장음표시 사용
31쪽
fortunam incusanti, partim magna omnia, si noui daretur proelis materia, pollicenti veniam dedit, ac nouas ad inllaurandum bellum conscri ere copias liuit. Itaque Galerius continuo in Illyricum ad ijt, ac passim prouinciales,barbarosq; conscripsit, in primisq; Gotthos stipendio ex Scythia euocauit, omnino in id intentus, ut acceptam bellicae ossen. ionis infamiam deleret, clademq; Persis referret. Romae Caius ponti ex epithola ad Felicem episcopum Kal. Martiis data statuit, ut nemo episcopus fieret,nisi ante olliatius, Iec or,exorcista, acolythus, s Ebdiaconus, diaconus,& presbyter extitisset. Is ibuum Imperatorum erga Christia, nos odium reformidans, licet Diocletianum sanguinis propinquitate a tingeret, latendi caussa diu in cryptis habitauit atque ibi demum X. Kal. Maii utricii Gabinio fratre martyrio coronatus Kal. Iulii succellore naMarcellinuineti nactus. Sequens annus,quo Maximianus Augustus V, de Galerius Oesar iterum constules cum Hannibaliano urbis praesecto suerunt, pace latc toto Imperio parta fuit insignis. Galerius enim bellum Perlicum maxima felicitate coiecit, quod per aliquot annos cum aliqua Imperii ignominia gerebatur. Etenim cum maximis, quas conduxerat, copiis in Armeniam sic se aduersus saeuientem Narsem recepit, ut nullusolertis, ac sortis ducis officium praetermiserit. si quidem fide speculatorum diffisus ipse quoque cum duobus equitibus ad exploranda hostium
caistra processit. ac copiis,apparatum eorum perspeciis,mox cum viginti quinque millibus militum adortus industrie adeo, folliterq; pugnauit, ut victoriam omnium,quq de Persis relatae ante essent, nobilissimam, ac magnificentissimam egerit. Nam di maiorem eorum partem concidit,& reliquos una cum rege saucio in sugam se dare coegit, & caltra opulentisiima cepit, ubi maximam vim gazae Persicae reperit. Quod Vero victoriam tantam vehementius etiam honestauit, ad ceteros captiuos factos genere,ac dignitate pretellantes ipsam etiam coniugeira, sorores, liberosq; regis in potestatem adduxit, quas eximio honore habuit. Quare pace,qua rex pollutauit, ex sentetia facta Mesbpotamia, & quinque tras Tigrim prouincias recepit,atque iteria limite super Tigride reformauit. Atque ita finibus Orientis prolatis nouo victoriar decore superioris cladis ignominia prorsus obliterauit. Quibus rebus actis ni ad Diocletianu, qui in Mesbpotamia accesserat,sese rettulit,atque ei vim infinita captiuorum, & opii Pei sicarii, in primisque omnis generis gemmaria,& margar, tam insignium obtulit. qui laeto, hilari s vultu illu excepi hac rebus Onctis compositis Nicomediam rediit. Quo eode tempore Maximianus Africa costituta se recepit in Galliam. Notetur hoc loco,ac posteroru memoriar cosecretur Imperii Romani, ut rara, sic silmina, eximia i , se licitas meque
32쪽
Neque enim, cum esset singulari virtute, ac concordia principum aliquando tandem e periculosis bellorum salebris ad secura pacis tranquillitatem eduetrum, posthac aut prouinciarum finibus latius, aut a circun-itrepentibus barbaris tutius, aut publicorum operum ornatu spledidius, aut liberalium artium cultu ins ructius fuit. Etenim bellicis Imperatores laxati curis solum ad shidia pacis excolenda animum conuerterunt. si quidem & nouas urbes condiderunt, atque a suo nomine appellarunt,& veteres resecerunt, & antiqua in limitibus castra restituerunt, & publica in urbibus, Sr maxime primarijs, opera ad famam magnificentiae aucupandam aedificarunt, & liberales artes doctoribus prouehendis ornarunt . omnino ut viderentur prisca terris iacula, quae aurea fuisse feruntur , terris Velle reducere, ac pro viribus instaurare . quem admodum