장음표시 사용
81쪽
Saet reponitiar aeqitalitas, si fruetus non intelliguntur, nisi deductis expensis,
P. sum possessor sive bonae, ore malas Idri poεan resinere ea en-εω Pro re aliena saetas
R. Pome retinere expensas utiles, et neeessarias, quia non est aequitati consonum, quod dominus reportet luerit in ex restitutione, reportaret autem, si non detrahendae essent a restitutione exponino necessariae , et utiles. Eigo ele.
o. Ovid disendum de emensis voluptuosis rn. De rigore juris hujusmodi expensae deduci non possunt, n quo retineri in rei alienae restitutione. Etenim dominus non est adstringetidus sonuere hujusmodi expensas nulla re urgente aut utili late postulante lactas, a quibus ipse abstinuisset. Sibi itaque impulet possessor praesertim malactsdei, quod domino inseio, ei invito laeerit huiusmodi expensas, voluptatitantum indulgendi musa. consule L. Eae duobus I 8. D. de negot. gest . . At vero speelata naturali ae late pro hujusmodi etiam expensis saetis non videtur dubium quin possit auxia judicium viri prudentis aliquid retineri; quia semper valet plus res cum ornatu , quam sine ornatu. Ita Salmanti- censes, Lauman, aliiqua.
. Quid si res fuisses meliorata, vel conservata sine his eae ensis astro rio domino pn. Possessori honae fidoi deberi expensas neres artas, et utiles, licet nocituissent a domino saeiae, quia possessor bonae fidei servandus est indemnis; possessori vero malae fidei non deberi, quia lorietur ad damna, et tenetur indemnem dominum servare quoad damna. Ita Loyman. o. An emensae, quae eaeesin motus rei aim a domino restituendae n. Minime, quia istae in utilitatem domini non cedunt, neque ex ejus consensu fuerunt adhibitae. Ita Salman licenses. Q. An teneatur dominus rei tantum ad labores, et industriam, vet anu valet melioratio pn. Teneri tantum ad labores, et industriam, liret melioratio rei plus va. Ieal , quia omnis melioratio rei ad dominum pertinet, et solum possessor Potest deducere, quod comsumpsit in ea servanda, aut melioranda, L. Infundum 39. D. de rei vindio.
De coneausis restitutioniso μοι simi eoneausae restistitionis rn. Juxta D. Thomam R. a. qu. 6 a. art. 7. Suni novem, et eontinentur in his versiculis. Iussis, consilium, Consensus, PalFO, ReeurSus, Participans, mutus, non OhsIans, non manifeStanff. Q. Num omnes istae eodem modo coneurrunt ad damna pn. Minime; nam primae sex positive concurrunt, ultimae Vero tres no-gative. Quae omnes tenentur ad restitutionem, quando emeaciter ad damnum eou currunt, et primae sex tenentur in solidum, quia cum restitutionis obligatio ex injusta aeceptione, vel damnifications proseiseatur, omnes filii Disiligod by Coost
82쪽
quolibet modo eonea uisa sunt illius injustae aeceptionis vel damni finatio. Dis, semper restitutionis onus contrahunt, quod patet etiam ex Prop 39.nti Inlioe. XI. proseripta et Qui alium mouet, atque inducis ad inferendum frave damnum rersio, non renetur ad resιuusionem istius damni illati. natio autem est, quia quisque jus habet, ne ei quocumque modo die te, ve1 indiroeto, immediate vel mediale damnum sine Iu,ta causa inseratur, et ul resarciatur injuste illatum, cap. ult. de injur. Θαπε etiam eoneausas nectaιinae tenentur in solidum, de ientibus aliis. Not. Primae sex eoneausas ideo di euntur positivae, et directae, quia eariam eooperandi modus importat actionem, et positivum influxum, et quidem Priores quatuor modi important eooperationem moralem, duo alii piissicam. Tres posteriores di euntur negativae, quia eorum cooperandi modus importat negationem actionis, seu non impedimentum . quod praer:andum set, unde eveniet alteri damnum. I. De Mandante Sub nomine iussionis veniunt omnes, qui mandant ad inserandum alieri damnum, Nive habeant potestatem imperandi, sive non, sive explicite, si vaimplieite mandant.
