장음표시 사용
91쪽
I ICO ius. Adeo vario Modo describitur ab Herbariis, ut quilibet
esuthor suum Costum diuersum ab alio demonstret , sed vi de copiosius apud Lo bellium libro stirpium Aduersati a Noua cap. de Costo. Hoc autem mihi silentio inuolui: re non placuit, quod de Herba vulgari apud nos vocata Herba Sancta M. ita dicunt multi Recentiores Herbari nempe ipsam vocari posse Costum Hortentem, quia sit rimara, ut uoluit illa uulgata opinio , quod reperiat ut Co -ltus Dulcis, e marias, Mattheolus yenensis lib. . supra Diosc. cap. 37. Mentham Graecam uocat, siue saracenicam quia apud retcos uel saracenos sit frequens Dodonaeus ex Auth Hiit plant. lib. s. cap. Balsamitam uocat quia forsan Balsami odorem pra se fera tr Deniq; Carsalpinus lib. 2. de plantis cap. r. reducit illam Melilotum tum io coridis tum Plinii Gesmatus Lusitanus lib. 1. supra Dioscoridem enarratione is dicit a Graecis Pseudocoston uocari hoc est Latine Costum Falsum a quibusdam in Etruria dicitur Saluia Romana, ab aliis Lassulata. CRacca Maior, est idem aes racum, uel icta sylvestris Lo- bellii. Ranium . ita legit Caesalpinus lib. 6. de plantis cap. 39. est illud genus fungi, quod oritur sine radic &Fezicae a Plinio uocantur lib. 19 cap. 3. a nostris hodie uet dicuntur, forsan ut puto quia quando sunt corruptiς intus, si digitis frangantur, foetidum flatum siue crepitum foetentem emittant, unde postmodum uulgo Vescie dicuntur, quae elixa cum iure adiecto calamento, siue uulgo Niepitella conam eduntur, & a Fabio Columna in sua Ecfra si minus cognitarum,&Rariorum stirpium cap. 16 I. Lupi crepitus uocantur, unde etiam hodie ab aliquibus sunt uocat et vesci di Lupo.
CRat gus dubitatiue proponitur a Tobellioni obseruationum
cap. de Ita iube Arabum, quod sit Zizypha Graeco tum Paliurus Aphricanus Theophrasti, totus ecundus Polybii. uulgo ii Zizolo, si uel e Giuggiole. Ex opinione quorunda a putatur esse populus Libyca , sueti by callinii, qtalorum Populo Moulana, ut apud Ic bellium libro citato cap. de Populo Libyca Ex opmione Anguillar putatur esse Sorbus Torminalis, linii, se refert loco citato Lo bellius cap. de Sorbo Torminali,4 talem opinionem
92쪽
nioncm quoq; habuit Carsalpinus lib. 3. de plantis cap. 6st siue ut tinio, licet dicat. Videri. Ra cum . ex Caesalpino lib. . de plantis cap putatur esset y tropiper, siue piper aquaticum ue perscaria minor, hoc est illa perscaria, quae ad saporem calefacit, is rit Linguam, quaeq; per sicaria urens a Recentioribus Herbariis uocatur , culus maxima quantitas reperit ut in Foueis agrorum circa Pisas, praecipia qua sit itera portu Lucensi uersus Ecclesiam Diui La ZZari CRepis est illa planta Terra crepulus dictus ex Caesalpino libi 3 de platas cap. I . bod e Pisis vocatur Latii Crep)li, oritur in Montibus Diui Iuliani supra aliae a Pisana, sic in Montibus ua-n v ccchia ni transal Umen Serchio uocatum, e quibus locis desertur ad nos, emulatq; ro in sala lucio cum alitis Herbis Montanis. CRocos si ita legitur ali ad Theophrastum est Auc mi ex Theodoro Gaeta , ut notat Caesalpinus libra de Plantis cap. 7 scd melius Bronaos putat a salpinus 9 est legendum. I cras . notas duibus est, uulgo Zaifranomo mellico uocatus Rus Galli Ap ilei vide in uerbo Canaria vciofrra . Si licet hic meam proferre sententiam, ex uerbis quae profert Theophrastus lib- de Hii plant cap. a. elicere facile possem illam pa nam quae est in viridario 2 ilano in Areola Plantarum cne natarum circa Sepem esse ueram Cucio fera Theophrasti, ipsa enimuere habet similitudine in cum Palma anus, folia enim ipsius sunt lata ad instar Manus Hominis apertae Sed tamen meliori iud cio, ac ueriori Centura hanc meam opinionem derelinquo sucumer Vide in uerbo Sicola. Vcumis lininus .c iidem accucumis si questris, ut infra di
