장음표시 사용
141쪽
Addit . ad Collectan. Doct. in Lib. IIL Decretal.
Rebusf. de pacificii posse .num. t Io. At vero solummodo ad vitam posset oru , aliud vero tempus breuius lieite possunt Αrehiepiscopi, de similes Praelati ex eausa census personales Imponere , eap. cum venissent cy. de res.spoi.cap. ni essent, de praeben. p. de catero s. snsis, de transact. cap. υmc. prope . mi Eeetis beneficia, alios Cig. ubi proxime n. a Corras. deSae Monp. l. cap. . Mandos. de natura gratia tri pensionei. verbo Papa. Ratio differentiae est quia primo casa Ecclesia perpetuo oneratur, de fit censualis, quod in Concit. Lateranea. de quo in praesenti vetitum est ἱ in secundo non Ecelesia, sed persona obligatur, in quibus terminis prohibitio illa non datur, obseruant Abb. nu. a. Se DD. eom muniter in a. cap. cum venissent. Zabare li. n. r.& omnes in ρ sensi, ubi Butr. nu. .Felin. in eap.ad audientiam II a. nu a. de rescript. Gig. de pens on.q. d. aprine. Rebusside pacisicis posses. . nti. iob. Cou. in eap. quamuis par. r. . 6. Nu. Ult. Corras. d. cap. . Hodie tamen apud Gallos ab alio quam a Summo P t. vix constituitur census, ut poli Gig. affirmant Rebus. ubi proxime num. Io . ad D. εκ Corras. d.
ibid. eod. num. 2.in e ibi, parens meus,& adeo haee saeuitas imponendi vectigalia inhqret person q,& ossibus ipsius Principis, ut absque expressa , de speeifiea eo ne essione non censeatur in altu tran lata, Vala se . in I. imperium num. yoss. de Itiris. omnium Iudie. Coulract. cap. I num. I o sub Cery nona
1bid.num. 3. ibi, & aliae si males , de quo etiam Camill. Borret. δε tragantia R gis CarboI. cap. 1δ. num. 3 ρ. ubi loquitur in qualibet Repub. seu elui. tare non recognoscente superiorem Iura Regalia habente, 6c eum ratione, quia de ciuitate, quae suis periorem non reeognoscit, fie ut de Prine ipe iudicandum est, ut notat Bart. in I. I. s. de qua P. deposui in I. in Mem V. e Pub iudi c. cum concor dantiis traditis per Deci . conf33μ. nu. 2. Et de inferioribus habentibus Iura Regalia quod possint e vectigalia indicere , voluit Ioquens de Doce Sabaudiae is Leonfax .voLa. Oeta se. d. deris. ε 31. Ac de dominis Arimine n. Raphal. eonfr61. quem citat Borrel. Deo proxime eitato. CAP. GRAVIS. XU. ibi, num. 3so. It aut dioece sanus compelli possit ad consentiendum fundationi in qua apponitur conditio eo tra Ius eom. mune , t Oann Anton. Massob. in sua praxi babenis di eontanum Val. r. b. I. seeundum Romanam impres Ratio autem statuendi hiuusmodi condi. tiones etiam Iuri communi eontradicentes tan tum constituta est super fauore Eeelesiae , viij allimantur, di non retro trahantur a findationibus. ideoque proculdubio illis pro arbitrio de rebus suis licet disponere l. in re mandata C. mandati, ut considerat Anch. cono a=.Dbnu. l. vers. praurea quilibet. Dissicultas aute potest ei se quae conditio. nes, & dispositiones possint a fundatore imponi in limine fundationis Iurispatronatus ne Episcopus, aut alius superior eas valeat reiicere;& sanε videtur satis tuto firmari posse eas tantum rei iei Edas, quae vel natura impoisibiles , seu quae impossibilibus aequiparantur propter nimiam dicte ultatem , vel denique cotra perpetua legu prohibitione illas
improbantium, prout eensuit Rot. in Una Romana Iuri statronatus 3I.May. i3.cora Illustriis. Cardia Sacrato, ubi etiam tentum fuit cum Ius communm, non repugnet quominus Ecclesia habeat Iuspata natus, quod exerceat tanquam patronatum laica te, ferenda erit fundatoris lex id ipsum statuentis. ibid.nu. 3.in prineip. tibi glos. s. num. s. adde n uisit me Ioan . Anton. Massobr. misia praxi habendi concursum requis i o. s. υ num. 3O. secundum manam impref& req 7. b. ra. refert super hoc nouissimam S.Cong. Concilii Trid. declarationem. Ibid.eod num. 3. rn e. Similiter licet Canones ubiq; damnent plura latatem beneficiorum, tamen quia id non habet perpetuam prohibitionem a Iure naturae, sed dumtaxat a politivo, dc penitus it . hac parte variabili eap.raeterea, O c.de multa iri praebend. toleranda erit lex contraria in fundatione apposita, ut firmatum fuit in Vialis eιana Arebi- via natus is . Nouembris I 616. coram Reueren-d issimo D. Coccino Deeano. CAP. CVM OLIM. XIX. num. 3.insine. Brun. cons. 3 .nu. I 6. Ioan. Francise. de Ponte confs . num. ., 1. Nouar. quan serens 16 a. n. 7ib. . Iurisdictio enim inest toto territorio, sicut nebula in tota palude Bald. in I. Imperiumst. de iurio. omnium Iussi Abb. in cap.sMIgensi not. r. di ibidem Fel in depraeseripi. Paris. m. io nu. a I.υοι. . Culcisiun. cov. I.ntim. 9. ct cons. II1. nu. 24. ct confIS . num. X Hinc locus illius elle praesumitur, qui iurisdictionem in Ioeo exercet, Abb. cons 62. num. I s. voL 2. Mascard .de probat concL3 93. num. 33. vel iueo onera imponit, de exigit Balo. in Liata opera n. 28. C qua accusare nonpos qui ait quod bona est ra. tio te itis deponetis quod locus sit de aliquo territorio, seu iurisdictione, si dieit quod vidit homines
illius loei solii ere eollectas, sequitur Marsil. rnrub.C.de probat. num. 136.tradit Brun. d. eois 3 .rn e Nat. cos. 672. num . . o F.COrn. cons. II1. num. . I. 3. loquens de praescriptione decimae, quae prObat loeum este de territorio, lac cons. 166. num. a. vol. q. Mascard .coneI. 9 6. in princip. Ibid. num. .ione. Octav. Glori t. resp. I I. Ibid.num. 9. e. Prout etiam probant ubi alia concurrunt adminicula, lieet de enunciato sit quae stio, Mancin .de ruram.ρ. . Oectu Is . num. o. Fab. de Anna eo . II. num. 3r. Nieol.Genoa in trari. de verbis enunciat. lib. r. q. . num. vel ubi enunciatio est geminata in diversis actis Anguil. cons. 39. n. I 46. Nicol.Genoa.d.q. .num. 3 o. ubi plures refert,
142쪽
De Celebratione Missarum, &c. Tit. XLI.
Ad lib. III. Tit. XLI. de Celebratione Missarum,&c.
