장음표시 사용
71쪽
m DE CIBO melius operetur. eodem prorsus modo in cubisfieri dicunt; si honi cum pravis commis- Ceantur, ita attemperabuntur, ut nullo modo nocere possint: quare medici, dum gulosis occlamans, nil nisi ravim exasperant, Cum
hujusmodi ciborum mixtura plenitudoque optime prosit. Ita est sane, hoc malum jam
in consuetudinem cessit, ideoque averruncari dissicile erit, cum antiquo illi rigori tantaeque frugalitati simus impares lautities itaque concedenda est sed modica , sitoque tempore aseque conditione. Ut si convivandum sit, non te ingurgites, adeo ut vix respirare possis; sed moderate ex appositis degustes, memor plerosque missus apud magnificos opulentiae splendorisque gratia apponi. quae sane moderatio virum egregium decet, etiamsi nulla haheretur ratio sanitatis. privato veroitibi jus ex bubula ,igallina, aut vitulina simul coctis cum harmo castrati arietis aso sussciat, missis caeteris irritamentis gulae aliisque eondimento-Tum cupediis. aut,ne forte in durioribus de tes stridant, prout tempestas anni feret, he.dulum simito, qui sit ' '. t roto rege mollior, instans herbae, edum ausus virgas humilis mordere salicti, utii plus labiis habet quam sanguinis. Hic sane aprugna sapidior, cervina gratior,
ostreis suavior, ceterorumque condimento-Tum
72쪽
etum delicatior erit. hinc stomachus non gravabitur, hinc nulla orietur cruditas, hinc melancholia non accumulabitur, nec cistis tumebit ex bile redundanti ; sed laudabilis purus que sanguis incietur nullo muco, vel alio
quocunque recremento turgescens. Nec te
pudeat,quandoque labris admovisse oluscula, atque ex horto petiisse macellum , siquidem cibus innocentior non alius invenitur, qui minus sanitati noceat, plus emolumenti asserat. Ridemus Hispanos Italosque sobrios, rodenteS porra, Caepas , allia , ceteraque olera , sed tu pudorem nostrum : hi enim diutius vivunt salubriusque, robusti, agiles, ingeniosi, atque ad labores patientissimi. Erubesco sano, quoties video abdomine graves ex germanis nostris, obesos, voraces , lupos insatiabiles, qui vivere desperant, nisi carnibus sub-ferciantur, nisi bibant, nisi pergraecentur. unde apud septentrionales summa seritas, ingens stupiditas , breveque vitae curriculum. Edendum est ad satietatem , id est, quantum
naturae convenit, non autem tantum & tam
diu, quamdiu deglutire possumus, nescientes ventriculi nostri mesuram. Hispanos non imitandos usquequaque, sed considerandos pro- Iono, ut aliquid nobis ex nimiis cibis detra-amus; quod videamus. hominem etiam parvo posse bene vivere. Quod si a culina dege-E nerare
73쪽
a D E C I B Onerare pigeat, quantitatem saltem, tritumque illud, Morieum, sed conditum, observes: Cupedias quidem pares perdices asses, linguas philomelarum, jecora anserum , testiculos avicularum, & quidquid luxui addi possit, exqui-ra S , modo quantitatem modereris, satis sana& salubria erunt. His plura addi possent, sed justis de causis ab istis abstineo ; tum quod
omnes sciant quam parce vivendum sit, tum quod clamando parum proficerem. hoc salintem praeceptum accipias summe necessarium, ne nimirum stata comestionis tempora nimis producas; prandia sint brevia , coenae brevi res , comis1ationeS nullae, merendae rarae. jentacula minutissima, servata ubique consuetudine , considerata regione, anni tempore, M viribus corporis expensis. Sin ista spernas,memineris , singulis buccis superfluis te diem vitae minuere,atque praeter illos trecentos mo bos , quos vulgo numerant, clades alias infinitas accersere. tunc quippe tarde nimis poenitebit, eum lapidos ehiragra Fregerit aerriculos veteris ramalia fagi, Pum crassos transisse dies, lucemque palanrem, Et tibi jam sera vitam ingemuisse relictam. De pomis & juglandibus hoc addo, non nisi matura mandi oportere, idque solum adjecto aliquo corrigente ; siquidem alias putresi
74쪽
