장음표시 사용
41쪽
20. Nim inter bona derelista eo titanda sint illa bona, quae estis a d dominum erant peritura, uis incendio, naufragio etc. et aliquis Periculo suo eripuit rR. Minime, sed dominis restituenda sunt, pretio tamen pro labore, et periculo persoluto. Eruitur ex L. Pomponius D. do adquir. rer. dom. , ubido animali erepto de ore Iupi, statuitur illud pertinoro ad dominum, quia quicquid adversae soriunae superest, domini est, ejusque bonae fortunas est, quod per alium periculo sit erepta. Neque dicas, quod talis res e perieulo erepta fructus sit industriae eripientis,nam aliter periisset, quia alie nam, et uon fiuam rem servavit eripiens, at talis conservatio non efficit, ut res eripientis fieret, sed pro industria praemium accipere meretur , quod Praemium propterea jure exigere potest, et usquedum non detur, potest rem relinora loco pignoris. Ita Lessius.
. Quid disendum de Mesauro invento
R. I. quod thesaurus sit vetus quaedam depositio peeuniae vel similis rei, cujus depositionis, et domini nulla est memoria, aut eognitio. L. unio. c.
R. a. Pro thesauro invento, hare statuta in jure civili reperiuntur in g.
39. Instit. de adquir. rer. dom. I. Si thesaurum quis inveniat in propriolando sine arte magica, thesaurus est inventoris. a. Si in lom alieno, et videndum, si inveniat easu fortuito, dimidium est inventoris, et dimidium domini landi, si data opera , lolus thesaurus Domini erit. 3. Si arte magica thesaurus inveniatur, totus est Fisei. L. 63. Dig. do adquir. rer. dom. , et diei. L. uni c. C. de thesaur. At hodie ex vetustissima consuetudine, quae non solum viget in nostro Neapolitano Regno, verum eliam dici potest juris Gentium, Fiscus sibi vindieat thesauros , uti refert Tapia in Tract. MJure Reg. Neapolit. lit. do invent. thesaur. I . . Quid si quis sciens in alieno agro theraurum conditum esse, Gyrum emat eodem pretio ae si in illo uesaurus non adesseι, num μι dominus Mesauri, dato, quod postea illum eruat R. Maxime, quia nullam venditori ignoranti injuriam feeit, quia eum thesaurus in fundo non natus, sed positus fuerit, pars, vel mictus landi non
censetur, neque ad dominium alicujus pertinet, antequam eruatur, erutus autem a Domino fundi, eidem mox adquiritur; cum ergo emptor post traditionem landi dominus existat, jus habet eruendi, et dominium sibi adquirendi latentis in eo thesauri. Vid. D. Thom. 2. s. q. 66. art. 5. ad 2.
. Quid si quis aueri vestem vendat, in qua aurum , veι quid simus
inveniatur in ea rmositum, quod venduor nesciat, num emptor Poεte
reFeriens, illud faeiat suum pR. Minime, sed dominus ejus est, qui posuit, vel haeredes ejus, quia iuvenditionis contractum non venit aurum propter ignorantiam , ut habetur in L. A tutore D. de rei vind. quia quamvis emptor triennio eum bona fide possederit, nesciens aurum absconditum esse, dici lamen nequit, eum prae-
13 Iure novissimo Cod. M. Civ. art. 636. cautum quod illosaurus in praedio nostro invenias, nobis adquiratur: si vero in loco alieno, ex dimidia pario inventori, ex reliqua iure aecessionis do nino cedat. Si tandem in praedio omphyteusi subjecto reperiatur, tunc dimidiam portionem vindicet inusnior, res iquam aequa lanee era pbyteuseos duminus, et emphricula inter se dividant: ari. I 686. Duilia oo by Coral
42쪽
seriptione dominium acquisivisse. Is enim, qui nescit, non possidet aurum quamvis possidet vestem in qua est aurum , ut tu ro simili ait JClus: in L. 3. D. do adquir. posses. Sine possessione autem nulla esι OceῬαι .Q. Ad quem pertinent res inventae tertii generis, scilicet bona ab uno mordita, et ab alio inventu 8 , , . . L B. Periineni ad proprium dominum, quia perdendo, dominium non mi cit dominus. Quare inventor illa domino restituere tenetur. Quod si nesciat, quis sit dominus, diligentiam tenetur adhibere majorem, juxta rei valorem, ut inveniat dominum. At si dominus reperiatue , gratis ei reddenda est res sua; relentis tamen expensis, et laboribus, si fuerunt, vel aceepto eo, quo
dominus gratis dare Voluerit. . . . .