IN rub. num. a. pos med. ibi , per totam, nouissime sit. Stephan. Fagiuades in tradi.deseptem Berosa praerepsis, pracepto I. & Reuerendis . D. Frat. Ioan. Serran. Epist. Acemen. m expostsone Mi e Sacrofanei e , ac corremoniarum , qua ιn eius
cetibratione Funt. CAP. CONSULUISTI . III. num. . insne, nouissin c Stephan. FagundeS m tract. de δε-pram Eeelsa praeceptis pracepto. . lib. s. c. I 6. CAP. CVM M ARTHAE. VI. n. 6. irasne , novissime Reuerendis D. Ioan. Serran. Episc. Λcemen. in expositione Muse Sacrosancta, ae corre-maniarum, quis in eius celebratιone flunt par. i. num. Ira . ubi in hac verba. In hac oblatione post- quain Saccrdos obtulit panem recitando orationem allam, quae incipit. Susici e Sanine Pater, ut offerat vinum miscet paululum de aqua, non quidem ut omnes Catholici docent Doctores necessitate Sacramenti, sed de necessitate praecepti, de Cassi licae Ecelesiae ordinatione, ac lege, non instituta uti pert. dicit tib. a. de diuinis osse. cap.a. sed scriptis mandata a S. Alex. I. nam ut russicienter probat Setierinus Binus rem. r.Coeic in not.ad πιιι. r. in .I. ex Liturgia S. Iacobi, & auctoritate Clementis Romani , Irenari, Cypriani, & aliorum cceremonia haec a Christo Domino fuit usurpata, ab Apostolis obseruari praecepta, & ab Alex. I. scripto,de praecepto corroborata. Et iure quidem ratione signiticationis,
quia,ut ipsemet Alexander docet ῬιLi. I. ad omnes orthodoxos, Se habetur in cap. Saeramentum, de eon fle.dis. a.dc post ipsum S. Thom. par. . q. 7 . art.6. in eorpora vinum aqua mixtum significat sanguinent S aquam, quae exiere de latere Christi Domini in Cruce, queni modum ocularis testis Ioannes e. ig.
scripsit. Significat inseper secunduin Ililium Papa I. . .od Episcopos per agyptum, & habetur c. tum omne crimen, de eonfecta V .a 8c ipsum S. Hom. ObiIupra adunationem populi cum Christo Domino. Nam aquae populos significat, ut dicit S. Ioann. ρο- caθp. e. t . Et db id antequam in Calicem infundatur , aquam benedicit Sacerdos ad significandum adunationem hanc manasse ex virtute Crucis, δέ ex meritis passionis Domini Notiri IE S V Christi, utiatis clare dicitur in oratione, quam recitat Sacer dos dum dii tam commixtionem facit, & incipit. Deus,qui humana: Ihbstantis. CAP. LITTERAS. XIV. num. 3. in εν
nouissime R. P. Io . Serran. Episcop. Acemen. in expost. Missa Sacrosancta, ae caeremoniarum a quin in eius eelebratione Funι ρυι. a. num. 13 Ibid. num. 6. 1n sine, latὰ Episcop.Αcernen. ἀpra Ius. a. num. IO. ubi ex Micrologo in benedictione
cerei in olscis Sabbati Sancti, ait iuxta Romanum ordinem nunquam absque lumine Missam esse celebrandam , non utique ad depellendas tenebras cum sit clam dies, sed potius in typum illius luminis, cum ius sacrificia ibi conscimus, sine quo &in meridie palpabimus, & in nocte ; additq; n. i I. morem hunc ab ipsis Apostolis fiampsisse initium, ut colligitur ex Clem. Romano epis. a. ad Iacobum fratrem Domi ni, st ex canon. Apostolorum. 3. alias . ro. ρο 7r. in quibus insinuatur etiam dicta Iumina, aut oleo, aut
cera, di non absque congruentia nutriri debere,qilia oleum secundiim S. Hieron. in cap. ai. Prouerb. δέ S. Augustin.Ierm. a 3. δε--. Domini est charitatis typuS, eo quod , ut docet S. Bernard. Irem. ἔν. ιπ ant. lucet, pastit, fit ungit. Et cera vel est castitatis symbolum, cum sit opus castissimiam apum, quae
absque concubitu concipiunt, & pariunt, & tali odio libidinem prosequuntur, si vera est illa Pieri, I. 26. hiergil. ex Pilitarcho annotatio, citius pungunt tali vitio pollutos: vel obumbrat Christi Domini humanitatem , quae in facto Christό iuncta fuit melli diuinitatis, quemadmodum glossa ordinaria in e. a ρ. Lucae, Beda, & Rupertus dixerunt.
Ad Lib. III. Tit. X L V l. de Obseruatione ieiuniorum.
Ibid. eod. num.a post med. ibi. q. 6. Vincent. Fit
liuc. d. tradi. 27. par. a. e. .
CAP. CONSILIUM. II. num. 6. Veriin in his duabus quaestioniblis seperius disputatis non ita explicatae fiunt earum resblutiones quin propter Doctoriim varietatem in respondendo aliquam videantur continere dubitationem. Quare de primam peregrini teneantur legibus populi, quem tran, seunt vatis varia tradiderunt, nonnulli enim, quos re
fert Soar. de 'Relig. . tom. I. t act. a. Isb. a. de diebus feμιι e. n. a. dicunt requiri animum perpetuo mamnendi , ut peregrini ill ius populi legibus obliscntur.
Alii tenent sussicere quasi domicilium etiamsi non sit eri animo manendi, veluti si per maiorem anni partem decreuerint ibi habitare, ita plures, quOS re sere,& sequitur Smch. de Matrimonio lib. 3di . ia. num. 6. qui tripliciter limitat, & sentire videtur Αχor. insit. moraL par. l . lib. I. r. I 3. q. 3. Alii sub distinctione respodent si s t leges communes tomitiis Regni teneri peregrinos eas seruare, etiamsi in
loco domicilij non seruentur, non vero si sint lego peculiares illius oppidi; sic Ioan. Medina in Cod. di
Sed Lesii. de IMII t. tib. φ. e. a.dub. . n. ψ7. aliter di stinguit, vel aliquot diebus inoraturus est, quia esst viae turniinus, & tunc censet obligari legibus eius populi, vel t latum per eum locum transit ibi pran
143쪽
Addit . ad Collectan. Doct. in Lib. IV. UecretaI.
dendo, vel pernoctando crastina die diste murus, &tune senset minime obligari . Verior tamen est sententia, quae uniuerse docet vagos, & peregrinos, vel iter faeientes teneri legibus, ita tutis,& consuetudinibus receptis in eo loco per quem transeunt
dummodo eo tempore, quo transeunt oecurrat O in
casio eius praeeepti seruandi vel violandi, ita Soari Deo citato n I. Salas de legibus. diis. Iosect. con
Iate & eleganter Basil. Pont. in traλ . de Sacramen is Matrimon= lib. s. e. r. g. r. a prine . ubi fundamenta huius sententiae restri, &contrariis respondet, de a num. I 3. eum multis seqq. disputat quid die endum sit de obseruantia festorum, di ieiuniorum a transeuntibus, & n. l . ita resoluit. Tenentur peregrini ad ea praecepta seruanda si temporeia, quo moram faciunt in eo loco, occurrat tempus obligationis adimplendi praeeeptum, alias vero no. Vnde si occasio fuerit comedendi tenentur a carnibus abstinere si in eo oppido abstinetur a carnibus . Idem est si eum commorantur instat ocea. sio audiendi Missam, quia videlicet dies sestus est,&e. Et paulo post. Itaque si eo tempore,quo in eo oppido eommoratus est, fuit idoneum tepus ad saeruaudiendum, euius tunc erat copia, tenetur audire , non vero si expectandum illi erat . Et idem Basil.
n. 1. 8e Lessi. eap. a.duba. dictis oeu,resoluit peregrinos legibus tui territori, dum per alia loca peregrinantur non teneri, hine inferens eod. eap. I. n. a. eos , qui per Hispaniam iter faciunt, quamuis ex eo loco oriundi sint, in quibus non vescuntur intestina die Sabbati, posse illis vesti iuxta Hispaniae consuetudinem, item eos, qui ex iis locis sunt, in quibus lacticinia non comeduntur diebus ieiuniorum se eundum Ius commune, posse vesci illis in eis locis,in quibus etiam sine priuilegio ex consuetudine adhibentur in ei bum, de quo etiam nouissime Stephan. Fagundes in tradi. de septim Ecelesia
Ad Lib. IV. Tit. I. De Sponsalibus, dc Matrimon.
subtiliter,& ingeniosEdisseruit Ba. sit. Pontius Augustinianus in suo
in disputation. de Matrimonio. CAP. PRAETEREA. II. post n. . Prin cipat is huius tex. conclusio, quae haber sponsalia
etiam iuramento firmata mutuo consensu dissolui, intelligitur si ea usa eueniat in cuius euentum contrahentes aut non possint, aut non intendant se obli. gare, nam actus, qui ad effectus futuros diriguntur, principaliter dilioluuntur ex praedictis cauiis , sed nulla eit ex qua id manifestius appareat,quam mutuus dissensus , per quem contra eius ciuile S ex na. tura rei dissolutantiir reg. i. de regulis Iuris in o.
