P. Rami, ... Ciceronianus, ..

161쪽

CICERONIANV s. 11sculit: deinde ciuitatis consensum dissilitum, id est potentiam suam debiliorem animaduertens, vela contraxit: Clodiusque magna quidε iudicum turpitudine , sed tamen contra testimoniti Ciceronis absoluitur. Ita res initio seuerius acta, de nile neglecta, quadriennio post . exilii caussa Ciceroni tuit, dum Clodius Cras. sum, Pompeium, Caesarem, & reliquos illius inuidiae principes sibi conciliat, Tullius negligeri u retinet: imo Clodiu quotidie magis ac

magis in perniciem suam irritat. Qua de re libet insignis aduorsus Clodisi contentionis exemplum proferre. Clodium ait Tullius) praesentem fregi in Senatu,cii in oratione perpetua plenissima grauitatis, tu altercatione eiusmodi,ex qua licet pauca degustes: nam caetera nopossitnt habere eandem neque vim, neque Venustatem, remoto illo studio contetionis, quεαγωνα vos appellatis: Nam vi Id. Maii in Sena tum conuenimus, rogatus sententiam, multa

dixi de suma Rep. Atq; ille locus inductus est

a me diuinitus, ne una plaga accepta, Patres conscripti cociderent,ne deficeret: vulnus esse

eiusmodi, quod mihi neque dissimulandum,

neque pertimescendum videretur: ne aut ignorando, stultissimi iudicaremur: Bis absolutum .esse Lentulum, bis Catilinam, hunc tertium iam esse a iudicibus in Remp. immissiim. EGras Clodi, non te iudices urbi, sed carceri reseruar ut: neque retinere in ciuitate,sed exilio ori

162쪽

rues PETRI RAMIuare voluerunt. Quamobrem Patres cos ripti. erigite animos, retinete Vestram dignitatem, manet illa in Rep. bonorum consensio: dolor accessit bonis viris: virtus non est imminuta:

nihil est damni factum nouused quod erat,inuentu est unius in hominis perditi iudicio: Plures similes reperti sunt. Sed quid agoὶ pene orationem in epistolam inclusi: Redeo ad altericatione. Surgit Pulchellus puer: obi jcit mihi me ad Baias fuisse: falsum: sed tame quid huic simile est, inquat Quasi in operto dicas fuisse. Quid, inquit, homini Arpinati cum aquis calidisξNarra,inquam,patrono tuo,qui Arpinares aquas cocupiuit: nosti enim marinas. Quousque inquit, hunc Regem feremus Regem

appellas,inquam, cum Rex,tui mentione nubiam feceritὶ Ille autem Regis haereditatem spe deuorarat. Domum, inquit, emisti. Putas, inquam, licere iudices emisti. Iurati,inquit,tibi non crediderunt. Mihi verb,inquam,XX. i dices crediderunt: XXXI. quoniam nummos ante acceperunt, tibi nil crediderunt. M gnis clamoribus afflictus colicuit & concidit.

Haec Tullius de sua ista tanquam scurri velitis contentione qua dέm nimium delectaturi costris ab hoste eijcitur & exuitur: Nam & Senatus authoritas paulatim abiecta est , & ordinuconcordia disiuncta: vigilantibrque omnino & acrior Cicero fuit in quaerendis honoribus, quam in retinendis; sive vigor ille animi iam

aetate

163쪽

cICERONIANV s. II artate declinaret, magisque quietum literarum otium,quam turbulentum Reip. negotium si queretur : siue ut propositi, nimia quaedam sui confidentia minus cautum cssceret. Quapropter socia sta prosperitatis 3c comes insoletia, Ciceroniano studiose cauenda est: Attici elo uetia his in rebus potius Ciceroniana fuerit. otuit Tullius in prioris vitae instituto, Consularis permanere, neque nobilitatem irritare, quae tempestate tantam postea concitauit. Vcrum enim uerb quanuis mores Ciceronis interdum dormitare videantur, vigilantia tame ingenii sempiterna est,atque industria: His enim post Cosulatum paucis annis, scripta est historia rerum in Consulatu gestarum , dc quidem corsi metariis diuersorum generum, de quibus 'ipse ita loquitur: Commentarium Conlulatus mei Graece copositum misi ad te: in quo si quiderit, quodΓornini Attico minus Graecum eruditumque videatur, non dicam quod tibi, ut opinor, Panormi Lucullus de suis historijs dixerat, se , quo facilius illas probaret Romani hominis oste, iccirco barbara quaedam δί obsoleta dispersisse: apud me si quid erit eiusmodi, me imprudente erit dc inuito: Latinum si

