장음표시 사용
131쪽
etos Insitivi Lostea. PARS III. indivis bilii; id pari ratione formis competiti uippe cum imunus earum sis rebus unitatem tiistinctionem largiri, necesse est eas esse indivi sinites,4 quod numeris accidit Isublata par.
te aliqua, perire in quantu Inrales.
si abfractum praediseiuria abaetracto, etiam corr.
ertium praedicab Itur de concreto.
Si albedo sit color erit album coloratum. Color in genere inest saltem iis individuis quihus inest species haec Albedo, propter seriem P aedicamentalem sed cum fit accidens, etiam tu subjectis inest inhaesive, quo unquata re es habent individuae albedines, adeoque denominative seu in concreto praedicatur, deri i)us albedo, sive omnium singularium albe-inum cona plexio. Nimirum Accidens abstractum se habet ad concretum veluti species ad I dividuum , vel universale ad particula rei ideoque cum omnequc praedicatur de stuperibri, praedica ruret iam de inferioribus subeuc sntentis, nil dici potest de accidente ingenere, quod de eodem quatenus sub)etio insitnpia praedicatur. Si concretum praedicatur de e crat , etiam a framim ιa abstraElo. Valet de concreris universim, quorum 'nuntate altero praedicatur ei sentialiter.
Omne subjectum denominatur quoad X- tensionem Accidentis, rario ne partium subjecti; intentionem resipeti Graduum Accidentalium. Sic Ethiops albus dicitur resipestu deutium, Homo immortalis respectu A
Ob inesse ad praedicari alet consequentia. Ejusdem fere sensius est cum praecedente, ni si quod nec inhaere di nec praedicandi modum determinδt. De qua praedicatis concretum ei ines Ura
Quia omnis vera praedicatio in concreto nihil aliud denotat quam inhaerentiam abstracti ut Sciens , Justus , hominem scientiara iustitia
praeditum. Abiractum est forma concreti. Forma nempe den minanS. Abs, actium in prius concret . Prioritate Naturae, quia res debet esse antequam haberi. Ut si non sit doctrina, neque usi quam erit hahens doctrinam, live doctus.
TOTO ET PARTE. Simplex si pr. u compsito. Omne simplex resperi ejus cujusfom pC-stionem ingreditur, Ordine Naturae prius est. Sic unitas praecedit numerum, EleIuenta mi
132쪽
xi IMitutio Lutea. PAR III. Pars a prior toro. Si Pars con Dderetur secundumentitatem abis solutam, quoad Naturam prior est quia totum est,quid consequens unionem partium. Totum impartessunt in eodem praedicamento. vel Directe, vel 1 latere,vel saltem reductive. suiequid in pars parti s es quoque pars totius. Quaelibet enim pars refertur ad Osum. Omne totum ti quo modo multum es c non
Si paries ipsius spectentur tanquam ordine vel natura distinctae, aut cum totum innitur pro eo quod habet Partes.
Formalis enim rario totius in partium uni Onesita est. Distor aurem unio pro diversa ratione unitatis Sic exercitus unum dicitur per aggregationemri quidlibet Individuum , per
unitatem numericam, dcc. Fars In praedicatur de toto.
Non dicitur universe de toto, alias aequalis eget vel certe non minor toro, quod repugnat Hoc in omni toto verum est, De integrat pa re I laec fallit in essentialia Univerinti. Sic Animal N Rationale quando praedicantur de Homine Parres ipsius respiciunt, saltem a tione diversas sicilicet unam qua vivit, alteram qua rationis particeps est. Nec Homo ut est pars subjectiva, dicitur de toto animali, lic
enim praedicaretur etiam de Bruto. Totum non praedicatur de parte.
De toro universali non agitur Aliqui ad in- restrale similare regulam volunt restringi; sed &def,Rs III. De S Ilossim Dialectico. ἐe aliis obtiner . Si ferri massa fit Io librarum,
nulla pars erit ferrum Io librarum. si icquid praedicatur de parte prae tur etiam
Quantum ad entitatem absolutant quae utrobique reperitur. uicquid praedieatur de toto, praedicatur etiam de parteo
Eodem modo haec regula intelligenda est cum superiore; praecipue autem obtinet de par tibus subjectivis.