oratores ad aures eorum oblectandas dicebant. Hanc tantam felicitatem, tam 3 prosperum fortunae obsequium capere animo Diocletianus non potuit. si quidem moderatione procliis insuperbiam versa eo usque insolentiae prodi jt, ut se posthac mortalitatis oblitus, tanquam Deum,adorari voluerit. Nam proiicere so homines humi v nerabundos , atque osculum pedibus figere pati coepit, & gemmas vestibus , calceisq; Inseruit .scum ante ipsum omnes Imperatores consulari tantum salutatione contenti seissent,&ibiam chlamydem purpuream priuato habitui adiecissent. Quin etiam in Chri itianos religionis odio ita desaeuiit, ut omnes sacramento militari solui, atque e castris eiici per Veturium magistrum militiae iusserit, nisi sacra gentilium suscepissent. Quod cum ille curaret,omnes Christi confestionem humano honori,accommodo ita praetulerunt, ut etiam,si opus sitisset,mortem se non recusaturos ostenderent. Itaque Veturius eorum multitudine, & constantia deterritus incoeptum omisit. Fausto inde iterum, & Gallo consulibus, Imperatores ad cetera opera publica toto terrarum orbe a se regia magnificetia incohata duo nobili sit ma duabus Marisimis in urbibus addiderunt. Etenim Diocletianus Romae, Maximianus Carthagine The mas instituerunt. Romanarum quidem admiranda in hunc usque diem vestigia immensam animi,Diocletiani vastitatem quandam ostendunt. Quas Maximianus perficiendas ita curauit, ut propterea Christianos misere admodum habuerit, cum eos, & lapides caedere, & arenas eruere operis eius caussa coegerit. quod in vetere S. Marcelli vita scriptuinuenitur. In Gallia,rhetore publico apud Cli uteriles extincto, Constantius ciuitatis eius ornandae, de iuuentutis excolendae gratia Eumenium rhetorem, qui sibi magister memoriae fuerat, illi praeesse auditorio iuς sit . ac salarium sexcentorum millium nummum ei attribuit. atque has
33쪽
ad illum litteras dedit: Merentur 6, Galli nostri, mr eorum liberis, quorum ista in auras ciruiensium oppido ingenuis artibus eruditur, , ipsi adessentes, qui hilari cissense meum Constantiν Caesaris ex Italia reuertentis suscepere comit tum , ut eorum indoli confidere cupiamus. Proinde quod aliudpraemium 3s,qiι illud conferre debemus, quod nec dare potest, nec 'eripere fortuna 'de audatoris huic, quod videtur interitu praeceptorum orbatum, te vel poti seimum praeficere
debuimus, cuius eloquentiam, ον grauitatem morum ex actus nostri habemus aiministratione compertam . Saluo igitur priuilegio dignitatis tuae, hortamur, mi professionem oratoriam receptes, atque in supradicta ciuitate, quam non ignoras nos ad pristinam gloriam reformare, ad vitae melioris studium adolescentium emcolas mentes. nec putes, hoc munere ante tartis aliquid tuis honoribus derogari, cum honesta professis ornet potius omnem,quam destruat, dignitatem. Denique etiam salarium te in sexcentis millibus nummum ex re . viribus consequi volumus, ut intelligas, meritis tuis etiam nosamfauere clementiam. Vale Eumeni Larisi me nobis. Eumenius autem onere suscepto, ut gratiam a Ctaiensibus
suis iniret, praesidem Galliae adi jt, atque oratione habita postulauit, ut scholas Menianas, quae erant inter Mineruae, & Apollinis templa conitructae, reficeret, atque ad id opus pecuniam sibi a principibus in epistola constitutam adhiberet. extat oratio illa,in qua mentio etiam fit Africi, Persicit belli proxime confecti. Eius sententias aliquot imaginem horum temporum, & morum exprimentes in hos annales libet includere. neque enim aliquid ad lucem huius memoriae pertinens praetereundum videtur: Ante omnia, Vir Perfecti sim diuinae Imperatorum, Caeserum nostrorum prouidentiae singularis m nos