Animaduersiones, siue obseruationes in libros de historia, et de causis plantarum. Theophrasti per Dominicum Vignam ... factae, & obseruatae circa arbores, frutices, subfrutices, stirpes, plantas, & herbas, quibus omnibus difficile nomen sit, & ad no

발행: 1625년

분량: 187페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

111쪽

IIbiscum vide in verbo Malua bluestris.

I Iςx ς ivm Mattheoli vide in verbo Pieris ἰ

HIppo se lino n. est idem ae Equa pium quod vertit Theodorus

Gaza, ut asserit Caesalpinus lib. de plantis cap. 43. est Olus atrum Latinorum, siue Macerone vulgarium sic putauit Aloysius Anguillara parere cap. de pio. sed de ipso videas in verbo, aqua pium T Tappuris Licet a Theophrasto non proponatur, tamen quia hoz die est planta notissima de ipsa aliqua dicam, est enim idem ac g qui serum Latinorum, vulgo Coda dica uallo, d Rusticis nonnullis extra Pisas Cucitoli dicitur, habet. enim tota planta similitudinem cum Cauda equi, de s consideremus seorsum folia ipsius, videntur habere similitudinem cum Acubus , Acus autem sunt in saad suendum inde Cuci tuli da cucite. Sed obseruatione dignum est tale nomen vulgatum Cucitoli esse vocem aequivocam apud Rusticos Campestres, montanos , nam ut dixi apud Campestres Cu-cituli sunt Cod ad Cauallo raue equislatum , at apud Montanos vero Cucitoli intelliguntur folia Arida, sue sicca, nec non etiam viarentia ipsius P in , quae coli guntur ad ignem efficiendum, aurianum calefaciendum. Praecipue in valle Calcensi Monte Magnensi, Butensi in vici Pisani. HIrci Barbula, est eadem , a Tragopogon Graecorum , vulgo Sasse frica Ex Cisalpino lib. , , de plantis cap 3. HIre spina, ita a Theodoro Gaza interpretiata a Caesalpino liba

de plantis cap. 7. Tragacantha interpraetatur, & est illa planta, aqtra ori cur, destilla Tragacantii Lachryma, siue ummi, quod hodie vocatur Draganti.

I Iarudinaria est Numularia ut in verbo Erestedanum dictuna est.

HIrundinaria est vox aequivoca ad plures plantas, nam Chelidonium maius est ex opanione Recentiorum referente C salpino lib. 6 de plantis cap. 73 10 bellius putauit esse Asci heptas, siue Vince Toxicu', ut dicit lib. stirpium Aduersaria Noua cap. de

112쪽

Asclapia . quem sequutus fuit Auth Hist. Plant. libri cap. 7. Doloschinos, est iunci species Tertia a Theophrasto descripta ea et salpino lib. q. de plantis cap. 6 O. in Ordeum , quod describitur, Theophrast est nostrum Ho deum vocatum Oreto Mondo, hoc est sine Cortice, siue semine Nudo, ut tarisdem vel bis Theophrasti ex Caesalpino lib. . de plantis .eap. 6. I Orminum sativum. Vide in verbo Geminalis dicitur autem Horminum a Potu Ormata, hoc est impetu agi, cieri in ve- aerem ea Aath Hist plant Eb. 8 cap. o. T Vmirubns est idem a Chamaebatos. de est ex Ct alpino lib. deplanti cap. 3. Fragari vulgatis, que fructus uuido Fradledictos profert PI cinibus tanqiram notus non obseruatur in viridario autem Pisano Multae sunt illius species omnibus notissimae Scan colore: a odore inter se distanu's.

Yacinthus Poeticus. Vide in verbo Sibrinchium. HYbiscum est Althaea, si e Maluauiscus,, vulgo Pisis illam colo dicitur. Vide in verbo Malua ylaeatris. Trad non . a Cisalpino libo 6 de plantis cap. 3 8 putatur esse Tu A ber, vulgo Tartuis dictum, quod oratur in montibus Nursiani , vulgo di Norcia dictis

HYdropiper, idem est a Cratatum Theoph. ex Caesalpino lib. ἰ

dopl ntis cap. 33. Yoscyamus Peruvianus. Vide in verbo Tornabona

b rphear. Vidlabunde in verbo Viscum ubi ex Theophrasto

lib. a. de causis plant ea p. r. concludimus Huhear esse Visia

113쪽

T Ypoclitaris . est eadem ac Porcellia, ita interpraerata a I h -- doro Gaza, et Endiu in vulgaris ex ς talpino lib. s. de Plantis cap. a. ut in verbo Porcellia dictum : si

FI Vppoglossum . vide insta in vorbo Laurus Alexandrina

Happomarathrum . a Caesalpino lib. . de Plantis cap. s. idem inter praetatur, ac Equilaeniculum a Theodoro Gaza, quas sirmiculum foliis maioribus.