Ergo,&e. Deinde probatur quia iuramentum de se non pertinet ad faetendam obligationem, nec eius substantiam immutat. sed eam cofirmat iuxta suam naturam, quam habet a lege, cap. quemadmodum, de
iureiur. cum traditis per Αym. confΙ a. num. t. Sed
omnis obligatio , quae partium consensu perficitur ex natura rei dissoluitur earundem dissensu, ergo licet iuramentum ae cedat dissolui potest. Praeterea iuramentum promissorium in gratiam partis prin-eipaliter factum ab eo remitti potest cap. r. de iuretur. de ibi omnes scribentes , S. I hom.a. a. q. IS9. an. . Bart. receptus in I. Labeo n. q. Υ. de iureiur. Cou. qui alios reseri, in cap. quam νι pactum p. I. s. a. n. I. ROland . conf99. n. . lib. I. sed sponsalia iuramento firmata principaliter fiunt in fauorem partium , ergo ab illis remitti poterunt; nam cum
materia iuramenti, in quam cadit, sit promissio fa.cta homini altero remittente promissionem cessat obligatio iuramenti, quae in illa fundabatur cap.debitores, de inretur. Tandem colligitur ab exemplo eietatis, que Iure communi partium consensu dirimitur g. manet, In iit. descretate. Quibus rationibus in hoe tex. sponsalia secundum iuris re gulas dissolui tenent Innoc. Butr. Tabaret. Αbb.n. s.
nem sententiam. S. Thom .dc alis Theologi in di
trimoniν lib. I a. cap. s. n. a.
Verum contra omnes eontendit glosin praesenti
merbo tolerari in hoc rex. contineri permissionem minoris mali ad euitandum maius,eandem sentenistiam repetit alia similis verbo compellas in cap. ex litteris , insta Me tit. & alia verbo iudieio in s ne in eap. de tuis, de desponsat. impuberum . Pro qua se tentia pridictarum gliassarum verba huius tex. multis modis expendi I nt, primo ibi, monendi sunt, Se modis omnibus inducendi. Et ea im si s ne peceato poterant recedere quorsum induci,&moneri de. beant, ut id faciant, quod non tenentur, & Eeelcsa non solet tam stricte admonere ad illa, quae ivile omitti possunt. Rursus contra communem faciunt illa verba, ne sorte deterius inde contingat, quibus manifeste fit comparatio inter duo mala ; faciunt etiam illa, ibi, hoe possit in patientia tolerari, e tenim in patientia toleratur quod iniuste, &non merenti fit, patientia enim voluntaria perpessio est mali, non meriti, atque ideo illis verbis ostendit poti sex malum aliquod hic tolerari . Quae quidem
glossaru sentetitia ultra verba tex. tofirmatur ex e quia eisdem fere verbis utitur tex. In cap. requisuit
infra hoc tit. quin immo & plura habet tex. in pra senti ad permissionem fgnificandam, sed nemo negat in d. e. requisuit permitti peccatum ad euitandum maius, ergo idem dicendum est in hoc tex. Accedit
144쪽
De Sponalibus,&Matrimon. Τit. I. Is s
eedit etiam cap.eum ram dudum,a istae misend.
ubi stois. vlt. & DD. nocant tolerari In patientia , quoa non iure fit .
Nee dissicultatem tollunt DD. predictis loeis dum aiunt propter vulgi opinione falso existimantisperiurium committere eos, qui recedunt a spo. salibus iuratis, summum Pont.in hoc to.adhibui Dis verbum, tolerantiae, etenim contra eos adueristo quod vel illa vulgi opinio tanquam vanaeon temni poterat , di potius oportebat errorem explieare .& tunc inepte Pontifex adhibet verba permissionis ; aut illa vulgi opinio non poterat iu-lie contemni , & iam datur hic vera permissio alicuius mali. Rursus confunditur DD. responsio eo argumento quod tex.ille quatenus lex est non praesentem tunc temporis opinionem vulgi, & eausam particularem definiuit , sed futuris sponsalibus legem praescribit, ergo quamuis vulgi opinio defi. ciat,ostendit Pontifex non esse licitum in posterum a sponsalibus mutuo Iuramento confirmatis sine causa recedere. Praeterea sic arguitur; si lex ad eui. tandum scandalum putillorum credentium no licere ab eo iuramento recedere,iubet illud seruari, ut DD. volunt , iam de ratione praecepti EeeIesiae id iuste mandantis , dc ratione scandali vitandi peccatum committit,siquidem & scandaIum passivum pusillorum in ijs , quae non sunt de necessitate saluistis,ex praecepto Vitari debet, cap. a. de noui operi
hie tex. nihil aliud considerat quam fiden' de iuramentum, ergo non agit de vitando standalo, de vulgi opinione tune existente . sed de vitanda oeea ne in posterum:quamobrem si verba legum proprie aecipienda sunt, concedendum est in hoc tex.
eonstitutum esse eos, qui mutuo Iuramento sponsalia eo traxerunt, non posse sine eulpa recederet mutata voluntate propter Iurameati religionem,
Quare Meendum puto in hoc tex. permissionem
continera non quatenus Iuramentum ibi ex sua vi
obliget, sed quatenus violatur lex humana iubens seruari iuramentum, quod sine dispendio spirituali seruari potest,tieet de se non obliget ad conseruan.
dam religionem ipsius, in hoc enim lex.praeceptum ad futura eontinetur de seruando tali iuramento,
do permissio eonceditur facienda si cotrahentes no lint se admittere ne deterius contingat, quo pacto recte sensit glos in praesenti. Summi naque Pontifices tantum detulerunt iurisiuradi religioni ne aut
veniret in contemptum, aus periuri; S daretur oceasio, ut statueri ut seruadum esse omne iuramentu,
quod sine dispendio salutis spiritualis seruari pol,
quamuis de se alias non obliget,eoastat hoc ex cap.ramma muhoe titi di manifeste ex e. cum contingat de iureiu . dum iuramentum mulieris, quod ex visua no obligabat, seruari iubet, idq; euidentius apparet ex illis verbis, non vi,aut dolo,na si iuramen. tiun illud obligaret de se, plane Ius no tolleret obli gationem iuxta es inro, tuo tit.de iureiuri eum ergo iubeat seruari iuramentum no vi nec dolo praeuitum ne periurisis detur occasio, sequitur quia noex vi ipsius iuramenti, sed ex praeeepto Eeelesiae ad
eoaseruandam eius religionem esse adimplendum,
idem colligitur ex eap. quamuis pactum, de pactis
iureiur. Nec refert quod iuramentum factum parti ab ea remitti potest, etenim in aliis iurametis, quae ab uno tantum fiunt,& alteri aequiruntur,id planuest, caeterum in iuramentis mutuis vieissim factis, praesertim de Matrimonio contrahendo, non adeo manifestum apparet ex utriusque remissione obligationem dissilui cu ad id se partes videantur obligare ne sine causa recedant, poteratq; vulgus, de n6 omnino imperiti existimare contra iuramentu fiscere eos,qui sic recesserint, de ideo non obstate mutaodi mensu iubentur hoc iuramentum seruare.Αccedit quod in eo materia ipsa publicam utilitatem continet iuxta I. I.Τfotaso matrim. & interim dum sponsi de religione non cogitant merito iubetur tuis
ramentum seruare. Nec me mouet exemplum s
cietatis in hoc teri adductum, siquidem non agit Potifex de societate simplici, sed de illa, quae interinposita fide,idest iuramento contracta fuit,quemadmodum enim in principio fides iuramentum significat, sie etiam in fine, & in hac iurata locietato eadem ratione assimandum est, quod nisi causa aliqua urgens superueniat, non poterunt soch re
CAP. IVVENIS. III. num. ρ.in Heu&ex antiquioribus eandem sententiam,quod stilicit infans ante septennium,qui ita precox natura sit, veplus sapere videatur, tuam alii septennes,sponsalia
eap.r8. Armil verbo sponsalias. 8. Pro qua sententia hoe potissimum adducitur argumentum, quod quemadmodum ad sponsalia aetas septem annorum eonstituta est . sic ad matrimonium quatuordecim in masculis, & duodecim in foeminis requiritur, veprobat I. quom .dehon Ab.l. minorem 4.Τ. de ritu nu . cap.continebatur,de desponsi tib.lad in matrimonio malitia aetatem supplet.tex./n praesen
Unie. . I. eo tit. Id. o. ergo idem in sponsalibus re .eipiendum est. Accedit quod ideo aetas septem annorum dissinita est, quia in ea iam sapere incipiunt infantes, sed hoc non contingit in omnibus eodem modo, & tempore , ut doeet ex Aristot. Scmultis ali s Ticaq. l. 6. connub. a nu. 36. ergo si a P-
pareae in aliquo ante illud tempus rationis usus sponsalia valerent. Rursus quod parum distat, distare nihil videtur, vi ex Philosopho dicit S. Thom. Obisura . Postremo pro eadem lententia expenditur Iureeon Lin Lin Onoobus I JMe tit. dum
habet non esse in eis certam aetatem constitutam νquasi velit magis ex vi naturae, quam ex lege id definiendum esse, sed secundum naturam sponsalia. nua ex annis, sed ex prudentia, di aptitudin iudicantur, ut patet, ergo nou oportet septennium
Contrariam tamea sententiam, quod nul Io pacto valeant sponsalia ante completum septennhim.