ιeneuolentiae scholarum etiam Menianarum imstauratione parendum est . qui ciuitatem istam t olim paterno nomine gloriatam, et nunc demumgraui ima cladeperculsem,cum latrocinio Sataurcae rebellionisAsisa auxilium Romani principis imploraret, non solum pro administratione meritorum , sed etiam pro miseratione caseum attollere, ac recreare voluerunt, ipsamyruinarum eius magnitudinem immortabias benignitatis D monumentis ilignam iudicauerunt; ut tanto est illustriorgratia restitutorum, quanto ipsa moles restit timis immanior. Itaque maximas pecunias,'totum ,si res postat, Warium non
templis modo, ac locis publicis reficiendis, sed etiam priuatis domibus indullent, nec pecunias modo, sed etiam artistes rara narinos, f, ex amplisi is prouinciarum ordinibus incolas nouos,m deuotis imarum hiberna lebonum adhibent,o re sides aquas', nouos amnes, eluti aridis flesiae urbis isceribus infundant .i quo manifestum est, eos, qui coloniam istam tot, tantiss opibus totius Imperi 1 προ gere , atque animare fiatuerunt, mel praecipue sedem illam liberalium artium meνυ reparari, ci peculiarem frequentiam honem imae iuuentutis illustrato fudi
rum honore prouiderant. Cui enim inquam meterum principum tantaefuit mrae, t
34쪽
doctrinae,atque eloquentiae studia florerent,quantae his optimis,atque indulgenti sisimidominιs reneris humani t quos ego quidem, quantum admotum pietatemspertinet, liberorum parentes appellare non dubito. qui nobilistimam istam indolem Galli, rum si arum interitu summi doctoris orbatam respicere iugnati suo potissimum i aerio praeceptorem ei, moderatorem tribuerunt. Et inter Imperararias di*ositim nes summis resp. eulemande prouisionibus occupatas litterarum quoque hiauere delectum. neque aliter quam si equestri turmae, mel cohorti praetoriae consulendum foret, quem potissimum praeficerent , fui arbitry esse duxerunt. ne iis, quos adstem omnium tribunalium, aut interdum ad stipendia sacrarum cognitionum, aut fomlasi ad ipsa Palati, magisteria prouehi oporteret, meluti repentino nudo in m
dys adolesientia fluctibus deprehensi incerta dicendi signa sequerentur. Lia quo ego, Vir Perfectissime, mhil lauai meae tribuo, sed domini nostri Constant ij principis imcredibilem erg' iuuentutem Galliarum suarum solicitudinem, atque indulgentiam mirari satis nequeo. qui bonorem litterarum hac quoque dignatiove cumulauit, ut me filio potius meo pristina mea studia molientem ipsium iusserit disciplinas artis oratoriae retractare . horis Palatio parentis sui munus iniunxerit, mi mediocrem quidem pro ingenio meo, naturas vocem caelestia tandem verba, stu diuina benis principum proloquuturam ab arcanis sacrorum penetralium ad priuatarum musarum adya transtulerit. non etuique, quia mihi, quem tanta dignatione reδι-
cit, quanta pro summis honoribus debet se cere sapienti, mellet aliquid impositam professione detrahere , si ut profe=wm ipsi ex eo honore, quemgessi, arieret dignitatem. Cui igitur dubium, quin diuina illa mens Caesaris, quae tanto studio
praeceptorem huic conuentia iuuentutis elegit, etiam locum exercitys illis dedicatum
instaurari, atque exornari velit Z Inde post longo interuallo: Euis nunc sit animo tam humili, tam abiecto, tam as omni appetitione laudis alieno, mi non sibquantulamcunque memoriam suorum excitare, tra sibi aliquid secundae opinionis acquirere cum videat, omnia, quae amorum superiorum tale conciderant, hae s licitare seculi refulgentia, tot urbes diu Irtuis o das', atque habitatas feris, inflau- rari moenibus, incolis frequentarit uuod in Aegeo mari semel contigit, ut quae opertis diibus i datur, repente insula Delos existeret, eius nunc simile