R. Mandalum est contractus. quo quis gratis se obligat ad aliquod opus laetondum in gratiam alterius. Multiplex est, et I. dividitur in generale, et particulare. Prinatim est illud, quod extenditur ad omnia, praeter ad illieita, Et ad ea, quae requirunt speetale mandatum. Secundum est illud , quod tantum ad quaedam determinato exienditur. II. Dividitur in Oxpressum, aeraeitum. Primum eonsistit in dicto, Meundum vero in socio, set licet, signis, Dulibus, aut aliqua loquendi formula, quae desiderium vindietae exprimat,
ruti si quis famulo, filio, aut alteri, qui ipsius imperio moveatur, dicat et oindierum eae sali opto, aut uellem in Titius inferreι Cois damnum, L. I.
o. Quomodo ei irat mandatum n. Multiplici modo I. Poe revocationem mandalis II. Per renuntiati nem mandatarii III. Per mortem mandantis, vel mandalarii IV. Perre uineiliationem, si loquamur de mandalo ad illicita si .
o. Num mandans teneamr ad damna revocato mandala rn. Vel revoratio ante illatum damnum innotuit mandatario, et dico non teneri, quia culpa mandatarii videtur seeulum damnum post revocationem a et non innotuit, et di eo teneri, quia semper videtur damnum seculum vi mandati. Ita Salmanti c., et Doetores omnes. V. Num mandana damnum proaeimi laneatur resartare pK. Maxime, ei quidem primario, dummodo esseclus sit seculus, Et mandalum fuerit eausa esseax illius damni, quia actio ex mandato facta tribuenda est magis mandanti, quam mandatario. Ita omnes.
V. Num ad damna teneamur mandana, quaa mandatoerius intutu eaec derido limites mandati, v. s. Titura suasu υι verberares,et cuius oecidor xj Isthaeo omnia oonfirmaul. Iure novissimo cod. LL. Cis. Videsis rit. XIV.
83쪽
R. 'vel mandalum erat per olosum, et mandans sx cireuinstantiἰsrat praevidero majus damnum feeuturum , seu excessum in execulione mandali, v. g. praecepit verberationem inimiel filio iracundo, et dico toneri quia tune mandans censetur eausa culpabilis talis damni, aut saltem dedisse sua culpa oeeasionem damno, uti operae colligitur ex cap. ultim.
de homieidio, ubi haee habentur: Is qui mandas aliguem verberare, licerie resis in Aeas na Meidatur nullatenus, vel membro aliquo mulitemr, servularis essestur, si mandatarius sines mandati excedens mutileI, vel
ei ι, cum mandana in eulpa fueris, et Me emenses posse costitiare debuerit. vel mandatum erat perieulosum, et mandans praevidero non potuit excessum, et dico non teneri, quia excessus, et damnum duS Prinvenit ex malitia mandatarii. Quod raro evenire solet in mandato damni- statim.
Q. Num moeniana fenearur ad damna, at mandatarisa revoeationis oblitus mandarum eaeaequisur R. Maxime, quia semper vi mandati illata damna Identur. Ita Layman. At mihi videtur, mandantem non teneri, si nee praevidit, nee praevidere potuit' hujusmodi oblivionem, tune enim ex sola mandatarii volentate ma
nem cum suo inimi , mandatario manifestavit, nam talis manifestatio est vera mandati revocatio,ideoque malisia mandatarii suit mandalum ex ultim.
