장음표시 사용
251쪽
pit animos homilium in Deι aintrationem , reverentiam ct amo νem , quam tot tantaque corpυra ' lumiua caelestia , quae usui pulcherrιma , intem ciui jucundisma sunt Eorum obviationes ad iudicem , motus orinatιssima , certi ae ct determinatur Circulatιones , divinitusque pra6eraptur Reversionwn leges mcon innirare iadmirabili , summam Dei Potentiam , Sapientiam , Bouitiatem ct Providontiam anifestant Quibus prorcιptis , ad Iniυὰrs hujus Auctorem Conditorem , admirandum , Venerandum , semperquρ celebrandum impellimur Propterea Astronomia mentes h&minum tot sublimibus specu- Lationibus, de tot tantisque, tetmque Ange dissilii corporibuS , mi' eunditas risce delectat, ct summa iucunaιtate recreat ia Hinc canit OVL de Ceriadius Faltori lιb. I. U. 297.
Felices Animae, quibus haec cognoscere primis ,
Inque Domus luperas scandere cura fuit .
Credibile est illos pariter vitiisque , jocisque
Altius humanis exseruisse caput.
Non Venus & vinum sublimia pec tora fregit Ossiciumque fori , militiaeque labor . Nec levis ambitio , perfusave gloria fuco ,
Magnarumve fames. sollicitavit Opum . Admovere oculis dii tantia sidera noliris , aetheraque ingenio lupposuere suo ia&e etiam Virgilius . Geore lib. IL v. q9 . Felix qui potuit rerum cognoscere causas , Atque metus omnes , & inexorabile fatum. Subjecit pedibus .. Donomia certitudine , est, evidentia demonsIrationum , nequidim Geometriar cedit. Ufu latisssime patet , ct amplitu livesubje-ili per omne munsanum spatium assunditur . Nam inter mentias
artesque omnes liberales milia es, quae aut plura , aut majura , aut longius dissita contemplatur objecta , quam Astronomia , sed nulla quoque est, in qua pauciores adhuc reflant resolvendi nodi, nulla in qua minores. supersunt eximendi sortιpult, nulla ad perfectitovιs culmen propius perdunia est , quam D vina. hoe scientia . In reliquis pleris udi discipliηis quida vi iv xtricabiles occurrunt LabFranshi k eas non parvet preinunt chsPultateI, multX. . O 4 M Diuitigod by Cooste
252쪽
interjecis reperiuntur nebula mentis aciem sitan enter , di de GD caligine in Iventes , quae ulteriorem inυestigationem prohibene
At corporum caelestium motus nunc certo cognoscuntur, motuumquee o demonstrantur , Phaenomenonque rationes percipiuntur .
Minimarum quarumcunque selIarum , quarum distantia est mensa , tam Longitudines quam Latitudines , seu in caelis laea nunc dierum accurate habentur , ct in Catalogis inferuntur . At Geographia interim nobis pauearum urbium Longitudines di Latitudines certo ostendit ; adbue restant multae Terrα incognitae , plurimae inexplaratae regiones, o plurium earum, quin majores appellantur Continentes , vix quicquam praeter tittora nobis innotescit , ct quod mirum forte videbitur , Iacorum positiones , mexiguis, maxime notis , utpote peragratis atque lustratis provinciis , incerta admodum sunt, ut ex mappis , seu Gartis Geographicis sibi invicem eontradicensibus manifestum es . Praedicunt Auronomi , in miata futura secula, Mus Lunaque defectus, Planetarum Coniunctioner , Oppositiones, atque Aspe iusqualescunque mutuos , ct quae futurae sunt stellarum omnium a Polo distantiae , quamvis eorpora haec immenso a nobis di is se invicem Iocentur intervallo . In Meteorologicis interea periti musne divinare quidem potest , qualis futurus si crastino die nostrae Atmospherae status , quae ad pauca tantum passuum multa extenditur ; num seit. Deies caeli serena aut pluviosa sic futura , aut
ex qua regione spiraturus sit ventus ; nec adhuc notum est , is quibus causis ejusmodi oriuntur essectus . Philosophorum mmo figuras minutissimarum materiae partim- Iarum hactenus perspexit; aut vulgarismae cujusvis herbae texturam , Drmam internam , partiumve compositionem detexit et nee Medicus quis vis est , qui rationes υιrtutum , ct operati
num , quas in corpora humana exercent medicamenta indagavit. Immo in corporibus animatis o vegetabilibus , Fons Princia
