Animaduersiones, siue obseruationes in libros de historia, et de causis plantarum. Theophrasti per Dominicum Vignam ... factae, & obseruatae circa arbores, frutices, subfrutices, stirpes, plantas, & herbas, quibus omnibus difficile nomen sit, & ad no

발행: 1625년

분량: 187페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

121쪽

LIb notis est eadem planta, ae Rosmarinum a Theodoro Gaza interpretiatum . teste Carsalpino lib. . de plantis cap q. ubi dicit etiam, quod Libanotis fertilis est Leuisticum uulgo appellatum. Iba notis sterilis ab aliquibn putatur esse illa species Aster Atarici quivulgo Incensaria, oeatura Caesalpino librii. de platis cap. ga habet enim radices odoratas ad instar Thuris, vulgo 'ino censo vocati, quia incendatur,in ardeat; Thus autem dictum fuit a Paratuthio quod est sacrifico, ut in verbo Thus abunde diximus. Ibanotos , siue Libanos. Vide in verbo Thus.

L Ibyca , siue populus cibνea plinii vide in verbo Crata gur. LIchen, idem est ac Epatica , siae Fegatella vulgaris , ut in vet-boityon marinum dictum est. LIgnum Aloe. Vide in verbo Agalloechum Ignum Palum. Vide in verbo Gualacum. I lanum Putridum. Vide in verbo Phyllita mas ἰIgnum Sanctum . Vide in verbo Guaiacum Igusticum si est idem eum Ligustico Dioscoridis ex Dodonae,

est Siler Montanum officinarum, siue seseli Malalliense Dioia scoridis ex Mattheolo Senensi. at ex Cet salpino lib. de plantis cap. 46. verum Ligusticum est illa planta, quae Oriens in Alpibus Liguriae vulgo vocatur Imperatoria ob suas admirandas virtutes.

Ilae Mattheoli. Vide in verbo ostrii, siue ostrys. Ilium convallium vide in verbo Desiderium , allium ver

nate.

Ilium inter spinas. videia verbo volae tum

122쪽

LIlium marinum Dioscoridis est idem ac Elium Theophrasti, ct a Cesalpino lib. io de plantis cap. I. putatur est. Narcissus

Marinus.

I Ilium purparcum . Vide in Verbo Consecratia . LIlium Theophrasti a Caesalpino lib. I de plantis cap. s. pu

tatur esse Narcissus Autumnalis vulgaris, qui de Mente eptebris primum emittit florem Luteum , deinde Marcescente flore folia exeunt; de quo in verbo Lirium aliqua dixtinus. LIlium vernale Theophrasti ita a Ioanne Pona creditum in Deiacriptione Montis Bald sol a ruata est e Lilium Conuallia hoc est ut puto iliuΩLetto, dicitq; et edi a Fuchis esse Colchico in non Laethale. Inanaeson, Limnaeum est Centaurium minus. ut in verbo Ceni

taurium patet.

LI modorum. ex eodem Theophrastocli f. de Hist plant cap.

22. est planta, quae Foea alia gr cam interiari pio tinus radici innascens.

1 ii nonium. Vide in verbo Fremit genas L Inguae is, si ire uis tingua est folliculus, in quo contine

tur semen Fraxini.

Ingi a Ceruina, a Theodoro Gaza ita interpraelata,est eadem ac Scolo penditum, de quo tuo loco actum est. I Ingua Pagana Vide in verbo Laurus Alexandrina Ino renista est Genista vulearis dicta inestra , ex qua tanquae Lino fiunt Linteamina , vulgo dicta panni di Lino, Mu-e ribundantissimo, ac Elegantal simo Serenissimi Magni Ducis Etruria Pisis Collocato , vulgoq; dictoria Galleria det tardino de Semplicii di Pisa . Reperiuntur aliqua inteamina vulgo Oua uiolini dicta, ex Genista conflata. Vel fit san melius est illa planta

123쪽

planta vulgaris apud insectores siue inctores vocata accellina, vel inest rella, quia profert Baccas paruas ac depressas ad instar Genistae, respectu Genistiverae, quia est paruula, Gm est rella vocatur, ut notum est talis plantula profert folia eadem, ac Linum Vulgare doliturq; illius maxima copia sponte, loco extra Pisas vocato in Contano qua fit iter versus Collem Salvet tuna dictunari tempore aestiuo venundatur infectoribus δε est apud iplos in tu adae lorem auteum efnciendum .4

ariterni Anguillarat . Vide in .verbo Celastrusia I in te inum aliquorum estJlatrum vulgares siuer' lica TheophL Inum . est planta nota, ex qua sunt aria Linteamin: genera.