o. cullusnam sunt bona inventa, si posι adduilam diligentiam, comanus non inveniatur Z . . us ---
R. Spectato Iure Naturae, posse inventorem retinere, quia idem est non habere dominum, quam ha re, et non apparere: sed illa, quae dominum non habent, fiunt inventoris, ergo elo. Ita Sotus, Danes, aliique. Σω sp Ctata communiori Doctorum sententia, ae praxi piorum hominum, ad comati tui. concit. Mediolanensis IV. dicendum, quod lalia bona eroganda sint in pauperum eleemosynas, vel alios pios usus, quia eum rei deperditae a minus ejus do nium non amiserit si ipsi met domino restitui non potest talis res, restituenda est eis, quibus ipse vult, est autem praesumendum, vel le eum, quod in pauperes erogetur, vel alios pios usus pro satisfactione su
Not. Usquo dum adest spes reperiendi dominum, debet omnimodo in emtor servare rem. At si bona fide, idest putans rem ad se pertinere aliena e rit post sussiciens tempus, et postea reperitur Dominus , nihil ipsi tenetueresiiluere, nisi quatenus inventor laetus sit ditior, et si Erogata luit paupe ribus, pauperes, comparente domino, tenentur restituere rem, si olati s vero consumpta fuit, tenentur in quantum facti sint locupletiores.
R. Accessio est illa, qua res una principalis trahit alteram ut sibi junciam, et quasi partem sui. Dividitur in naturalem, industrialem, et mixtam, quale nus accedit rei nostrae inerementum vel beneficio naturae dumtaxat, vel industria nosti a , vel industriae simul, et nasturae alumento. Q. Quaenam sunt sFecies accessionis naturalia pn. t tirus sunt, laetura scilieet, alluvio, vis suminis, insula in flumine nata, et alvei mulatio. Ad nativitatem animalium quod attinet, quidquid exanimalibus nostris nascitur, nostrum esti, quia partus sequitur ventrem, L. 5. D. de rei vind. , et antequam edatur, est portio maternorum viseerum, L. I. D. de ventr. inspie, et locum habet non solum in bestiis, verum etiam
in ancillis. Per alluvionem adquiritur dominium ejus, quod vi aq-rum pamlatim uni lando detrahitur, et alteri adjicitur, ei est domini suadi evi sti eclio. Dixi paullatim, seu insensibiliter, nam si partem tui praedii nota, Iem repentina aquarum tempestas adjecerit meo lando, ea tibi remanet, ut ait catus in L. Aiso g. 4. D.-Mq. ror. dom. Excipe si arbor aleeiR
43쪽
longo tempore fundo meo haeserit, ibique radiem egerit, nam tune videtur mea facta esse arbor, dict. L. Adeo g. a. eod. lit . . si . V. Quaenam sunι vectes aecessionis industriatis pn. Sunt plures , scilicet adjunctio, specificatio, et commixtio. Adjunctione adquiritur dominium illarum rerum , quae rebus adjunguntur no- atris et puta per intexturam, inaedificationem , scripturam, picturam etc., quia accessorium eedit principali. Iu aedificatione , si sei licet, quis aedifi-Eavit in fundo alieno, aedificium erectum etait domino landi, qui tenebitur materiam, et operas solvere, si illa bona fido aedifieaverit, quia bonasides non patitur , ut soli dominus eum inaedificantis detrimento locuplet tur. Si vero mala fido aedifieaverit, sellieet. sciens esse laudum alienum, amittit aedificans dominium materiae, et operum. etiamsi domus diruatur; quia aut donasse, aut temere aedisicasse censetur, L. 7. 12. D. do adq. rer. dom. , nisi probet se non animo donandi aedificasse . L. R. c. do rei vind. Praeterea si quis in fundo suo aedificet de materia aliena, omno cedit solo ex generali axiomate : Quod sola inaedis lur, solo cedit. g. 29. Insiit. die l. lit. ; sed iste tenetur reddere duplum pretii illius materiae; quin diruto aedificio, potest dominus sibi materiam vindieare, si ei nondum satisfactum sit, diet. L. 7. D. eod. tit. Quod si Titius exciti materia in laudo Petri aqβifieoi , aedifieium cedit Psiro; potest tamen Caius petere aestimationem materiae suae, vel eam vindicare, si diruatur aedificium. Scriptione, dum Milicet, quia in aliena charta, vel membrana seribit. U-lerae, licet aureae sint, et istae cedunt domino chartae , vel membranas. Quare si in eliarta Titii, historiam scribas, eius scriptionis Titius dominus fiet, licet teneatur tibi impensas scripturae solvere, L. Qua rations , g. Litterae D. de adq. rer. dom. , sed quia hodio charta, et membrana viliora Bunt, ideo existimandum est, quod cedant scripturae, quae pluris, aestimatur , licet scriptor chartae pretium solvere tenetur, vid. Gloss. in diei. L. Vtia rations.