93쪽
v curis sylaestris, idea est ac Cue uinis Asininus ex Lobellio lib. stirpiu duet saria Noua c. decucumere sylventri vulgo Co
mero Asinino. Cuius maximam trantitatem re ordo me vidi se in ponestionibus d modus Reuerendorum Fratrum Vocatorum Certosini loco dicto a Montecchio quando Artem Medicam pro Grebar Vico Pisano, Valle Butens , Blentinae, A Caicina . Cucurbita nota est vulgo Tucca Vocata, Cucurbita amara, Cucurbita sylvestris,est e loquintia ossi icinarum,de qua vide in vel bo Fel Tertae C Vmnium vulgo notum,&Comino vocatum. Cupressius Arbor notiissimi, 'ulgo Ciptesio dicta C scuta vide piol: in verbo adyta , . CV scuta. vide in verbo ruat ga &oroba acha. Yanus ea Ploralisus vulgi. Vide in verbo Struthium Glaminus. Vide in uerbo Malum Terrae, vel Tuber Terri. CY nepa. za Legit Caesalpinus lib . de plantis cap. I.&ese ps ilium pd Dioscoridem, quod ad recetioribus Pulicaria Ucatur, ex cuius semine fit illud Loch Psylli ruulgatissimum ad tuscsim sedandisi, de Theodorus Gaza modo Oculii Canis venit, modo Canariam. Vide in uerbo Canaria.
Υparissus, est adem a Cupressus. 2 pirus ex Carsalpino lib. 4 Dilantis ea sta ita interpraeta tatur, quem Theodorus Gaza Gladio tu vertit;&estilla plataquga Senesibus Monacia cie dicitur, sorsan quia eius flos videatur factus ad imitatione Moni alio quae erili circa caput 6c collu neeamina tenuia, Muideri uerbo Ensis Radix: in uerbo Gladiolus Tli us est rate norus.&sidat it Cyaisu secundus apud Theophrastum, ut uoluit obellius lib. obseruationum cap.
94쪽
de a agyri, ex opinione Guillandini est ille frutex , qui uocatur
Anapyris nainus sueten , uel laburnum siue Linua M/tis secundus Mattheoli, a Hebenus secundus Theophrasti, vel Faba in uersa Cordi. Hoc autem obseruaui in AEnt qua Valle Butensi, loco dicto aButi supra locum vocatum in Castello. bi est Flumen paruulum dictum linio, pracipue ubi sunt Posii mones per Illusirma Excellentissimi D. Petri Tota in ij, Patricii Pisani. I. V. D. 8 Annonae Pisanae Vrbis Praefecti Diligentissimi, cui a Nostris Celsitudinibus Serentissimis multa negocia maximi pondcris commisi sunt, honestatoq; stipendio illa Gubernat. 9 Hoc inquam obseruaui tali loco adesse , dc reperiri verum de Germanum Cyilium primum Cisana paucis visum. Qio loco obseruaui etiam multas alias platas Iuline rimas tum supra dictas tum infervis dicendas .
. migella vide in uerbo Nigella D Aphne est Laurus Latinorum, vulgo re loro, siue Urbaco D Aphne agria est Laurus Sylvestris, sue Laurus inus, vel
lagro, vel Lentaggine uulgi, uel Laurus perpetuo virens ut dicit, ut hor Historiopiant libri. cap. εῖ. D Ardana Apulei,est eadem ac Bardaia vulgatium, siue appa&ortum habet uel a Dardano quodam Mago a quo Dardani artes agi cs, uel a Regione Dardania ubi est Vrbs Dardana hoc est Troia fundata Dardano filio Electrς ac Iouis,quo loci oritur talis plantae maxima copia. DAucum Theophrasti, Theodoro aeta vertitur Pastinacacvt notat Caesalpinus lib. 7. de plantis cap. o. cst Carora Vulgaris ex eodem Caesalpino.