L p rea, est ea dena accolute vessicaria ut luo loco dictum est quiritia. Videan uerbo Scythica Radix.

Itium est Colchicum.Luteum Latinorum , siue ephemerum noΚvenenatum Dioscoridis , vel Narcissus Autumnalis ex Lobellio lib. stirpium H duertaria Noua cap. de Colchico oc Caesalpinus lib. 1 de plantis cap. 22. videtur asserere Lirium esse , ac vocari posse omnes ipecies Narcissi.

I Olium ex Caesalpino lib. q. de planiis cap. 9. est idem ac Acima Theophrasti . vulgo autem it Gioglio dicitur. Lolium vernum forsan erit idem eum iotio sylvestri, Italice Gioglio saluatico vocato a I s iarboris fructus a Caesalpino lib. 2.deplantis cap. vltim putatur esse Dios pγron Theophrasia, ut in verbo Diospyron dictu est Lotus Gerbor. Italice Bagoaeauro, siue Perlaromapud Lobellium lib. obseruationum cap. de Gua iaco putatur vera Otus

Theophrasti esse Guaiacum grauinum a Cassalpino lib. a. de

124쪽

plantis ea p. a. pittatur esse Celtis, de qua vide in uerbo Celtis, ubῖ aliqua scitu digna dicere conati sumus η tu AEgyntia. ex Caesa spino lib. I de plantis cap. s. uidetur

reduci ad Genus Nymphis siue Ne nutaris; cuius radix rotunda est, cotonei malo ampletudine Cortice nigro quali nux Castanea tegitur&Corsium appellatur rac optime describitur ac figuratur apud Authorem Hist plant. lib. s. cap. 39. ex Codice Caesareo.

Lotus herba, sertanest idem ac Me Frugum eiusdem Theophrasti, de quo in uerbo Me Frugum . nisi dicamus esse idem ae Melilotum uulgare, hoc est Trifolium stlore Luteo odo at , quo hodie utuntur Hromatari,ad menta, fue emplastra cofici&a.

Lotus secundus Pol1bij. Vide in uerbo Crataegus. LVcciola . Vide ophioglossi, siue ophioglossum, copiosus

in uerbo. Herba Lucciola.

LVcernula, a Theodoro Gaza ita interpritata . redueitur a

Caesalpmo lib. 6 deplantis cap. qq. ad Lychni dein Coronariam recentiorum, ita dictam quia ualeat ad elichinia iuugo Luci gnoli conficienda in Lucernis est enim tota planta romenis rosa. hoc est Lanugitiosa siue pilosa, ut est Gompium, siue om-

bax,& uulgo la Bambagia, quς est in usu proe lychiniis. LV pinus, nisi esset tam notus a nobis obseruaretur. Lychnis Coronaria vide in uerbo Iouis flos is uerbi, Lueernula I Ichnis sylvestris rubello flore Lobeliij. Vide in uerbo Hesperis. Laetum Vide in verbo Apharca. Laenitis Apulei. Vide in uerbo Lanaria L nospartum, est idem ac Linogenista. de qua uide supra, talem opinionem sectatus fuit sal pluus lib. . de olantis cap. 34. Madonii

125쪽

Adonia est Radix mpheae, seu enupharis ex eodem Theophi asto lib. s. de Hist. plant cap. 13,

MAgidari .est quid tenerius Laserpitio, ac minus vehemens sac sine succo in ita differt a Laterpitio, adeo ut Si licet hiemeam proferre sententiam, dicerena illam Angelicam Campestrem quae a recentioribus dicitur Podagraria, quia conferat ad Podagras de est Angelica Loeis humectis ae circa foueas oriens , sit vera H sidaris

