장음표시 사용
321쪽
3I': 4o' , quae differenti, minuto major est , adeoque longius debet abesse aetate quam hyeme . a His Phaenomenis ut inissacerent quidam Astronomi, o bitis eircularibus pertinaciter nimium adhaerentes; itatui mant quidetis Tellurem iii peripheria circuli aequaliter moveri, dea quales angui eirca centrism aequalibus temporibus deseribere; at Solem non illius eirculi centro lacari supponebant, sed extra in determinata a centro distantia statuebant.
Sit Circulus ABC Dorbita Terrae, cujus centriam E, Sol sit in S. Cum Grra eis in Α , Sol videtur in puncto N', & eum ad B pervenerit Terra, Sol in S conspicietur p ad C --ων. autem delata Tellure, Sol signum o tenere aspicieturi de dum Tellus ab A ad C pervenerit , Sol unam tantum lipticae medietatem motu apparente peragrasse videbitur; alterum autem Eclipticae dimidium motu apparente percurret Sol, dum Terra orbitae tuae portionem CDA describet Et cum arcus ABC arcu C- major sit, liquet Solem Ius temporis impendere debere in percurrendo Eclipticae
emissem , in quam alteram illam in 1, Pi terea cum
Terra in B lim us a Sola distet quam in D, etsi motus eius foret inauabilis , ε Sole tamen illius motus conspectus inaequabilis apparebit , in B tardissimus , in D velocissimus ,
sed huic motui aequalis est Solis motus apparens E Tellure visus: Unde causam reddere iacile est, cur Sol aestate nostralantius incedere , ha hyeme autem gradum accelerare vi tui . Atque ita motum Solis vel Terrae inaequabilem obse vatum non realem esse &- ysicum, sed i opticum tantum& apparentem statuebant, de exinde oriri ouod Sol non incentro orbitae in g, sed extra in S locatur , de contendebant Bectatorem in E Terram uniformi motu semper delatri ,
Haec quidem Hypothesis simplex satis, primo intulium H Phaenomenis bene respondere , & apparentias explicare visa fuit; & Astronomi plerique anie Keplerum ut veram am- ωμία
rectebantur. Apud eos enim tanquam indubitarum inva---ονιμ iit Αxioma, minus omnes coelestes in se aequabiles esse, de orbitas perseiste circulares , At eum ace allari examini a.
322쪽
les es motus subjecit Magnus Keplerus observationibus Tychonis Brahel innixus, Axioma motibus Planetarum veris non Congruere deprehendit. Et certissimis rationibus ab eo ostensum fuit.motus Planetarum veros nec ella in se aequabiles, nec eorum orbitas esse perfecte circulares. Obserinvationes enim Iesbmtur, idque ultra omnem disputationem , ptiis. . figuram orbitae Planetariae esse Ellipsin, sive ovalem , & arum orbisa circulo deficientem . motumque Planetae in hac Ellipsi inaequalem esse , & pro distantia sua a Sole: intendi,
. Ellipsis autem est linea curva, quam Geometrae itransgeμ' se Conum vel Cylindrum i secando repraesentarς solent. his, , ,- - natura sequenti delariptione tyronibus melius itynme' stet quam ex cylindri aut coni sectione . Concipiantur duo TAB. ε. pali seu paxilli plano defigi, alterum in puncto H , alterum an puncto G; & filum i capiatur , quod duplicatum nexi extremitatibus. longitudiuem , quamvis i ditanu . . paxillom sH G maiorem advivet ς. illudque filum paxillis circumponantur, & in fili. duplicatura immisso stylo: . palosque circum eundo , ω Hum semper eadem vi adaucendo δ α *il. illis aequaliter intendatur , linea curvat OKa in plano designistritur, quae erit Ellipsis. Et i. non mutat longitudine fili , pali tantum H G aliquanto propius ad la 'invicem adduc tur Malia denuo Elliptis. detixibetur, sed alterius pecies qMMptior &: adicirculi tarmam magis, accedem , l& u ψhuic Propius admoveantur Pall alia itidem iliabebis . Ellipsis. postremo: si conjunga rue paxilli . Ellipsis inj circulu* migrabit . Puncta H dc G, ubi Pali figuntur, dicuntur Elli- ω es piem Foci seu inuulier ; & bisecta H G in C , punctum C erit, Gliasis centrum Ellipsis; recta O K per socos & i inritim iransiens diutrinque in Ellipsi terminata dicitur Axis Ellipseos . Hino. apparet si ex aliquo puncto in. Ellipsi pro arbitrio: electo ver- hi M. B agantur ad focos duae lineae B H , B G , has duas lin neas simul iurectas Ellipseos fixi aequales fore , seu longitudi ni fili , de inpia H G distantia socorum.. i. ε - s. ' , Sol non in Ellipseos centro seu puncto . Axis medio , sed ita focorum alterutro lycatur in Axis Ellipseos A P dicitur
