장음표시 사용
281쪽
atque ordo, figmentum non esse ; sed ordo ille non minus A verus , certus, dc indubitatus erit, ac si revera e caelo illum oculis contueri liceret. Nam in nostra Astronomia nihil omnino fingitur, quod non habet naturam ducem , & comitem figmenta. observationem , quicquid in ea asseritur, ex rationibus physicis , de demonii rationibus Geometricis certissime pendet.
Veterum Astronomia sicut & Tychonica recte Hypothetes &figmenta dicuntur, cum ultra suppositionem nudam nihil habeant, quo nitantur, sed desormem Mundi fabricam exhibeant . At Noltra Astronomia, quae & antiquissima Pythagoreorum fuit, undique sibi consentiente compagine con aerens, mirandum in modum Mundi faciem ornat, & lplendidissima Symmetria decorat. Nihil est in rerum natura, quod magis monitrat acrem humani ingenii vim , summamque intellectus perspicaciam , quam quod mens nostra ultra senstrum testimonia , imo repugnantibus sensibus , ausa sit se in sublime attollere , & subtilissimis sitisulta rationibus, verum Muncti Systema, partiumque dispositionem emere . Quibus vero artibus haec arces alligit igneas , paucis hic declarabo. Primo qualiscunque locus Soli concedatur , certissimum est veneris orbitam illum cingere , nam aliquando supra S Iem attolitur Venus , aliquando insertus descendit, di inter lam cireu- Solem , & Terram conspicitur. od supra Solem ascendit Venus, exinde patet quod in coniunctione cum Sole, hoc est cum juxta Solem e Terra videtur ; plena & rotunda facie fulgentem se Terricolis ostendit. Nam cum Venus , sicuti reliqui omnes Planetae, lucem omnem a Sole accipiam, necesse est ut ea sola eorum facies splendescat, quae Soli obvertitur, quae vero aversa est , tenebris obvolvatur ;adeoque cum Terricolis pleno fulget orbe iacies Soli obversa , & ab illo illuminata. Terrae quoque obvertitur; &proinde tunc temporis ultra Solem est . In Figura sit S Sol, IAB. 34. T Terra, Venus in F , vel V locata, facie plena a Terricolis conspicietur, adeoque in illo casu Venus loca ultra Solem protensa peragat. Quod autem Venus insta Solem descendit, exinde constat, quod in conjunctione cum Sole , vel prorsus evanescit, vel corniculata Lunae instar ain
282쪽
paret, adeoque ejus facies Solis luce illustrata, vel Terrae non obvertitur , ut in G , vel parva alitea ejus pars a Terricolis conspicitur , ut in H. Unde necesse est ut inter Terram, & Solem tunc temporis locetur . Semel quidem Venus visa est nigrae instar Maculae Solis discum pertransire , quod unicum speetaculum nemini mortalium praeter Horoxium nostrum contingit videre Anno Christi I 639. , nec iterum Stella Ueneris subtercurret Solem usque ad annum I IMensis Maji die aσ mane ; quo tempore rursus in medio disci Solaris expectanda erit. Praeterea Veneris Stella numquam a Sole digreditur ultra Certum, ac determinatum intervallum 43 circiter graduum , nec unquam Solis oppositi nem attingit; sed neque ad quadratum ut sextilem aspectum
pervenit, at tales aspectus necessario subiret, si circa terram periodum suam absolveret. Simii., Similiter Mercurius semper in vicinia Solis. commoratur, proprius semper abest a Sole, quam Vesus, adeoque Ve--νανέι ne is aemulus in orbita minore , intra Veneris orbitam commotu . clusa , & Solem ambiente necessario locandus eri . Praecipue vero, cum eum Soli quam proximum esse ostendit egregius illius splendor, quo & Veneri, caeterisque Planetis longe
antecellit.. artis Om Mars cum Veniat ad oppositionem Solis , eius orbita com-bi βρις- plectitur terram . Sed & hoc necessarium est , ut ample 2 tur etiam Solem . Nam cum venit ad conjunctionem cum
Sole , si subter illum incederet, corniculatus appareret instar Veneris, & Lunae: Atqui semper ille rotundam speciem exhibet , nisi quod in quadrato cum Sole Aspectu , aliquantulum gibbosus aPparet. TAB. 34. Reserat S Solem , T Terram , circulus M N P R orbi-2mis. Martis . Patet Martem tam in M, quam in P Terricolis . . Ioraiis Plena & rotunda facie splendere , quoniam in his positionim orbitat bus facies Soli obversa Terrae quoque obvertitur, at in N & ' B paululum gibbosus apparebit. Praeterea Mars Soli oppositus septies major videtur , quam conjunctioni propinquus , adeoque in illo litu septies propius ad Terram accedit, quam in conjunctione , ubi longissime a Terra distat . Hinc Co
283쪽
nit nόta Terrami, sed Solem in celitro orbitae Martis locari, apparentiae efiim de moniliant Terram longissime ab illo