IAcea Recent:orum. Vide in verbo Phlogi non , siue Phlox

T Assiori flos. est Campanni Persici folia nostras, sue Phyleum. Ita ait stolio Lob illo lib. stirpi lina Aduersaria noua cap. de Campanula Pelii. γ ira ex C salpini vero lib. . de plantis cap. a est Aquilegi siti quilina vulgaris, eandem quoq; opini nem constanat idem et scipi nus lib. is deplamis cap. 38 6 postea sectita fuit ab I agent Oillsirino Fabio Columna libro suo deplaa: tatum aliquot Hir Ori cap. I. IC .cum solam dicatur a Theopla lib. demist plant. eap.rsi quod in Lacu Orchomenio nascatur in nitaliud, quid sit adhue ignoramus

I Dri Plaus est illa quaelicem prodacit ex Theophrasio lib. a

I latrum vulgare vide in uerbo Phyllea.

Letro lucensium . Vide in uerbo Celastras. Let x est Arbor, quae Italice, Lecci , uocatur: Iuperatoria. Videt in uerbo Laserpitium ,& copiosius in uerba

Ligusticum.

v Neensaria uulgaris Cisalpini . videia uerbo aibanotis sterilis

114쪽

I IN dum Dioscoridis, erit Panicum Coeruleum Indicum obelli j libro stirpium 4 duersaria Noua cap. de Panico C ceruleo. I Inguinalis Herba seu Inguinaria, est Aster Atticos, siue subonion recorum Asteris iticus, siue Inguinalis, Inguinaria Latinorum, di talia nomina sortitur, quia D talis Plantae habeat similitudinem cum Astere, hoc est stella, tota planta conferat ad inguines siue bubones curandos hoc est vulgares umores Tinconi dictos, unde Bubonaria a Recentioribus herbariis etiam

vocatur.

IN tubus . Si est satiuus .est endi uia Latinorum, siue Scariola of

ficinarum.

IO', est viola nigra, sue Purpurea in vulgo Mammola dicta.&

Ιο vocatur, vel ut refert Hermolaus quia 3 mphae quaedam Io Ialae talem florem Ioui primum muneri dederint . uel quia cum IoPuellam adamatam Iuppiter in vaccam conuertasset ut fabulantur Poeta terra metem violet pabulo eius produxerit qui propter plera factus ab pia nomen accepit, Atq; ludes tiam Latinis viola , quasi

VHula extra ilittera T dici putatur referente nimbirio Dodoniaeo libro de Histoliatior ut n&Coronaria tum crbarum capi . S uius violam Latinis etiam vaccin una eadem occasione dici refert, locum enarrans Virgi ii m Bucolicis. Alba Ligustra cadunt, vaccinia nigra liguntur. Virgilius tam cia ecloga rao Vaccinmma Viola differre ostendit, dum dicit, Δ Nigra viola sunt,in Vaccinia nigia. Iouis Flamma Malea Theodoro aetra interpr tata ut notat Cς- salpinus lib. a. de plantis cap. vltimo . est Lotus Arbor, quam in Etruria Bagat tum vocant: praecipue eius fructus , cum si it Baccae ceras similes minores,&rotundiores, cum potius Dios pyron esset legendum ut in verbo Dios intro dictum est, ct aduerte quod Uisserta Flamma Iouis ut suo loco videre est. π Ouis Flos cst L linis Coronaria, scutatinorum Coelest Ro-a sula, ex L bellio tibi ostii pium Aduet talia Noua cap. de . At ex ς salpino lib. sexto de plantis Cap. s. est sylvestris Ga-ryopbyllus in inculti oriens, qui alio nonuue R. Graeco Dios Anthos

115쪽

thos vocatur. Nos hodie vocamus ipsum Fior Garofano saluatico. Mulii ex Author emist plant. lib. cap. q. putuunt esse Aqui egiam plenis QMultiplis floribus. Ouis Triticum . vide in verbo Diospyron.