id mus tot orientibus inique ciuitatibus, tot infulis ad humanos cultus, qu iren sientibus,euenire. Nisi mero non grauior Brata iam ruina depresserat, cluam si perfuso tegeretur Oceano, quae profundissimo Pictorum gurgite liberata asscos ctum Romanae lucis emersit, aut haec ipsa, quae modo desinuit se barbaria, non magis feritate Horarum velut hausta desiderat, quam si eam circunfusa flumina, ἔν mare alluens operuisset. Nam quid ego alarum,m cohortium castra pem censeam,toto ructj I i, , Eufratris limite rectitutas quot ibique muri vix repertis meterum fundamentorum mellip excitantur ' adeo, mi res est, aurea illa secula, quae non diu quondam Saturno rege miguerunt, nunc Hemis aus ici' I
35쪽
rus, di Herculis renastuntur. Sed enim, Vir Perfectistime,inter omnia, φω vir
ture principum, ac felicitate recreantur, nihil est admirabilius hac uersitate, quam fuctius, honorandisue litterarum stadrys impartiunt. quippe, ut initio dixi, nulli quam antehac principes pari cura belli munia, in tali modi pacis ornamenta coluerunt. Diuersipimus enim admiramque sectam deflexus est. uo magis horum noua, , incredibilis est mirtus, i humanitas. quae inter tanta opera bellorum ad haec quoque litterarum exercitia resticiunt. atque illum temporum fiatum, quo, ut legimus, Romana res plurimum terra, γ' mari valuit, ita demum integrari putant, sinon potentia, sed eloquentia Roma revirestat, Detur ergo illa mihi ab optimis τιrtutum omnium domnus tributa largitio huic operid triue, atque et quentiae dedicata, it quemadmodum cetera nostrae commoda apud auxili tores eorum Deos colimus,ltam darem eoruMdem erea litteras Henationem is antiqua litterarum sede celebremus. Videat praeterea in illis porticibus iuuentus, ,
quotidie lettet terras, di cum a maria,m qui uia inuictismi principes mi Atim,
gentium, nationum aut rartute deuincunt, aut terrore. si quidem illic, credo, imi ruende pueritiae caussa, quo manifessus oculis disterentur, quae diffisibus percipiuntur auditu, omnium cum nominibus suis locorum situs, statis,interualla desicriptabunt, quidquid ubique fluminum oritur, myconditur, quocunque se lurorum sinus sectum, quoue ambitu cingit orbem , vel irrumpit Oceanus. ibi fortistim
rum imperatorum pulcherrimae res gestae per diuersa regionum argumenta recolam
tur , dum calentibus, semperii mententibus nunclys reuisentur Persidos flumina, ἔν Libyae arua sitientia, m convexa Maeni cornua, , Nili ora multisda, dumet iam ad haec singula intuentium animus a Mit,aursu tua Diocletiane Auguste dememtia AE ptum furore posito quisentem, aut te Maximiane Inuicte perculsa Maurorum agmina fulminantem , aut μι dextera tua domine Constanti Nataruam, Britanniam squabdum caput sylvis, actibus exerentem, aut te Mammiane
Caesar Persicos arcus, pharetrasi calcantem. 'Tunc enim demum iuuat orbem
jecitare depidium, cum in illo nihil videmus alienum. Rebus eo modo,quo diximus, in pace ad dignitatem, & gloriam Imperatorum, ac Caesarum studio florescentibus,sequutum est triennium nullis, quantum ex veteribus conijci monumentis possit, claris ad memoriam actionibus illviir, tum . quo consules fuerunt primum Diocletianus via, & Maximianus v I, cum Auito Faullo praeiecto urbis, deinde trecentesimo ipso a Chri sti ortu anno Constantius, & Galerius ambo tertium cum Pompeio Faustino praefecto urbis, tum Titianus iterum, & Nepotianus cum Dionysio praefecto urbis. Libet autem opinari, principes octo diffluentes ninuis condendis ad ornandam, & prodendam memoriam opetibus siu- duisse. Nam , quod liquet, Maximianus alteras Mediolani thermas construxit, quae Herculiae Thermae, siue Lauacrum Herculeum dictae sunt.
