장음표시 사용
341쪽
rehenduntur ; possunt enim Geometrae horum altitudinem ac ratione metiri. Sit Hemispherium Lunae illustratum m D, TAB .io. E C D Diameter circuli lucis & Umbrae Finitoris, A vertex M. 3. montis , ubi primo illuminari inceperit. Observetur Telese Copio , vel Micrometro proportio rectae Α Ε ad Lunae diam
trum E D; & quia E S tangit Lunae Globum juncta AC,
erit A E C triangulum rectangulum per I 6 El. tertii. Ade
que datis A E , E G , dabitur C A , ex qua subducta C Baequali CE , restabit B A altitudo montis quaesita , v. gr. Dicit Ricciolus, quarto die poti Novilunium se observasse montem SIAE Catharime illuminatum. ejusque distantiam Α Ε a limite consueto illuminationis fuisse diametri Lunaris partemdecimam sextam , seu semidiametri partem octavam : Unde
si Ε C sit partium 8 , erit E A harum partium una , adeoque quadratum lateris E C erit 64 , ad quod addatur quadratum lateris Α E quod est et , & per 47. H. primi, habebitur quadratum hypotenusae A C aequale 61 , cujus Radix madrata eii 8 , - 2 aequalis Α C ; unde dempta B C m 8 erit ΑΒ altitudo montis aequalis o, o62, & est CB, vel CE ad A B, ut
8- ad 62, adeoque cum semidiameter Lunae sit milliarium circiter Ii 8a, si fiat ut 8ooo, ad 62, ita II 8a ad quartum , qui erit s. Altitudo igitur hujus montis novem milliaria ada quat , estque altissimis nostris montibus triplo celsior . Qui Lunae vultum Telescopio contemplari velit, cernet il- Εκ-
lam mirabili varietate distinctam; Quaedam enim paries sple didissime lucent, quas quidem Philosophi Rupes Adaman- distiam.
tum esse praedicant, alii Unionibus vel Margaritis eas assim,unt, quae partes videntur, montes partesque solidas Lunae repraetentare ; at aliae interim partes , eaeque non paucae, nec Parvae, tanquam maculae obscuriores , & nigri coloris apparent , quae Maria , Paludes , & lacus , esse suspicati sunt phi- ti M. sophi. Verum partes has obscuriores ,, quas maria appellant, revera non esse liquidas exinde conflat, quod si melioris notae Telescopio inspiciantur , innumeris cavernis , seu cavitatibus vacuis c umbris inius cadentibus 'constare deprehenduntur , quod maris luperficiei convenire nequit: quocirca maria esse non possunt, sed materia constant minus candican-
342쪽
te quam est ea, quae in partibus asperioribus conspicitur; intrahas tamen partes quaedam vivi more lumine fulgent, caeterisque antecellunt. Sed neque nubes ullae , unde pluviae gene-μtis ημ' rantur . sit enim essent, viderentur nunc has, nunc illas Lunae regiones obtegere, atque visui nostro occultare, quod nunquam
contingit, sed in Luna perpetua apparet serenitas . Praeterea Nutis at- nec videtur Luna Atmosphaera donari; nam Planetae & stellae αλ prope marginem siti, nullam patiuntur refractionem . ἡοὴ,- LuΠς faciem c qualem eam exhibent melioris notae Teleia sele ou- copia accurate depinxerunt Astronomi Selenographi Flo- Asbia rentius Langrenus , Ioannes Hevelius, Maria Grimaldus , &,,. Ricciolus; & splendentes quoque partes annotaverunt, &quo melius distinguantur , iis nomina imposuerunt: Langrenus & Ricciolus regiones Lunares inter Philosophos aliosque insignes viros distribuerunt, quaelibetque pars nomen celebris cujusdam Philosophi, vel Mathematici accepit. At Hevelius veritus , ne de divisione agrorum lites inter philosophos orirentur ; ditiones Lunares ab omnibus eripuit, e . Geogra. phica nostrae Telluris nomina in Lunam transtulit , nullo habito ad figuram aut situm respectu . LECTIO XI. . . De Solit o Lunae Deliquiis , seu de Eclipsebas.
Nihil est in Astronomia, quod miram humani intelle fi
solertiam, aeremque ejus perspicaciam magis ostendat, quam defectuum Solis & Lunae clara explicatio; & ac curata praedictio , qualis apud Altronomos habetur. . Subtilis quidem est haec nostrae scientiae pars , sed tamen certa & in. dubitata , qua nihil sublimius , aut contemplatione dignius . i. Eil autem Eesipsis vox Graeca, ab ,α - ω deficio quiἔQ Moy deliouium , aut defectionem significat, unde aegri & mori' bundi cum deliquium animi, di languor lethalis eos corri' pit, in Eclipsin incidisse dicuntur . Sic etiam Luna cum
orbe pleno fulget, si in umbram Terrae incidat, vivifici Solis luce spoliata expallescit; & Sol vicissim interjecta Luna sDiuilia sed by Corale
346쪽
347쪽
na , non sibi, sed nobis deficiens obscurari videtur ; tu ac dicunt ut Sol & Luna Eelipsin seu deliquium pati. Ut autem a primis principiis exordiamur. Sciendum est , cur pus omne lucenti, Soli expositum Umbram projicere in plagam Soli oppolitam ; estque hqc ,- ni nil aliud quam . privatio Lucis in spatio quodam ob Solis radios 'ab opaco corpore interceptos . Adeoque Terra , opaca cum sit , umbram' projicieti in plagam Soli oppositam,
in quam si incurrat Luna , eam obtenebrescere necesse est .