Pictione, scilicet, si quis tu tabula aliena pingat, tabulam facii suam ob
13 Iuro novissimo Cod. LL. Civit. cantum:
T. Fructus tum naturales , tum industriales, et civiles, necnon animalium partus iure accessionis domino cudero: art. 472.
s. Quod per alluvionum agro flumen adjieit, idest quod ita paulatim adiungitur, ut intelligi nou possit quantum quoquo temporis momento adjiciatur, ei staιim a quiritur, cujus agro adjectum ost: art. 48r.3. Si aut vi'stuminum, aut alio quodam naturae easu alicuius agri pars ad alium transseratur, buto non prius adquiretur, quam post annuae, eum boo temporis i Iervallo ea a domino vindicari possit: ari. 484. 4. Quum sumina, quas navigationi sunt idonea inter Majestatis iura censeantur, hinc insulao, quae in iis nascuatur, Fisco ceduut, dum do titulus, aut praescriptio
in contrarium non extet: art. 485.
5. Insulae in iuedio numine ii alae, quod transvectioni est Impar, eorum sunt, qui utrinque prope ripam praedia possident: ari. 486. 6. Si flumen superius divergens, et inserius congregatum in insulae formam agrum redigat, ipso peioris domini manet, licet illud transvectioni sit aptum: ari. 487.
44쪽
nobilitatem artis, uti ea it Iustinianus in g. 34. Insiit. de eodem titulo , Iieot innotur domino tabulae do damno i . O. Quomodo adget risur domimum per speesseasionem 'R. Speeifieatione adquiritur dominium , quando ex aliena materia suo nomino quis novam speetem facit. Sed in hoo casu videndum, num species ad pristinam formam materiae possit reduci, vel non. Si ad pristinam sormam possit reduei res pertinet ad dominum materiae, quia in iis, quae ad initia reduei possunt, materia est potensor forma, L. 78. g. 4. D. do Legat. 3. Si vero ad pristinam reduei non potest, pertinet res ad eum , qui speeiem sormavit, L. I. g. 7. D. de adq. rer. dom. , si bona fido usus sit raaliena , Existimans Milieet, esse suam , licet vero domino datur actio pro valore suae materiae; Si vero mala fide egit, res a pristino domino vindieari poterit, L. De eo s. si quis D. ad exhibendum sa). o. uomodo adquiritur dominium per eommissionem, Vu eonfu-aionem pR. confusione adquiritur dominium, si duorum dominorum , materiae ,
utriusque eonsensu , aut casu eonfusae fuerunt, totum corpus ipsis commvno Essicitur, v. g. si duorum vina confusa fuerint, ad utrumque dominum pertinebunt. Quod si maioriae confusae amissa propria specie transiverint in aliam speciem, v. g. vinum, et mel in mulsum etc., qui speciems it absquo alterius consensu, fit eius dominiis per speciscationem, ut supra dietum est; verum tenetur solvere pretium partis confusae absque proprii domini voluntate, L. 5. De rei vind. Commixtione, si scilicet duorum dominorum materiae commiseeatur,
a. Quod in mobilium accessionibus Iudex naturali aequitato magistra, eontroverusias intee illarum dominos exorientes dirimat: art. 49o. s. Si vero rorum conjunctio ita fiat, ut unum corpus evadant, licet eae Seiuno possint salva cujusque natura, et integritate, sancitum quod ratio ipsa suasit, accessorium principali cedero: utque indomnitati cujusvis consuleretur, pretium rei aquae necessit, domino persolvatur: ari. 49r.3. Res prineipalis ea dicitur, ad cujus usum, ornatum, alquo complementum alia adiungitur: art. 492.4. Si autem ros coniuneta longe protiosior alia osset, lunc illius domino aciIoedatur adversus eum, qui adiunctionem secerit materiam suam vindicandi. art. 493.
ex pretio, vel rei magnitudine , si utriusque sero aequale sit pretium, sententiam ferat: art. 494. U u) Iure novissimo Cod. LL. civ. caulum. I. Qui ex aliena materia novam speciem suo nomino socerit, licet ad priorem forma' ea redigi possint, materiae dominus speciei dominium consequatur cum on re specificanti suae industriae pretium solvendi: art. 495. s. Sj artificis industria sit longo maioris existimationis asiona materia , tum oliariis dignitatem ipsi novas speciei domi uium adiudicetur, pretium materiao dom no solvendo: art. 496.3. Quoties cujusvis materias domino potestatom faciat Iex novam speriem adquia rendi, quippe quod illo inscio ad quodvis opus efformandum fuit adhibita, optio
huic quoqus datur,aut rem suam vindicandi, aut rius existimationem. art. 5or ....