etiamst ni via aetatem suppleat, probauis pa-
145쪽
Addit. ad Collectan. Dost in Lib. IV. Decretal.
r. bienum. 2. & in eam magis inclinae Aneh. in praesenti, Richard. in μds. p. quari. a. aro.
Argent. ibid. art. . Durand. quas. 3. an. 2. Pro
qua facit quia ubi lex certum tepus requirit etiam adiudicandum prudentiam alicuius non potest uel per diem praeueniri, ut probae l. qua aetatess. de υ- iam. I. anniculus I 3 d. de Uerb.signis notat Abb.
in e . atraria tu neride aespon ι. 1mp. multa Tiraq. de refraui. ιι t. I. . I. glol. II. num. 7. Sed in sponsa libus septem anni requiruntur , ergo non licet eos
praeuenire. Secundo ratio,& finis a lege praetensus non est in pracepto legis, sed solum medium, atque
ideo quamuis ipsa deficiat in ea su particulari lex non cessabie I prospexiι F. qui, est a quibus. Clem. ad
ea su contingat ut aliquis infans usum rationis habere videatur ante septennium Mon ideo minus lex
seruanda est. Tertio obligatio ac sponsalibus similis est aliis contractibus, sed in alijs leges nolunt ut infantes ante septenium, nec post nisi proximi puber
Ius, Instit. de inutilib. ergo nec in sponsalibus dabitur obligatio ante septenuium. Postreino colli. gitur haec sententia manifeste ex cap. litteras, eum
seq. de desponsa ι. 3Nub. quo loco Pontifex in ardua&perieulosa quaestione rogatus ait quod si is, qui
eum insante contraxerat ante septennium, matrem
duxerit,valebit Matrimonium, quia sponsalia non valuerunt, nee perii iterunt impedimentum publieae honestatis, de no curat ibi Pontifex an malitia puella infantis aetatem suppleret, quod omittere nota poterat si id ad rem aliquid faceret, alias circumue nitet partes, sicut non omisit in hoe tex. Pontifex etiam expendi leges Pontificias, que simplieiter, Se
absolute aiune non valere sponsalia ante comple. tum septennium, ve in toto tu. de despo M. impiis. O in eap.υnre. eod. tit. in o. Nee obitant communis sententiae argumenta, ad
primum enim neganda est similitudo inter matris monium, & sponsalia, in matrimonio enim expressum est a lege, ut malitia aetatem suppleat, in sponsalibus contra . Rursus in ijs , qui pubertati sunt proximi eu/dentius apparet an ad matrimonium apti sint, in infantibus non ita . Praeterea Matrimonium grauis est res,di non oportebat alias naturali iure validum a scientibus & potentibus factum limitatione temporis infirmari,& ideo apti
tudinem ad matrimonium secundum naturam iuis dieari leges voluerunt, in sponsalibu B vero contrarium reperitur. Ad seeundum respondetur dari in aliquo infante usum rationis nihil aliud esse quameessare rationem legis iueam particulari, quae non ideo eelsat, ut dictum est . Ad tertium quod in his, quae certum tempus a lege habent, non dicitur parum distare,quod vel per diem distat, ut probat tex. ind. l. qua αωte, quia oportet legi sati Siacere... Ad ultimum respondetur d. I. in sponsalibus potius contra communem facere, siquidem licet tempore, quo Iurisconsultus ibi respondit non esse lege aliqua taxatum tempus ad sponsali id verum enset, postquam tamen eius responsum auctoritate a Imperatoris vim legis aecepit, ideo lege Civili eantum recte dicimus sponsalia ante septennium contrahi non posse, quod leges Canonicae passim habent. Deinde Iure consultum ibi agere de Ie .ge sponsali, quae nondum erat, attamen ex legibus generalibus, quae decreuerunt pupillum obligari
non posse, etiam hae quεflio de sponsalibus dirimebatur, di secundum has leges respondet ante septennium sponsalia non valere. Circa hune rex. plures intellectus refert ingeniose Basil. Pone. in suo nouissimo Dari.de Sacramento Matrix r. lib. a. cap. I 2.
CAP. EX L ITTERIS. X. ita. num. ibi, illam ducere. Pro hae glossae sententia praeter illius fundamenta facit quia sponsalia eum in matrimonium ordinetur,quod est unius ad unam Matisth. eap. I9. tune perfecia erunt quando promissio. nem uni tantum faciam continebunt,ergo haec pluoribus facta non valet. Secundo si essent sponsalia , neutri earuin, qui promi sit,posset nubere, etenim non potest diei quod magis contra ta sunt eum una quim cum alia , sed ubicunque dantur sponsalia, dummodo consensus non deficiat, dat ur impedimentum publieae honestatis,quod impedit & ditiam it matrimonium contractum cum eonsanguinea
sponsae e. mic. boe tit. Isb.6. ergo sequitur quod si in hoc esu sponsalia contracta iudieantur, neutri nubere terre, hoe autem est absurdum, di implicat, ergo sponsalia non sunt, & pereonsequens nulla ex ipsis nascitur obligatio . Praterea quoties quis promittit pluribns capacibus, quibus obligatio acquiri potest disiunctive, nulli eortam quaeritur, distipulatio no valet Litem seruus A. fas, eum seqq.st. de Inipulat. feruor. sic se res habet in proposito,
ergo haec promissio non valet . Tandem pro hae parte est d. e. vnis. g. r. ubi ex promissionibus i eertis non nascitur impedimentum honestatis,quari si consensu careant, di obligatione, hae autem sunt
Ibi d. eod. num. ibi, insimul, qui unteum tantum pro se afferunt fundamentum, se ilicet sponsalia sub
conditione contra et a valere , & sequuta copula
matrimonium fieri cap. per tuas, de rondit. avo . Sed in hae promissione facta duabus sororibus datur sponsalia subeonditione, scilicet si hanc, vel illam elegerit , erpo valent, & sequuta eopula Mais trimonium effici utur Iure eommunt. Sed ultra hoesundamentum ex dictis colligitur promissionem
illam obligari & probatur emeae iter, quia promissio nuptiaram non differt ab aliis promissionibus quoad vim obligandi, sed promissio faeta duobus
alternatiue valet, & unusquisque ex illa agere potest, nisi uni tantum facta fuisset Titius o. V. de
go sie erit de sponsalibus iudicandum. Quorum sententiam ut apertius deelarem fateor ex ea promi sione non eontrahi sponsalia pura & perseeta ,
146쪽
De Sponsalibus, ct Matrimon. Tit. I .
