장음표시 사용
181쪽
euratione scorbuti tradenda aliqui tasse me accuς bunt k quod blandimma
sti , is temedia sere semper proponam x cum
' ipsi eredant krtiora medicamenta elle adhibenda in' malo adeo vehementi. Ego vero respondebo cum osmanno aὶ sorsuram inter Arankoc faciae eramismum non validis, o fortioribus, sed lenis is , o simplίi imis tractandum esse remediis. Nonnumquam etiam morbus iste absque medic Triemis sanatur recta prirscriptione ciborum, & potus. Quare ego quoque tradam primum regulas quasdam enerales o Regulae eligendae sunt tales, quae oppin
182쪽
188 DE SCOR BUTO. illis praelibatas &e. is si contagione morbum propagatum suisse putat, prohab Iem sequitur conje, ram . Cui quidem conjecturae nisi vim omnem d negare Volumus, habemus argumentum, quo ego aliquando adductus sum ι ut mihi videretur obis servatione deprehendisse , eos non plane deceptos fuisse, qui contagionem ex hoc morbo metuendam esse memoriae prodiderunt. Illud interea certum est, eam neque in quacumque hujus valetudinis specie aeque adesse, neque in quocumque morbi gradu. Profecto si umquam, maxime certe timenda est, ubi scorbutus in putredinem vergit, de ad ultimum suae corruptionis gradum pervenit, ut innuit laὶ Addington. Alia quo- ue observatio necessaria est. Nam contagione assici uobus modis siqias potest, vel solo amatu , ut in morbis, in quibus tenuissima, & volatilis mat etia est, ut in pestilentia, variolis &c. vel contactu in morbis, qui crassiorem habent materiam ex gr. in stabie. Amatus vix, nisi in putridissimo seorbuto, 'timeri potest, & dissicilius sortasse hoc modo morbus suscipitur: non item contactu, qui in vliis quoque speciebus non est sne periculo. Ideoque plura esse credo exempla scorbuti tali contagisne Propagati, ex. gr. per poculum, saliva, aut sanie, ex
183쪽
π Sest M euratione scorbuti tradenda aliqui is M. M tasse me accus bunt k quod blandisumalit I ill iemedia sere' semper proponam a Cum
ipsi eredant fortiora' medicamenta esse adhibenda in mala, adeo vehementi. Ego vero respondebo cum Osmanno i aὶ starbaram inter chronnos facile erami um non validis, o fortioribus , sed lenis is , se simpli, Vsimis eractandum esse remediis. Nonnumquam etiam' morbus iste absque medic, meniis sanatur recta praescriptione ciborum, & potus. Quare ego quoque tradam primum regulas quasdam generales o Regulae eligendae sunt tales, quae Oppo
184쪽
ryo DE S C o R E U T O. nuntur morbi causis . Aer eonvenit purus sine putridis exhalationibus, praesertim in his casibus, ubi scorbutus ortus est ab aere crasso, & impuro. P liendae igitur sunt aegrorum domus a quacumque impuritate, cum Addington a unam ex praecipuis causis scorbuti maris in navium immunditie determinet.
Ita consulit non tantum navem mundare a quacumque spurcitie, verum etiam suppellectiles omnes venis talare , ac aerem navis innovare . Ad hunc finem loca quςrenda sunt a paludibus distantia. Imvabit etiam habere domum expositam ventis saluisbribus , & habitare satis alta illius parte in amplo cubiculo. Hoc saltem observare debent , qui non possunt a locis minus salubribus discedere : Minsuper ignem frequenter excitando, cubiculum ab huismidis , ω corruptis emuviis liberarer ideoque nomnulli medici dicunt, neque male, Iigna aliqua esse comburenda, in quibus abundant balsamicae partu CuIae ex. gr. juniperinum, M succini quoque albquid comburunt, quibus balsamicis particulis noxia qualitas pestiserorum effluviorum invertitur. In storis buto alcatino foetido erunt valde utilia suffumigia ex aceto, &'acescentibus stirpibus parata. Illis a censionibus , etiam nimio frigori occurritur, quod inter causas scorbuti recensuimus. Alia regula sum.