4. Tandem qui aliena materia inseio domino via lue , et ad indemnitatem, et ad Poenam, si competat, adigatur: ari. 5oa.
45쪽
46 insin. TMOL. Mo m. g. frumenta Ble. Beervus maini unis erit; si vero commixtio sat absque rum voluntate, tunc singulis competit in rem aelio, seu quisque potest vindicare materiam suam , quatenus diseerni possit, quid sit cuiusque, L. Liam Pomponius D. de rei vind. , et g. 28. Insiit. de adq. rer. dom. Idem dieendum de gregibus ovium, si commisceantur. Not. I. Quod disseri commixtio a confusione , quod in illa corpora smparata inter se manent, secundum substantiam, in hae corpora in unum
coeunt, g. Quod si frumentum instit. lit. de adq. rer. dom. II. Si aliquis eommiscet pecuniam suam eum aliena, ipso adquirit dominium poeuniae, licet faciat hoc inscio, vel invito domino, dummodo po-cunia non possit ὸiscorni a sua, uti habetur in L. T. talieni D. do solution. Tenetur tamen aequalitatem restituere peeuniae , quia nemo potest loe pletari cum aliena jactura r Q. Quaenam sunt x eetes aecessionis mistae' R. Plures sunt, scilicet plantatio, satio, et pereeplio fructuum. Plautatione adquiritur dominium, sellicet si arbor in alieno lando Nam inlue statim ae raὸices egit, cedit domino suadi, quia a terra alimentum accepit, et est pars fundi, L. Adeo ultim ., L. aed εἰ meis. D. de adq. rer. dom. Idem dieendum de satione, g. 32. Insiit. eod. tit. Pretium tam aest solvendum, tum plantae , vel seminis , tum impensi laboris , praesertim quando bona fide laetum est, vel negotium utile gestum est pro domino landi, diciti L. Adeo. Qui tamen ex alieno lando arborem in suo transplantavit, licet adquirat dominium arboris , si radices egerit, tenetue t men de damno, et pretio arboris : si autem radices non egerit, poterit a domino vindieari. Quod si arbor in eonfinibus posita in duorum dominorum undo radices egerit, communis erit ambobus, si vero arbor in unius lando posita in alterius vicinum landum radiees aliquas egerit, ejus erit arbor, ineuius suado radices immiserit. L. Sipturea g. uli. D. arbor. suri. caesar. a .
x Iuro novissimo cod. LL. eiv. caulum II. Si materiae commixtas rursus separari possint, eum illas in sua substantia durent, nihil quidquam mutetur dominium , ac proinde suo quaeque domino vindiscentur: art. 498. s. Si vero materiae confundantur, ita ut secretioni sint impares , tune communes fiant, suorumque quirius corporum retineat dominium in ea quantitate, qualbinis, et pretio, ut antea erant: art. cit. 3. Quoties unius materia longe praestantior esset alia respectu qualitatis , vel pretii, tunc rea commixtas is vindicet, alienae materiae pretium domino persolvendo: art. 499. 4. cum ros inter dominos communes sunt, tune ut singulorum utilitali prospici lur, illas sub hasta exponendas Iudex decernat: art. 5oo. ain cod. noviss. LL. civ. art. 477. confirmatur axioma Iuris Romani: quidquid Eolo implansalvar, vel inaeritur , stolo cedit L. s. pr. E. de adquir. rer. domin. ,
I. Dominum soli, et superficiei, et inferiorIs praedii partis dominium vindieare. v. Quasvis plantationes, eonstructiones, aliave opera, quae in praediis extant αJure praesumitur suis impensis a domino facta, donec oppositum demonstretur:
46쪽
De pereeptione lauetuum disputabimus in Tractatu de Restitutione.