igationem , ut contingit in omnibus actibus
sib conditione factis Leeuere diem a I 3. verbor ignis s. ex conditionais annis. deverb. obtig. cap.de Iutheum seqq. de condit. apposit. nec interim actus diei potest sin pliciter L iis de donation. unde hoe idem dicendum esse arbitror de hae promissi ne facta duabus sororibus, quod de caeteris condiationalibus,de alternatiuis, ut non producant statim obligationem, nec impedimetum honestatis ex de--u eonsensus, sed cum aut purificata fuerit eon
ditio, aut ad tertitudinem redacta promissio legitimis modis, se ilicet per electione promitaris, vel per litis eontestationem, quonia ubi quis promisit duobus disiunctive, qui vocantur in Iure duo Rei stipulandi, elapso tempore ad implementum constituto unusquisque agere potest, ut dictum est,&eum lis contestata fuerit alium exeludit, ita ut non possit amplius promitar alterum eligere, sed huic praeci se latuere teneatur, ut probat tex. in I. 7 Atius, de
duobus, num 3. PauLle ImoLad Lis Titio I s. periri. ibi de legat. a. potest enim usque ad eontestationem promissor variare, & alteram eligere, po
stea vero no potest ex reg. si in tam 3 . . de ver- duri se . de licet a principio neutri ex duabus sororibus actio competat, quia tamen litis contesta tione flatim naseitur, auditur in iuditio ex d. I. smiius,quam in hoc eommendant Do. ubi supra ;dem mmunis haec vitima sententia hoc pacto expli. eria verissima est,& in iuditio seruanda. Argumenta vero pro prima, quam sequuta est haee glossa in prosenti, facile dissoluuntur si respondeatur procedere pendente facultate eligendi, sed electione facta a promissore,vel a lege per litis eontestatione, argumenta cessant, & impedimentum publicae honestatis nascitur , quod si eonditione, vel eligendi multate pendente promistar ali 1 nubat peccabie iuxta reg. rex. in I. qui balneum ρ ff. qui potiores in pignore, Abb. & praepos. in capiuper eo, de condit.
CAP. COMMISSUM. XVI. num. a. in princip. ibi, tenent, plures DD.ex quibus eommunis est sententia , quae primo sie probatur. Maius praeiuditiu peritur, & fortius vinculum in Matrimonio de praesenti,quam in sponsalibus iuratis, at Matrimonium religione distbluitur, ergo & sponsalia. Maior Urabatur, quia per Matrimonium aequiritur ius inditatu bile ad vias matrimoniales, ex sponsalibus
vero tantum obligatio ad contrahendu . Minor probatur ex cap .veram, er ex c. ex publico, de conuersaonιι g. consequentia bona est. Deinde si is, qui iurauit contrahere teneretur seruare Iuramentum
propter partis prς iuditium, teneretur etia manere in matrimonio, hoc autem talium est, & absurdum, ergo,&c. Maior probatur, quia is, qui iurauit nu hete censetur iurasse eum effectu,& in matrimonio
permanere, ut ex natura rei constat, te ex D.ThOm.
colligit Sotus loco ei tando, ergo contrahendo eo animo ut stati m relinquat, & religionem ingrediatur iam non seruat iuramentum iuxta intentione iurantis, & acceptantis contra eap. quicumque a a. quaH. I. consequentia bene colligit. Praeterea si teneretur seruare iuramentum aut. esset ex ut ipsius,
ut reddatur Deo, aut propter pactis praetulitium, sed neutrum dici potest, quod sic probatum. Iura in
mentum non potest impedire melius bonum, nee opera consilis, etiamsi In eo iam exprimanturἱ vnde si qui x iurasset non ingredi religionem usque ad
certum tempus, non Commodare, non fide iubere,
ite et iuramentum seruare potuisset, quia nullo pN.eepto ad illa opera tenetur, attamen iuramentum non obligaret quasi boni impeditiuum cap. vis. a 2. q. .quod se dec Iarant Palud. in .dιβ. 38. quas. 1.ari. I .co . Abb. in eaps vero num. 6.de iis eiuram Turre cr. in eapsariquid 21. quas. . Sol .de Diae do Iaramentorum abusu cap. s. ad . Cou. in ea quamuis pactum par. I. β. 6. num. 7. ergo iura me tum quatenus Deo reddendum est, ex ui sua non
impedit quominus sposus istatim possit religionem
ingredit quod vero nec partis praeiuditium ex eo patet quia nullum mulieri fie praeiuditium si non adimpleatur il Iud, quod statim reuocari debet, de quod ipsa no posset impedire, nee sine peceato sponsum a meliori bono, vel per momentum retardare,
ergo nihil est quod impediat. Denique fornicatio, lepra, inimi et tia & aliae causae superuenientes dirusoluunt sponsalia propter defectum intentionis ex eap. quemadmodum, de iureiur. ergo a sortiori religio . Ex quibus fundamentis sponsalia iuramento confirmata per Religionem dis tui tenent gloss. In
a. quaerit an per solum ingressum, an vero phofesso exmctanda sit. Quamuis eum,qui iura meto gremiis sit eontrahere Matrimonium, teneri prius coiitH-
here,& non posse ante contractum Matrimonium ad religionem transire, teneant Sol. Ledeis. Nau.&ali ,quos referr Se sequitur Rebel l. de oblig. I. stud
Id. s. de Matrim. q. 3. feri. 6. concI. r. intelligentes per illa verba tex. tutius esse, non explicari cohsi. lium, sed neeessitatem,quos tamen cum iuditio re probant Saneh. citato loco i&Basil. Pont. d. lib. a.
Ibid .eod. n. a. in med. ibi, videtur itaque , Canaae.
Ibid. d. num. a in e . Vel potius tentari potest Summos Pont. tantum detulisse iurisiura dire ligioni, ut sepe iubeant illud seruari in ea fibus in quibus non obligat, ne alii occasionem peierandiaeeipiant, neue seandaliΣentur existimantes tur mentum violari. Vnde cum votum Religionis eo n-silii sit, & non praecepti, recte constitutum fuit ad euitandum scandalum pusillorum, & propter reuerentiam Iuramenti, ut licet in hae specie non impedire e religionem de se, seruaretur tamen quarenus fieri poterat. Qua ratione tutius diei rur in eo tex. scilieet ne forte alii oecasionem ac cipiant peierandi, aut scandali Zentur , sicque verbum, tutius, praesupponit de se tutum esse statim religionem ingredi, nisi ex praedictis e ausis perfecta charitas contrarium suaderet, quae maxime in eo consistit, ut opera consilii disserantur propter scandalum passivum ignorantium iuxta cap. a. de noui operis nuruia . ressoluit S. Thomas
147쪽
13 6 Addit . ad Collectan. Doc . in Lib. IV. Decretal.