Et quia figura Telluris est sphaerica , Umbrae figura cyli
dric foret, . si Terra Solem magnitudine aequaret: aut si TAn ,ο. Solem superaret ,i figura Umbrae esset coni vertice truncati s.& crassitie crescens a Se in: utroque casu umbra in infinitum porrigeretur ; aliosque Planetas Marrem Mil. , Iovem , &Saturnum , tenebris suis in v olveret. Quod . cum Duaquam MIGfris facit, necessario erit Terra Sole nranor; in quo casu, fi- qistrest. gura Umbrae est conica in apicem destiaens . , . . At Luna, cum ejus diameter in diametro Vmbrae Terrestris ter contineatur, estque diam eter Umbrae..minor diametro Terrae, erit Terra MylIO minor. , ' ,
. Sit itaquq S Sol , T Terra . Conos ABC Umbra Tellu- ris ; patet nullam duci pol se rectam lineam a Sole ad pua-ctum quod yis jntra spatium ABC, quae non in Terram incidat, ade0que cum opac4 sit Terra , transitum Solis radiis
negabit, & illustrali opem spatii A B C impediet . Et si Luna Soli opposita per hoc spatium transeat, i illam tenebris involvi neeesse erit, sietque Eclipsis Lunae tempore. Pleuilunii . . I -
Quin etiam Luna suam quoque umbratii Conicam in gam Soli oppositam . projiciet ; si haec Umbra in Terram in ur. Udat, quod fieri non p*test , nisi cum Luna in conjunitione Cum Sole . Terra videtur, incolae illius partis . 4n qiaam. 'incidit Umbra in . tenebris includentur, iisque Sol videbi- Aliquibustur deficere , quamdiu intra Umbram morantur. At cum Ny g Luna multo minor sit quam Terra', eius Umbra non potest imi Ora. nisi partem aliquam superficiei Terret iris nempe B G tegere, & totalibus tenebris itavolvere ; reliquas interim circum A
348쪽
1 8 DE ECLIPSIBUS SOLIS ET LUNAE'
jacentes partes quidam Solis radii illustrabunt, de ineolae paristem tantum Solaris Disci obscuratam 'videbunt , majorem aut minorem, prout Umbrae propiores , aut ab ea remotiores sue
rint. Et speciatim qui circa P degunt , dimidium Solis eclipsati videbunt. Qui vero regiones ultra M ad N usque colunt , ii nullam Solaris disci partem obscuratam percipient. Hinc pater, nullam unquam fieri posse Eelipsin Lunaenili in Plenilunio, cum Luna scit. ad oppositionem Solis pervenerit; nec unquam contingere Ecliptici Solis , nisi iaNovilunio, cum Luna in coniun stione cum Sole videtur; Cum itaque in singulis mensibus semel sit Novilunium , s me ue Plenilunium , quaeretis fortasse Mademici, cur non singulis mensibus Sol & Luna Eclipses patiantur Et qui- dem si Luna in Eclipticae plano semper incederet, cum Axis Umbrae Terret ris in eodem quoque sit plano, Luna Umbram Terrae semper in Plenilunio pervaderet, fieretque Lunae Eclipsis totalis, & centralis. Sin etiam in singulis Noviluniis , ubi non nimium a Terra distat Luna, illa Umbram in Terram projiceret, & Solem in aliquibus Terrae, locis obscuraret. At ollensum est, planum orbitae Lunaris non coincidere cum plano Eclipticae, sed illud lecare in recta, quae per Terrae centrum transit; adeoque Luna nunquam erit in plano Eclipticae, nisi cum in hac recta , hoc ei in ----n is versatur ; adeoque si contingat, ut Luna in Plenilunio sit etiam in nodorum alterutro , Axis Umbrae per Lunarcenrrum transibit; fietque Eclipsis totalis & centralis . E sinis, circulus Μ N Umbrae Terrestris semonem transversam Lad εο-- per Orbitam Lunae transeuntem; Linea C D portionem orbitae Lunaris is quam percurrit Luna tempore Plenilunii, quae B ,, Cum sit exigua, per rectam repraesentari potest. Reicta BGAM. r. sit in plano Eclipticae. Sitque F Luna cum primo Vmbram ingreditur. E Luna ultimo egrediens. G Luna in ipso Umbrae axe , patet hujusmodi Eclipsim totalem , & centralem esse . Et quandocunque Lunae & Umbrae centra in nodo coincidunt, fient Eclipses totales & centrales. Hinc duratio m xima Eclipsis Lunaris tanta esse potest , quanta aequalis sit empori, quo Lanae motus supra motum umbrae Terrestris