323쪽
lipseos Expentristias dicitur . Si ex centro ad Axem erigatun - erisim C E Ellipsi occurrens in E, & ducatur SE, haec linea dicitudDistantia Planctae media a sole aequalis scit. semiaxi majori D; C A vel C Ρ , quae est media Arithmetica inter maximam & anuis. minimam Planetae a Sole dillantiam ; verum in orbitis pla- netariis Ellipsium formae a circularibus parum recedunt, ita ut in orbita Terrae forma Ellipseos talis est ut Excentricitas S C sit tantum partium fere I7 qualium ditantia media . , S E est iooo . estque excentricitas dimidia tantum pars istius cruam. posuere Mironomi, qui Terram in circulari orbita
deferri contendebant. . . l . Ν '
Planeta in Ellipseos, perimetro fertur , non quidem motu aequabili, sed ea ratione , ut radius a centro Solis immobili ad planetarum ductus. &m'tu angulari latus verrat, seu deseribat Aream Ellipticam tempori proportionalem: υ. ἔαι sit Planeta in A , exi quo in quavis temporia particula ad Bperveniat, & Area quam verrat radius e Sole ad Ρlanetam. ductus sit Α S B: deinde Planeta sit in P, & ducatur rectat SD talis, ut Area PS D su aequalis Areae ASB, aequalibus temporibus percurret Planeta arcus Ellipticos ΑΒ , PD, qui quidem erunt inaequales ; & in initio motus quam proximh in cui one dist otiarum a Sole reo proca ; nam ob aequales areas. tanta minor erit arcus AB arcu PD, quanto AS altitudo Areae. AS d est major PS altitudine Areae Ps D. Haec omni a S gacissimo Keplero in Commentariis de motibus stellae Ma iis abunde demonstrata sunt , atque huic ejus sententust omnes jam subscribunt Astrono mi, cum alia nulla fit quae iphaenomenis satiricit. Circuli' arcus, vel angulus, vel Are A S G tempori proportiopalis' dicitur Anamaia Planetae - - . .
dia Sicuti Angulus A S G , cum Planpta est in G, dicit inririus Anamesia preor at si Planetae motus ab aequino .vst l. ames
tuli computetur , seu ab . initi' Arietis ; in M', fitudinem dicitur , estque vel medius, qualis Met si Plan
r motu aequabili orbitam circularem percurreret, vel verm. Longitudi- qui est motus Planetae reum competens, & nuns accelera Diuitigod by Corale
324쪽
tur, nunc retardatur , pro varia distantia Planetae Sole Hac ratione determinare licet locum Planetae in sua orbita pro quolibet tempore , ex quo Aphelium reliquit. Nempe ita dividatur Area Ellipseos redit S G , hi fiat tempust Periodicum Planetae ad tempus datum . ita Area totius Elli pseos ad Aream A S G . & erit G locus Planetae quaesitus Methodos autem varias tradiderunt Geometrae, quibus Ellipsis Area in data ratione secanda est, de quibus in proprio loco erit dicendum . Cum in aestate Terra longius a Sole distet, hyeme N pius ipsi accedat, mirum fortasse videtur, recedente Sole Terram magis incalescere, hyeme autem , cum propius S li adstamus, ingravescere frigora . At sciendum est, quod caloris de frigoris incrementa non tota pendent ex distantia Solis , sed aliae potentiores concurrunt causae ad harum qualitatum mutationes producendas. Nam primo directi radi xum impetus fortiores sunt quam obliqui; hyeme autem oblique admodum Solis lucem recipimus, eiusque potentia non tantum ideo debilitatur , sed etiam quia pauciores in d tam superficiem agunt Radii, quo magis oblique iplis objicitur superficies . Praeterea hyeme radii Solares obliquius incidentes magis crassum aeris eorpus pervadunt, te longi re itinere per aera feruntur quam aestate, quando directius incidunt; unde radiorum vires plures aeris particulas osse dendo , magis franguntur quam in aestate . Atque hinc ratio patet eur Solem in Horizonte possumus sine oculorum d mno contueri ; quem cum altius ascendit oculi ferre non possunt. Est & alia potentior causa, quae tempestatum varietates inducitis nempe notum est quo diutius cmus aliquod durum di solidum igni objicitur , eo magis ia incalelcere et atin ael late per sexdecim continuas horas Solis ardori objictimur, & per oelo tantum horas ejus absentiam persentimus ;cujus contrarium hreme experimur, unde non mirum erit tantas his tempestatibus oriri caloris de frigoris differentias.