n. a 3ο castro ob. I.de iusta bareticorum puniι. e. ao. tradunt nostri In cap. Deus, qui, de vita, O bone Herie.& ita hunc tex. in effectu intelligunt glos. hie. euius opinionem recipiunt Panor. & Cui M. etiam in praesenti, Richar. in o.d sis. ap. art. 2.q. . Sol.&
Nee oberit si quis dicat Summum Pone. potius debuisse declarare Iuramentum in ea specie nor obligare, prout secit in cap. ex parte, de Herieis nonr M. Respondetur enim ex ea declaratione no Dure occasionem periuri 1, aut scandali in ignorantibus, atque ideo negligitur periculum credendi tu . ramentum in ea specie obligare ad euitandam alia maioris mali occasionem, bc bonum consequendum eonseruandae religionis iuramenti, ut eum videant homines Ecclesiam velle seruare iuramenta, quae de se non obligant, intelligant quanta in veneratio ine haberi Mebeant; quod si quis dicat non debuisse illud fieri in hae specie eum dispendio boni spiritualis dum religio differtur, respondetur maiorem esse charitatem propria bona, do opera perfectionis differre propter scandalum pusillorum, & in eo plus mereri eum, qui proximi utilitatem suis eommodis anteposuit, ut resoluunt D. Thom. & alij Vbi Iupr . CAp. REQUISIVIT. XVII. num. a. in e . Sed adhue ratio illa, quam in prεcitatis verbis redisdit Pontifex uidebatur inepta cum coactio, quae fit auctoritate Legis,& Iudicis iusta praesumatur, ρι libertate non tollat ex multi quε epngerunt Sanch. de Murim Iib. di . I 3.3 num.3. & nouissime Ba
faeit recepta doctrina Butrii in praesenti dieentis eam coactionem libertatem tot Iere, quae fit a eausa extrinseca, quae vero ab intrinseca, scilicet ab ipso
consensu eontrahetium, libertatem non tollere, sicut etiam quando quis in periculo mortia consti tutus votum emisit, cap. litteraturam, de vulo, ac proinde eum coactio in hoc rex. proueniat ab obligatione mulieris, & a Iudice non tollit libertatem. Ego tamen veru credo in hoc proposito curandunon esse verum coactio proueniat ab extrinseca , vel intrinse ea causa, sed tantum virum fiat ex ea usa iusta eum debita moderatione, nam si sic fiat,au .get potius libertatem, quam minuit, dummodo id impellat, quod sub peccato mori. quis facere tenetur , quando enim iuste metus infertur non extorisquetur consensus iniuste,nee per iniuriam,& is, qui cogitur, non est rationabiliter innitus, quandoquidem iure eos itur, di ille in non parendo reeedit a Iure, de aequitate, ut optime conliderat Basil. Pont. Dcο cit. ubi ad plura infert. Sin autem cogendi causa iusta non sit vel si in eo metu inserendo et iasi iustam originem habuerit, aliquid sit contra bonos
mores, aut non adhibeatur cum debita moderatione coactio libertatem tollit, ut Optime probat
Basil. Pont. loco citato, bi insere ad plura notabilia. Et ideo eum supposita mulieris contumacia nimia coactio inuitas faceret nuptias,& ei let occasio maioris. mali, elane erat iniusta, sicut quodlibet praeceptum legis aut Iudicis, quod cum probabili periculo maioris mali num sosit euitare, di hac de eausa recte Pontifex est, quislibera debeant esse
Vnde ex dictis insertur sponsos teneri praecise , nubere,ubi ad id causa iusta erit possunt, nec satisfacere ibi uendo interesse, nam cum promissio per leges approbata obliget ad praestandu id,quod promissiim est, & in sponsalibus nuptiae sint promissae, non vero id, quod interest, sequitur quod nuptiae sunt praecisὶ in obligatione; accedit quod exeam
ex titteris, ex cap .sicut, hoc ιit. aperte colligitur hane obligationem esse praecisam ad contrahendut
cap. 3.in e. Angel.verbosponsatianum. ai. Porro si sponsalia iuramento confirmentur inter omnes conuenit praecise obligare, est enim recepta eonis
elusio, quod omnis promissio faetendi si iuramento vallata sit, obligat praeeiis, ve probat g I. verboneese habeas in I. peeuniamst. de conates. ob causam, tua ibidem recepta asserit Ias.n. 33. Alex. n. a TDuaren .in sine ad I. sipulationes non dividantur
& hoc probant auctoritate cap .cit. ne Praelati via cessuas, de quia Iuramentum informa specifiea seruandum est eap. ad no iram,de iureiur.er ibid. Abb. num. 1. idem Abb. in cap.per tua/,num. 13. de
arbit. non struatur aut ini in forma specifica si loco facti promissi aequi ualens pecunia soluatur, quamuis huiusmodi Doctorum fundamentum Iuris pri eipijs consentaneum non sit, ut alibi ostendam ω sponsalia tamen praecisam habere obligationem eum eisdem libenter sateor.
CAP. IN PRAESENTIA. MX. num. 1 prope mibi, dus. ψο. nouissime Basil. Pone. insis traisae
Sacramento Matrimony lib. T. cap. 33. ibid. num. q. insine. idem repetit ipsemet BasiI. Pont .d. trae . de Sacramento Matrimony tib. . cap. II. num. I .er num. 6. eolligit secundum Matrim nium non posse valide contrahi cum dubio de monte prioris viri, nam donec certus sit nunc aus inhabilis est: unde etiam existimat textu in c. dominus, desecundis nupt. correctum esse per tex. in praese ii, quatenus in illo tex .eolligitur valere Matrim nium initum cum dubio de morte viri. Ibi d. num. 6. insine. Unde Basil. Pont. d. lib. r.eap. 13. num. . resoluit quod si sortasse credens arulato nuncio secundum inierit Matrimonium, aepostea maritum vivere resciverit, planum est nee
posse petere, nec reddere debitum ieeundo, sed separari debere, ad prioremq. reuerti. At si dubiret probabiliter, ac pendeat animo an uir eius viis uat, exigere quidem non potest , nam in exigendo animum a dubitatione probabili non auertit, δι dubitatio, quae viro non debet obesse , ipsi noeetr reddere autem potest , quia in reddendo valet duis bitationem excludere ex eo dicta in ine ne noceat , aut laedat ius seeundi viri. CAP. SI C V T. XXII. num. 2. in princip. ibi, ut per , Basil. Pone. in tract. de Sacramento Matrimons lis. la. cap. V.
148쪽
De Sponsalibus ,& Matrimon. Tit. I. I 3γ
post n x. Et ita ut ea quae breuiter dicta sunt,distincte, ερ eopiosius expi ieentur , dicendum.puto quod vel agitur de matrimonio eontrahendo , vel de eo iudieando per Eceleliam , priori casu matrimoniufit mutuo consensu eontrahentium inter eos quouis modo expresso siue verbis, siue signis, quae ipsi etiam soli intelligant, etenim quatenus contractus
conuentionem requirit, quatenus Sacramentum fgnum sensibile , in hoci autem cassi ut matrim naum re vera sit non requiritur ut eonsensus exprimatur pervem aut signa,quae alij intelligant, aue per quae Ecclesia iudieet eonsensiim inter eos, sed citis est ut ipsis contrahentibus de eonsensu eonstet in terminis Iuris communis ante Conci I.Trid. di hoc est quod vult tex. in praesenti,dum ait matrimonium in veritate contrahi per mutuum consensum hoe inter ipsos eontrahentes quouis modo declarato, licet inde Ecclesia iudieare aon possit, ut si
inter se statuerent tune contrahere, eum alter at teri manum ostenderit,eerte esset inter eos verum matrimonium, non tamen altero negate posset Ecclesia ex illo signo matrimonium iudieare, di hoe casu procediit argumenta omnia tam a I heologis, quam a nostris adducta, quibus nituntur probare verba non esse neeessaria ad matrimonium se ilicet faciendum. Posteriori vero easu quando agitur de iudicando matrimonio per Ecclesiam dii inguen dum est inter mutos, & eos,qui loqui post uni, muti enim matrimonium signis contrahunt, & sussicienter declarant,itaut ab Ecelesia iudicetur d. e. eum apud , hoc tit. inter isos autem, qui loqui positant non aliter Eeelesia verum matrimonium iudicauit quam si mutuum consenium verbis consuetis ex
Presserint, vel aliis id communiter significantibus, di hoc est quod inquie tex. in praesenιi , dum ait verba esse ad Ecclesiam neeessaria , stilicet ut
Ecclesia iudicte matrimonium esse eontractum, quod etiam colligitur ex cap. pen. Me sit.ct ex cap.rire despa a duorum . Quorsiam enim toties Iura repeterent verba esse necestaria si alia signa Iuni-eerent ad iudicandum, dubitare aliquis pollet, sed communiter tradunt DD. hoc fieri propter vehementem suspitionem quod non consentiunt illi, qui
eum possint verbis paucissimis .am voluntatem explicare,ea adhibere noluerunt,ut considerat speis
. . ex huiusmodi. Intellige verba haec accipienda esse non solum illa, quae actuali voce proferuntur, sed etiam quae per
ueteras, vel nuncios explicantur, quoniam in materia fauorabili, prout est matrimonium ex e.est de
re rudis verba accipiuntur etiam perseripta,vel per cluneis dicta quasi per instrumenta, ut resoluunt eommuniter DD. in I. r. in prine. Τ. de verb. tu. ubi Aleiat. num. 1 O. 6e Paris. nam. ar. In aliquibus tamen easibus Ecclesia matrimonium sine verbis non iudicat directe quasi ex eertis 'robationibus, se4 ex causa praesumit ex coniecturis ut In cap. ιs,
qui em,mfMe tit. ex hoc casu audiendi sunt D D. distinguεtes inter matrimonium verum,& Nasit pium,quos refert Praep. in praesenti π.3. in riseip.
sie etiam videtur docuisse Cattae c. ni de mare οπ.ve sex bis. oportet aettem ut verba talia sint, quae secundum eommunem loquendi usum significeae eonsensiam de praesenti. Eeclesia enim ex eommuni via verba accipit. ut probat tex. ind.elen. er in d e Aeeι, facie doctrina Bart. 1n I. Labeo n.sδ de su- peu. lex. quam exornat Soecin. iun. U I9. Ab .a.