Aiorana est Helenium Theophrasti siue Persa Gentile dictavi in verbo Helenium. MAlinalbilla, siue Malinathalle putatura Caesalpino lib. .do plantis cap. 63. esse Trasi vulgo appellatum in Agro Ver nens , sunt Radiculae dulces ei pero oliuari similes. sed Candidae, tolles, ac dulces quas Elzolas Terrestres aliqui vocant eandem pinionem habuit Fabius Columna in suo Libro plantarum Aliquot Historia cap. de agyptiorum Malina thalle Theophrasti , ubi quoq; asterit Malinathalli esse nomen Graecum, quod apud Latinos significat valde regerminare, unde Radices talia plantae tot sunt , ut una videatur Germinare aliam, quia sunt Dulces hinc factum est a vulgo Doleolini, siue Dolciulini appellentur.

Ala Punica . sunt eadem ae Granata, seu Melagrant,velu lingrani vulgo Tocata.

M tua ,sq; dubio apud Theophrastum est illa nostra Arborea fiue -rborescens dicta, ut optime notat Caesalpinus lib. et de plantis cap. Io. Mo tua vero sylvestris eiusdem Theophrasti est Hibilium Gazae siue Maluauiscus,qui vulgo satucolo vocatur,& Althaea

alio nomine vocatur.

MAlum Terrae ita a Theodoro saeta in taerpretatum , est idens ac Tuber tetrae & est Cycla minus recorum, Latinoru, ac Pamporcinus vulgarium sue inrthanita Arabum& praecipua Mesues in Libro de Simplicibus in quibus est venenositas cap. de Atth

126쪽

.grthan ita, ut optime notat Caeselpinus lib. s. de plantis cap. 3 ex quo fit unguentum de Amnita quod in pueris prouocat vomitum ti imponatur supra stomachum si vero supra intestina aluum Lu-hricam facit, hoc est corpus mouet. alus. tam arbor, quam fructus notissima sunt,&hodie ipsa LV rum mulit ac fere infiniret unt species,in vulgo Meli dicunis arbores, Mele Fructus. MAlus Medica, Malus Persca apud Theophrastum sunt unum idem ex opinione Caesalpini lib. . de plantis cap. s. ait Citrus vulgo Cedro dicta, sic putauit Aloysius ne uillara Pa- rori, cap. de Citris. 'Alus Punica est Malum Granatum, vulgo Melagrano, siue Melingrano dictuna.

Alus verna quia sorsan in vere primo loco Maturescat Mandragor . Si solum Legamus ea verba, quae protulit de ipsa Theophrastus in lib. s. de Hist. plant capa dum dixit quod Nandragora Constat Caule proximiori ferulae, fructus peculiaris, quod niger, racematus , vinosusq; apore sentiatur, utiq; Fatemur una cum C salpino lib. q. de plantis cap. x I. esse Gelieminum Drum, nuperrime visum in viridariis, quod vocatur vuleo et so-mino di pagna, siue Marauiglias de Pera , cuius variae species hodie reperiuntur, nam in eadem planta aliquando visum est flores esse albos, rubros, Luteos,&diuersicolores, qui per solem clausi manent, ante solem in mane, post solem de sero . in tota nocte nent aperti, patuli, videmurq; esse facti ad similitudinem

R. amponae.

profert idem Theophrastus

absq; dubio conamur dicere esse Mandragoram vulgarem, ud pro

sum ne dicam falsissimum dicitur nempe ipsam ortum habuisse a semine humano,&idcirco eius radices effigiem humanam res 'ntes seu ut melius dicam sexum Masculinum uel foemininum pro viralς scircuLat priua Scalpello Agrte sotificiunt, adbo ut

127쪽

ralem opinionem vanam probent. Non me Latet lo3sum Anguillarim Parere auinto de simplicibus cap. de Mand agor asserere Mandragoram Theophrasti, esse illam herbam quiHesba Bella donna, ab aliis Faba in uersa, Maballis Sol atrum maius vocatur. Tandem hoc etiam de Mandragora obseruatu dignum esse putaui, nempe Caesalpinum nostrumlib , de plant cap. et . de duobus generibus nouis Mandragorgia Horto Sisano virescentibus mentionem facere flore purpureo constantibus, quorum primum folio constat Hirsuto ut anchusa,floree circa brumam fructum nunquam perficit. alterum ex Sicilia ad uectum est soliis Lactucae Germinat &loret circa aequinoctium Autumni, ut de Mense Nouembris videri potest in viridario Pisano in Spalto siue Uadro vocato de venenis.

