaerebat: ubi se intues toga corpori sic applicabat, ut rugas no forte, feci industria locatas,artifex nodus astringeret:& sinus ex coposito deflues,modu lateris ambiret. Is quoda cu incederet elaboratus ad specie,

collegae de iniurijs diem dixit,quod sibi in a

gusths obuius, offensu fortuito structuram to-gς destruxerat:& capitale putauit,quod in hi mero suo locum ruga mutauisset. Huic igitur tam beato, noi caussarum, sed mensarum pa

trono

143쪽

CICERONIANVS.

re pri' ac poti' duceret) quid accidit3Prim' &secundus annus Jc tertius tantum quasi de picturae veteris colore detraxit,quantum no qui-

uis e populo, sed aemulus hic noster existimator doctus & intclligens posset cognoscere: Logius autem procedens,& in cςteris eloquentiqpartibus, tum maxime in celeritate de continuatione verboru adhqrcsces, sui diis unitior videbatur fieri quotidie. Hic igitur Hortesius l5gissim ξ in hoc eloquentiae spatio cςteros Oratores post se reliquerat,& victor ovas & tritiphas meta attingebat, cum in delicias & voluptates prolapsus, concidit: Coquus, piscator,arbor tor, quam disertus orator, & Rei p. re stor esse maluit. Quid interea Ciceroὶ Credo equidem tam subito aduersarij casu, victoriaeque occasione oblata, gaudio & laetitia exultasse, omnesque animi corpo isque vires intendisse: N5 dehistebat enim cum omni genere exercitationis, tum maxim chylo qui praestatissimus . atque optimus dicedi effector δί magister ante dictus est) partas δc ingenij & orationis o- pes & facultates augere. Quare iam sine controuersia, regno forensi potitus est O durum& improbum lasorem, AVD. imb vero Tra- tum & liberalem: neque enim honorum luΟ-rum caussas,sib Tullius retulit.Laboris huius

gratia factus est antea Quaestor & AEdilis:eiusdem laboris gratia fiet Praetor.Ital, quadrage- timo

144쪽

133 PETRI RAMIsimo anno Pr tor primus ex octo, ni Es centuriis ac suffragiis est factus: Nam cum propter assiduitatem in caussis & industriam, qua& summorum de mediocrium de infimorum gratiam colligebat,tum propter exquisitius minimeque vulgare orationis genus, animos hominum ad se,dicedi quadam nouitate, couerterat. Ex oratoribus Romanis alius aliud dicendi genus sequebatur: Remissus erat Cotta, incensus Hortesus: alius,ut ante fuerat Iulius, medio quodam dicendi genere temperatus: in

uno Ciccrone oes oratores fuere: in uno ingenio Oia ingenia: in una lingua oes linguς. Qui Cotta,Iulisi,Hortcssu audiassent, Cottae tibiis

talem viij suauitatem,Hortensis ardorem,dicente Cicerone percipiebant: sic parua subti- .liter,mediocria temperate, magna grauiter &contente dicebat. Itaque cum ieiunas huius multiplicis N aequabiliter in omnia genera &sae orationis aures civ itatis accepi sset, facile ei filii tam inaudita tamque incredibili eloquentia i populo Ro Praeturam assecui: Caeteri a rem oratores tu pre Cicerone ninil fuere. Nihil de me dicam,ait,dicam de caeteris: quorum nemo erat,θui videretur exquisitisis,quam vulsus hominu,studuiste literis, quibus lans pe

Lectae eloquentiae continetur: nemo qui philosophiam coplexus esset, matre omnium benefactorumhen θque dictorum nemo qui ius coiisse didicisset,rem ad priuatas caussas,& ad oratoris

145쪽

CICERONIANV s. IDratoris prudeliam maxime necessariam: nemo qui memoriam rerum Romanarum teneret:ex

qua ii quando opus esici, ab inseris locus ictis.