Cum solis potentia maxima sit quando ejus radii sunt diarectissimi, atque dies Iongissimi, vicietur nos debere maximos
325쪽
calares sentire, cum Sol Tropicum G occupat, quo tempore proprius ad verticem accedit, eiusque radii directis, a quet diutius nos seriunt ; quotannis tamen experimur cal rem aestivum post digressum Solis 1 Tropico crescere, & -- num maxime servere circa finem mensis Iulii, cum integro εω---.fere signo 1 Tropico distat Sol.
Ut hujus rei causa reddatur,observandum est aetionem Soli; qua corpora calefacit, non esse transeuntem, qualis est eius illuminatio, sed permanentem, ita ut corpus semel Sole cale- fictum poli ejus absentiam per aliquod tempus calidum maneat; sciL particulae calorificae E Sole in corpus calefactum continuo recipiuntur, quae per aliquod tempus eidem inhaerent, &in ipsum agendo calorem excitant, aufustentibus autem istiusmodi particulis frigrescit corpus, unde ii plures recipiantur in
corpore particulae calorifidae quam aufugiunt, istius corporis c lorem continuo crescere necesse erit. Verum in praesenti casu, post adventum Solis ad Tropicum , numerus particularum aerem Terram nostram calefacientium eontinuo Crescit, adeo
que augebitur simul calor. Ponamus v. gr. die, lucente Sole. centum tantum particulas calorificas intra corpus aliquod admitti, & noete . cum ea sit die brevior, istarum tantum quinquaginta avolare, aliis ciuinquaginta manentibus; proxima die eadem sere vi agens Sol alias centum particulas eidem eorpori immittet, quarum non plures fere quam dimidia pars nocte. evadunt, adeoque initio tertii diei numerus particularum caleo facientium centenario augebitur; dum itaque plures die recipiuntur particulae, quam nocte aufugiunt, calor necessario crescet; at decrescentibus diebus,& noctibus crescentibus,fiet tandem, ut plures absente Sole effugiant particulae quam die recipiuntur,quo fit ut calor continuo minuatur,laigescatque Terra.
De Luna , in Aue Phasibus di Motu. LUna es eorum coelestium omnium , si solem excipias, ' . splendidissime lacens, ad Terram nostram pro te pertinet ,
326쪽
tinet , cujus est assecla & indivulsa Comes . Adeo 'quidem
in vicinia Terrae semper commoratur , ut E Sole spectata ,3 nunquam arcu decem Minutis primis majore a Tellure disce.'. dere videretur . Sed terrae , perpetuo jumna , 'ipsique quasi . . latelles data , una cum ea revolutionem annuam circa Solem perficit, & interea etiam in lorbita circa Tellurem 'spatio: menstruo periodum absolvit . Planetae primarii Glem ut Centrum Motus atque Reictorem respiciunt& nune longissime a Terra digrediuntur, nunc ad eam propius acce dunt i Luna tanquam terrestre corpus in nostra vicinia propria propensione seu gravitate detinetur ;' ejusque vi 'motu rectilineo continuo retrahitur , & circa terram revolutionem perficere cogitur spatio viginti septem dierum , horarum circiter septem . Varias continuo Luna subit Phales ivarias induit formas , adeo ut multiformi ambage semper torqueat contemplantium ingenia, crescens semper , aut senescens modo curvata in cornua , modo aequa portione divisa , modo sinuata in orbem , mox fulgens orbe pleno ac deinde repente nulla alias pernox , alias sera , deficiens, se in desecta tamen aliquando conspicua , uti Plinius notavit, jam vero fit humilis, iam excelsa, nunc in Aquilonem elata nunc in Austros deiecta, quae singula deprehendit primus Endrisn , ob quod eum amore Danae captum fuisse fama
Est autem Luna corpus sphaericum , Terrae instar, scabrum, opacum , & densum Solis luce non laa resplendens ; Sta quippe Fons luminis perpetuo dimidiam' co poris Lunaris partem , quae ipsi obvertitur, illuminat, dum allera aversa a Sole medietas tenebris obvolvitur; Lunae autem superficies a Terricolis spectabilis est ea , quae Terrae Obvertitur, adeoque pro vario Lunae respectu, Solis Terraeque sita variae videntur Lunae illuminationes , & Luminis vicissitudines , & nunc maior , nunc minor , aliquando nulla illustratae faciei pars ex Τerra videtur , & aliquando etiam tota Terrae obvertitur , quae ut melius intelligantur, libet I Diagrammate declarare . Sit S Sol, T Terra , R Τ S portio ortatae Telluris, quam motu annuo circa Solem describit;
329쪽
ABCDEFG H orbita Lunae . in qua scilicet circa Tellu- Motus L.
rem fertur spatio menstruo ab occidente in Orientem : qui I
motus manifelle oculis observari potestu enun Luna una cidonum.