perfecero, ad te mittam. Tertium poema e

pectato, ne quod genus a me ipso laudis meae

praetermittatur. Hic tu caue dicas, τίς πατέρ αυ-

νηή Η ; Si est enim apud homines quicquam, quod potius si laudetur, nos vituperemur,qui

164쪽

113 PETRI RAMI

non potius alia laudemus. Quanqua non μιαρικα sunt haec, sed itapim,quq scribimus. Deq;

eadem re Sc de libris quibusdam, duabus proximis epistolis sic agitur: De meis scriptis,misi

ad te Graece perscruina Consulatu meum: eum librii Lu. Cossinio dedi: Puto te Latinis meis delectari: huic aute Graeco, Gr cum inuidere. Ali; si scripserint,mittemus ad te: sed mihi crede, simul atque hoc nostrum legerunt, nescio quo pacto retardantur.Nunc ut ad rem meam redeam, Lu. papyrius Paetus, vir bonus amatbrque noster, mihi libros cos , quos Seruius Claudius reliquit, donauit: cum mihi per lege Cinciam licere capere Cincius amicus tuus di-eerct , libenter dixi me accepturum, si attuliΩset. Nunc si me amas,si te a me amari scis,enitere per amicos,clientes, hospites, libertos deantq; ac seruos tuos, ut scheda nequa depereat:

Nam de Gricis iis libris,quos suspicor:& Latinis, quos scio illum reliquisse, mihi vehemeter opus est. Ego aute quotidie magis, quod mihi de serensi labore temporis datur, innis studiis conquiesco.Per mihi,per inquam gratum feceris, si in hoc tam diligens fueris, quam soles in iis rebus, quas me valde velle arbitraris.Ite, Cal. Iuliij cunti mihi Antium, dc gladiatores M. Metelli cupide relinquenti, venit obuiam

tuus puer: Is mihi literas abs te dc comment rium Cosulatus mei Gr ce item scriptum reddidit: In quo lettatus sum, me aliquald ante dolis dem

165쪽

CICER ONIANV s. In iisdem rebus Graece item scriptum librum M. Cossinio ad te perferendum dedisse: Nam si

ego tuum ante legissem, ratum me abs te esse

diceres. Quanquam illa tua legi enim libeter horridula mihi atque incompta visa sunt: sed

tamen crant ornata hoc ipso, quod ornamenta neglexerant: & ut mulieres,ideo bene olere, quia nihil olebant,videbantur.Meus autem liberaotum Isocratis μvρρ i Ma atque Omnes eius

discipulorum arculas,ac nonnihil etiam Ariastotelica pigmenta consumpst: quem tu Corcyrae,ut mihi alijs literis significas, strictim attigisti: post autem, ut arbitror, a Cossinio accepisti: Quem tibi ego non essem ausus mittere, nisi eum lentὸ ac fastidiose probauissem. Qii qua ad me rescripsit iam Rhodo Posidonius, se nostru illud in ρμγ μ' cum legeret, quod ego ad eum, ut ornatius de iisdem rebus scriberet, miseram, non modo non excitatum esse adscribendum, sed etia planc perterritum. Quid quaerisὶ coturbavi Graecam nationem: Ita vulgo qui instabant,ut darem sibi quod ornarent, iam exhibere mihi molestiam destiterunt. Tu, si tibi placuerit liber, curabis ut de Athenis sit,& in teris oppidis Graeciae :videtur enim posse aliquid nostris rebus lucis afferre. Clodius interea Tullianς calamitatis artifex,ad plebem per Pompeium de C sarem traducitu Trib natumque petit: Furorem tamen eius Cicero aspernatur: imo contentione illa,tanquam ali-