36쪽
imo G quia ubQuarum meminit Ausonius his temporibus proximus, ita ut etiam quanta tum urbs Mediolanensium fuerit, edocuerit. Si quidem circum, theatrum, templa, palatium, porticus, thermas Romanam magnificentiam aemulantes habuerit. sic enim inquit:
Et Mediolani mira omnia. copia rerum . . innumerae, cultaei domus. facunda virorum Ingemia. antiquι mores . tum duplice muro
Amplificata incispecies. populit voluptas
Circus, inclusi moles cuneata theatri.
Te via, Palatinaei domus, opulensi moneta. Et regis Herculei celebris fudi honore Lauacri. Cunctat marmoreis ornata peristyla signis. Maeniat is valli sermam circundata limbo.
Omnia, qua magnu operum velut aemula formis Excellunt, nec tu la premit vicinia Romae.
Aquileiae quoque Palatium siue nouum conitruxit, siue antiquum ornauit. atque imaginem ad ipsum Conuiuii aspectum eiungi iussit, ubi Fausta filia nondum nubilis Conil antino adolesceti galeam auro, gemmisq; nitentem offerebat . ut post in nuptijs Faustae celebrandis quidam dixit orator. Quin etiam Brixiae Palatium condidit, quod Herculeum appellauit. cuius ad hanc usque aetatem nomen, atque illustria parietinarum velli a permanent. De amphitheatro etiam Veronensi, quod hodie quoque a parte interiori prope integrum visitur, aliquid iure possumus suspicari, quando a quo sit conditum, ne ipli quidem ciues ostendunt.
Iampridem uniuersus pacatus terrarum orbis erat, potentissimis regibus victis, ac bellicosissimis nationibus debellatis . neque ex antiquo instituto triumphus erat actus vllus, qui tantae rerum magnitudini,dc tam ill ultri Imperatorum gloriae conflanti omnium consessione gentium debebatur. Itaque Diocletiano omnia sita ad praesentium, & suturorum hominum praedicationem consilia referenti triumphum una cum collega Maximiano agere placuit, qui partarum victoriarum claritatem, degellarum rerum magnitudinem ostentaret. Ea pompa in insequentem annum, si Eusebius recte digessit, indicta est, ambobus Caesaribus quartum consulibus cum Numio Tusco praesecto urbis. Tum vero ipse Nicomedia, Maximianus Mediolano Romam conuenerunr, omnibus,qua transierunt, locis incredibili hominum accolentium honore, vel potius veneratione, sic enim cupiebant, excepti, ut qui Romano orbi externis, intimisi armorum fluctibus agitato optatam tranquillitatem,ac securitatem virtute, ac clementia reuocassent. Romam autem progressi urbem Or
37쪽
urbem infinita occurrentium Romanorum turba circunsuti triumphantes injerunt, atque in Capitolium profecti solemne sacriscium perfecerunt, Triumphaturos una ambos, Belga orator de concordia eorum loquens praedixit, inquiens: simul redeant Romam, triumphantes inociviunt invehi curru, simul adire Capitolium, simul habitare Palatium. triumpnasse Eusebius, Eutropius, & Cassiodorus notarunt. eosdem de numerolis getibus triumphasse adiecit Eutropius. hi vero fuere Gotthi, Baliarnae, Carpi, Sarmatae, Quadi, Aegyptii,& Perib, quos vicerat Diocletianus , Franci, Alemani, Britanni, & Mauritani a Maximiano subacti. Praecipue autem Diocletianus de Persis , & rege eorum Nacle triumphum egit . 