simos testcs excitaret: nemo qui breuiter arguteque incluso aduersario laxaret iudicum animos , atq; a seu critate paulisper ad hilaritarem ritum ue traduceret: nemo oui dilatare posset, atque a propria ac definita disputatione hominis ac temporis, ad communem quaestionem uniuersi generis, oratione traducerememo quid cicctandi gratia, digredi parumper a caussa: nemo qui aci iracudiam magnopere iudicem, nemo qui ad fletu posibi adducere: nemo qui animum cius squod unum est oratoris maxime proprium) quocunque res postularet, impelleret. Haec Tullii senis de studijs adolesceniatiae iactatio est de gloriatio: Quapropter inge-n' exempla in hoc magistratu spectemus. Pr tori Ciceroni fuit ornandus in Manilia lege Pompeius temperata oratione brnandi mirificam copiam persecutus est: Cluentius in periculum capitis est adductus: praetoria da eloquentia liberauit: Singularis autem Cornelii defensio fuit, toto quatriduo tractata , irinduas actiones deinde collata: quas Quintilia

nus omnium Ciceronis actionum vinetur Ο

natissimas iudicasse,abibus Kemptes ornatus eximiam laudem repeteret. Nec fortibus modo, ait, sed etiam fulgentibus armis praeliatus in caussa est Cicero Cornelij:qui non assecutus esset

146쪽

r o PITRI RAMI esset docendo iudicem tantum, de utiliter demum ac Latine perspicueque dicendo , Ut populus Romanus admirationem suam non a clamatione tantum, sed etiam plausu cofiteretur. Sublimitas profecto & magnificentia &nitor & authoritas expressit illum fragorem. Nectam insolita laus esset persecuta dicetem, si v litata,& caetcris similis fuisset oratio. Atquecgo illos credo, qui aderant, nec sensisse quid facetent, nec sponte iudicioque plausiste, sed

volui mente captos, & quo essent in loco, ignaros,crupisse in hunc voluntatis affectu. Haec ille: Cicero autem usque ad hanc aetatem Gra cc declamauit,ut ait Suetonius,imb vero Gra-- maticoru scholas etiam Praetor frequelauit, ut M. Antonii Gniphonis. Graece etiam senex declamauit, ut postea cognosces . Ab hoc aute' Praeturς tepore ta multi epistolam libri, quam multi hodieque extant, conscripti sunt. Om. nandae vero Academiae signis & libris magnuctiam tum studium fuit: Hermatena tua ait ad

Atticum) valde me delectar,& posita ita belle

est, Vt rotum gymnasium, Hermatena esse videatur. Et epistola proxima. Signa, quae n bis curasti ,ea sunt ad Caieta exposita: Nos ea non vidimus: neque enim exeundi Roma potestas nobis fuit: Misimus, qui pro vectitra sobrierct. Te multum amamus, quod ea abs te diligenter paruoq; curata sunt Hoc autem tem

147쪽

CICERONIANV s. 1 t C c& tertia epistola: Quod ad me de Hermatena scribis , permihi gratum est ornamentum Academiae propriu meae: quod & Hermes comunis omnium,& Minerua, singulare est eius gymnasij ornamentum. Quare velim, ut scrim , sis, caeteris quoque rebus quamplurimis eum locum ornes. Quae mihi antea signa misisti,ea nondum vidi : in Formiano sunt, quo ego huc proficisci cogitaba: illa omnia in Tusculanum deportabo: Caietam si quando abundare coepero,ornabo: libros tuos conserva,& noli de

sperare, eos meos facere posse: Quod si assequor, supero Crassu diuitiis atq; omniu vicos S prata contemno. Vides hic quantus librorum sit amor Θ& quam pretiosis possessiones . iudicetur' Hoc anno Tullius filiodo luctus est ,

nec destitit bibliotheca instruere, & signa atq;

Ornamenta coquirere. Hermae tuae

Pentelici, ait, cum capitibus aeneis, de quibus ad me scripsisti,iam nunc admodum delectat: Quare velim & eos & signa,& c tera,quae tibicius loci & nostri studii, & tuae elegantiae esse videbuntur, quam plurima quam primumque

mittas:& maxime quae tibi gymnasij xystique

videbuntur esse: Nam in hoc genere sic studio efferimur,ut abs te adiuuadi, ab aliis prope reprehendendi simus. Si Lentuli nauis non erit, quo tibi placebit, imponito. Iteru, Signa Megarica, & Hermas, de quibus ad me lcripsisti, vehementer expecto: quicquid eiusdem gene ris