P. Num mandana teneatur ad resumtionem, quando dedit mandatum, M. f. M oecidendum, ει at ipsa non dedisset, dedisset alis 'R. Maxime teneri, quia lievi, illo non jubente , adhuc damnum fuisses
Meulum, eum lamen in tale damnum mandans vere Meacher influxerit, ipsi tanquam causas esseaei est imputandum. o. Quid dicendum si mandana nequeaι renoeare mandatum R. Mandans lenetur ex justitia monere laedendum, etiam cum amurrit tuo damno, ut sibi eaveat, alias ten Mur reparare damnum si antequam interretur neglexit illud impedire, at si non potest absque suo graviori damno
eum monere, meusatur a monitione , sad non excusabitur a Testitutione
damni illas; quia ipse suit injusta causa damni. Ita Layman, Siampo. o. oiadai solas alterum paratum esse nomina ruo damnum inferre αι Dri , neque profliamo, oum Deila Forata, num mandasae cenaearia, eιιenearia ia restitutionem 7 i R. Vel alter seit, ta malignum suum propositum erenitam habere, et
non eontradimes, et dieo, quod taeiturnitas tua eonsensus, et approbatio judicatur, per quam si ille moveatur ad sae inus patrandum,ὸε damno lene heris. Vel neseit, et di eo, quod non teneberis ut mandans, sed ut non ob stans, nam cum aetas nomine tuo inferri damnum, teneris ex iustitia impedies eum possis. AEO. Num qui rasum habet damnum suo mons faetum, teneatur ad resumsionem s. g. Prior rarum tabeι damnum saetum assio, dominua a
84쪽
R. Minime, si neque expresse, neque taeita manda varit, quia talis nublbienus est causa damni, nam id quod posterius est tempore, non potest esse sussiciens causa esseclus praecedentis. Illa vero Regula Io. Jur. in VI. Ba- έihabitionem retrotras, eι mandato non οι dubium eo arari, intelligi debet praesertim de contractibus, qui alterius neseientis nomine eelebrati, Et a consensu ejus pendentes, subsequenti. ratificatione confirmantur. Rati- habilio. comparatur etiam mandato, quoad culpam, et poenam aliquam iuturo expressam , uti est excommunieatio major contra ratam habentem percussionem clerici suo nomine factam, cap. Cum ma de sentent. ex m. Ita VI, ut latius suo .lom dicetur, non autem quoad obligationem restituendi, nisi ea sit eausa essieax,cur damnum inseratur, vel illatum non resareiatur. Ita Lar nan, Anioine, Namph. . Dum mundana femeanis ad damna causata mandulario PR. Val mandaus.est superior, at dico teneri, quia quod subditus saei ex voluntate Superioris, non tam voluntario, quam coacto facit, quia superioris imperium est quaedam vis moralis. Vel non est superior, et dico non teneri, quia mandatarius voluntarie se exponit illi perieulo , ideoque non egi ei illata injuria, nam volenti, et eonsenilanti nulla sit injuria. Ita Salis mantio: , aliique. Quod verum est quando accepit stipendium, nam si gratis aecepit mandatum, leuetur: mandans ad damna, quod et miligi possct vido-tur ex Cap. Cum pro ea a de proeurat. Larman. Advorte; quaecumquct damna evenero familia mandalarii, resarciro tenetur nuintans. Vido da
Fulgia cap. m. Prop. IV. corol. 2. g. n. De Consulenta is , P. Quinam reniunι sub nomine eonsilii p .
R. Veniunt omnes, qui eousulunt, hortauiue, rogant, vel instruunt aldamnum alteri inserendum. Praeterea, qu, dirigunt, suadent, suggeruat motiva, et qui etiam precibus, promissionibus, adulationibus ad damnum
V. Quaenum disserentia Aurcedis infe mandarum, eι consilium
n. Haec est, nam inaudatum sit in gratiam mandantis, consilium vero ingratiam e sulti. Porro aule damnum i Italum, revocato mandato, mandans usu tenetur ad restitutionem, quando revocatio innotuit mandatario, revocato tamen consilio, eo utens ad restitutionem tenetur , etiamsi revocaliis
innotuit eonsulto, quia intellectus semel instructus disseilo dimovetur , quando consilium cousistebat in ostentalione utilitatis, vel delectationis indapereipiendae, vel modi exsequendi. V Num consulena teneatur da damno aemio, si revoearo conssium, et revocatio innotuis consulto, anisquam damnum eaeaequeretur R. Vel consilium fuit salsum , aut innixum salsae doctrinae, V. g. quod talis eoniracius esset licitus, cum revera erat illicitus, vel eonsilium consistit precibus, blanditiis, aut promissis, si dico non teneri restituere, si demoustraverit consilii salsitatem, aut sibi displieere consilii eonsecutionem, propositum mulasso, et promissa revoeare, quia lune essieaeiter tollit cau-Mua damni inserendi ,et molionem a se impressam. Vel consilium musistit in ea ostentatione utilii alis, necessitatis , vel deleelationis inde percipiendas,
vel modi exsequendi, et reo te aeri ad aptitutionem, quia liuit remeaFerii
85쪽
milium, adhi e lamen censetur musa damni, quia non obstante revocatione, eonsilium remanet in motivo suggesto, vel via uocoudi ostensa. Ei hinc est disparitas inter revoeationem eonsilii, et mandati, nam revineatio hujusmodi consilii reliquit rationem agendi a consulente propositam, et motionem inde ortam in consulto, revocatio autem mandati lollit omnem rationem agendi a mandante propositam, scilicet mandantis voluntatem x .