gie ille sibi ab his temperabat, qui in cerasis aliisque fructibus comedendis conspicilia a hibebat, duplo majorem magnitudinem facientia ; ut scilicet a multis abitineret, oculis,
De Inedia C A P V T VII. VT nimio cibo, ita ab inedia cave
dum est, licet ante diem septimum homini letalem non esse multi affris ment ; haec tamen maximum negotium faceς sit, vita deficiente ubi incipit regnare: hinc namque plurimae oriuntur molestiae, ventriinculi languor , pituitae copia, vertigines, pia gritia, tabes, spirituum consumptio, & postmodum interitus. praecipue vero regnat ubi nihil, imo in vacuo. quia ventriculus inanis est , iras explicat, atque in totum corpuS sa vit quamvis innocens, deficiente sub)ecto in quod vires exerat. ut haec sedetur toties siudamus in perquirendis alimentis, in penu cumulando, ne forte , cum dissicilis est annona, egeamuS. Nempe identidem pabulum absumendum adjiciendum , ut & nos ex hac conin
75쪽
sumptione vivamus, quasi non aliter, nisi adjungendo , reficiamur. Multum itaque inte est cavere ab inedia , non quidem illa , quam post crapulam suadent medici, sed ea, quae calorem naturalem extinguit: nisi enim huic semper quid objiciatur quod absumat, Pa latim emoritur atque evanescit id quod in focis animadvertimus 3 cum lignum aut aliud combustibile deficit, extinguitur ignis: sic in nostro corpore nisi alimenta calori naturali subministremus, necesse est eum extingui. Pessime ii agunt, qui,cum diu estirierint,mox se cibis qualibuscunque explent, atque ita a petitui plenius satisfaciunt, Cum tantam vim ciborum stomachus ferre non possit, debilis prorsus , paucoque munitus calore. Paulatim nutriendus est ; primo jusculis, mox alio atque alio alimento, quod concoctu facile, inque dum concoctrix pristinas vires aesumpserit.qui enim ignem extinctum ex inopia lignorum riirsus ex scintilla residua excitaturus est, non ligna viridia , aut trabes praegrandes secas foco imponit, sed sulfurata, chartaS, paleas , aut quid aliud quod statim ignem alat: deinde carbones , mox truncos , aliaque diu duratura combustibilia. Ita post famem dein
bili stomacho, illique calori sibi impacto sub-voniendum , non ovis dimidia parte, aut quadrante vituli, non decem libris bubulae, sed modi-
76쪽
modieis, concoctu facilibus, ut sunt aviculae, pulli juniores ,juscula; aut si haec exegestate haberi non possint, & sint privatis majora so- cis , pollenta tenuior, lac aliaque a vulgo ex
pomis in penum servata, inanem stomachum recreabunt. Sed male vetatur, quod nemo nisi invitus praestat: credo etenim neminem
esse, qui libenter, si habeat quod edat, jeju-
net, geniumque suum tam facile defiaudet. Certum quidem statumque jejunandi tempus sincte ab Ecclesia praescribitur, pieque, fidei cultoribus suscipitur; de quo tamen medici nihil habent quod replicent, cum sit haec sicra fames, quae tu scelera non cogit, sed in obsequia divina, corporisque nostri salubres castigationes, comprimendo incon-eessas illecebras. quare de diebus esurialibus. quos quadragesimales vocant, nihil dicendum occurrit, nisi illud quod Hippocrates in universum praecipit, sic Taphor. 3 praescribens et Hasemm eonfidentiae ad extremum non sium perdurendae: perieulosum enim. et rursus refectιο- , eum extremae fuerint, periculose. Vetat nimirum Hip. famem immodicam,seu jejunium multorum dierum, quod postea larga comestio excipiat: utrumque enim hoc extremum damnosum est, ob subitas muta.
tiones , quas itidem ipse alibi interdicit. senes facile famem tolerant, tum ob im-
77쪽
m D E P Ο Υ vbecillum calorem,tum ob pituitam abundamitem, tum ob consistentiam in crestendo, ubi plurimum alimenti requiritur: atque ob hanc causam juvenes, quique adhuc creseunt,non nisi notabili detrimento esuriunt, atque a d bita quantitate alimentorum abstinent. Corispus itaque neque nimis implendum cibo, neque nimis jejunio evacuandum.