praeterea cum eadem observantur PhoenOmma in Jove si Saturno, licet multo minore diitantiarum diversitate in Io. Ne , quam in iMarte. & adhuc minore in Saturno quam in ci ove', hos quoque Planet 1s in diversis orbitis ultra Martis Sphaeram circa Solem rotari neeelse est 2 Praeterea Planetae omaes e Terra vissimotus admodum inaequales , & irregua lares peragere observantur, nam nunc progredi, nunc stare; mon regredi 'cernuntur . At, qui e Sole illos Conspiceret; semper uniformi quadam 'lege anuinquemque proprium cir culum decurrere videbit Sol itaque , non Terra in centro orbium 'Planetarum collocatur , hanc enim dem stravimus inter veneris & Martis orbitas medium sortiri locum , sed &. necesse erit , orbitis uiescentibus , ut Terra quoque circa Solem moveatur I nami immobilis consilleret cum intra ambitum orbium , quos superiores Planetae Mars , Iupiter . & Saturnaes percurrunt, claudatus , nunqi jam illos itare , aut 'regredi aspiceret Terricola . Verum horum Planetarum liationes & regressus noli minus quam progressus e Terra observantur; itaque Terram in medio partium mobilium', intre Veneris & Martis orbitas constitutam , citculum quoque . reliquorum Planetarum ritu, circa Solem describere cUncludendum est . Utque locus Terrae medius est inter Venerem dc Martem : ita quoque periodus qua cursum suum circa Solem' perficit, media erit interim ioclos Veneris &l Matiis . Velaus enim octo mensibus, Terra spatio annuo. Mars biennio circuitus absolivunt: His indubiis rationibus includi, Tellurem in Coelum inveximus, & inter Planetas potuimus , Solemque ad 'centrum detrusimus . Atque ita ex indubitatis' principiis , & in vietis ratiociniis , verum Mundi tyllema , ordinem , ilium ,
& molum corporum mundi norum declaravimus.
Comparatione lacti, ni iram quandam inter Planetarum Tempora . quibus circuitus suos circa Solem absolvunt , i &ipsorum a Sole diitantias deprehendimus harsia ooiam, & Pr
stantias, ct eorum tempora perrorica .
284쪽
a ε DE SYSTEMATE MUNDI.-rtionem; nam quo quilibet Planeta Soli propior est, eo
citius periodum abiblvit, dc celerius sertur , secundum datam & immutabilem legem, quam omnia corpora mundana constanter observant. Nempe Quadrata Temporum Periodis rum sunt euhis distantiarum is Sole proportionalia. Quod omnium primus detexit sagacissimus Keplerus in Planetis primariis . Postea deprehenium est Planetas omnes secundarios tam Saturnios quam Ioviales eandem quoque in motibus suis legem observare , eorum enim periodi ita temperantur , ut quadrata temporum periodicorum sint cubis distantiarum a centro Iovis , vel Saturni, proportionalia . Ita intimus Iovis Satelles distat a centro Iovis diametria Iovis 2ὲ & periclaum conficit horis 42. Extimus autem circulum proprium percu rit horis 4oa. Adeoque si fiat ut r764 quadratum numeri 42 ad i6r quadratum numeri 4oa ita cubus numeri 2 ὲ ad alium is erit ex quo extracta Radice cubica dabitur Iet i qui numerus exprimet distantiam extimi satellitis Iovis . in citametris Iovis , talemque revera esse ejus distantiam observationibus deprehensum est . Huius Regulae causa Physica Keplerum latuit, qui solummodo eam invenit, comparando distantias Planetarum cum ipsorum Periodis ; ar gloria illam a priore investigandi& illius causam ex necessitate Physica monstrandi magno Nevutono nostro reservata fuit, qui demonstravit, salvis naturae legibus . aliam regulam in mundo locum obtinere non posse : Quod nos quoque ostςndemus cum de causis mystacis a noum erit. . Cum itaque omnes agnoscunt Astronomi, Legem superius traditam , constanter observari a quatuordecim corporibus mundanis , quorum plures circa commune Centrum re
volvuntur , nempe a quinque planetis primariis , de novem secundariis, & cum Luna Circa Terram, tanquam Centrum, gyros ducit; si Sol etiam circa ipsam circulationem permceret, conis um esset ut eadem Lex ipsorum motus regeret . Adeoque cum Luna diebus 27, Sol 363 diebus , circulos absolvunt, & Luna fici semidiametris Terrae a Terra removeatur , si fiat ut 729 quadratum numeri 27 ad ι33 et a
287쪽
quadratum numeri 363 , ita a I Oo cubus numeri clo ad alium , is erit 39 6o316 cujus Radix cubica est 3 o . & ille numerus distantiam Solis exhiberet , si modo in ejus motu
Iocum obtineret eadem Regula, qua reliqua omnia corpora mundana motus suos conitanter temperant.