o. in ruid dicendum m eontrariis, aqua etiam effiearioribus rationibus
eonviva veru eon utens renoeare consutium amano consilio eaeaequendo R. Adhue leneri consulentem ad reparandum damnum , si illud fueriteonseculum ἰ nam priora motiva suggesta, et rationes sunt veluti quaedam semina in animo laeta, quae pergunt movere consultum, atque ad damnum inserendum inducunt. cineina autem eum pluribus, et sorte probabilius tenet, quod si consulens modis omnibus eonetur avertere consultum n malo consilio, non leneatur ad restitutionem, quia malum, quod sequitur est omalitia eonsulti. Si consulens tamen nequeat avertere executorem a damno inserendo, tenetur ex iustitia, ut sibi a malo eaveat, monera laedendum. O. An male consulens ιenetur ad damnum reparandum eonsulto tua
tum M Havum eo ilium eae dolo, aut eae enim 'R. Vel male eonsulit ex dolo, et tenetvr resareiror vel male eonsulit extulpa iuridiea, et tune si eo utens est persona, quae ratione sui officii in eB re, quam suadet peritiam prositatur, puta Doctor, Advoratus consiliarius ele. ei di eo leneri de eulpa lata, et do levi, si aecipiat stipendium, aut aliud eommodum, sive privatum, sive pubblieum; quia isti tales dum peritiam praeseserunt, qua earent, statim decipiunt alios qui ipsorum congilium, aut auctoritatem per simplici talem sequuntur. Neque exeusantur ex eo, quod pravum eonsillam orium luerit ex ignorantia; nam ipsi ratione ossimi tenebantur seire, quae necessaria erant ad recta consilia proinhenda , et ad errorem vilandum in respondendo. Vel non est talis persona, quae ratione sui ossicii tenetur scire ea, circa quae praestat consilium
Neque aceipit stipendium sive privatum, sive publicum, et dico teneri dodolo lanium ex Reg. Jur. A. in VI: nullus ea consilio nisi fraudulentum
iὶ Quaeritur, an teneatur ad restitutionem consilium dans in dubio, an suum eonsilium fuerit, necne causa damni' Negant S inest, P. Navair, Reheu, Henr0. Salmam, Mamb, tabel, Dimat. elo. Et huius opinionis videtur etiam S. Thomas qui dieii luso tantum teneri consilium dantem, aut palponem cum probabiliter a Mimare potest quod eae hujusmodi ea is fueris injusta a eptio miseeula, et it Iud probabiliter facile intelligi potest de probabilitato oro una sola parte, ita ut couauiuat persuasionem moraliter ceriam. Ratio horum DD. est, quia nemini Utest imponi obligatio certa restitutionis , nisi est certus se causam damni fuisse. Contra aD firmant Haberi, Lugo, Saneh, L Croiae, Mne. hie., et dicunt in tali dubio possidere delictum, et praesumptionem quod ipso consilium dans fuerit causa damni. Boo non obstante, non puto improbabilem primam sententiam, quia non semper, ut dicit ipse Angelicus loco ei talo, eonsilium in emetum operatur, P. contana tenet consilium dantem in tali casu teneri pro rata dubii: Sed nos replicamus, quod nemo potest ceria obligation onerari, cum non fuit certa causa damni. Si tamen consilium dans jam fuit damni causa, ille tenetur restituere, licet non defuisset qui idem eonsilium fuisset daturus. Hoc vero quod dictum est circa consilium dantem
dicitur do quolibet alio cooperatore in dubio suae cooperationis. Eae S. Morio Trara. x Cap. III. ειμι. R. g. 4s.