148쪽

1 PETRI RAMIris habebis,dignum Academia tibi quod vide

bitur,ne dubitaris mittere,& arcq nostrae com fidito : Genus hoc est voluptatis meae : quae γυμνασιωδ, maxime sunt, ea quaero. Lentulus naues suas pollicetur: peto abs te, ut haec cures

diligeter. Item, Signa nostra de Hermeracias, ut scribis, cum commodissime poteris, vclim imponas,& si quod aliud .i H ν cius loci, quem non ignoras,reperies: maxime quae tibi p laestrae gymnasjque videbutur esse: Etenim ibi sedens, haec ad te scribeba, ut me locus ille admoneret. Praeterea typos tibi mando, quos antecto atrioli possim includere:& putealia sigillata duo. Bibliothecam tuam caue cuiquam despondeas, quanilis acrem amatorem Inueneris: Nam ego omnes meas vindemiolas eo

reseruo, ut illud subsidiu senectuti pare. Item, Tu velim,quae Academiae nostrς parasti,quam primum mittas: Mirum, quam illius loci non modo vitis,sed etia cogitatio delectat . Libros

vero tuos cave cuiqua tradas: nobis eos,quemadmodum scribis, conserua: Summum me e rum studium tenet, sicut odium iam caeterarurerum: quas tu incredibile est, quam breui tempore, quanto deteriores offensiurus sis, quam reliquisti. Quapropter videmus quanto studio & bibliothecam libris,& gymnasia signis Cicero instruxerit & ornarit: Itaque ciceronianus noster etiam diligentia curaq; biblio- , thecam & bibliothecet speciem dc gratiam un-

dique

149쪽

CICERONI AN Vs.' I 3dique conquiret: Docciit enim multa libri: de ranquam multarum aetatu magistri, si inuerita superiorum, legentibus aperiunt.& ornatus

loci, legendi cognoscendique laborem consolatur. Sed labor hic in bibliotheca & libris de gymnas' signis fuit: in iure dicundos ut etiam Doni viri exemplum Praetura nobis suppeditet) factum mirae Integritatis,de qsso Valerius,praetereundum non puto. C. Licinius Macer apud Praetorem Ciceronem peculatus reus

factus es : homo improbus, ut dictum est,sed Crassi, qui tum iudicia omnia corrumpebat, opibus nixus, absolutum se iam esse confidebat: sed cum omnium iudicum sententijs damnatum se animaduerteret, antequam Cicero pronuntiaret,misit ad eum, qui Viceret se non . damnatum, sed reum periisse: nec ideo bona

sua publicari posse: Ac protinus sudario,quod

forte in manu habuit,ore ac faucibus coarctatis, incluso spiritu poenam morte praecurrit: Ea nempe re cognita ., Praetor de eo praeterea nihil pronuntiauit. Quare Ciceronis integritas, tota urbe celebrata est. Atque illud nimirum

est, quod Attico scribit Tullius: Nos hic salt) ν increr libili ac singulari populi volutate de C.

Macro transegimus: cui cum aequi fuissemus, tamen multo maiorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius,si absolutus esset,gratia cepissemus. Haec igitur virtus de iusticia Ciceroniano nostro adimia

150쪽

PETRI RAMI

imitandum , tanquam maxime Ciceroniana demonstretur. Sed ad laborem , Quaesturae, Edilitatis,Praetur authorem reuertamur. Hic

idem labor, qui Quaestorem, qui AEdilem, qui

Praetorem creaverat, Cosulem biennio postea hominem nouum nobilitate posthabita, suo anno non tabula, sed viva uniuersi populi voce,mirifice creauit. Creverunt Ciceronis honores: creucrunt etiam eloquentiae labores. Itaque cum pene Iam euanuisset Hortensius Tullius anno suo , id est quadragellino qua to, sexto autem post Hortensium Consulem Consul factus esset, reuocatus est ad illam eloquentiae magistram,industriam: ne cum ivinore p ares cssent, aliqua re superiores videretur.

Quid ergo Τ quaenam viri boni opera, quae dia serti monumenta, in hoc magistratu Cicero noster ediditὶ Dic M. Tulli, dic ipse tu de tui. Consulatus rebus gestis,deq; honoribus pro terea partis, ea quae in tuum quondam aduersarium L. Pisonem audientibus patribus dixi - sti. Ego Calendis Ianu . Senatum & bonos omnes legis Agrariae, maximarumque largitionu' metu liberavi: Ego agrum Campanum,si diuidi non oportuit, conseruaui : si oportuit, me lioribus authoribus resermavi Ego in Caio Rabirio perduellionis reo , T L. annis ante me Consulem,interpositam Senatus authoritatem

sustinui contra inuidiam, atque defendi: Ego adolescentes bonos ec fortes, sed usos ea con ditione