8c cum ceteros captiuos nobiles, militaresq; praefectos ante currum duxit, tum in primis uxorem , sorores, & liberos regis, memorandum regiae fortunae inter pauca exempla spectaculum, de garam Pe sicam opulentisi am praetulit . quam pompam iuuat credere omnium in se oculos conuertisse quod Persicae opes iam inde ab Alexandri Mammeae Imperio vel propter regis, vel propter gentis claritatem assiduo hominum sermone celebrarentur. Maximianum ingenti Romanorum concuti. frequentatum idem Belga orator ostendit, cum dixit: Te piramo ingrcse tuo tanta utitia, tanta frequentia populus J o. excepit, mi cum te ad Capitolini Iouis gremimm vel oculis ferre gessiret, stipatione sis et ad portas aimitteret. Sunt etiam, qui Caesares Constantium, S: Galerium affuisse, atque cum Augustis ovantes ini jsse dicant. quod quia apud neminem veterem reperi,pro certo ponere nolui. Ea pompa XI. Kal. Maias dicitur esse acta. Triumpho inde ludi magnifici, &scenici, bc Circenses adiecti. Superasse autem hanc pompam hilaritate omnes alias, quarum memi nisib homines poterant, videtur coniectura probabile, quod triumphus ex tribus terrarum partibus ageretur, & a duobus Imperatoribus gloriae cupidissimis, totidemq; Caesaribus inferretur, & maxima frugum ubertas, & summa corporum salubritas, quae duo bona perpetuo Diocletiani Imperio contigerunt, nouam populorum laetitiam cumularent. Hanc vero hilaritatem auxit etiam Romana ciuitas, quae nimia rerum prosperitate caecata usqueadeo luxuria diffluebat, ut cum se in omnia θeliciarum genera intemperanter effunderet, ipsa de felicitate sua prope triumphare quotidie videretur. Nam ex nobilitate alij tanto statuarum sibi ponendarum studio exa erant, ut eas etiam auro circunuestirent,parum memores,quid sahientissimus omnium Cato quondam de hoc toto genere ambitionis sensisset, cum maluisse se diceret,inixati polleros, cur eiusmodi honorem non meruis let, quam cur obtinuillet. alii curribus solito altioribus vecti, aut cultu laxiore ornati, aut immensis fa-
38쪽
miliarium agminibus fit pati per urbem gloriosius incedebant. non defuerunt etiam, qui continuandis agris,& iungendis possessionibus serui tes nihil aliud contenderunt, quam ut patrimonium suum in immensiim augerent, obliti veteres Romanos, quorum virtute i psi ad hanc amplitudinem peruenillent, nihil minus, quam de priuatis colligendis opibus laborasse , immo vero insigni se paupertate admirandos omnibus mortalibus praebui fle. Cantores autem,& scenicos artifices in tanto pretio habuerunt, ut eiul modi acroamata, atque ocij liberalis oblectamenta pluris, quam doctos,aut disertos homines facerent . mensas vero vulgo sic instruebant, ut exquisitissimis dapibus conquirendis, & conuiuiis intempesΙiuis celebrandis insana perpotandi, peruigilandiq; libidine dies, noctest constituerent. Ex plebe autem alij in tabernis vinariis pernoctabant, nonnulli velabris umbraculorum theatralium se abdebant, quidam
aleis pugnaciter contendebant,omnes serme totos dies in theatris, ac circis ludis, muneribusq; dediti traducebant, ocium ipsum Imperatorum solertia comparatum ad voluptatem, non ad virtutem incitamentum habentes. Atque hi quidem mores, licet posteriores aliquot Imperatin res emendare conati sint, tamen in dies corruptiores, deterioresq; eflecti sunt, quousque tota Italia octo marcescente, ac diuturno prope langore torpente barbari Imperium ex omni parte debile inuaserunt, ac saeuissime distraxerunt. His igitur peracia, redeundum eist enim unde di- uertimus. ad captandos hominum non magis antinos,quam sermones officiis, & consiliis de rep. ut placuit,agitatis Auguilia inbo Roma exeunt tes eo, unde discesserant, redierunt. Terribilis interim terraemotus, quo Sydon, & Tyrus urbes nobilitatis eximiae, & toto terrarum orbe clarissimae pene a sendamentis euersae sunt, haudquaquam ambiguum