pium motus inscrutabile esse videtur , ct m erat instar is nostro
sensu ct iusticis longis e disjune tum , nec fortasse aes ejus
cognitionem plenam persediamque sumus unquam perventuti . Sed Ionge alia es Auronomin um ratio , quibus id datur negotii , in
rus corporum coelesιum , non eorum naturax contemplari, Phanomenon , quae ex morti oriuntur ratiorum reddere . Hi non
253쪽
tantum determinam quaIes quantique sunt illi motus a Sed δε- feribunt semitas , per quas in immensis spatii regionibus , feruntur errantra Cometae . Proprietates orbitarum diometricas , di legem mutabilem, cui in lineis peragrandis semper obsequuntur, declarant. Nee Apronomos latet , in qua spatii parte , ct in quibus emporibas Planetae singuli longissime a Sole decedunt . minimamque eatoris atque Iuminis partem is eo recipiunt. Unde rursus digredientes , Sol ipsoriam motus continuo accelerat,
eosque versus se trahit , donee ipsos ad ea spatii punora perduxerit. ubi maxime propinquos , maximd etiam perfundit luce , ct gravitate ciet.
Haec pleraque praecedentis Saeculi magistris innotuere ; sed is nostra tandem aetate, o in mistra Britannia , exortus est vir plane Divinus Isaacus Nev v tonus , qui praeter esia inventa innumera , Orginem o fontem motuum caelassium reclusit, di egem illam Carbolicam deprehendit, quam Omnipotens di Sa-pιentilismus Creator per totum uniυersae Nuturae S tema diffudit. Scit. quod eorpora omnia se mutuo trahunt , in reciproca distan-riarum a se invicem ratione duplicata . H.re Lex quasi ligamentum Naturae , ct principium illius . quae universalem rerum fabricam confervat, uris vir , tam Cometas , quam manuas in propriis orbitis o intra limites datos detinet, prohibetque ne uuerius a se invicem recedant, in Datia in ta excurrant . viri foret se corpora vi tantum insta
Eodem viro monstrante nobis innotuit lax , quae regit stremperat motus caelestes , Orbitis limites ponit; Planetarum Ion-gi os excurius , di accessus ad Solem maxime propinquos , δε- terminat . Huie incomparabili viro debetur, quod novimus, unde se , ut tam constans o regularis proportio semper obfervetur inter Planetarum Perioias atque eorum a Sole distantias , di cur motus caelestes in tam pulchra, tamque mirabili Harmonia peraguntur di semper confervantur . Perpensis mo-ruum Agibus , ct probe trutinaris , ex iis novam Lunae Theoriam construxit Nevvlonus , quae omnibus ejus inargualitatibus accurate satis respondet , qualem quidem antea sperare nemini ιι erit ; ex sua emis Theoria compuratus Iagnae locus vix sen- . Disitizoo by Cooste
254쪽
s bili quantitate , plerumque ab observato dissert ; ut inde naυι-gantibus nODa emer rere posis Des , indeviendι ιu mari Longitudinem loci , uti navis versatur , qu9d est Problema maxime desta ratum iambit est quos humani intellectus vim atque penetr ationem magιs demonstrat, quam magna haec θ mirabilia inventa , nomatici cerIIus modo , mundanae machinar po tentosam molem , animo comprehendere posumus , aut opificii Divini stupendam pulchritudinem rectius aestιmare , sapientiam admirare υaD- mus , quam per Divinas basce leges nunc tandem repertas Eae nobis. repraesentabunt magnificam ct nobilem mundani Θ-stematis imaginem. Hinc discimus Terram hanc , quam nos colimus , exiguam admodum esse , ct υix notabilem totius
splendi sisimae fabricae partem : cum fere infiniti sint mundi
Entis summi omnipagentis opera producti . qui nostro habitacula furet longe majores , in quibus disponendis regendis , Po rentiam ct Sapientiam in ira Ens illud supremum exerceat ἀPsal 1 8. Qui dixit , & facti sunt coeli, ipse mandavit & creati sunt Statuit eos in aeternum , iis legem dedit , quam transgredi
nequeunt Ast SP . nec Astronomῖθ' usus solummoto tu excolaudis animi ολ m. aeuius. ribuS , descissima rerum , quas speculatur coelestium contemplasione praspiritur sed latius patet L ct artibus risciplinis
maximo, est afumen o . Qtubus enim in tenebris errarent Geo.