D Endrolibanon est vulgo i 'incenso, ut in uerbo Thus dixi
DEn Leonis, est idem ac Taraxaeum. vulto Piscia letto de quo in uerbo Aphaca genus oleram.
95쪽
gia Reeent; orum aut Columbina sue Leonto stomi es neri, siue Leo Helba Dodonaei, ex Lobellio libro stirpium Adverse ria Noua cap. de Aquilina At Caesalpinus libro x de plant capputauit esse illam speciem Bulbi Sylvestris, seu C pi Cas in q, aut e snguinae, quae Flosculos albos producit , de Oriens in palia tribus floret state. Aliqui ex Recentioribus herbariis putarunt esse illi: Conuallia quod uulgo Mughetis uocatur; licitur ante lilium conuarilium quia in Conua libus umbros sponte nascatur, ex intimis . plant. lib. I, cap. 26 c ego puto quod vocetur Mughetto forsan corrupto vocabulo a Mus helio quia habeat odorem Mulci, sed sit
Muscus partuis, rectera tamen est nomet corruptum nonii ne Callico Muguet uocato,
D Ictamum, sepiaecipue cretense, Hodie notum est apud Are matarios, dei Insula Creta. destini apud nos Igi iis Veneris . Vide in uerbo Nymphaea..DIos Anthos hoc est Garyophyllus Sylvestris ut in uerbe Iouis Flos dictum est. D Io pyron putatur esse toti Arboris fructus a Caesalpino lib. 2. de plantis cap. vltimo in fine quasi dicat ouis Triticum non Iouis Flammam , ut Thedotus Gaza vertit. ab Auth Hist. plant ii 3. cap. i. Dio Tyros uocatur etiam Faba Graeca, siue Pseudoloius Mattheo lib.
Ipsacus uide in Verbo Spina Dipsas..DIsciplina Fratrum, est eadem,ac Alimus. de qua vide in uerbi
Disciplina vulgatis est Amarathi species ut in uerbo FlamiFlos Dolatilia Ligna sunt illet Arbores, siue Frutices, ex quibus oriuntur ramulissea iles &apti ad circulos Lig eos emciendos pro dolijs, vulgoq; Cerchida Botte dicuntur.
96쪽
Ra concea Dracontium sunt, turtur cidem ac Tri ac uia cultus si est idem eum Dracunculo Plim; est Ia lavita, que Anguina Aquatica uocatur a robe Ilio lib. stirpium Aduersaria noua cap. proprio Ex Mente uero Caesalpini lib. da plant cap. r. est dracontium siue Dracone ea uel Serpentaria
Raganti vide in uerbo Tragacantha. Rupet oleae, sunt illa oleae, vitri ulgi liu , qui indipitant nigresceret te iξe Caesalpinoleb et de plantis. cap. S. DRypis ponitur planta pinota qua reperitur m Abrutio ab Aloysio Anquillara lib. de simplicibus parere 3 de Drypi. Guillandino putatur esse Trago Mattheoli, ut refert obellius lib. stirpium Aduersari cap. de rago a quibusdam putatur es se ElIngium mari tram, di an Acanos Plini ex Lobellio lib. o eres nationum cap. de Eryngio marino.
DVlcis da, ut non ulli legunt, eadem est ae Casta apud Theodor una Garam, Mut notat Caesalpinus lib. Is de plantis cap. 36. eat Petonia vulgaris Vlcis Radix . vide in terbo Sc ithica radix. EBenus, siue Hebenum, siue Xyloaloes ossicinarum est vobes Ito lib. Obseruationurn cap. de Ebeno, vulgo Fbano dicituro non autem intelligo Xyloaloes, hoc est lignum gallochum si lignum aloe, de quo vide in verbo Agallocchum EB ursossile Theophrasti, a Caesalpino lib. s. de plantia ear as reducitur ad Grallium albiimissicinarum. Chilio passesneri, vide in uerbo Rhultum. Laterii tiri est succus Cucamerit. sinini ,ut in verbo Sic , Silaestris.