R. πιι datis possessionis , argum. L. 3. de avi. Em ., et L. 28. D. da verbor. obligat. , seu, eει datio rei corporalia Duo taulo ab eo, qui an mum , et jus alienandi habeι. Triplex est, alia realis, quae naturalis datio appellatur, et in re mobili est de manu in manum translatior in rebus, quae non Deile moveri po sunt, exhibiscine praesenti emeritur, L. I. R de adquir. Posses. ἔ in raimmobili ipsa pedum illatione L. 3. T de adquir. rer. dom. Alia feta , quas et brevi manu, veι lova manu feri dieitur, est qua fetione juria res in alium translata intelliyitur, licet de manu in manum translatio non intercedat, et brevi quidem manu traditio su , in transferendo ad eum dominio, pus rem jam tenet, puta de osito, commodato: lova vero .
manu, cum a longinquo, ut e monte, e Deto, e turri locus ostenditur , qui tradendus esι. Alia est Symbolica, seu ei vilis, quae si vel per instrumentum , vel per traditionem clavium , aut aliam similem actionem lege , vel consuetudine institutam.
o. Quomodo adquiritur domistam PR. Vel agitur de rebus , quas nullum dominum habent, et requiritur sola rei apprehensio , sive occupatio lacla animo faciendi rem suam , uti supra diximus. Vel agitur de rebus, quaa dominio alicujus subjectae sunt, et jure naturae requiritur consensus mutuus, signo externo manis latus jure tamen civili requiritur titulua, et iraditio. Prima pars patet, nam principium translationis dominii est voluntas domini addicentis alleri rem suam .i Ergo semper ac habetur ex parte domini haec voluntas, et ex parte alterius habeatur consensus recipiendi illam rem, dieitur Iure Naturae translatum dominium. Probatur secunda pars ex L. 32. D. de acq. rer. dom. ubi
Paulus Jctus ait: Nunquam nuda tradisio Dansfert dominium, sed ita si venditio, συι alia justa causa praecesseris, propter quam 3ecuta autraditio. Titulus autem hie intelligitur causa, seu ratio, propter quam dominium ab uno ad alium transfertur , qualis est venditio, donatio, legatum, derelictio est. Praeterea titulus non transfert dominium, sed tantum jus ad rem tribuit: dominium transfertur per traditionem. o. Num in omnibus rebus requiritur traditis R. Minime, sed dantur aliqui casus, in quibus traditio non requiritur , sed sussieit solus titulus ad adquirendum dominium de iure civili. Sic acci-rum restitutionem eomparatum est auxilium : immo si quid damni intulerit, domis num reddat indemnem: art. 4M. 4. Quod si isthaeo opera dominus velit saria lecta servare , fune et rerum exbstimationem, si mercedem artificum dumtaxat solvere tenetur, nulla habita rasi sincrementi, quod praedium acceperit: ari. cit. 5. Arbor in eommuni sepe posita utriusque domini, euius ex terra et enascitur , et alitur, communis sit: immo cuique potestatem facii lex et illam evellendi, necnon et ramos, et radices, quas in praedio egerit penitus caedea, et art. 593; et 594.
47쪽
48 Ir P. Tore. Horam. dii in haereditato euius dominium aequiritur ipsa adillono, hoe est aerepta. tione haereditatis a quo ulla traditione. Ita etiam in legatis, in benoficiis , vel in donatione, venditione, aliove simili contractu in favorem Civitatis, Εeelesias, piorum Locorum inito ob eorum speciale privilegium , L. ult. C. de sacros. Meles. Item donator sine traditiona adquiris dominium bonorum quae donavis πιιι eonditione , ut ipsi alimenta maeatentur, atatimae conuitio Maestationis a dona aris non adi leatur. L. l. cod. de donat. quas sub modo olo. Tandem idem disendum in pactis himotheeae,ira semisuιibus negatiria , in rebus tam iliae erciscundae, sine si aetione , quae datur cohaereri adseratis cohaeredem ad dividendam rem hae in diactriam, communi dividundo, aina arito, quas datur socio. qui ineiduin aocietatem rei aingularia, ελε eomen3u, ut res commimis disidatur, uti si duobus eadem rea sit legasa, eι den0 Inium rvtindorum. Legatarius alterius rei determinatae, statim ae haeres haereditatem adit, rei logalae dominium, adquirit. L. at ager D. do rei vind. , sed ei damnum 6. R. de pecul. eum concord ., quin Gloss. ad hune titulum existimat, quod fietione auris dominium hujusco rei legatas transeat in legatarium tempora mortis inflatoris: itaut fruetus ex eo tempore eidem debeantur. Si vero lo-gatum sit in specio indeterminata, v. g. eentum aurei, vel sex vini dolia , tune legatario conceditue actio hypotecaria , ob realem actionem, quam habet in bonis delaneti, ut ex iis legatum sibi solvatur ad quemeumquo possessorem deveniant. L. I. c. comm . de Legat si h
. Quodnam eat ambiserum dominia, aeu quinam eum dom&si ea aera pn. Quod sola natura intellectualis dominii rapax est. Ratio est, quia
1ὶ Quum traditio sit dominii per possessionis translationem alienatio sL.so. C. Ea paelis , eaque tale ad accipientem transserat ius, quale suit apud eum, qui rem
tradidit L. so. g. ν. D. A. t. t hinc illius vis, et auctoritates eum a personia pedet gerentium, tum a eatiam possessionis transterendae, tum a modo, quo ea perseitur.