me utilis erit, motum muscularem non Ommittere ,
sed ambulare, & se exercere. At si aeger debilis est, dummodo nondum lecto addictus, moveri debet alia quo vehiculo . Si morbus aegrum iu lecto tenet , frictio
185쪽
L i g. III. C A P. I. I9 Istictiones id perficient, quod non potest per impe ditum muscularem motum obtineri. Dici non potest , quam utiles , imo quam necessariae sint in his casibus frictiones, adeo ut medicus prudens eas semper commendare debeat, sed cum hoc discrim, ne, ut sint vel majores, vel minores, prout est aegri status. Interim circumstantias debet attendere; nam fieri potest, ut sit aliqua, quae frictiones prohibeat everb. gr. sebris vehementior, vel haemorragia. In his omnibus diligentia medici necessaria est, sed magis necessaria in praescribendo cibo, & potu. Cibi in genere conveniunt tenues, & teneri, ut concoctio fiat optima, & stomachus minus habeat laboris in illa perficienda, & ideo quoque carnes salitae, caseus, & alia hujusmodi noxia sunt . Lenes simul ebhi esse debent ad aerimoniam humorum demulceri dam . Qualitas ciborum facit ad meliorem concinctionem , sed etiam quantitas observanda est. Haec si moderata est, juvat etiam ad id , quod corpus tanto minus gravatur , & vitae vires tacilius crassos,& acres humores attenuant, de subigunt. Aqua bibenda est pura, in quibusdam casibus potest convenire gelida. Et quamquam spiritus ardentes, & l, quores fermentati sint interdum causa scorbuti, imterdum tamen paucum Vinum austerum , aut tenue,
& dilutum utile esse potest. Quid utilitatis praestet vinum, & quando hoc dicam cum de variis speci hus scorbuti curandi sermonem faciam, & tunc si1-mul monebo, qualis species , & potus, & cibi praescribendae snt. Assectus animi tristes, & melanc ei relinquendi sunt, di tentandum praesertim , ut non metuant aegri, ac de salute sua desperem .
Quod tamen dissiciliter obtinetur, quia hujusmodi
186쪽
ryx DE SCOR BUTO. aegri meticulosi sunt. Medicus in hac re summam ad hibeat prudentiam, & omni modo tentet imbeciuium animum confirmare . Post prandium praecipue . ω post coenam necessarium est, ut aegri hilares sint, neque tunc unquam studia colenda sinT,. aut animus tristibus notitiis conturbandus. De somno nihil dici potest, quod siz omnibus aeque utile: cum alias magis, alias minus Iongus possit convenire
Hoe discrimen definiri potest doctrina Boerhavitaphoristica, qui la) exposuit effectus varios longi ris,. ω brevioris somni . Prout isti varii effectus huic, aut illi scorbuti speciei convenire videntur, ita
sequendi sunt, aut Vitandi. Aliae quoque cautelae o, servandae sunt: ex. gr. illae accensiones Iignorum doriserum eo magis adhibendae siunt, quo magis ad regionis humiditatem: etiam aeris status austrinus& pluviosus, aut nebulosus adjungitur . Diligenter vitandus est noctumus aer, maxime in his circumis stamus et calcei,. α cruralia madefacta mutanda sunt ia
187쪽
Sequuntur aria easteia practica generatis .
SI morbus prosundiores habet radices, & medica
menta exigit indicationes generales ioccurrunt istae , crassitiem attenuandi, leniendi acrimoniam, α solidis debilibus robur restituendi. In crassiitie a tenuanda , eligenda sunt medicamenta , quae hanc vim habeant, sed smul contraria sint acrimoniae praedominanti e quia notum est, multas esse species attenuantium, ut acida vegetabilia naturalia, di ea, quae secundam fermentationem passa sunt. Acida vegetabilia ex. gr. olera quaedam acestentia, fructus horarii, haec naturalia sunt: ad acida vegetabilia sermentata pertinet acetum. Attenuantia sunt etiam aromata, sepones ex alcati, aut fixo, aut volatili, sales alcatini fixi, aut volatiles, sales neutri. Sed isti s Ies scalici, & sapones & aromata, eonveniunt ex gr. in acida specie scorbutiis in alcatina noxii essent, &vicissim in hac ut:lia essent olera illa acescentia, &fructus horaei, noxii sales scalini, & caetera hujusmodi remedia, quia sic fieret maior acrimonia, quς iam praedominatur. Dum morbus est incipiens, in quo statu crassities humorum major est, acrimonia vero minor, magis acria medicamenta praescribenda
sunt, quia paries solidae si stimulantur, & urgentur ab iis, adhuc suffciunt ad vim sustincndam. Non pari gradu res procedit , cum morbus confirmatus est, quia tunc crassities decrescit , sed acrimonia major fit . Adde solida robur amittere, & debilissima fieri. Acria igitur remedia acrimoniam magis
188쪽
94 DA SCORE UT O exasperarent, ti periculum esset etiam , ne ' solida animio stimulo rumperentur. Imo in his casibus, inruibus licet usurpare rem dia ali uanto acriora, meisici tamen cautiores monent, his alia esse addenda mitiora, ut priorum activitatem mod rentur. Quod