In Geo- graphus di Chronalogus Apronomiae luce destituti di Astronο- ζ tib -INi uris figuram L O maenitudinem ,. locorum situm ii si i distautias investigamus p illius auxilio, certam anni mensiu-ram , ct rex gestas secundum temporum seriem dispostas signamus bisce satis tuteligitur ,. quam utιlis humanis rebus sit Astronomia , sine qua , nee Geographiae nec Chronologiae, o proinde nullus quoque esset Hissoriae locus ia1,N:ivl- Sed lutcx O rus , quas promovet , Scientias Auronomia , nomalia plus ex ea inerem nti cepit quam Naviratio, cuius binscio per vasti in Oceanuin uernore devium tenenter , ultimas terrarum oras invisunt naves nostrae L Hinc murui commercis exsurgunt
commoda ; quicquid aliis Terrae vel pretiosum υel delictabile ac uin , id OV siue ea , qua labarant ιllae caloris aut frigoris m-
255쪽
remperie , nos domi manentes excipimus . Navi gationis peritio deb/tur illud, quod sibi vendicat Britannia, Oceani Imperium , nee tilla gens a littoribuι nostris tam remota es , quam non ab injuria nostris hominibus . inferenda deterreat armata Britannica Classis . . ' in Ars navigandi maena ex parte pendet ab illa , quam de ostrorum motibus habemus, Scientia ; ita vehemens , quae Reges o Principes incessit cupido , longinquas ct ignotas explorandι regiones , eos impulit ad Astronomiam diligenter excolendam . Primus di Nautarum maximus fuit NepIunus , qui ob artem suam Oceani Deus relebratur ; cujus filius Belus Apronomiae peristis ejus ope incolas ex Lybia in Asiam traduxit, titu Collegia Astronomorum instituit. Nam Diodorus Siculus in Historiarum libro primo, parre secunda , ita scribit. Tradunt, inquit, AEgyptii , Belum, Neptuni Lybiaeque filium colonas traduxit se in Babyloniam, qui Sacerdotes bos Babylonii Chaldaeos vocant instituit ,qui more aegyptiorum astra observarunt Ante hunc vero lixit Atlas Mauritaniae Reu, Astronomiae scientissimus , qui de Sphaera primus inter homino disputavit; Unde in AEneide, Virgilius introducit Iopam canentem ea , quoe rradidit AtIas. Docuit quae maximus Atlas, Hic canit errantem Lunam , Solisque labores . Sis Uranus quoque Rex istius popuIi qui incolunt terras juxta ditius Oceani Atlantici stas ob peritiam in moribus caelestibus is Diis orginem traxisse perblhetur . Zoroaster a sd Posas , Philosopus ut Afrorum scientismus ab omni amiquitate celebratur . Talis enim apud antiquos suis oujus Artis honos , atque diguita s , ut cum ea maxime deIectar ntur Reges , Regia Scientia appellabatur. Reges enim in Africa Syria primi eam inr)enere θ excoluere; rdque longe ante quam quidquam de ea Graecis innotuit, ut agnosci t Plato in Epino mi de . Primus, inquir, harum rerum spectator Barbarus fuit. Antiqua enim Regio illos alluit, qui propter selli vi temporis serenitatem Primi haec inspexerunt, talis AEgyptus &Syria fuit, ubi stellae omnes clare cernuntur , quoniam coeli conspectum , nec pluviae intercipiunt, nec nubes et Quoniam
256쪽
niam vero magis quam Barbari ab aestiva distamus serent. tate, horum uderum ordinem tardius intelleximus. Sis etiam Lucianus πιιε , narrat, aethiopes primos ad coelestes motus attendisse, qui luminarium causas scrutati, Lunam propria luce carere, & a Sole mutuari cognovexunt . Hue eertum est, A fronomiam is primis fere mundi initiis , ab orientalibus terrae popiais fuisse emultam . Nam RPorpbrio eredendum set; eapta per Alexandrum magnum Babione , Cabsumis , rogatu Arigtotelis , transtulit ex ea umbe in Graeelam asemationes fere duo miuia annorum ; Plinius etiam in Historia naturali seribit, quod 'ingenes docet , fuisse via Bablonios observitiones septingentorum vir inti ann rum coctuibus Ialereulis inferinas; Et Achilles Tatius in principio Isagoges ad Arati P nomenon , AEgyptios primos omnium tam caelum quam rerram esse dimensos, d que rei