Et a personis quidem, ita ut is sit tradens, qui et rerum, sive ad se, sive ad alium pertinentium habeat alienandarum lacullatem L. so . pr. D. A. t. 3, et dominium tu accipientem transferre velit s L. f. S, es 4. D. Λ. ι.): accipiens vero eum iure gaudeat ejus rei adquirendae, tum eo animo sit, ut sibi, aliive adquirat L. σ3. pr. L. Bo. g. s. D. A. Cauara etiam justa ossa debet, idest dominio Dansferendo per se quidem habilis L. βε. pr. D. h. t.) Ad modum donique spe-elat traditio, quam vocant DD. hmga manu, dirent manu, et symbolicam I quas omnia passim Iure novissimo cod. LL. civ. eonfirmantur. Videsis arti Io77, 14 v., et Io85. His adda quod ari. r4 r. mutum immobilia exhibitione elavium, vel titulorum tradita conserit mobilia vel rei iranslatione e manu in manum, vel axhibitionis clavium praediorum , in quibus res extant, vel deniqus nudo partium consensu , quoties tempore venditionis tradi nequeant, vel iam ex alia caussa emptor illa possideat art. I452. Postremo ineorporalium iurium nulla tari potest traditio, sed dumtaxat quasi tr ditio, cujus loco ast instrumentorum exbibitio,vel emptoris usus, Et exercitium, Vendi loro consontionis ari. I453.Mhaec sancitum quod si nulla intercesserit stipulatio , tuae eo loco, in quo tempore venditionis res extabani, tradantur: ari. I455 .
48쪽
TRA . - LlB. I. cAP. m. 49 'dominium est laenuas da re aliqua suo arbitratu disponendi, latis autem saeuitas sine libertato arbitrii, et sine intellectu haud consistit. Ergo etc.
Ex his insertur Quod i Delis solus supremum, et . a lutum in omnes res creatas. dominiunt. habet. nomines vero gaudent dominio in res corpo- .rales, inferiores. Dixi tra emores , quia non est homo dominus caelo ruta ,
Astrorum, etc. utpote de quibus disponere non potest. Quin nee etiam do omnibus rebus inferioribus habet dominium proprie dielum post Adae peccatum , qui ii non habet liberam saeuitatem de iis ad libitum disponendi . uti de piscibus, volatilibus, seris etc., unde de iis habet dominium tantum remotum , Milicet jus capiendi, o idendi etc. , hQ. Utrum par lus habeaι dominum ante Mum attonisi . . ,- R. Maximo, quia licet parvulus eareat usu rationis, et exercitio liberi arbitrii, quod requiritur ad usum dominii adquirendi, non est tamen n cresse ad dominium ipsum habituale, quod immediate landatur in potentiis. Quod si non possit habere administrationem in rebus suis, non provenit ex aliqua lege prohibente, sed solum ex tenella aetate, et quoad hoc supplet Respublica per Tutores, curatoresque s I . Q.
P. Num possis habere Ilis milias dominium in aliquibus ἶonis R. Maxime habet dominium in illis honis a lege statutis, licet filiust
R. Et ius, quod habet Pater, vel Avus paternit, quoad aliquos esseelus
in liberis, aliisque deseendentibus per lineam masculinam legitimis et naturalibus. Nam filii, et siliaefamilias in Patris non solum, sed etiam nepo-- , nepiusque , et ceteri ex filiis nati in Avi potestate sunt, nam filius , ut ipse . t in potestate, liberos in potestate sua habere non potest, L.