J 1 Axifica' rbi, est eadem ac Phyllum, de quo suo Loc,

Mariscus Genus est Iunci ex Theophrasto lib. 4 de Historiἀplant. cap. 3. ab Author Hist plant. lib., capra Iuncus Latus hoe est Lati Folius vocatur , MArittimum Granum a Caesalpino lib., de plantis eap. s. ducitur esse is malus Marittimus, qui a Dioscoride Paralion

Armoraria herba n se, quare vide in verbo Ucanthuc&est Branc ursina vulgaris.

MArrubium. eum sit descriptum duorum generum a Theophrasto Caesalpinus lib. xi de plantis cap 3 putauit primum genus Marrubii ipsius Theophrasti esse Cardiacam vulgarem . quae in Ruderibus nascitur. Secundum vero esse Marrubium vulgaro omnibus notum, suoq; proprio nomine vocatum, ut dicit idem Caesalpinus libro citato, sed in cap. a G. sperum est folium Laserpitii.

128쪽

MAtrisylaa. Vide in verbo Centeria ita a Caesalpino Iib. s. deplami cap. 3- dicta MEdie berba. ex Caesalpino lib. s. de planti eap. 2o dicitur seri in Hispania scolai gratia, Alfaliam ab ipsi, Hispanis vocari corrupto vocabulo Arabico AEliasa ac sic testatur Author Hist. plant. lib. sap,c'. quo loco tres Medicas cescribit atq; depingit, nam satiuam&duas sylvestres, in lib. xi. cap. 3. depingit quartam, quae ab iplo vocatur Medica sylvestris altera Lunata. MEi mpyron , sue uelam pyrum . est Triticum Uaecinam Cordi, de Dodonti, siue Alopecuros Plinii ex vo bellio lib. Birnium Aduersaria Noua ea de Melampyro, At ex Caesalpino lib. de plantis cap. 3ς. est illa herba, quae Guada rella vulgo vocatur ab infectoribus. Author Hist. plant. lib. x. cap r.ex opinione aliquorum asserit Melampyrum esse idemiae Lituo sperniam Nigrin Dalechampii. MElampodia in Ellebori species est ex eodem Theophrastoli f. demist plantarum cap. I. qu a Caelalpino Libron de planti eap. 18. putatur esse Ellcborum nigrum. Elaneranim, siue Melaneranis ex Caesalpino lib. q. deplaam iis cap. 6o est ille Iuncus, qui semen nigrum proicit .

Melimhium. Vide in verbo Nigella

Eleghetin. Vide in verbo Cardamomum ζ Μεl frugum . dubitatiue proponitura Matthlad iobe tibia

obseruationum, an sit Lotus hortorum odora, vel Trifoliuin palinum Dioscoridis, Fuch si perperam , vel totus Satina, siue Trifolium odoratum alterum Dodonaei, vel xotus sylvestris An uiliarae, Mattheoli. Et Cisalpinus lib. 6 de plantis eam. 7. disesse Lotum 6 luestrem, quae vulgo Trifuli,4 corrupto vocabulo ripuli vocatur,' ego existimarem potius esse vocem corruptam a Trifolio esseq; dicerem illud Trifolium Fruticosum flore Luteo .dorato sed acuto nascens locis campestribus circum uicinis Pisas,

storei destituatur odis a Reueteaia Fratribus Iesuatis, uu

129쪽

llodi Salamirotam vocatis, di inter aquas odoratas, scdaculsis po-

MElia, est Fraxinus montana dicta orni, siue orniello ex opi

niane nostra

MElica, est aggia vulgaris, ex Caesalpino lib. . de plantis

cap.