166쪽

qua dicacitatis exercitatione, videtur oblecta- In Locum ea de re alterum lubet subiicere.Sed

s paulo plus ait furor Pulchelli progredi pos

set, valle te ego istinc excirare: Verii praeclare Marcellus impedit & impediet. Quid quaeris: est Cosul iri rin i ,& ut temper iudicaui,natura bonus.Ille aute non simulat,sed plane Trib. plebis fieri cupit. Qua de re cum in Senatu ageretur, fregi hominem, & inconstantiam reprehendi,qui Romae Tribunatum plebis peteret,cdm in Sicilia AEdilitatem saepe dictitasset. Sed neque magnopere dixi esse nobis laborandum,quod nihilo magis ei liciturum esset plebeio Rempu. perdere, quam similibus eius, me Consule patritiis esset licitum. Iam cum se

ille septimo die venisse a freto, neque sibi obuiam quenquam prodire potuisse, & noctu se introi te dixisset, in eoque se in cocione laetaLset: nihil ei noui dixi accidisse: ex Sicilia septimo die Romam, tribus horis Roma Interamnam: noctu introisse item ante: non esse itum obuiam ne tum quidem, cum iri maximξ debuit. Qiijd quaeris) hominem petulantem,modestum reddo, non solam perpetua Frauitate orationis, sed etia hoc genere dictorii. Itaque

iam familiariter cum ipso cauillor etiam ac iocor. Quinetiam cum candidatum deducerem, is quaerit ex me,num cosuessem Siculis locum stadiatoribus dare: negaui. At ego,inquit,no uos patronos instituam sed soror quae t nium

167쪽

habeat Consularis loci, unum mihi solum pedem dat: Noli,inqua, de uno pede sororis que ri, licet etiam alterum tollas. Non Consulare, inquies, dictum: fateor, sed ego odi illa mald Consularem: ea est enim seditiosiuea cum viro bellum gerit: neque solum cum Metello, sed etiam cum Fabio, quod eos mihi esse amicos moleste fert. H c Tullius:vbi videtur eloquentiae suae exercendς materiam de industria consectari: Attici verς eloquentia potius hic e ercenda fuerat. Ad Pompeium interdum res. picit & Caesarem . ius iam tum venti valdὰ erant secundi: Clodium tamen hoster. capita- Iem non modo despicit, sed lacessit: Nec tamen interea conquiescit ingenii vis & inosa: Bibliothecarum in villis cura continuatur. Amalthea mea ait te expectat, & indiget tui. Tusiculanum de Pompeianum me valde delectat: nisi quod me illum ipsum vindicem aeris alieni, aere non Corinthio, sed circunforaneo obtuerunt. Et de libris etiam a se editis & sibi do fiatis ibidem: Prognostica salt) mea cum oratiunculis propedicin expecta.Item: Paetus, ut antea ad te scripsi, omnes libros, quos fratersius reliquisset,mihi donauit. Hoc illius m nus in tua diligentia positum est: si me amas,

curavi conseruentur 5ί ad me perserantur.

Hoc mihi nihil potest esse gratius: & tu Gra

cos,tum verb Latinos diligenter ut conserues

velim: Tu i esse hoc munusculum putabo.

M Atque

168쪽

161 PETRI RAMI Atque illo ipso tempore,de Rep. iam tum videtur copitaste, cum dicat niωνμων in maniabus tenebam . Et hercule magnum aceruum Dicaearchi mihi ante pedes extruxeram. O magnum hominem, & a quo multo plura didi-

puto me Romae habere. Simultas Clodiana perseuerabat,quantiis esset reconciliationis o casio maxima. Hic ait) sunt haec, coniunmo mihi summa cum Pompeio,si placet,etiam cuCaesare: reditus in gratiam cum inimicis , pax cum multitudine, senectituis otium. Sed me vi Tm urae mea illa commouet , quae est in ii bro III. Interea cursus, quos prima a parte iuuentarimo que adeo C μι irtute animoque peti', Hos retine,atque auge famam,iau LIque bonorum. Haec mihi cu in eo libro,in quo multa sunt scripta αριτοκραri ς,Calliope ipla praescripserit, no inor esse dubita tu,qui semp nobis videatur.