. ad L. Jul. a. adult. Matri quamvis eompetat aliquod ius in filios, puta
corrigendi, moderato verberandi ete. non habet tamen patriam potestatem,
quia jure eivili probitatur. Praeterea pater, et Avus habent patriam potestatem solum in siliis legitimis, nam in iis, qui nascuntur ex injusta copula in Maesiala patris non sunt, L. 23. D. de stat. homin ., sedaui juris su ut δ)ώ
In Colle . no Is. LL. civ. axioma Iuris Romani immanitatis caussa recepium
confirmatur: is, qui narei apstratur cum de *a tua Iura quaerituri pro stuperauis eae L. de verbiam M., hinc nascituri adhue utero materno talentes omnia j ra in tempus nascendi integra retinent, dummodo vivi, et perfecit nascantur,. et Iegitimo connubio luerint concepti. Quamobrem art. 3I5. caulum mortuo patrEVentri praegnanti Curatorem a Consili familias eligendum, ut illius jura sarta tecta tueatur : in eius vero nativitate Mater ipso iure sit Tutrix, aequa ac curator subrogati lutoris ossicium gerat. ν ain auro novissimo Cod. LL. civ. filiorum bona patri non cedunt. Is enim solummodo administrationem forumdem gerit, cuius etiam rationes reddera debet ruri. 33s; 29 I; et 293. Usufructus innen illarum rerum, qua&filius proprio maria non adquisiverit, aut ei legati, vebdonationis conditionatas titulo pervonerint, quod Pater iis non fruatur, usquedum aetatem filius expleverit an. xvIII; aut luerit emancipatus, patri relinquitur. Μortuo patre , harum rerum ususructus pro medi tale, Matri cociit, et protrahitur usque ad annum XXI; dummodo ipsa ad secunda
Vota non transierit, quo casu ius orans amittit:. art. EM., et goo.
3 Inspecto duro Naturae, ut consuit Plutarchus sta9. de pro . - ., uiriurius parsnii in liberos ius aequum est. Qua da re, licet ox rogulis auris Romani pote
49쪽
o. ouomodo sinisu patria poterim
R. Variis modis , scilicet x. Per mortem naturalem paleis, vel filia . prine. Instit. lit. quibus mod. ius pate. Eie., quia mors omnia iura solait, ergo et jus Patriae potestatis. Mortuo quidem patre, filii, filiaeve omnim do effetuntur sui iuris: mortuo vero A to, nepotes, neptesve ita sui juris 'sunt, si in potestato patris sui non sint recasuri, eo vel emancipato, vel mortuo. s. Per deportationem in insulam patris, vel filii, g. r. Insiit. tit. eod. Deportali enim Romanam civitatem amittebant, unia Peregrini ι L. 6. x. D. de haered. instit. 3. Per dignitatem filii, pula; si sit laetus . Patrieius, consul, Praesectus Urbis, Episcopus ete. g. , Instit. iit. eod. Et Nov. 8 I. cap. I. et 3. 4. Per emaneipationem filii, quae definitur: Re- ratio patriae potestatis coram eo eunte Iudice, L. ult. C. de eman-eip. 5. Per lapsum patris in haeresim, vel si paler secundas nuptias ine stas ineat, si liberos exponat, si eorum pudicitiam prostituat, si in eos
contra pietatem saeviat. Advertendum tamen est, quod licet per superiores modos tollatur patria potestas, non tameu aboletur reverentia. et observantia Parentibus debila a
liberis Jure naturali, quae non potuit tolli per civile.
R. Peculium est pusillum patrimonium, quod filivssamilias habet sep ratum a rationibus Patris, L. 5. g. 4. D. Pecul. Duplex est hoo peculium Miliret riganum, et Militare. Puganim dispescitur in prosectilium, et ad
ventilium, Militare in castrense, et quasi castrense. ,
Q. Quid est ρ ullum castreme, et quasi castrensa rn. Castrense est illud, quod adquirit filiustamilias occasione militiae arismatae , L. E. D. de castr. pecul. Adhoe peculium perlinei totum illud , quod Pater eunti filio ad militiam donat, haereditatem a commilitone relictam, veraegatum, quidquid ab hostibus captum, el etiam illud quod emitur a filio pecunia castrensi, L. II. D de castren . pecul., et L. 4. C. eod. tit. Quasi castrensa est illud, quod filius adquirit occasione militiae togatae, L. I . C. de Advocat. , et L. 6. D. de re iudie. ad quod pertinent omnes sumptus a patre Doli silio causa studiorum, adquisita ex advocatione, vel aliarum artium liberalium exercitio', omnia donata a Principe , vel Augu- ala , L. 7. C. de bon. quae liber. Praeterea ad hoc refertur peculium cloricato , nempe omne id, quod adquiritur a filiosamilias post Clericatum , sive ex benefieio, sive ex ossicio ecclesiastico, sacrisque iunctionibus, sivo
stas in liberos unico patri compelal L. e. s. de OB. paro, attamen cod. no- jviss. sapienter cautum utrique parenti eam deberi: art. R88: constante vero matrimonio dumtaxat a patre exerceri: ari . 289 : absente lamen patro art. I45 , vel si voluntatem suam in filiorum nuptiis ille aperire nequeat, a matre vindicari: art. 164. Isulaeo potestas in filios tum legi limatos , si adoptivos: art. cu. g89; tum in naturales respectu parentis, qui recognitionis actu illos donaverit, sese exerit: ari 27 R.