si illud evenit, ut humores quamdam speciem putredinis suscipiant, tunc multo magis relinquenda sunt remedia acria, & attenuantia , & potius veniendum est ad modice adstringentia, quae frigida nominam tur . Cessat enim indicatio attenuandi crassitiem,& nascitur contraria cogendi ea , quae sunt nimis tenuia. Id ut dixi, obtinetur perfrigida adstringemtia . Haec duobus mod.s utilia sunt in hoc casurprimum iam posivi: alter modus est roborandi solida debilia. Tertia enim est indicatio, quae impletur in aliis casibus, aliis medicamentis. Nam quia variae sunt morbi species, & vatiae species attenuam lium accomod)ndae sunt; ita & de corroborantibus credendum est. Frigida adstringentia a comodantur aegris, in quibus calor , & initia sunt putred, nis i in quibus autem frigus, & crassities, apta sunt calida, & aromatica corroborantia. Haec igitur adhibenda sunt, etiam si aliqua observatur tenuitas humorum, quae ron ex initus putredinis procedat, sed ex defctu virium concoquentium. Monenda etiam quaedam ad acrimoniam spe stantia melius est acritioniam invettere, & hoc modo tollere aptis remediii, quam glutinosis, & incrassintibus retum dere atque demulcere. Nemo itamen credat numquam glutinosa, & incrassantia convcnire et imo tunc fere conveniunt, cum colliquatio illa apparet, quae fit in veteri morbo, sed medicus in eo cassi immopere prudens esse debet. Verum lacrimoniae ple-
189쪽
L i s. III. C A P. II. I' Frumque medendum est , dum morbus adeo non processit, atque ideo colliquatio illa non adest, verum potius humorum crassities. Haec ratio est, ob quam ad acrimoniam hdentem Vincendam magis comveniunt remedia attenuantia, & salina contrariae nat
rae iis salibus , qui morbum emciunt. Objicere nobis aliquis posset, primis morbi temporibus, cum adest crassities, lac optimo cum successia praeberi, & t men lac habere vim incrassantem. Qui sic obiiciat, ostendit, se nescire quomodo, & quando lac comvenire possit. Primum lac prompte a viribus corporis concoquitur, atque subigitur, hae autem vires in scorbuticis sunt valde debiles, atque ideo nece sarium est dare cibos iis convenientes e uultumque est convenientius , quam lac, quia jam prope redactum est in naturam animalem. Deinde lac habet partem aliquam pinguem, a qua procedit ejusvis incrassandi, sed major pars attenuantem, dilue tem , saponaceam facultatem possidete quae causa est, ut semper lac desideretur ex animalibus, quae virentibus vescuntur, non foeno, quia in tali Iacte ea Vis attenuans magis inest, quam in alio. Postr mo considerationem meretur ex Iactis generibus , cum morbus recens est, eligi quae liquidiora sunt , & minus incrassantia , & eadem tenuiora fieri ope aquae adjectae 1, ita ut appareat in hoc Iactis usu minimam vim esse incrassandi , diluendi autem , attenuandi, & blandum, facilem, tenerum cibum
praestandi, maximam. Inter remedia autem , quae
attere ant, excellit venae scistio, ex qua etiam illud bonum recipitur, quia ipsius acritatis vim. contra s lida imminuit, atque restingit. Et tamen in scorb
licis, si non plene exulare, minus certe loci habere
190쪽
196 D E S C o R B, U T o debet venae sectio. Si naturales sanguinis evacuatio. nes quaedam suppressae sint, ut ex haemorrhoidibus in viris, ex utero in sceminis, incrementum certe morbo dant , ideoque revocandae omni molimine
sunt, & interdum vena statim secanda est, idest in principio morbi r item si corpus, di habitus scorb tici sannaine plenior est: fieri etiam potest, ut v nae sectio iteranda sit. Sed si neque sanguinis evacuatio naturalis ulla stuppressa sit, neque adsit ple- thora, in principio vix aliquis, in processis morbi, nullus venae sectioni locus est . Loquor autem de
ea venae sectione, quae instituitur ad curam morbi, quia possunt evenire quaedam symptomata, quae requirunt venae sectionemr sed tunc non ad morbum curandum ea spectat, verum ad symptomatis ferocitatem mitigandam . Haec apparebunt in capitibus subsequent.b is, in quibus curam symptomatum pecuIiarem describam . Cum autem expedit sanguinem evacuare, sere semper ad venae sectionem recurrendum est : aliquando tamen, ubi est suppressio hqmorrhoidalis fluxus, & hunc fluxum a natura desiderari apparet, hirudines vasis iis admovendae sunt. Cucurbitulae raro aliquam utilitatem exhibent . E iam in usu cabharticorum quaedam observanda sunt. Certum est, ventriculum , & intestina crassis, crudisque humoribus infarciri in scorbulo , & ob hanc
mulam quoque concoctionem depravari, quae potius integra esse debet. Neque minus certum est, nihil Plus conducere ad liberandas primas vias ab illis crassis humoribus, quam purgantia, quae hac parte Proficiunt, etiam ad concoct onem . Quod si etiam consideremus, quo modo quaedam eorum particulae, vasa chylisera subeuntes, cum sanguine miscentur ν