cum Stella aliqua ad Meridianum lappinat, postero die searius quam Stella Meridianum attinget minutis temporis circiter 4 , & a Stella Orientem versus r3 gradibus recessit; co ne stantur Solis & Lunae centra rectis S L , & per Lunae centrum transeat planum M L N , cui recta S L sit normalis ;planum illud efficiet in superficie Lunari circulum , qui erit Lucis ct Umbrae Finitor , illuminatam scilicet faciem Tenebrosa distinguens; eodem modo jungantur centra Terrae & ιtiri, Lunae rectis ΤL, quae sint normales ad aliud planum PLO, etiam per Lunae centrum transiens . Planum illud efficiet in Lunae superficie circulum , qui Lunae Superficiem a Terra spe stabilem ab aversa & inconspicua dividet, qui itaque circulus visi is dici poteti . 'Hinc patet primo, cum Ltina est in 1itu A , pundio suae orbitae Soli opposito , quod coincidat circulus. Lucis Finitor
cum circulo vissionis , & tota Lunae illuliratae facies Terrae D. x. obvertitur, &' 1 Terricolis videtur, in quo casu Luna plena , pernox Plenclunium nominatur , de respectu situs ad Solem dicitur esse in oppositione ; cum scilicet e Terra, Sol L.... & Luna in oppositis coeli punctis videntur . Cum ad B per- μι d.
venerit Luna , illuminatus semicirculus M PN totus Terrae non obvertit ut, sed pars M P h conspectu nostro subducitur, adeoque illuminatio spectabilis a circulo deficiet, de Luna. gibbosa apparebit, Phasisquo erit ea', quae in figura et aab. XVII. per B notatur : Luna. ad C pervenia , angulus C T Sest rectus , & illuminali disci M Ρ N pars media ii Terra videtur, & Luna dimidiata apparet, ut in C , fig. 2 di
Bisecta seu Dichol a nominatur i in hoc situ Sol & Luna quadrante circuli a se invicem distant , diciturque Luna IM esse in Ashe Ru Quadrato seu in Quadratura i Procedente Lu-na ad D taciei illuminatae M P N, pars parva Ρ N Terrae obvertitur ; & Disci o N. P , qui Terrae onvertatur , pars maxima O N tenebrosa manet,a&proinde ob Lunae figuram sphae. ricam & apparenter sanam i, illarata .para veluti in cornu .
330쪽
, - . Curvari videbitur, ubi circulus lucis. Finitor . di elaeulus viasionis infangulos coeunt, ejushiae Phasis E Terra spectata a . . , paretiit uti tui D . Tasdem Luna in situm F pro sq, nurula illustratae faciei parat' Terea videbitus , sed cosciita &te--beolai tota Terrae obvertitur . tunc Lunae dicitur esse iaco mi Issime eum Sale , cami scilicet Soh & 'Lana in eodem ariovis Eclipticae Plurisho Ni desitur . . ita is NMuitu nitim , μο- - menia seu Interianium. Ubi Lunx ulterius ad F promovetur , corsiculatam seu laiciuam figuram rursus induit, de ante' quidem novilunium cornua in occasum me stabant , & nunc nouilonium in ortum tendantia Coni Luna ad G pr vehitur, &. M aspecta cum Sole quatirato venii bilecta
Arcus. E L, seu angulux S T L contento. recti; due is Emovisti, CentriS Solis re Lunae ad Terrae Centrum dicitur Et at Luηα is iis Lunae a Sole . α arem M o illuminati semicirculi ΜONPars ilia , qae Terrae in riuut, quique , ea mensura anguli , quem circulus Lucis Ninitor'circulim visionisessiciunt, en ubique quam proxime similiς arcui E L Et Miloni L me a me , seu quoa idem est angula; ST L ea laam pro-Mme. a 'ali& amoto MLo, quoa lac de monitro et produc Iur Sta utcunque ita X, de erunt amuli TLD, MLS aequases, utpote uterque rectus en ; sect angist o L S de Ρ L X sunt aequales , sto verticem enim sara , quare demptis aequalibus , erid angulus MLo aequalix angalo TLX, sed anmus T Lx extemus ea de ari lis dacibus interni L & oppotaris triam E STL, scilicet anguli&ST L&TSL; eruor ighur hi inici anguli 'aequales angulo MLo feci ai gal- L exigua; ammodom eli, de cum maximus, hoci en in quadraturis nocidecem minutis primis main ; nam tantilla est distantia Lunae a Terra prast Smis ab eadem hiantia . ut minus illa ad S tem evanescat , de pro nullo haberi possit; est itaque angulus MLo a iusis amulo STL, & arcus Mo sim Illieit Meui E L. Semicirculas OMP, cum ejus planum per occilum transit, in rediim o P propcitur, seu in Lunae disco, ut recta o Papparet; at in ius Lucis Finitor , cum h Terra via