86쪽
xis, Glisatur, et ex L. Consilii 4r. D. de Reg. Jur. : Conaiasi non frau-
lanιi nulla obligatio est; nam nemo prudens seq: itur consilium istorum, nisi prius exploraverit, num expediat; unde si damnum sequatur, propriae imprudentiae tribuendum est. Q. Aum mala consulens teneatur eae GD Mnrum, an Eriam eae eulpatid resarciendum damnum Iertio illarum rations sui pravi consilii R. Consulentem obligari damnis to saltem in desectum exequentis non tantum ex dolo, sed etiam ex culpa lata, ei mortali; nam culpa lata in deliciis aequiparatur dolo noli in ordine ad poen .m, sed damni reparationem; unda in L. aa6. D. de verbor . oblig. habetur: myna negligentia culpa πιι mayna: culpa dolus eri. Nola. Ex his diseant Prosessores omnes in eonsiliis dandis esse canios, traesertim in materia justitiae. Quare, quando quis est interrogatus de reus mullum perplexis, non deerelorie, sed caule respondeat, M ila senti . nul sibi ita videri, at de eetero eertam, atque er ploratam sibi rem non esse, nam qui ita respondet, immunis erit a restitutione, quia consultus, qui tale tonsilium sequitu propriae imprudontias, secutum ὸamnum imputare debet. V. Num illa, qui maestaι eonsilium ad inferenda aueri damna, tenetur ad damna causam eonstito in pravi consilii Meetitione R. Vel consul ius pelli consilium, et tunc non teneri, quia sequens con silium sibi imputare debet damna inde secuta, nam poterat illud non sa cors, nee ad illud exequendum fuit coactus; semper lamen lenetur resareire damna saniit e consulti, si quae evenerint: vel consulens ultro debit consilium, et dico teneri ad Oinnia damna eausata consulto, familiaeque ejus dem , nam ipso fuit eausa osseax illorum. O. Num teneatur ad resιitutionem, qui consulis minus malum ei, qui jam poratus eraι ad mesus inferendum pn. Vel eonsulit, ut minus malum eidem inseratur, cui inserendum erat majus, et dico non leneri ad restitutionem, quia per hoc consilium gerit negotium utile illi. eui gravius damnum irrogandum erat, cum non consulat damnum, sed imniinutionem damni. Vel consulit, ut minus malum inseratur, non eidem, eui majus erat inserendum, sed alteri, cui nil lium sibi in animo proposueral consul ius damnum inferre, et dieo leneri ad restitu. tionem, quia tonsilio suo est causa injusta damni alteri inserendi, ideoquo tute insert injuriam; nam quivis innocens jus habet, ne sibi inseratur damnum, Eliam ad avertendum majus alterius. Bine si quis eonsulat suri esseaeiter parato auferro a Tito Io . , ut auserat 5o. a crio, de quo non cogitaverat, tenetur resarciro damnum erio illa lum per talo suum consilium, quia liret commodum procuraverit Titio, Reii lamen cum detrimento C i, cui tale detrimen lum uou provenisset, si ipse sic non consuluisset, ideoque lenetur ad ejus compensationem. Ita communiter. consultius lamen, ut quisque se Muneat ab eiusmodi eo illis ι . i) Dubitatur an ille, qui paratus est damnum maius inferre, bos ii suaderἰ minus' Respondemus assirmando cum Sa M., Bonae. , BGemb., Visa, etc. modo damnum sit circa eandem perisnam, lum nequii suaderi damnum sileol milius in alcieri Prii lari inserendum Et amus ut mo sentio cum Sporer eontra Visam i in genero aliis, quia iunc consilium etiam sit causa damai alterius. Eae S. Ligoris los.