COuib. I .vari. c. s. m. t. Menoch. de arbitri 'seu
Jρ. Vnde nee verba de futuro iuramento confirmata suis cient, ut otiose videntur disputare Theologi in .dis. 2I.q. r. Neque verba, volo te habere, vel habebo in uxorem, vel non habebo aliam nisi te, matrimonium per se probant, ut late post multos seribi Menoch de arbitri casu 496.n. I 9. Procedunt autem praedicta omnia Iure eommuni, quo inspecto matrimonium eontrahebatur mutuo consensu inter eoniuges tantum significato . Hodie vero tam ad faciendum matrimonium, quam ad iudicandum per Eeclesiam oportebit ut eonsensus coram Par eho,Se duobus,aut tribus testibus exprimatur,itaue intelligatur ab omnibus iiixta decretum C eil. Trid effa Ae reform.matrim. e. r. ibi, qui intellecto ipsorum e sensu,& rursus dum Parochum, ac testes ad validitatem matrimoni requirit necessario praeliapponit ita esse exprimendum consensum,
vi ipsi intelligant, de iudicent. Vnde verba ab his, qui loqui possunt in eommuni usu, & signa in mutis seeundum communem eorum significationem aec 1pientur.
dissicilis est, utrum spons,qui fidem datam non se uant,vel ob nimiam contumaciam iuxta capis equi
fuit supiM tit. aut quia alii mipsit,ad pecunimi, vel interesse conueniri possiti & quid etiam in se roeonseientiae debeatur Hanc quaest. tetigi in comes. ad cap.tuam n o. de ordine cognit. ubi eam sequutus
sui sententiam,quae dictat hoc casu nulla damna, ερ interesse peti posse cum Abb.S: Fr.Basilio Pontio, quos ibi eitaui, nunc vero ut illius solutio clarior appareat a primordi;s rem petendo , inueni Nos viris matrimonia ad . in I. Titia I 3 .F.de Oeta. Obsil.quae assirmat sponsum ad interesse posse agere, quam incaute testatur eommuniter receptam
Costa in L eia rati g. si arbitratu limit.f. ad em,de idem videtur velle allag . in I. xj. boc ιit. Dyn. dc Salic. n.s in I. t.C.eodem, si actione de dolo, vel tria factum actum sit,quorum fundamenta lant sequentia. Primu est quod in stipulationibus facti post moram agitur ad interesse Corras lib. 2. mfel.eap.3. Uyn. in reg. mora, de regulis Iuris Lb. d. Xuar. ad I. H rem iudicatam Iinstit. .ad LILegni n. q. -- salia vero stipulationem facti continent ex a. .a .ergo ex ipsis agi poterit ad interesse. Secundu arrhae peti possunt Lou.G.Me tit. ergo & interesse. Teristi u poenae legales a matrimoni js non prohibentur
is ita stipulatio facta iρ deverb. obtig. intereste
autem eii poena legalis ut docet Bart.ad Leum stipulatus num. .F. eod. ergo debebitur. Sed haee sententia defendi non potest , & melius contra
f. de verbo . An . ubi Alexan. numer. . testatur communem sententiam, eandem probat Bart. M a num a.
149쪽
1 38 Addit . ad Cotye divin. Doct. in Lib. 1 U. De retal.
nam. I I. sentit palM. inrepet. cap. per instraride do. -.m te κλιrum s. ogia num. . Costa omnes eo tantum nituntur fundamento, quod poenalis stipulatio in sponsalibus, & matrimonio proinhibetur, quia libertatem infringit d. I. Atia, & rex. in praesenti, interesse autem eandem habet ratione, quia non minus quam poena couentionalis liberta-tε minuit metus ipsius praestandi, & aliqn plus e Ise poterat in eo,quam in poena, ergo peti non poterit. Ego vero commune sententiam in eo sequendam iudi eo, quod ex illimem ex sponsalibus non posse
agi ad peeunia, hoe est ad aestimationem facti promissi, alit circa rem, iandamentum vero Doctorum
ex d I. Titia, & ex tex in praesenti penitus improbo; etenim illa Iura ad nostram speciem trahi non pol sunt, tum quia interesse non habet ratιonem poenae, non etiam quia licet habeat, praedicta Iura non improbant omnem poenam sed illam tantum, qtiae ab . solute ponitun ne quis a sponsalibus, seu matrimonio recedat etiam ex causa iusta, quando per leges permittitur. Vnde non habent locum quando poena opponitur ne quis recedat sine causa, idque manifesta ratio demonstrat in praedictis legibus expressa de libertate ni atrimoni j, quae sane tune in infringitur eum quis metu poenae inuitus cogitur, aut matrimonium contrahere, aut in eo permanero casu, quo per leges non tenebatur, sed iuste, ta libere poterat recedere. Insuper eundem intellectum
probat d. .sita stipulatio, ubi stipulatio ne quis di.
uertat a matrimonio sine causa improbatur, non quia libertatem minuit, sed quia inquit tex. conte-ti esse debemus poetiis legibus eomprehensis, quin imo addit in fine, quod si stipulatio non exeedat poenam legalem valebit, atque ita probat ille tex. duo prius quod eum d. l. Titιa, & tex. in prasenti prohibeant stipulatione in , quae minuit litartatem, illam certe prohibent, quae vetat etiam ex causa reeede re ; posterius quod stipulatio poenalis, per quam quis adstringitur ne recedat a matrimonio fine causa, valet quando non excedit poenas legis, di sic praedicta Iura tantum habent locum in stipulatione indistincta, & absoluta, quod etiam aperte probae Ast. insine C. boetit ubi valet stipulatio nequisa sponsalibus sine causa recedat. Atque ideo vera ratio,ob quam interesse intrinsecum, vel circa rem peti non potest, est quia in hae promissione non reperitur in ipso facto promisso aliquid, quod aestimationem recipiat, quia id, quod principaliter promittitur est matrimonialis coniunctio,quae aestimationem non patitur. Dos vero, nec eius aestimatio
peti potest , primo quia non est principaliter in
promissione nubendi, secundo quia non habet eau tam lucrativam, sed Onerosum I. vlt. indiseerosi qua infraude cres. Se datur pro oneribus matrimo.
nil I pro oneribus C. de Iure dotium, di frequenter non iussicit capsalubriter, de Huris.
Rursus etiam a eommuni sententia recedendum puto in eo quod aliquando intere ne extrinse-
eum saltem damni emergentis ex sponsalibus peti posse eenseo, ut si magnis sumptibus nuptlae praeparatae sint, vel vestes , aura I iam supellectilem spon. sus eniat, alias non facturus, vel si in obtinenda dispensatione alleuius impedimenti expensas seeerit, quo casu, qui sine causa re eesserit, ad interesse conueniri poterit, nee actione de dolo . aut in .nctum, ut post alios eontendit Salie et .m l. r. C. de
Donsalib. Abb. de Praepos. Ubiopaea, sed etiam ex
ipsa promissione, fie contractu, tenetur enim Fnu quisque resarcire damnum, quod eulpa sua datu est I. I d ad DR Rhodia, e . oti.de iniuν. Exodi ar. dedit aut e culpa sua damnu sposa, que fine tosta causa fi-t de fregit in praedictis casibus, ergo tenebitur. Praeterea quoties interesse intria seeu non reperitur in promissione extrinsecti peti me .ncmii V i censi petatur, I. 3. sol per venditorG. de action. empti; hic
autem non reperitur interesse intrinseeum , ut dictum est, ergo extrinsecum damni emergentata recte petitur. Item si peti no a pollet, aut repugnaret rationi, aut legi, sed conuenit rationi ex dictis, legi non repugnat, quia leges a Di . adductae agunt de panis diuerso casu appositis , ergo nihil impediequominus ex sponsalibus ad praedictum interest agatur, & perconsequens non erit locus actioni de dolo, vel in factum , quae eum in subsidium dentur, ubi omnes aliae deficiunt iuxta l. t. in princip. er in
s.s quis 1. de Gu , & hie reperiatur actio ordinaria ex sponsalibus pra dictae non competent. Docto in res enim ex eo decepti sunt, quod erediderint omnem actionem ex stipulatione ad poenam, vel ad i teresse in hae materia prohiberi , quod superius improbauimus. Denique illud etiam contra DD. assero poenam conuentionalem hodie in sponsali. bus apponi posse ne quis sine iusta causa recedat, quoa vltra supra dicta ex eo conuincitur, quia illa tantum stipulatio prohibetur, quae 1 matrimonio sine causa prohibet reeedere si exeedit poenas legis
d. Is ita stipulatio, sed ubi quis a sponsalibus iniuste recedit arrhis non datis, a lege poenam non habet, ergo in ea specie conuentionalis recte sustinebitur, quod manifeste probat d. . OD. in e C. Metit. de faciunt quae Abb. Praeposit. de Palat. die is Dera. Quae omnia loeum habent etiam in foro C5ἀstientiae in quo interesse damni emergentis lam- per debetur, tueri vero e es antis si eertu sit iuxta
Ibid. post eund .n. a. Quae quidem principalis co clusio ex hoc tex. desumpta probatur sie. Matrim nium vel ex verbis, vel ex fatio, aut alijs signis iudicari potest in foro exteriori , cu Ecclesia de oeculistis non iudicet, sed externas probationes, de coni eiuras sequatur, D. Th.d. q. onu .ar. a. at qui uultum videtur factu aut melior coniectura c5sensus, qua si
post sposalia sponte se immisceat, quia nisi sponsos
in eo facto maritalem animum habuisse existimemus,oportet delictum graue eontra diuinii praeceptum praesumere, di iniuriam sponsε illatam; iubent enim diuinae, de humanae leges dubia in meliorem partem interpretari, de delicti iuspitionem euitari
quoad feri potest, Matth. cap. 7. nolite iudicareia ν
150쪽
De Sponsalibus , dc Matrimon. Tit. I. ' ' a. 9
alagis P LM-i . circa illa verba, qui
non manducat manducantem non iudicet, D. Thom. x. x. q. οὐ. ari. . & ibi Caiet. in hac re legendus, L mmio, f. pro otio, docet Bartia receptus in I. non Diam, s. Ira τι probari, de noui oper. nunciat. Alciat. δε ρυμ t. reg. 3. pr . I. Hippol. ad I. I.