ingentis irae Dei suit indicium ob praua conceptae consilia, quae Augusti
Romae in Chrillianorum perniciem composuerant, ac sequenti anno
ille VIII, hic VII consules exequuti simi. si quidem eo demum anno saeuam decimae persequutionis Chri istianae cladem instituerunt. quae tanquam rapida quaedam procella su periorem omnem terrarum itan quillitatem, ac parti octi voluptatem excusiit prorsus, ac dispulit. Etenim nouem ante hunc Imperatores religionis Christianae labefactandae
gratia vexationes acerbissimas exercuerant, Nero, Domitianus, Traianus, Marcus, Seuerus, Maximinus, Decius, Valerianus, & Aurelianus. Quibus Diocletianus, quasi decimae palmae auidus socium se adiunxit. Ille vero immodicis rerum prosperitatibus ad omne superbiae genus inflatus consilium tam atrox iniuit, siue quod famam ex eo apud homines quaereret, siue quod si aperiorum Imperatorum exemplo acerbum
39쪽
erga Christianos odium gereret, idq; cum collega Maximiano comm nicauitiiquem ut in ceteris rebus, sic in hac haud aegre assentientem adc-ptus est. Itaque mense Martio anno adhuc Imperis sin non odecimo Nicomediae, die Christi passionis instante,edictum tuo, viast blebat, & Maximiani nomine praelato proposuit, idque toto Imperio diuulgari iussit,
ut Chris lianorum conuenticula abolerentur, scripta cremarentur, magistratus honore, priuati libertate spoliarentur: Vnde ius ita illae querelae Arnobi j aduersiis gentes erupere: Cur nostrascripta ignibus meruerunt dari:
cur immaniter conuenticula dirui ' in quibus summus oratur Deus, pax cunctis, mimia postulatur magistratibus, exercitibus, regibus a miliaribus, inimicis, adhuc
mitam degentibus, o resolutis corporum mincti me t m quibus aliud auditur init, nisi quod humanos faciat, tusi quod mites, verecundos, pudicos, casios, familiares,
commvnrcatores reι cum omnibus, quos solidet germanitatis nec situ e copulatio fVeram ita se res habet, ut, quoniam plurimum adist, tν potestate valelis ferri,
anteire mos etiam meritatis fientia ιuaicetis. Neque ita multo post alio edicto mandauit, ut qui ecclesijs'praesiderent, ubique getium in vincula traderentur,nisi victimas Dijs ritu Gentilicio linmobilent, ad quod omnibus tormentorum generibus cogerentur. Hoc edictum in publico pro positum ciuis quidam Nicomediensis ubi audiuit, raptim ad eum locum accurrit, ac tanquam impium manibus auulsum conscidit . itaque primus omnium facra martyrij corona donatus est. Eo accepto ministri Imperatorum Christianos ab immolatione, & simulachrorum cultu se remouentes passim bonis exuere, patria expellere,capite truncare, torquere,dilacerare,exurere, belluarum laniatibus obiectare, ac demum in pro fluentes, aut in maria sitbmergendos proij cere. Quo factum est, ut uni, uersa Christianorum tum primum adolescens Ecclesia ingentem calamitatem acceperit. si quidem ad X UII millia intia triginta dies comprehensi totum prope Imperium late ibo sanguine infecerunt,ac memorandum Christianae pietatis,ac constantiae documentum cosecrati Deo martyres reliquerunt. nonnulli tamen etiam diri discrimen evasere certaminis . nam aut ad immolandum adducti nullo sacrificio facto,perinde ac sfecissent, dimissi sunt, aut gentilibus eos sacrificasse clamantibus taciti eam contumeliam pertulerunt, aut semiuiui pro extinctis abiecti,aut humi strati in numero immolatorum sitnt habiti. quidam vero cum se clara voce sacrificium auersari, ac se Christianos esse asteruissent, a satellitibus caesi, ut silentium obtinerent, e medio sint amoti . Ac singulorum