De PomC A P U T II X. P Raecipua corporis humani portio in hu
mido consistit, non quidem fluxili, sed
concreto; ita tamen, ur concretio quodam benigniori liquore attemperetur: qualis est omne potulentum, quod cum cibo & sine eo, cum sitis urget, assumitur; non quod simul cum alimentis concedat in substantiam humanam , sed quod sit velut vehiculum sanguinis, circulatim, ut vocant, per totum Cose pus sese moventis, ut, recens semper a corde recoctus, partes omnes re cillet. unde rurissus per sidores & urinas serum quoddam, seu humidum aquosum excernitur, quod nestio quid mucoris salseginisque secum trahit, abluta velut & percolata , tali humoris aquosi permanatione, totius sanguinis massa, seu concreto illo sanguineo, ex quo corpus nostrum
78쪽
strum fit compactile. quod vero serum sit sanguinis vehiculum, manifestum apparet ex v nae sectione: postquam enim singuis paululum stetit, quidquid est aquosum in vase supernatat, sanguis autem subsidit undiquaque cohaerens; non effvente distinctim utroque, sed confusim effuso commixtoque. Quare potulenta selum deserviunt ad lentorem castigandum, temperamendumque acrimoniam, quae ex humoribus adustis gignitur, ut in ossis& jusculis percipimus. siquando nimis dia ebulliant , consumpto humido illo dulcio ri, salcedinem acrimoniamque contrahunt, ruae deinde infusa frigida rursus dulcescunt. mili ratione vasa nostra, lebetis instar, continuo calore fervent atque ebulliunt, quid nitotum , quod habent, liquoris suavioris humidiorisque excoquant, unde sitis ex materia siccata & adusta excitetur imo sunt qui serioamrment, nos intus omnino esse grumo startareos, sulphureos , & nescio cujusinam materiae salsae, ex qua chiragra, podagra a que arthritides universae propignantur, fluente quandoque, pluvioso lcilicet coelo, hac difficili materia, effundente item plurimum istius liquati humoris vesica. quae si ita sint, mirum est cur quandoque non conflagremus, lapidescamus aut salescamus. nunc vero redimus
ad nos.Potus ergo sit humidum simplex quantum
79쪽
ium fieri potest, non mixtum , non inquin tum, non stetidum, non putrescens, non salsum, non amarum, non acidum; sed defice- Catum , recens, limpidum , dulce, &c. ne praecordia, quia perea simul cum sanguine fuit, sua qualitate inficiat. sepe enim sanguis optimus ex potu inquinatur; imo plerunque, praecipue si vacuo ventriculo potemus. Nullus plane ad abstergendas es aqua turbida aut impura utitur, sed clara & pura e sic ad abluenda viscera, ad temperandum sanguinem potus purissimus requiritur, ne quod purgandum erat, magis magisque contaminetur. Unde aquae paludois, piscinarum , limosae , fluviatiles, quondam gelatae, minerales, seu quae E locis metallicis fluunt, tanquam sanitati perniciosis, vetantur. hinc enim obstructiones, scirrhi, abscessus, tusses, exulcerationes, rau cedo, scabies, mucus, facies plumbea, livida, pallens,atque id gemas alia oboriuntur. Utrum vero aquae coctione corrigi possint, non facile dijudicaverim , cum plerique medici jubegut sedulo aquas coquere, pereunte sic earum cruditate, quae alias stomacho plurimum ossicit. scio quidem, dum aqua coquitur, partes ejus subtiliores in fumum , seu vaporem
tenuem abire ; qui si in linteo susciperetur, nihil aliud esset quam aqua limpidissima, defaecatissima, purissima: atque hoc ipsum experienis
80쪽
perentia demonstrat. si ita aqua evanescat, quid ergo in vase su Pererit ' crassum nempe recrementum, & viicidae quasi faeces, mox sitienti in potum suavem sanumque propina
dae. Quid ergo p aqua, ita ut e puteo hausta est , potanda 8 ex dictis tu tibi ipsi respondebis. Ego, si quando aquae bibendae mihi venit
amor, colatam charta bibula , seu linteo pe tenui , aestate actu frigidam haurio , hyeme vero igni quidem appositam, sed ne tepentem quidem assumo. Decoquant alii aquas, mox& illas hyement, nives glaciemque potent,
poenasque montium in voluptatem gulae vertant, experiantur quidnam proficiat nunc mediis aestibus algere, nunc difficili anhelitu femvere r tum nempe discent, post tot intestinorum tormina, post tot colicae passionis immanes Cruciatus, conducibilius esse hujusmodi in bibendo delicias neglexisse, atque puro fonte, sic ut eum natura esse voluit, sitim sedasse, faucesque aridas felicius irrigasse. Sed quid tamdiu natamus p quid de aquis praecepta tradere juvat λ anserum potus est, inquiunt, non hominum, nisi balineis deserviant: quid itaque in his tamdiu deliramus p rumpantur aquales, quibus inest vini pernicies, atque dolia, am phorae , congii, canthari, calices ad vina propinanda laventur; ut Libero patri litent, ut ebrii bibant, ut intus sorisque tu vino natent,