Scientiam , columnis ineffam , ad pineros propagasse ; Chaldarixamen hujus inventi deeur ad se transferunt, idque Bela tribuunt . Ab AEgypto omnem doctrinam suam Asronomicam hauserunt Graeci. Nam agnoscit Laertius , Thaletem , Pyth Soram , Eudoxum di alios mulios , iIIam adiisse regionem , ut in Usteriis Scientia Sideratis initiarentur ; Hi non tantum inter Frimos, sed di maximos Graeciae Philosopbos extitere ; ct ab eodem discimus, quod qui in ea regione diutius m abanruir, post reditum in Patriam releberrimi fuere ob Geometriae di Asronomia peritiam ; se Pylliagoras , qui septem annos in Sacerdotum eonfortio apud AEgyptios vixit, ct in istorum S cris fuit initiatus , praeter multa Geometrica , domum secum a tulit verum mundi Θstema , prHetusque in Graecia docuit , Teia
Iurem arque Planetas circa Ssem tanquam centrum revolui,
motum autem Sotis Stellarum fixarum diurnum non realim esse , sed apparentem , Ortum ex motu Terra clΥea Axem . Tum remporis nemo pro Philosopho habebatur, qui Masbematicis Scientiis non fuit optime in serue Ius . At cito neglectae iacuerunt hae Scientiae ; Phi Issopbi enim ρω steriores a prioribus multum degeneres , tempus in tricis o uriis
terebant: omisso quippe scientiarum sublimium sudio , sopbisma-νa quarebant , quibus Hi ct sensui hominum communi imponere
257쪽
librat, verum etiamsi a Philosophorum vulgo , in exilium acta est Asronomia , a quis dam tamen c paucis a tiret re rapta . di exciata fuit, praecipuo in Schola Othagorica ,
per multos annos in Italia soruit, in qua extit rura magni Viri Philolaus , o Aristarchus Samius . In AEDpro quoque R ges Ptolemaeι, maximi laterarum Patroni, Scholam Astron miram Alexandriae fundaυerunt, ex qua etiam prodierum magni , ct celebrer Auronomi, quorum Princeps fuit Hippasechus , qui refererite Plinio , aulus eil etiam rem Deo improham annumerare, poluris stellas , coelo in haereditatem cunetis relicto a me utriusque seris defectus in sexcentos annos praecinuit. Super Hipparebi observationibus redimata est magna illa , di pretiosa Ptolamari Syntaxis a nam ab iis deduxit. Equinoctiorum praecessionem , o Theorias motuum Hane
AEgypto per Araber debeslata , Alexandria capra , Victores Astronomiam , aliaqme Artes libi rales in suum reiserunt parro-onium . O quamplis rimos scientiaram Lbros ex Gracia, in
proprium fermonem verti cura rum . ,
Ex Afrisa in H paniam transeuntes Araber , ibique cum Occidentatibus Europaeu commercia oercenses , Astrontamicae quoque artis cognitionem iis tradiderunt; cum hac ante in Exropa ferae iniserata laruisset. Iubente iraque Imperatore Friderico secundo cirea annum rar, si Ia3o., Ptolemaei Syntaxis magna x Arabica in tinguam Latinam trantiata es a
Post illud rempus a maximis Vzris . atque summis PNIUopias exculta es Astronomia . inter quos emiment Almonsus Castellae Rex , ct tri as , ex ipsius nomine Almonsinas dirias , semper celebrandus; Nicholam Copernicus non tantum diligens observator , sed di δmmatis P huyses antiqui Resaurator . Willielmus Princepes . Hassiae Landgravius , qui Quadran- res θ , Sexantes prsoribus Ionge majores ad altitudines , ct dia avtias odorum dimetiendar adhibuit. Hujus Principis Observationes editas a Mettio Basemus. Domitis Henricus Savd ius ram in Aseronomia , quam tu Geometria peritismua , Vir Θnobis maxime honorandus , qui professonem nUram Asrono Acam, Sociamque Geomatricam, in Academia Oxoniensi sum