97쪽
Latine Dodonaei vide in verbo Lappago. Lelia pliacon est species salutar, praecipue Salari domestica, sic videtur concludere Caesa Ipi in lib. I i de platriis cap. sELeo et in si est idem, ac Palud apium quid ertit Theodorus Gaza, est Casalpino lib. 7. de plairiis cap. 3 9 vi Cresci-- Qte Herba Cannella vulgariu , ita dicta ut puto, qia iacito crescat in aquis.&eius Catiles , siue trunci sint concaui, intus vacui, ut est Cannella vulgaris Arumatariorum, es ut est se cundo parua se vulgi Caune ita dicta.
Ex ioth Ion idem est aes furelia, siue aureus fios vulgo Ti. gnamica, dela avide in verbo ruri a telia , quo loci aetbymolo giam igna naicet intelligere podexis.. Liam .estidena aclilium Marinum Dioscoridis,' and 'talpano lib. X. de plantis. c: p. I. putatur esse Narcissus Marinus E Lymon. vocari P nicum a Theophrasto asserit Caesalpinus lib. . de planti cap. 32. LIebotina, siue Elleborine, Hellebori ne est eadem, ac epi- pactis a Dioscoride descripta, ex Caelalpino lib. s de plantis. Cap. 3 ELIebo rus Ferul Meus, ita a Matthiade Lobet, lib. stirpium Obseruatione cap. de Cosiligine Matth: Theophrasto attributus est Consiligo Mattheoli, de qua vide in suo proprio loco. Elleborus, est idem ac vetauum. estq; fama notissima, si deesse sto nigro intelligamus. Ndiuia vulgaris, vide in uerbo Porcellia,
ENc radix est eadem planta, ac Gladiolus Latinorum, suexiis
Dion Graecorum,& Monacucci ea nonnulis Etruscis, maxima a Senens bus vocatur quidam Pugione vorant ex Caesalpino lib.
98쪽
Iἰ thusicum inter olera reponitur Theoph. lib. . Historia υ plantarum, cap. p. sed quodnam sit tale olus apud nos hodie, adhuc apud nen inem inuenire potui. V Patica, siue regatella vulgaris vide in uerbo Tryoniar Inu. Ephemerum a Caesarem dono Bononies in suo libro scato Spars Senteti et Theophrasti. reducitur ad Acon usi,Sed meliusEPhemerum videtur a Cars alpino lib. X. de planti I cap. a putari quod is ill solidus Bulbus, qui vulgo Hermo dactylusa' pellaturia recenta ocibus Herbarijs. Ephemerum non venenatum vide in uerbo Lirium. pinae lis itide in uerbo Arbutus, E Pimenidium, ira legitur a Caesalpino lib. x. de plastis cap. xl&est Balbus, qui hodiem ter species oly a Recentioribus
EPimetrum s est idem eum Epimetro Plinii erit Epimedium ex Lobellio lib. stirpiu auersaria Noua cap. de Epimeto. IE Pi pactis ea lcm est, ac Ellebor in sue Ellebor ine.
Era pium. ut taciti Theodotus Gaza, siue equinum pium, est idem, ac Hippo seli non , siue olusa trum at in ora vulgo Macerone dictum, forsan corrupto uocabulo Macedonico Petroselino, quia erus loco liquando acceptum est, sic refert Caesa in fraus h 7..de Plantis cap. 3. vide in uerbo Hippo se lino n. I. infestris Radix Quaenam sit non est facile asserere, cum Theo purastus lib. 9. de Hist plant. cap. s. dicat ipsa medera posse Vlceribus, sam quoq: ec tu sucre si in ore detin catur, ut etiam Scithica, Γ qui foenicii Ium a Theodoro Gaeta interpriptarum, a Caesa pino lib. 7 deplantis cap. 9. inter pratai ut Hippomarathrum, quasi sit foeniculum foliis maioribus. Equi-
99쪽
Qinum Apium, vide Equa pium obseruatio citu digna, me ua
Ela istia n, si a Caudaeqnina vide in uerbo Hipparis, ubi est
E Rebinthon est Cicer latinorum. vnsgo Ceci Caesalpinus libro sexto de plantis Cap. II. EResti danun dubitati ire putat i a Matthiade Lobet, ac Petro Pea lib. stirplum Aduersaria Noua captae Numularii esse Ce: , timorbia, siue Numularia ita Ioannes Pona in de criptione Motis Baldi ni et ubi a id escitando Caesalpitium . ni ipso vocatana fuls se Bortissan: ut vid te est lib. 6He plantis cap 5. est illa Luna- ria specus tantopere laudat: , quaesita a Chim istis adfirmanduin α congelandia Mercurium, hoc est Argentum vivum estq; Hi rudi. naria, Serpentaria ulli. Hist plantarii lib. si apA . Hi rudi astria quia haereat terret suis Geniculatis radicibus sicut Hirudines uti, Serpentaria vero quia Serprntes curent sua vulnera tali herba.