87쪽
Itam laneaur ad resumtionem ille, qui param iam ad damnum μ.
serensim , suadetiι, t. t οἰήius eaeguaiur, ν. s. Pawam Occidero cras , u deat, ut oeei δει hodie pR. Vol intra illud tempus delerminatum ad executionem nulla erat si, mulandi pravum propositum: et dico,quod consulens ad nihil tenetur; quia non est causa emax damni , quoad substantiam. vel aderat spes mutandi voluntatem, vel alieujus impia imenti ad damnum inserendum, ut ordinario adest haec spes, quando congruum tempus intersuit inter eonsilium, et omentionem, et dico, quod consulens teneatur ad damni substantiam, quia da. tum consilium non sollim insuit in accelerationem, sed in imam substanisi iam damnifieationis. Nam executor poluisset mulare voluntatem, vel intorea potuisset alia via impedira damnum. consulens vero si in priori eas ution lenetur ad restitutionem, peccavit tamen. Ita Stampo, aliique. Q. Itam ille, qui suo consilio reddu paratum jam ad malum inferendum animosiorem, vel in prano μυωito, quod habeι, mvis obfirmat, teneamr ad restitutionem fB. Maximo teneri ad substantiam damni, quia ad hoe damnum suo eonsilio insuit: a sortiori si suo eonsilio causa fuit, ut maius damnum inseris retur. Celerum pro eonsulento doetrina D. Thomae in 4. distinet. I 3. art. s. ad 3. habenda est pras oeulis; nempe ut eonsulens teneatur ad restitutionem, requiruntur duo, scilicet, ut probabiliter saltem credat consilium suum fuisse osseax; et ut sino eo injusta damnifieatio, vel ablatio non suis.
. Vuid si plures damnum alteri inferendum consulant, utrum tinean- ωr ad restitutionem PR. Omnes ex aequo teneri ad restitutionem , quia ex aequo ad damnum
. Ouinam venisnt sub nomine consenSu3. n. veniunt omnes, qui approbant essi citer, vel dant suffragium ad inserendum alteri damnum , vel favorem , aut auctoritatem interponunt ad damnum alterius. O. Num istiusmodἱ eonsentiemus teneantur ad restitutionem 'B. Maxime, si ex ossicio tenebantur non consentire, et damnum avertere Polerant non consentiendo, nam isti omnes sunt vera musa esseax damni Aecuti ex suo. suffragio. Hinc restitutioni obnoxii sunt, qui se subscribunt iniustae liti, suffragium praebent ad bellum injustiim , ad furtum , ad homicidium peragendum, ad ministrum indignum eligendum eiu . Praeterea, qui propter hominum melum suffragari omittunt in Senatu, ita ui non avertant damnum, Pod avertere possunt. o. Num peecat, ει teneatur ad restitutionem, qui ultimo Leo audacri. dii, vel consentis iniquae sententiae, indictnae electioni, postquam com- Fletus eat numerus a rvantium' B. Vel nolitia hujus ultimi susiragii, eos, qui antea subseripserunt, animaverit, aut habuerit vim eonfirmandi vola, seu suffragia praecedentium , uui denique negatione hqjus ultimi suffragii assulgebat spcs revocandi so- Duiligoo by Corale
88쪽
euis ah iniquo tuffragio, jam dato, vel impediendi damnum, et dico leueri
ad restitutionem quia revera influxit in da uinum, iii primis casibus tanquam causa positiva, in tertia tanquam causa negativa, Scilicet , ciuius , aut non obstans. Vel sussiciens pars sust,agantium irrevocabiliter subscripserit injustae sententiae, electioni eae . independenter ab ultimo suffragio , et dico, quod tunc, qui posterior subseribit, peceat quidem contra justili im , cum injustitiae eonsentiat , sed probabilius ad restitutionem non lenotur , quia suffragium istius nullo modo innuit in damnum , cum causa essea x ejusdem damni jam praecesserit, et posita suerit ante suam sussragationem. D. Thomas, Cuniliati ete. Dixi supra, qui ultimo loco subscribit, et postquam eo letus est numerus , nam si prior dedit, vel simul cum aliis ante eomplemenluna su D fragiorum , volum suum, siculi una cum aliis causa activa serendae iri alae sententiae, iniquae electionis ete. svit . ita ad damnum resarciendum
simul cum illis obligatur, nihil obstante, quod tametsi ille suffragatus noufuisset, eadem iamen sententia iniqua, injusta electio, idemque damnum
. Quid si injustum austraptam tulit ad damni ficandum , ad sillustam
electionem, isnorans esse ευscientem numerum 3 rviorum R. Teneri de damno, nam sponte voluit esse causa damni per injuriam eonira justitiam , scilicet suffragando e ita etiam, si dubitat suo suffragio damnum intulisse, lenelue ad restitutionem pro rata dubii. cuniliali.
g. IV. De Palpona . Quinam genimi sub nomine Palponis
R. Venire omnes, qui laudatione, adulations, vel vituperatione aliquem ad malum patrandum, aut conviciis, irrisionibus ad vindictam capiendaminei lani, atque impellunt.