praesumptio eri eo, quia cum nubendi promissio praecessit non inepte videtur Ecclesia iudicare animo
adimplendi promissionem copulam fuisse sebsequutam ; confirmatur etiam optimo simili a spirituali matrimonio in quo votum temne, & teritima proseisio iudicatur si aliquis se actibus professbrum im-
go cum sponsi immiscent se actibus matrimoniali
bus , recte videntur aratrimonii in contraxisse .
Sed tamen aduersus hanc interpretatione, di praesumendi causam infiirgunt nonnulli inter quos est Maior, de alii, quos refert Sol. citato, loco negantes matrimonium potuisse ab Ecclesia iudicari ad euitandam delicti praesiimptionem, mouenturq, Primo ex eo quod actus mali, seu prohibiti licet aliquo casti detendi possint, in malam partem interpretandi simi , ut probat rex in I. r. C. de secari 9ιnsap. r. de praesumpt. Felin. in eap. eum duitii
non roia. Deci . in cap. in praesentia a num. r . de probat.at qui accedere ad sponituri malum est,& pro-mbitum , quoniam etsi animo maritali ilat, contrahitur m trimonium clandestinum,quod peccatum mortale est contra Ecclesiae prohibitionem, de qua in tit. de elande l. deson ι. de synodalibus constitutionibus incurritur excommunicatio, item pecca tum scandali dum accedit ad eam, duae ilia esse non creditur , ergo frustra Ecclesia ad excludendam
delicii susp itionem matrimonium iudicat . Deinde
contra hanc interpretationem, & praesumendi causam 1DD. excogitatam est eap. est. boe tit. ubi conatus ad copulam non facit ut ex spontalibus matrimonium iudicetur, Cum tamen eadem excludendi delicti ratio in eo casu detur. His tamen non obstantibus retinenda est communis sententia, & asserendum Ecclesiam dum matrimonium contractum iudicat delicti praesumptionem euitare, tum quia S. Thom. Ac omnes Theologi ire proposito asierunt non peccare siponsos, qui animo maritali se immi lcuerunt, iii in quia actus ille dubius in iudicio Ecclesiς positus in meliorem partem debuit assumi. Fatemur tamen illam praesumendi causam fortasse non Lilla sistam, sed etiam eam quod cum precesserit promissio non per iniuriam, sed animo Mimplendi id fecisse existimantur . Argumenta vero in contrarium adducta facile renitantur, si ad prioris solutionem dicatur copulam inter spon sanimo maritali possie considerari,aut per se, aut secundum lcses , aut per accidens ex aliqua circumstantia, de humana prohibitione. Priori modo nullius culpa est accedere ad sponsam , di sic accipienda est praesumptio illorum Iurium, & doetrina D. Th uiae ; Actus enim per se considerantur, de iudicantur 1lese, uon vero ex circumstantiss, dc acci rentibus, nisi lex id declaret. Vndui licet iatraptur dari in ea
copula peccat i inquo iis aut ratiosae scandali,aut humanae prohibitionis,noti inde aliquid sequitur on- a princq alent i mus tex. concitisionem. Rursus in coitiesio ust quoia quemadmodum in cubio non licet peccatum praeiumcre, lic etiam si neces lario praesumendum sis, numis creaure oportet, hoc enim,&proximi dilectio linitulat, de fatentur DD. praecitati, A colligitiu cx ι. Pr ra 3 a. p. de pses, ev probat
maritali manis delicium enugit contra legem diuina, de minus sulpicatur contra legem Inuumani, crgia licet admittamus aliquam in uo casti culpam vitia praestimendam,non propterina argumentum eones cit. Tanecm ut omnem culpae iuIpitionum ab coaetu rcinoudamu Nuctendanius senturitiam D. Thomae all)rentis simplieiter non peccare sponses , qui auimo malitati s e iuuinicunt, dicendimi est . proiii bitionem Ecclesiae de quam cap. cum inbiitro, aecιande l. despons tanta in habere locum in his, qui
Ita contrahunt clam, ut non statuant solemnitates Eccleliae Obs uare, cum vero consens im adhibent
de praesciui, ut stati in constituant in Ecclesia Matrimonium Obseruare, uou Ollandimi prohibitionem illani, quod dc ipsa ratio stradet, ut probat cap. a. eou. m. ae coniaeιI. aeso . ibi, si peribitae contrahentium hoc volunt publicare, accipienda sunt, de comprobanda tanqualia ii 1 principio in conlpectu
Eccluliae contracta ultent. Vnde n ut livinli,qui animo maritali se immilcaerunt, ut poetea 1cruacis lolciamitatibus matriuiouiuin celebrarcnt, nullam P nitus cuIpam committant, iuxta sententiam Diui
PosteriuS vero argumentum ex eap. v t. ins Boetii. maiorem videtur habere dii ficultatem, sed responderi potest consequentiam parum valere, in his
cmm, quae extentionem non patiuntur, prout sitiat praelumptiones legum, licui eadem ratio amerib casis vigeac, non licet cxtensionum tacere, prout in ter niS res bluunt Abb. 1na. c. via. num. 3. Ruit . conus. IIa .coI. Pen. tib. a. R. and. co II. 32. n. aa.
Lib. I. Si aut citi quaerat aliquis quare lex ad erutamdam delicti 1 ispitionem non iudicati it matrimonium ex conatu in a. cap. ωι. facile respondetur nullio maiorem dari c audim iudicandi matrimonium ex co puta, quam ex conatu, tum propter grauiorem curupam , dc Iniuriam spolisse, tum etiam quia tortasti
cx distensu alterius conatus effectum non habuit. Idevicenduin eli Ecclesiam cx conatu nec iudicare
niaci monium, nec delicium praelumcre , non prius quia non putauit esse illam suincientem coniectura, iton poli crius quia de eo non agit,atque ideo inepte . aiunt in conatu praesumi cenetauri, potest enim heri ut nec detur delictum, quia maritali animo conatuS i ictus fuit , nec iudicetiir matrimonium, quia id Ecclesia non statuit, cum tamen re vera potuerit esse matrimonium. Etenim illa propositio quod dubia in meliorem partem accipiencia simi, negatiuesiimpta vera est, oc in praecepto, ut scylicet non li- ac priuato iudicio malum ae proximo iudieareo