258쪽
davit , amplisque stipendiis donaυit et esus memoria ob haeeatia plura m rem litterarasis collata beneficia, gratissimo animi eas semper est celebranda Tycho Braneus Dan seculi sui Atlas , qui observandi peνitia , omnes , qui ante ipsum extiserunt , vicit et instrumemtoνum sis pellectili Reges σmnes , et Principes Ionee superavit: Is Catalogum fixarum T Q. qaeam diligentissime observararum edidit Ioannes Keplerus Astronomus optimus , laboribus Uchonis fretur , S tema mundi , I gesque motuum veras adinvenit , Astronomiam in immensisnauxit . Gus opera orbi Litterato sunt notiss a ,stampii marauniaris. Iau.ιs praedicant Gallilaeus Galli lari 'Lyncae , qui ' rufia optici beneficio , nobis plurima nova taeti Phoenomenia par scit ; Comites Iovis eorumque malus ; Saturni pbases varias et Iuminis incrementa , decrementa , quae Venus subiit : Luna supersiciqm inaqualem , montibus asperam a Solares macutis , ct sis circa axem re Iutionem , pristans daemonstravitia Non diu integra sinceret , si rubitis eum Iauibus nominarem Hevelium , qui Caralogum fixarum Trchoniano longe ampliorem ex propriis obseruationibus edidit ut Dissi os Virre
Hugenium ct Cassinum , qui primi Saturni Comiterct a mulam conspexere ; Gassendum L Hororium ,. Bulialdum , Wardum , Ricciolum , aliosque plures magni nominis Aser
' anteeeuit Vis eeleberrimux Edmundus Hallay hujur Accademia Geometriae Professor nivitianus , Collega meux amicissi mus , c us laboribur nore parva debentur Astronomiae incrementa In hoc Viro,. quod nescia am alii mortaliuin ulli praeterea contigerit elucet summa in Asironomia Practica habilitas is eum praecellenti rei Geometricae Seientia comuncta. Quod per Tabulas Auronomicat , quas brevi nobis daturus es manifestin patebit , hae enim allax omnes' ante edi ar , vel pinbae Duco edendas L longe antecellunt iaAlios quam plurimos , nisi langum foret , possum commemorare' nostrates , qui de Astronomia optime, meriti sunt ia Sed proel- mundur nom si Ioannes Flamstedius Astronomus Regius ti in inisso labore , pιν trgima di plures annor continuato timis mugιlarit , innumeras observationea de Sole , Luna Diqitig Coral
259쪽
Planetis, amplissimis instrumentis exquisita arte , ct tuis optico insertinis, facias consi lavit. Unde hujus Astro nomi accuraras observat ibus magis fidendum erit . qua viliorum ame qui oeula inermi sidera intueri aggresfunt. Gmposuit praeterea Flamstedius, Catalogum Fixaruuli Britannicum , in exhibentur ter mille Fixae ; hoc est, duplo plures, quam quae in Carologo prostam Heveliano , quit με singulis adjunxit propriam tangitudinem , Larisudinem', A cen femem Retiam , Distantiam a Pola , eum Variatione Ascensionis
Reectae, Distantia a Pola , dum Longitudo iam gradu multatur . Historram neIestem Britannicam , quae utramque Opus , obfer variones scit. Catalogum complestitur, Hem, tis audis, edimini s-Flamstedius ' . . Inser tot Aseronomiae alumenra rumina, desiderabatur adhue Universa quaedam ct consummata Caelestim Phoe- momenon Theoria , secundum rerum veritatem causasquePΘ sicas explicara , ct in unum eorpus redacta quam. nugmo Eruditorum omnium Navis absolvit tandem , ct in tuom. eduis , Clarissimus Dominus Gregorius, ἱn ne n frae Profesonis Leus , o Praecepror meus mihi ad extremum Uirae ivrritum gratissima usque memoria recolendus, cui δε