Reuthedanum, atatur esse Rubi Tinctorum, ab Authore Hist. plantarum lib. 9 cap qq. Rica. est Frutex Notissimus Scoparia vocatus. ERuanga a Theodoro aeta interpratata, putatur a Caesalpinos b. 8 de plantis Cap. i. esse Cuicut vulgaris, quae cum Lino conuoluta nascitur; unde Aromatarii solent dicere Cuscuta supertinum, epithymum super Thymum, de qua vide Copiosius in uerbo Cadytas.
Ruea planta 'nota Italice Rachelia vocata. ERuilium ita Theodorus Gara vertit sed Caesalpinus lib. 6 deplantis cap. 6. verti ochros, siue ochrum,estq; Eruilium, quod
vulgo Rubilium vocant, Pistolusq; Sylvestris dici potest. Enuum quod verta Theodorus Gaza, ab aliis robus dicitur uulssu Moclii in Etruria Rucatur Get salpinus lib. 6 depla
100쪽
Rygeroni: coridis, vide in uerbo renec so
πγnglia in et vi Theophrasto lib. primo de Hist plant cap96. Sole in dicatur ipsum foliis Aculeatis constare, ut Acan mnosi offulnus dicere Theophrastuti intellige te de ringi Montano , campestri ; Marictimo, que omnia copiose nascuntur apud nos, uti rq vulgaris notitiae, solun ὶq; adnotabo cum Caesal io lib. 13. de plantis capri Eryngjum montanum in admirabili Monte delia vernia dicto uocari Spira Sancti Francisci, tanquanasse, etiam ferri in Do mos eoram qui ea loca visitant. En ysimiam, est idem ac Trionum a Theodoro aga intenaria tum, a Carpalpino lib. . de plantis cap. a reducitur dubi-eatiue ad Bliti speciem, praecipue ad Plitum Tubero sta, quod nos Eo die vocamus t ictu lonerosis con radice di Rapa efficit enjm Radicem rubicundam Tuberosam ad instar Rapi. Schinos idem est a Iuncus vulgaris. .Eschinosarcinat eos.vide Iuncus odoratus GSculus a Theodoro Gara inter praelatus est uulgata arbor dicti.
argno ex Aloysio Anguillara parere quarto cap. de Arbo ribus Glandiscris, Γ vhoicum. est castaneae fructus crusta, siue spinoso Cortice ob de us Caesalpinus lib. a. deplamis cap. q. EVO mu . iuratur a Trago esse idcna, ac Carpinus eiusdem Theophrasti, de est arbor vocata talice Fusano sue usas, ne, eandem quoq; opinionem habuit Caesalp. lib. 4 de illat. cap. o. FAba, Planta annua notissima , quae est commestibilis, quaeq; iritu in siliquis ci collac celli dictis. FAb J Jyptra est Colocasiia, siue grum Ap)ptium obellislibstirpium Ad Ieriaria Noua cap. de Coloca ilia. ante ipsum, ut puto, sic existimari rimae salpinus lib. c. de plantis cap. 2.FAb Graeca .e domesta Diespyros, seu Pseudolotus Marti, eo eri Auth His . plant libo cap. 2i ut in uerbo Dios pyron. faba