Eli Iotum Dioscoridis Plinii ex Casalpino limia depla tis cap. ia. Vide in vel bo Costus Elinem vocari a Theophrasto Panicum agetit Carsalpinus lib. 4 de plantis cap. a.

Elothron. est Bryonia sue Vitis aAlbanioscoridis, quae a recentioribus Herbariis Cucurbita a luestris,in vulgo Tucca saluatica vocatur, quia eius folia habeant similitudinem cum foliis cucurbitae vulgaris quae vulgo Zucca vocatur Excellentissimus Baldelius Baldellius Cortonensis, qui publice Pisis ab anno Domini is a. usq; ad totum annum 396. Simplicia Medicinae professus sui t9 putabat, ut audire potui a uisiade dignis, talem Bryoniam esse Mechoacan Italicum, & iure optimo, nam si quis accipiat Frustula Meehoacan veri videbit esse eadem in colore, sapor ac fere figura cum frustulis Bryoni , solum autem variant inter se, Ita ad hoc ut nostra Bryonia possit soluere, mouere corpus sicut acit verum &electum Mechoacan, debet exhiberi, accipi ad quantitatem trium, vel quatuor Drachmarum quod non euenit in Mechoacan cuius ad summum duas damus Drachmas, ut omnes Mediei Practicantes Excellentissimi sciunt, 'uius rei causa forsaast, ut puto, quia Mechoaean verum Locis calidioribus ac sectoribus oriatur, quam faciat nostra Bryonia . Et sicuti apud Aromatagios nostros reperitur Mechoacan Album,&nigrum, ita etiam in Montibus Pisanis praecipue in valle nobili Agnanensi vulgo dicta nano; quo loci manent Admodum Reuerendi Monachi liuerant, sed in maxima quantitate circa se pes circumuicinas Ecclesiae vulgo vocatae La Pleue positae in Valle Calcens, reperitur Rryonia alba,& Nigra differentes quoad Radices, quo ad folia differunt etiam lateris nam Alba,solia cucurbitae emitti Nigra vero, folia

130쪽

. t ac sa perae, sed non spinosa baee Nigrani fallor est verznax elothriam a Theophrasto descripti m lib. 3 de Hist plant cap. is cum non solum habeat folia milacis, sed etiam fructus Sim L cs mi Laci Elotton . est Amara Dulcis, sue Circe Dodonti, siue Cyclam in os altera Plinii , Sili quasi rum Guilland ni Viris sylvestris Mattheoli &Solanum Ligno sum ex Lobellio lib. stirpium Aduertaria Noua cap. de Amara Dulcis sic putauit Ioannes Ponain Descriptione Montis Baldi fol. λέ mecylon est idem ac Albutus, vulgo L 'Alba tro, quo ormin tu illi fructus rubicundi rotundi Dulces, vulgo Alba trasve Arbatrelle dictet ex Caesalpino lib. 3. de planti cap. s. de ut hore Hist plant. lib. 2.cap. 3RI En ianthe palustris. Dubitatiue proponiturato bellio lib. ob Rp d Trifolio Paludo si an si Trifolium Pa ludo sum, an ne sopyrum Dioscoridis, vel Trifolium palustre Cordi, de Dodonaei. Viri Encnor . cum solum a Theophrasto lib.q. de Hist plant. cap.

XI. dicatur Ipsa motam in Lacu Orchomenio, difficile asser re possimilis quaenam existat. nisi dicamus esse Catiliam Poetarum uigorio Rancio vocatam quae singulis Mensibus crescii, imo temper lorida inuenitur, unde Calcndula etiam vocatur ut in ver-

vocalendula dictum est. Stat . Variae eius species , omnibus notae, de quibus alicua

dixtarii sui verbo Sisymbrium.

ΛΓῆ t strum Notiissimum est lisse pili gr*ς , Mentha Saracenica. Vide in verbo Costus. M E pili humiles sunt ilia plantae quae vulgo Bagolae , sue Baco

10 vocantur inalpibus quasi acculi, hoc est Barit par ut sunt enim Fructus dulces iubacidi patuis uis simile, 'ma ut tale nigra duasq; pccre nobi demonstrant Alpini, ut optime notat

SEARCH

MENU NAVIGATION