Uerum omnes consentiunt Astronomi, & invictis rationibus de moniliari poteti, Solem plusquam trigesies magis a Terra distare quam sunt 3 o semidiametri Terrestres . Ex quo liquet, sit ad inlitatur Solis motus circa Terram GAE annuus , violiri universalem jam traditam Naturae legem, & tan taconcidere motuum proporti Octes , quae ut integrae maneant, moveri ni- Terra in Q loco inter Planetas reponi debeat , Solemque cum iis circumire , qu bu, politi S rettituetur pulcherrima Cir- ωνα culationum Harmonia , & sitae omni exceptione motuum η .
ordo manebit immutabilis. Ut Planetarum omnium agnoscimus cognationem , similemque naturam , ex eo quod Telluris initar sint corpora opaca Spherica , Solisque luce illulirata , circa quem etiam motibus omnino similibus continuo cientur ; sic etiam cum Sol dc reliqua omnia sidera propria luce splendeant, & sedibus suis immota conquiescant, simili ratione pro corporibus ejusdem naturae haberi possunt. odque Sol prae reliquis omnibus stellis tantus Terricolis appareat, 'uων tanta. luce refulgeat , ut ejus praesentia omnes ilellarum flammas splendore tuo extinguat, in causa est quod Terra reliquis omnibus sideribus immenso intei vallo distans, in Solis vicinia circa ipsum continuo gyrat. Nam qui fixam aliquam ex eodem intervallo , quo nos Solem , aspiceret. se Solem n nro Soli per omnia limitem intuerr crederet; spectator etiam a Sole nostro aeque remotus . ac nos ab aliqua fixa eum stellis annumeraret . Fixae itaque omnes. sunt Soles . estque Sol una ex fixis .mamvis tanta sit Telluris a Sole distantia , ut ex hoe spectata Tellus quasi ut minutum aliquod punctum vide. --πt , ea tamen cilitantia , ad stellarum fixarum distantiam comparata , tam exigua habenda est , ut etiam si orbita in qua diximus Terram circa solem deferri h stellis fixis com
288쪽
spiciatur , ea etiam ut punctum apparebit , angulusque suu quo orbitae diameter ex fixa videtur , tam exiguus est , ut ab Astronomis acutissimis, vix observari hactenus potuerit certe qui in hoc angulo quem paralaxim orbis annui: dialcunt observando maxime invigilarunt, illum semper uno minuto primo minorem deprehenderunt, adeoque necesse est, ut stellae decies millies aut longius a nobis distent, quam
Hinc sequitur, quod etiamsi Tullus 4d aliquas stellas propius uno anni tem mire accedat , quam in .opposito , idque intervallo diametri orbitae suae, non tamen stellae illae majores apparebunt , neque ulla fiet apparentis intervalli inter duas quasvis stellas sensibilis. mutatio , propter diversas spectatoris politiones .i
Sint enim in Terra duae turres sibi invicem propinquae , a quibus tamen distet spectator Vatio decem mille passuum ,
is si per unum tantum passum situm suum: mulat, ad .ipsas accedendo , tantillo spatio propius admotus, nec turres magnitudine auctas, nec a se invicem longius dissitas conspiciet, itaque cum Tellus una anni tempestate tantum per decies millesimam distantiae suae partem ad fixam aliquam accedit, quam alia ; nulla tamen sensibilis orieturia stella situs, i aut,
magnitudinis respectu, mutatio. s M. Hinc etiam sequitur quod si Sol tantum, a nobis distaret, quantum proxima quaevis fi a , angulus sib 'quo videbitur , erit decies mi dies minor quam , nunc est ; cumque angulqs sub quo videtur Sol a Terricolis , . sit dimidii circiter gradus , seu triginta scrupulorum primorum , ex stella fixa spectatus Sol sub aogulo qui est millelima pars trium i scrupulorum, hoc est sub angulo decem circiter scrupulorum Terti
Contra hanc positionem obiiciunt aliqui; si tanta sit fixarum distantia , oportet ut stellae Solem nostrum magnitudine multum superent, nec minores possunt esse quam Sphaera , cujus diameter diametro orbitae annuae Telluris aequalis sit; volunt enim stellas, saltem ordinis primi , sub angulo non minore uno minuto viderit cumque orbitae Telluris diameter Diuitigod by Cooste
289쪽