Q. Num ille, qui xituperatione, vel laudatione indueis alium ad inferendum Proesmo damnum absque uoluntate inducendi, ad restauιionem
R. Teneri, quando erisimiliter allentis circumstantiis iudieavit, vel judicare potuit, lare sequendum damnum, quia jam fuit in culpa, et suti caussa essicax damni. Ita communiter.
V. Quid si talis adulatio non sit eausa damni , eo quia adhibita fuiι
Fo3ι commissam injustitiam R. Non adesse obligationem restitutionis; nisi sorte alter hisee laudibus; vel vituperationibus ad novum damnum inserendum moveatur, pula ad aliud surium, nocumentum ele. , vel ad non restituendum id , quod jam sura
uisam veniunt sub nomine reeursus pn, Venire omnes illi, qui larem, sicarium, aut alium malefactorem re teptant, recipiunt, fovent maleficia, aut conservant praedam, aut Oee ut lant illorum personag, quibus malefactori praestatur securitas ad damniina inserendum, vel ad iiou resarciendum damnum illa lum.
89쪽
. Num fenentur ad restistitionem, qui praesenι me rem, aeu eom. modi talem ad camnum, rei non ad resarriendum illatum 'R. Maxime tenentur, quia sunt cooperatores esseaces damni alterius. ni ne praebentes talem recursum, si ratione illius recursus, vel remptionis revera damnum aequatur , alias non Secuturum, peccant graviter contra justitiam, et lenentur ad restitutionem, tales enim sunt vera eausae acti alis injustae. Ita communit. Per textum L. Quo naufragium su 3. D. de in .eend. g. 3. ibi: Non ιantum ausem, qui ruuit, verum is quoque, quire it , eae eauris 3vra serjιis D ture quia recePlatorea non minus delinquunt, quam auressores, L. qui vas 48. D. de surt., L. eos a 4. C. eod. tit., et can. Si res aliena I. eausa I 4. q. 6.
συίαι, vel aliam poenam evitatem; isnea ur ad restitutionem rn. Minime , modo praedam iradat domino proprio , si absque gravi iu-Eommodo potest, quia in casu videtur receptator materialis , et essime iter non concurrit ad damnum. Concina. Neque dicas, quod sur sorte periculo elapsus, aliquando novum damnum sit aliis allaturus, nam respondetur, quod damnum illud est mere casualores eiu occultantis , et praeter ejus inlentionem; illa enim actio per se olum ordinatur ad eripiendum illum miserum ex praesenti periculo vitae, vel poenae corporalis, secus tamen dicendum, si reee platio foveret illius rapinas, ut larem ita occultaret, ut spem refugii in posterum daret, quia fur sidens furta eontinuaret.
. Au Magnates , qui vident auos famulos patrare plura delicta ob
eorum protecιionem, ad realiιulionem teneantur, at non impediant ΤR. Maxime , quia sunt causa essicax damni. Quare tenentur ad restitutionem damnorum illatorum illi , qui non impediunt famulos , vel famulas damnis cantes in eonfidentiam ipsorum, et ipsi hoc advertunt, et dissimv- Iant. communiter.
g. VI. De Participanta O. Quinam xeniunt sub nomine Participantis IR. Venire omnes, qui quolibet alio modo, praeter enumeratos, eoneu . runt positive ad damnum, sive immediate cum executore cooperando, sive mediate adjuvando.