ii Flos siue Ip93on est Asphodelus Luteus minor . ex robe G holib. tirpium Aduersaria Noua cap. de Asphodelo Luteo minori , sic exili timuit Aloysus Anguillara Parere a. cap. de Iphio TheophrastT. At vero Auth Hist plant lib. 7. cap .Pbyum ex opinione aliorum reducit ad Garyophyuos nostrates vulgo Fior Garofani dictos pnum cum oriatur ex Theoph. lib. . de Hist plant, cap. XI. in Lacu Orchomenio sicut Icma intactum relinquitur. Ris .est vox aequivoca ad plures plantas hodie apud Floriferos merbarios. quae o imae reducuntur ad illam vulgatam dictam Gulio Paonaea o,&a Florentinis baggiolo 4 uegiaggiolo. Ris improbata. a Caesalpino lib. o. de plantis cap. 39. putatur esse Acorus vulgaris in Palustribus nascens floribus Luteis costas Ischamon vulgare vide in verbo Canaria ,sirin chium facile est idem cum Sisyrinchio recentiorum, nam a Theoph. lib. i. de Hist plant cap. 6 inter Bulbos connumeratur imo totum bulbosam dicitur, de quo vide in verbo Sisyrin-chium.

uncus . tanquam vulgatissimus a nobis 'in obseruatus relinquia tur, solum enim hoc dicere mihi placuit a Graecis dici elchinosia Latinis Iuncus Iullgendo, quia ad instar funis deserviat, ut alserit Author Hist plant lib., cap. I IVncus odoratus, ex e thor Hist. plant. lib. 8 cap. et . idem ac Eschinos, siue Schinos, romaticos Graecorum uncus rotundus Coraclii Celsi,&S quin athum officinarum,& uiga-

116쪽

rrum squinanti sic ante, thorem Hist. plantarum scripsit Caesel pinus lib. q. de plantis cap. 69. IVniperus est Arbor nota Ginepro Italice vocata, sed ex opinione Caecalpini lib. 3 deplantis cap. 37 videtur esse Sabina vulgaris, quinimo pro certo postea asserit in cap. 38 sequenti , ubi Cedrum Theophrasti reducit ad Iuniperum nostram vulgo Giue prodictam,&Sabinam vulgatam reuucit ad Iuni Perum Theophrasti. IXia est chamaeleon albus ex Caesalpino lib. II. da plantis ear, 3 .&38.&es Carlina vulgo dicta. ΙXine ita inter praetatur Caesa pluus lib. 3. de plantis cap. 3 .&est idem ac Card rus P in ea a Theodoro Gaza inter prae ata, Mest inter genera latiui Cardui de quo in verbo Carduus dictum est.

Eiri. Vide in verbo viola alba. Abrum veneris. Vide in verbo spina lipas ubi Aereturi

aperuimus.

I Atara. Quid sit non possumus elicere ex verbis Theophrastiqitias tu odicit lib. 3 demist plant cap. 4 quod in plano defccn Cit,in auctu facilliina est. Acca Lachryma,cadem est a Comma Lacea, ut in verbo carn-

L ac tuae lariae, iue Caiduus Lacteus. Vide in verbo Manus L Actaristrum plura genera describuntur a Theophrasto quae ut Optime notat C salpi nis lib. de pulvis ira su t illa

genera Tithym alorum , i .iae apud Herbarios Circumraruntur, omnia enim Lac proferu', unde oleo dicere Tithymalum ess vocem Semi Graecam Semi Latinam, nam Titii y aecorum est, amomissa Latinorum, in qua continetur Lac, quas sua ac Malum.

ctuca si est Do mestica, utiq; vulgatissima ex tit, si aute est. Lactucasylvestria, esteaecina Thrydacine, de qua videas vcibo