quid ego in hisce sudiis profererim, id tui omne acceptum refero Interim fatendum es , opus iliud Gregorianum minus vi
deri ad discentium captum accommodarum ἔ multa enim, com
p litur, quin reconditoris Geomeniae cogniticinem postulant; quaIem. in Drombus raro reperire licet, qui tamen in Astro nomia elementia possint instrui Praeterea ubique 'ixtim traduntur morus cruestes, cum .r orum carusis ρbsicis, qua duae res, simul a Tyronibus addiscendae , eorum me tes ,simium distrabunt , doctrinam discitim. r dduut ἔ .unde ergo Iasius duxι, motui primum explicare , o Phoenomenon , sua ex iis .iuntur varionem rediare ,. quisus perspectit , foci
tior ad N Da sit transi tu . . In' hunc finem , sequentes composui Lecti res . quas in Sc u Afro nuta , prout Oscii mei ratio pinsani . habui , in
quibus amprimir operam dabam, ut maus caelestes perspicues nium visim , enti. - , Phanomenon inde OrienIα
260쪽
rationes reddantur; eorum maximJ, quae paucarum in Go metris propositisnam subsidio intelligi possunt. Ideoque eo sileris , ut Tyrones, qui Asronomiam addiscere cupiunt, E
Clidem ante oculos ponant, eum3Me ad ant, quoties Pro pG riones aliquas a nobis ' citaras inveniunt. Sunt aurem Propo-stiones numero perpaucae , quatis sunt Prop. 33, 3I, 27, 28,
29, 3M 7 Eumenti primi. Item rσ, 28, 2O, 3 , 33, 37 m. Tertii. Item 4, y, ct 6 Elem. sexti . Optamus quoque , ut Tyrones in Trigonometria Plana , ct Sybarrisa probe instructi flat; Quod si sint aliqui , qui pristipis Astro nomisa addiscere volunt, ct tamen Trigonometriam nesciunt; fuater futuri sunt , ut eredo , plures , ab illis hare psulamus conredi. Nempe , quoniam is omni triangulo tam Sphaeris , quam Plano saxeres angaei , ct tria latera i horum sex , datis tribus quibusvis , qtrarum in triangula rectilineo mum fit latus , reliqua inveniri possunt ; quod docet Trigonometria , cHur sos in Astronomia latissime pater , ejusque auxilio ubique conspicit. Sum praeterea quaedam is nostra Astronomis , luae amphorem in Geometria eognitionem demerant; qualia sunt , quae de Theoriis Planetarum Ellipticis , d Keplero inventis , tradidimur . . Sed Drones , qui de parricularibus hisce sunt mi s finirili , possum ea narrerire . Rogo etiam Tromer, qui parum in Astra. nomia antea versati sunt , ut post exphca axis Lectionibus XI. θ XTI. generatis Gliniam ea as, reliqua relinquam o pinqua rite saris instructi fiserant in Doctrina Spherica in LeLL XIX. o M. a nobis tradita , denuo eadem repetant. Qui nosea haec prius intellexerint , possum optimo eum fructu eximium illud Gregorianum opus legere , errarefas mcituum P0 Aeas exinde addistere metiam poeissemum Doentutis Aeeademicae har Lemones edendar' euravi , qui peν eas femel in Sebo a recitatas rannuae pro me vatem. Unde mibi referis potestatem , easdem Derum , quoties visum sumit , im Sebesa habendi, abi siquid tu ims obscurius dictum sit , dabo operam, me illud in clariore haece expanatu udis ex aurem nostri bue pacto , ubi semeι nostras Lectiones Ieriegerim , quotiescunque easdem denuo pistior recitatas audiant, possem d. Deis diis linibus, di minus inteItimi nos consulere, si iasta proponere, prout Statura nostra Academia requirunt.