quidem, qui se pro Christi confessione supplicio deuouerunt, nomina persequi,non est huius historiae. Quod vero silentio praeteriri non potest, Anthimus Nicomediae episcopus abscisso a ceruicibus capite inte
40쪽
temptus,cuml, Palatiu forte Incendio conflagrasset, ingens pioru multi nido in eius facinoris stispicione vocata,aut gladio trucidata,aut aceruatim in eas flamas iniecta,aut in mare praecipitata est. Ex Diocletiani vero familia Dorotheus, Gorgonius post vacia certaminii genera fauc bu laqueo elisis vitae fine impositeriit. Quod vero fuit insignius, Petri ministri regi j cu corpus flagellis ita dilacerassent, ut ossa appareret,acetu sale permii d in vulnera infuderunt. dc cu eos ille quoque cruciatus elud rer,craticula,& igne prolato carnes eius, quasi ad escaru usiim lenta sensim adustione assarunt. neque tamen vocem ab eo vllam,nisi pietatis, &constantiae planam,elicere potuerunt. Haec Nicomediae praesente Diocletiano sunt acta Romae vero Marcellinus, a minitIris Maximiani supplicio intentato ad sacrificandum esset adductus, timore examinatus thura adoleuit mox agniti erroris acri poenitentia: tactus remediu opportunum
adhibuit. Etenim conuentu episcoporu in crypta Suessae in Campania habuit,atq; ibi X. Kal. Septemb. cinere conspersu & cilicio obductus esstisin lacrymis stere delictum situm initituit, ac semetipsum ultro damnauit. Quod factu satis valere ad Ro episcopi tui am expiatione est visun .nani Petrum ipsum principem apollo lorum,cuius ille sede teneret, eadem ratione insignem negati domini sui labem deleuisse . neque porro couenire,
v t pontifex maximus ab aliis minoribus iudicetur. Huic actioni primus
ilibscripsit Miltiades presbyter,qui poti ad pontificitum ascendit. Pridie
Idus Nouemb.Iunio Tiberiano iecunda urnis praefectura delata, quod in priore egregie iurisdictionem exercuisset. Diocletiano vero IX, dc MDximiano VIII consulibus, atque Heraclio Rufino praefecto urbis , Di cletianus Nicomediae, Maximianus Romae Impeiij vicennalia eadem pompa, ut inquit Eusebius, qua decennalia celebrarant, egerunt. Minii ci Maximiani ut cognouerunt, Marcellinum peracta poenitentia expiarum ardentius in Christi caussa persiliere,ipsum dein tegro corripueruntile palam sacrificare abnuenti,ac stuo Maximianum praesentem conuicio
laceranti caput aceruicibus amputarunt. pariterq; cum eo diaconos tres Claudium, Quirinum, & Antonium peremerunt. atq; eorum corpora
proiecerui. quae sine honore sepulturae per dies triginta lex iacuere, donec UI. kal. Maias a Marcello presbytero collecta sepulchro sunt tradita. Inde Pancratius iuuenis e Phrugia Roniam deductus cum pontificem Marcellinum apud se delitescentem rogasset, ut se faciosancto ritu Christianorum ablueret, Marcellino mortuo,captus in via Aurelia capite multatus eth. atq; inde IIII Idus Maias ab Octauilla sepultus. Per hos dies Diocletianum tristis aegritudo, S: ex aegritudine certa Imperij deponendi cupido incessit. Unde autem ille ad hoc consili j venerit,diuersum auctores ficiunt. alij, quodalienato animo desipere incoepissem, quidam, quoco Chri- -