Quarevnemus omnes artes tuendae salutis ac dignitatis, a Ciceron prouitas esse, sed vcntos illo nescio quo spiritu despectas: Nulla tamen ingenii despectio , nulla contemptio est,

nec a libris fere receditur. Θεοφρας orati γλ -

eta: asser mihi de libris Q u . fratris, ait.' Getaraphiam etiam tum tentauit: sed dissicultate deterritus, omist: Fecisti mihi pergratum, ait, quod Serapionis librum ad me misiasti: ex

169쪽

CICERONIANV s. I 3sti: ex quo quidem ego squod inter nos liceat dicere millesimam partem vix intelligo. Etrursiam: De Geographia , dabo operam ut tibi satisfaciam: sed nihil certi polliceor: magnum

opus est. Et paulo post: Geographica, quae costitueram, magnum opus est: ita valde Eratosthenes,quem mihi proposueram, a Serapione

dc ab Hipparcho reprcheditur: Quid centes, si

Tyrannio accesserit Z Et hercule sunt res diss-ciles ad explicandum & υμει/ει nec tam poC.

sunt ανξηρορ ειβαι,quam videbantur. Denique tum videtur opus totu abiecisse, cum ait quarto de hac re loco:De Geographia, etiam atque etiam deliberabimus. Diximus antea de Mathematicis Ciceronis studiis: quantam autem progressionem in iis fecisset, huc reiecimus.

Loci sunt in Ciceronis philosophia permulei,

qui plane demonstrant, Mathematicas artes Ci ceroni non ignotas fuisse : notissimas autem non fbisse,locus hic unus fatis ostendit. Atque in his literarum studiis, Rei p. studia nequaqua abiiciebantur. Pompeius STCa sar legationem in AEgyptum Ciceroni offerebant, ut absente Reip. patrono, pro libidine omnia age rent . Quid Cicero ξ Hector apud Homerum, Troianorum & Troianarum, sed Polidaman. tis praecipue sermonem metuit, si certamen cum Achille fugiat: ita Cicero, Romanorum de Romanarum , sed praecipue Catonis reprehensionem timet,si contra ciues improbos pro

170쪽

as PETRI RAMI Rep . certare metuat. Cupio ait equidem, &iampridem eupio , Alexandriana reliquam que AEgyptum visere, dc simul ab hac hominusatietate nostri discedere , dc cum aliquo desiderio re orti : sed hoc tempore dc iis mittentibus,

Quid enim nostri optimates, si qui reliqui

sunt,loquentur)an me aliquo praemio de sente-tia esse deductum3

Cato ille noster, qui mihi unus, est pro centum millibus. Quid vero historiae de nobis ad an, nos D C . praedicarimὶ quas quidem ego multo magis vereor,quam eorum hominum, qui h die viuut, rumusculos. Haec Cicero: quae per Deum immortalem Ciceroniane mi, diligenter attende. Cum malis consiliis perditorum hominum,atque artibus tentabere, hic pudor, hic boni nominis amor , tibi custos virtutis esto: τρωας, aduersus hos impetus obiiciato: Ciceroni ue tui, licet in magnis tempest tibiis,Reip tranquillitatem spectato. Cum musis, ait, nos delectabimus animo aequo, imo ve- .ro etiam gaudenti ac lubenti:Neque mihi unquam veniet in mentem Crasso inuidere, neque poenitere,qubcta me ipse non desciverim. Et iterum: Sed quid ego haec, quae cupio deponere, & toto animo atque omni cura φiλοσο pes

Sic, inquam, in animo: sic vellem ab initio.