v. Dupliciter, vel quia participat in re injuste accepta, absque eo, quod participet in actione, qui lenetur tantum ad restitutionem rei acceptae quia quoad illam dumtaxat feeit injuriam domino, rem ejus injuste accipiendo. et quia participat in actione causativa damni, v. g. praebendo auxilium, in Strumentum, operam et c., adjuvando ad execulionem, vel explorando , qui certe lenetur resarcire damnum pro rata, et desectu aliorum lenetur Ad lotum, quia est injusta causa actionis damnosae, ideoque totius damni, L. Vulgam a I. D. de surtis. Bine participantes dicuntur, et tenentur ad restitutionem, Usurarii In si1-tores. seu saetores, Tabellio eonficiens instrumentum usurarium, testes ili,eienter subscribentes in mutuatoris gratiam. Idem Faber, Ferrarius submi- ν Coosla
90쪽
Mistrans Havem ad hirandum. Praeterea, qui scalam furi applicat, ne tonet, ita ut siue ipso surari non posset, si e et qui larem eomitatur, aeique assisld animi augendi causa, qui vigilem, et exploratorem etiam poenis furti lenentur , L. In furti, L. Si pignore D. de furtis, e Bd restitutionem tenentur in solidum, etsi nihil praedae ad eos pervenerit, quia suere causa effcax damni.
. ovompliciter potera quia eooperari ad alterius damnum an a-eιione I ε .R. Duplieiter, vel actione intrinsece mala , et ex natura sua Iriu', ut si Christi fidelis a Tureis ea plus applicet ignem hombardis contra Christia-DOS: vel actione non intrinsece mala, sed ex natura sua indisserenti, ut si Christisdelis a Tureis ea plus remiget contra Christianos. Nol. Habetur etiam tamquam intrinseco mala aetto , si famulus gladium praebeat domino suo alterum oecidere volenti. Item si quis teneat Malamascondere volenti ad fornieandum aperiat januas clave surtiva eis.
Q. An ille, qui metu moriis, vel gravis damni as νιia ivvarus mPlDum praedas, ad reatiturionem teneatur Τ .R. Maxime, quia ea translatio non videtur in eo eventu Intransme mala, iee injuriosa dominis, cum praestetur ab illo eausa evadendi majus malum sibi immineus, unde domini non eonsentur rationabiliter inviti de hujusmodi cooperatione in lati ei reumstantia adhibita. CommuDiier. . . Q. Quid disendum de tuo, qui graui metu eoaeι partiei συιι in δε-licis, aeti danmosa aetione 'R. Si isto talis partiei paverit in aetione intrinseco mala, tenetur ad rinstitutionem, quia culpabilitor, et essieae iter influit in damnum ali ius, si
ero solum participaverit in aetione non intrinsece mala, sed indisserenti, Et sibi ii mel verum , et grave malum , non tenetur ad restitutionem , quia sicut in lati easu excusatur a peceato , ita et a restitutione, cum in damni scatione illata extra contraetum , et ossicium requiratur eulpa in logica , uti supra ostensum fuit. Communiter.
Q. Vo id si quia materialiter ιaurum participasu is aetione damus
Cutiva, eo quia damnificans per seipsum satis δειerminusus erat, et Suffciens ud domnum inferendum , et sine inso partis anu damnum eodem modo inferre ι, v. s. furi furandi stratis aseeudenti acalam teneat,
quam et si nemo teneret, ιamen eodem modo ascendereι, vel famulus msurarii. qui pecuniam usuris tradendam numerat, quam si ipse non numeriareι, numeraret ipse dominus IR. Quantum ad priorem casum multi excusant cooperantem a restitutione ; quia cooperatio illa eum tantum materialis suit, in essectum, seu iudan tiuiu formaliter non itis uxit, quia sine tali participatione damnum ad huc eodem modo seculii ruin suisset. At probabilius est ipsum teneri ad re- Sit tutio item , quia parum. aut nihil refert, quod sine illo cooperanto idem damnum esset illatum, dummodo tamen constat; quod illo eooperante dam num saelum est. In posteriori vero casu communiter exeusant a restitutio De licet peccent , nam cooperant peceato aliorum quia eooperatio non tantum materialis est, sed remota , et de illa mutuatarius non est invitus. ni tamen non exeusarentur, si sine sui participatione damnum non fieret,
non obstante, quod nisi participassent ipsi, non.defuissent alii, qui addu a