117쪽

LAmbrusca ni fallor est illa vitis 'luentis quae vitam commestibilem profert, colligiturq; locis vluestribus in aestate ad vinum vulgo Piccante dictum, quod maxime delectatis vocantur eis bruschi non autem est illa Vitis syllaestris quae solanum ligno- sum a recentioribus vocatur sive Tamarro, de quo vide in verbo

vitis sylvestris. I A riac videtur esse eadem ae Struthium Theophrasti ex Caeliupino lib. I. de plantis cap. a. Licet idem Caesalpinus in sequenti cap. 33. dixerit Herbam Lanariam esse illam plantam quae Cerretia seu Serretia ab insistoribus Lanarum appellatur, quae arida hodie reperitur apud nostros Tinctores Author vero Hist plane. lib. 7 cap I. ex Opi 'ione aliquorum putat Lanata ames. illam platam quae alio nomine Flos Constantinopolitanus sue Hierosolomitanus , vel creticus vocatur hodie oculus Christia recentioribus Herbariis appellatur forsan ob suam pulchritudinem, S vulgo a nonnullis Crocedi Cauali et quia quo ad colorem, figuram ha- boat similitudinem cum Perillustrium Equitum D Stephani Cruce. si intelligamus florem Constantinopolitanum flore rubro ut scintelligamus florem Constantinopolitanum fore albo, hodie est flos elegans pulcherrimus, habetq; similitudinem cum Cruce e baquam gerunt Perillust te Equites Fratres Hyeroso limitant vulgo Cauali elidi atra dicti, re in sequenti cap. xv. eiusdem libri se priam idem Author Hist plant Lanariam Gazae vocat Saponariam, αTandem idem Author Hist, plant. lib. XI. cap. 62. asserit a nonnullis Lanariam vocari illam plantam quae a Latinis Verbascum, ab efficinis Thapsus Baibatus, ab Apuleio Lycnitisin ycnitis, nonnullis Cande jam egis, Candelaria, Candelabrum Regis, Lan

Tia vulgo Taita B, basta L. niana vulgaris . Vide in verbo Fluidarum species in in Ver

bo Spiraeas

athlum . hoc est Rumex , vulgo Rombice, seu Romice Appa est Personata sue Bardana Latinorum, siue ArctionGia coram,& vulgo Cappellacci Pisis vocatur quia Pueri in I astate

118쪽

ς state utantur eius foliis Loco Pilei Cisalpinus lib. 8 de plantis

cap. 9. asserit Lappam a Tneodoro aga interprς tatam esse Apparinem , siue sprellam vulgarem, quam nos dicimus Spero uellam ob similitudinem foliorum quae ordine rotundo a ac niato procedur, sicut sunt Calcaria quae nos hodie speroni vo amas, Ozatur etiae alis, inpari ne pulcherrimo nomine Graeco, nempe Philan tropos hoc est inor hominis, quia sua asperitate adhaereat vestibus hominum, quasi nolit ob amo tem eos derelinquere, dicitur Omphalo carpos a Diosc lib. 3 cap. 88. quia referat similitud mem umbellici eius semen Caria auat . a Latinis vocatur parine, Aspergula. Aia Perula, quia a peritate sua attingentium vestimentis haereat, Ab Aupinis siue ab Alpium habitatoribus relucita niti cupatur quia P stores ipsa, tantur ad apprehendendos pilos in Lact . contentris coli vice Amitus uticanus tib 3. sirps Diosco m narra mone Ioa scribit a Latinis vocari Rub iam lyluestrem irra n figura foliorum, forma praeseserat Rubiam vulgarem Γιnctorum , quae Robbia dicitur.

L pp go si est eadem eum Lappastine, siue Asperugine Plinii

lib. 26. cap. to ex guillara Par 're Duodeci in supra simpliciaca de appagine est Morius illinae filiomedetulae, siue Chamaedryoides repens, verat sine Media Fucciii, latine Dido . naei. Me Dodoneae est Apam ne, siue spe tuta Latinorum, vesSperon ella Italorum , vel Hetruscorum Pret uola siue Philantro p Grqcorum ut diximus supra in verbo Lappa . Casalpinus lib. 2. cap. x videtur concludere quod Lappa trossit eadem ac reari

Lauis hoc est mollis , siue vestibus non adhaerens-LArix Arbor nota vulgo Larice dicta, a qua oritur . destillat Terebinthina vulgatas aromatariorum vocat Trement na venetiana Vera autem Terebinth: naquet destillata vera arbore Terebinthi, est illa quae vocarur Terebimo dixi pri, quae est in Is pro Medicanaento sumpto in bolo ad quantitatem ad summum duarum dra marum, ad abstergendos lapides siue Arenulas , nec non etiam catharrum contentum in renibus, desuessica valet etiam ad dolores Arthriticos, de praecipue podagricos aufcrendos . At T rebintina venetiana dicta, valet ad vulnera sana da, ad Digestiuum Mundificativum pro vulneribus essiciendum, ut opimatoni ucs chirurgi larunt e vitiatur. Iasi

119쪽

LAsernitium. ex uelisio est Imperatoria, siue strutium, vel

Astrantia , vel Si linium Tragi Magistra uti vel Ligusticum ii guillarae, ut scribit Lobellius lib. st ιrpium Aduersaria Nouacap. de imperatoria ex Anguillata est Leuisti cum iu GermanicuLaserpitium, Vel Smyrnium Lacunae, vel Hippo selmum Mattheoli, ut dicit Lobellius loco citato cap. de Leuistico ex Caesalpino lib. . de plantis cap. 48. est Angelica vulgo vocata.