ter e fixis sub maiori angulo non cernitur , stellarum diam tri diametro orbitae in qua sertur Tellus , magnitudine nota Cedunt. Cumque Sphaera illa cujus semidiameter distantiam Terrae a sole adaequat, Solem nostrum centies centenis mille vicibus superat, toties quoque superabunt stellae Solem nostrum, adeoque, cum enorme intersit magnitudinis discrimen, non erunt Sol noster & Fixae corpora cognata , neque proin- sis de Sol pro fixa habendus est . . stimul Sed qui de magnitudine fixarum talia praedicant , multum falluntur , dum tantas iis aisgnant diametrOS apparen- ut merates ; eae enim tam exiguae apparent, si rite observentur , ut yeluti :puncta tantum lucentia sine visibili quavis latitudine refulgeant; quo fit, ut observationibus nulla earum mensula deprehendi potest ; cingit quidem flammea omnia corpora in tenebris visa irradiatio quaedam , seu capillitium , unde fit ut centies & pluribus vicibus majores Conspiciantur, quam si sublato capillitio viderentur ; multum autem minuitur capillitium , si per exiguum foramen acicula in charta laetum conspiciantur , facilius vero & melius huic incommodo medetur Telescopia - adhibendo , quae radios illos adventitios auferunt, & stestas, ut mera puncta lucentia spectandas. praebent . At Telescopia quamvis multum augeant objecti rem diametros , non tamen certas & definitas itellarum mensuras nobis exhibent, cum sidera ut lucida puncta , leu nullius magnitudinis per ea etiam visa appareant; Unde mirum est
quod Ricciolos Syrii sue Canis majoris stellam posuit sub
angulo ,18 videri. Nam si tantus Syrius nudo oculo ap- mo 7ra. pareret', per Telescopium visus , quod ducenties ampliat
objecta quoad diametros , debet ille sub angulo 36oo
1aupulorum secundorum seu angulo unius gradus videri ; unde & ejus Discus Solarem Discum quater supcrare videbitur; cum tamen cerium est Telescopium illud exhibere Syrium ut punctum tantum lucens, & stella Martis non majorem : Mars autem , cum nobis proximus atque
maximus adest , sub angulo 3o scrupulorum secundorum conspicitur . Unde diameter Syrii ducenties ampliata non
major erit 3o scrupulis secundis , adeoque angulus, sub quo
290쪽
nudo oculo apparere debet, non major erit k unius scrupullsecundi , seu novem serupulis tertiis et me est Syetius Solisere aequalis cernitur , si is tantum ii nobis distaret quam Syrius . Mirum fortasse quibusdam videbitur, quod itellae fixae
omnino conspiciantur, cum eorum diametri tantillos subiendunt ad oculum angulos . Sed flammea & lgnita corpora ex maximis intervallis cerni possunt, iis scit. , unde alia corpora aeque exiguis angulis comprehensa prorsus evanescunt. Quod
comprobat candelae flamma , quae noctu ad distantiam duo millia Pisuum cernitur, cum tamen interdiu obieetum opacum Solis luce illustratum , etiamsi decies & amplius flammam latitudine superat, ex ea distantia videri nequit. Lux enim, quam ex te undique defundunt ignita corpora, vegetior mulio eli, fortiusque fibrilias Retinete vellicat, quam ea quae a corporibus opacis reflectitur, reflexionibus enim debilis redditur radiorum actio; de inde fit ut corpora Iucida in species ampliores spargantur . Immota itaque coeli astra sunt corpora sua natura ignea , instar Solis notiti, quae huic nec magnitudini cedunt, nec multum superant, acieoque, pro totidem Solibus haberi possunt. Concipiendum porro et , Soles hos non in una e demque superficie haerere, sed per immensa mundi spatia undique disseminari de longissimis intervallis a se invirem di .. stare ; ita ut tantum inter duos quoslibet Soles proximos interjaceat spatium quantum ad minimum inter Solem nostrum , dc Syrium porrigitur . Hinc spectator qui alicui S
li propius acies , illum tantum ut Solem conspiciet, dc r liquos omnes Soles ut micantia astra in coelo seu firmame is proprio inhaerentia videbit. Porro non credibile est , Deum tot innumeros Soles in I cis tam remotis solitarie locasse , de nulla iuxta posuisse eo pora quae horum luce de calore foveantur hoc certe sapientiae divinae minime congruum esse videtur a cum Deus nihil fruitra creavit, sed confitendum potius et , Solem unumquemque suo quoque Planetarum comitatu cingi, qui circa
Soles nos , diversis periodis, ad diversas distantias , Lunis quoque luis stipati rotantur .