Postremo cum filius astalis suas annum XXV. expleverit, aut fuerit emancipatus, vel matrimonium inivorit, aut per oeconomiam separatam vivers incoeperit , quia finis patriae potestatis, nempe educatio, cessal, ea quoque solvitur. art. et t. lu88. Videsis Tit. IX. Cod. Civ. art. 27o. et seq., quibus jura, quae patriae pote Mali inhaerent singulatim confirmantur.
50쪽
nlis nilo sit adquisi luna, quod alias esset adventilliini, Aillhent. Prer terna C. do Epim. et Clerie. Dixi Post clericatum, quin hona antae Cli rica litiu
. Quid est pedulium profectitium et adsentitium pn. Pecillimn pros et ilium est illud quod adquirit filius oro, et substantia Patris, vel ejus contemplations, g. I. Iiislit. lit. per quas person . evi q. ad quir. Hinc si amicus Patris inei reliquit mihi tundum, hoe prosectilium peculium nominatur. Adventilium est illud, qiihil adquirit fili iis familias oxntia causa , pula, ex liberalitate Extraneorum , matris, vel ex propria industria, vel prospera fortuna, veluti ex thesaurorum inventio ue etc. g. I. Instit. e . 33
0. Num Iliusfamilias hal ι in hisee peeuliis dominium '
R. De peculio castronsi , et quasi castrensi potest disponere pro lubili inliussa milias, modo sit pubes, ideoqxio statuere de istis contractus , et utitimas voluntates potest , L. 37. C. de in osse. testam . , quia in hisca peculiis Filii famil-vice patrumfami l. languntur. L. I. D. de Scio Macedon ., et in pleno iure filiorumsami l. sunt, prine. Instil. qui b. non est steri n. saetostam . . De peculio prosectitio filius non potest disponero , quia in plenci jure patris est. Hi ne illud filio adimers potest pater prolubitu, L. 4- g. vlt-D. de dol: mal, excepi. , ut patre mortuo filius conseres cogitur cum is tribus suis, et in divisions haereditatis, L. xx. C. de eollation. Tamen ne inutile sit illio hoc peculium, habet ex eo aliquam utilitatem, nam, T. Publieatis bonis patris, non aufertur peculium prosectitium, L. 3. g. 4. D. de Minorib. u. Emancipato filio, et a patre non adempto, filius illud retinebit, L. SI, g. 2. D. donation. iDo poeulio adventilio nec etiam filiussam . potest disponere, quia limi illa
habeat proprietatem , pater tamen retinet usumlaucium, et plenissimana ejusdem administrationem , . L. 6. C. de hon. quae liber. , adeoque non potest eum administrare , nisi Ox patris eonsensu: at si pater emanet pol s-lium , potest relinere medietatem liujusce peculii, et si expresso non rotinet, ipso jure cedere patri jussit Juslinianus, in L. 6. g. 3. C. de bonis , quae liber. ' P. Num dantur casua, in quibus potetistius milias disponere inservinos de peculio adventulo Z
R. Dantur Ι. Si relictas sint res filiosamilias ea lego, ne ususseuetus patri deseratur, Nov. III. cap. I. dummo do non sint relictae a nodie, vel Asia materna pro legitima. Il Si filius renuente patre haereditatem adit. L. 8. C. do hon. quae liber. III. Si filius sueeodit in linoreditatem deiuneti Dalris germani, simul cum Parte. Nov. xi 8. cap. g. IV. si Pater eodal filio usumlanctum, vel solus udus erus sitio relictus sit, cister suius nihil haberet. In istis casibus potest pro lubito filiussa mili s disponero hoc po cultum inter vivos, non autem causa mortis. quia licet habeat proprietatem
1ὶ In Utriusquo Sicilitio Regno loeum non liabet poculiorum distinctio: filius enim familias in omne, quod sua industria adquirit, sibi vindicat: art. 29o. Priusquam vero aetatis suae annum XXV. is expleverit, dumtaxat res a so adquisitas, quae poeulio castrensi respondent, alienandi uiset potestatem: ari. cil. 295.