LAssulata est Costus portensis ciue Herba Sancta Maria . ut ini

verbo costus

L Arhγron quod vocat Theopbrastus excet alpino lib. 6. de pla

ris cap . est Cicercula vulgi differtq; a Lai hyri, quae est Cata putia vulgaris ut notat idem Caesalpinus lib. 9. de plantis. cap. 33. LAurus Arbor notissima vulgo Lauro siue Alloro, vel orbari co Pisis vocatur, Graece D. pyrae L Aurum Alexandrina Theophrasti ex Caesalpino libo . de piatis cap. 29. Hyse glossum hoc est Bis Linhua, seu Bonifatiaquς abo stetricibusnc tuis vulgo Lingua Pagana vocatur quia folium pilus aculeatum dum pungit illam Linguam Paruulam quae solet oriri sub lingua vera, dicitur il sollingulo, curet lauserat exeundo sanguinem' talem imguam paganam , unde forsan ionifatia , quia b. num faciat, Bis Lingua quia habeat folium paruum , supra folium Magnum, unde Glossum hoc est lingua, Hippo hoc est apud Hodie autem Herbam inobis demonstrant aliam Laurum

Alaxandrinam quet non est Theophrasti, Sed Plinii LAurus Lati folia, forsan est aurus Regia vulgaris, quia solia Lata producit L Aurus perpetuo virens siue Lamus syllaestris est Lauru Titanus, vulgo Lentaggines, Vel Lagro saluatico, ut fatetur Aut tho Hist plant. lib. a cap 3. LAurus tenui folia, si est eadem cum Lauro pusilla obellii, uti a ex eode Lobetho lib. stirpium Aduersaria Noua cap .desbanas daphne, Osi Meetereon Arabrim, siue Chamaerhodendron vel Chain.

120쪽

c NI AD PLANTAE V I

maedaphne aio scoridis vel Chamaelea Germanica Dodonti, ct Tragi, nos dicimus etiam reduci pollet ad veram Thymael eam , quae est Mezereon Arabum ut in verbo Granum nidium dicimus.

Ecticrotaria est Aceris species teste eodem Theophrasto lib. 3. de His plant cap. Caesalpinus legit Eclicrotarium, siue lino trochon. in libri de plantis cap. II LEgumina. sunt fruges, quorum semina in cibos veniunt, vacia sunt, ut V. G. Cicer, Cicercula iochus , ab , Lupinus, Phaseolus Pisum Lens& vicia, malia. t Optime notat

Cisalpinusti deplautis cap. rLEns est eadem ac Phacon apud Theopbrastum it dicit cisalis pinus lib. 6. de plantis cap x vulgo Lenticchia. LEntiscus Pisis Sondro vocatur, de quo aliqua scitu digna di

ximus in verbo Terebinthus

Eo Herba siue Leonto stomi vide Desiderium Eucantha. Vide in verbo Spina candida, nam eadem est Caelalpino lib. I de plantis cap. 69 Euce; putatur esse populus alba Caesalpino lib. . de plantis

cap. F. Mest vulgo Pioppo sanco, sed intelligit de Leuce Theoph: nam Leuce plinii ex eodem Caesalpino libis i. cap. I. est illa Herba Mila adella vulgo dicta , siue urtica Mortua vel innoxia quorundamquc hodie a puerulis Pisanis vocatur Dolcimele quia talis plantae flores si ore exugantur Dulcedinem ad instat messis id ore relinquant vjde etiam vocatur Succhiamete.

Eucoium . Vide in uerbo viola alba.

Eucoium Bulbosum, eueonareissolitio . Vide in viola albatC paneua in palludos castris v. go do is liso et et delli Scotti extra Portam Nouam P ι sanam

SEARCH

MENU NAVIGATION