P0itis omnibus partibus ponitur totaim. Positis partibus in esse suo formali ponitur totum; at in esse suo absoluto non statim potitur. Poni possunt lapides, nec tamen acervus fiet. Partes revera idem uni cum toto tuo constituunt quae Cum uniantur secumum unitatem illam quae toric venit in suo Sellere, totum poni necesse est. Sublata quacunque parte romtur toti m. Non amplius manet a Ie rorum, quale suis parte aliqua nondum sublata. De toto essentiali integrali constat Tota universalia bicuntur aeternae elis veritatis propter necessari uinterminorum nexum ideo parum refert si partes subjectivae tollantur. Finto tuto ponunιur omnes partes. Patet ex praecedenti ex ipsa Natura totius non enim totum esset, nili in se contineret omnes partea 3 quae etiam fimul sumta a loto non distinguuntur nis rarione. Sublato toto non neces es tolli onmes partes.
133쪽
etret Infinitio LMiea. PAR III. Quia una tantum parte sublata, destruitur totum in esse totius.
Genim praedicatur de omnibus periebus sub f
Non quidem formaliter ut est vox artis sive se undae intentionis, sed secundum Orionem primam sive materiam suhstraram. Diicquid praedicatur de genere praedicatis despicies Si sit praedicatum essentiale Genem etI1IBcompetens quoad materiam substratam. Genus es prius specie. Omne enim superius pars est inferiorum; panVero, Iam ordine Naturae quam cognitionis humanae, praecedit orum. Oenus es latiue specie. Cum diversa ratione Genus non soluin Onstituit, sed etiam potestate sua Mambitu continet species, ut rotum alterutra specie a
Species es collectita multorum in unam natur 9 adhuc magis genuF. Scit . exrensive multo plura codigit Genus intensive vero collecta propriore ne X uilit
Genus non ess iii accidentariim speciei. omne enim Genus praedicatur de specie tan tuam ipsius pars essentialis.ce cessi, materia, differentia ux forma.
pus enim perinde ac materia, quid Indeterminatum est esse autem distinctum oritura lamma dc disterentia. Negato genere, negatur species. . Tam quoad existentiam, quam praedicatio. Afirmato genere non affirmatur1DeeIes.
Quia per Regulam superius positam Genus est latius specie, quin & prius etiam quoad existendi consequentiam ; ideoque species praedicantur de illo disjunctive. Ut omne Animal est vel Homo vel Brutum, tamen neutrum horum definire. Geniis is fecies sim in eodem praedicamento. In quo directe collocatur Genus, in eodem ponuntur species: quia penus respectu sp cierum in quas dividitur est totum torum autem N partes per regulam superius positam
sunt in eodem Praedicamento. Genus igniscat naturam itandam Hetersam Speciebus.
Ilitelligitur non dedistinctione reali, sed ra
Si de natura Generis intelligatur, non quatenus formaliter sumitur pro modo praedicandi, sed pro materia substrata. Milla θωies habet aliqiιid quod repre et g cri. Species nimirum materiailite sumtas quia sienus est pars essentialis speciei, ilii autem alteri necessario competit, quod destruit ipli essentiam. Necessie
134쪽
cujus specier particeps. Genus enim materialiter idem est cum speciebus sibi subjectis.
Genus praedicatur e speciebus aequaliter.
lintelligitur de Genere uni voco paret, squidem cum ei sentia rerum sint indivisibile, id troq; gradus non admittant, nil possit essentiali e de alio praedicari secundum magis&ini-n s.
Imnis digerentia habi aliquam oppositam sibi differentiam. Zx eo specierum contradistinctarum distere utiae dicuntur oppostae, quod non possunt in id ςm subjectum coincidere irac quod positio unius implicat contradictionem alterius unde
pereas genus dividitur in species distinctas; quod non feret nisi ipsae imprimis distinguere litur.
Speetes non es differentia. Licet species actu continet disserentias, nulla tamen species formaliter differentia est. Genus non potes esse differentia speciei. Quia eadem Natura generica utrique speciei
co In unicatur, nil autem distinguitur per ea quae sibimet cum alio sunt communia. D erentia non debet esse accidentalis speciei.
Omnis differentia speciei essentialis est, inseparabilis
Ne dijerentia non praedicatur SemsI. NollyhRsHI De Syllogios Dialectieo. Is Non dedisserentia in abstractoa praedicatio tutem substantivi de ad ectivo seu denominari- oest impropria&praeter ordinem. Porro ni- il de alio praedicatur, nisi aut Naturam ipsi- es explicet, aut in ipsius essentia includatur: cum vero omnes differentiae sint inter se oppositae,ac rationis omnino diversae a Genere quod lividunt inde nec genus formaliter includunt, se per illud earum natura explicari potest. Niserentia es posterior genere is prior specie Posterior genere natura, quod existendi consequentiam , specie vero prior tanquam ars ipsius.
Eorum quae ad aliquidreferunti retiam diserentiae id uti Iuid referuntur vel Relatorum relativaesunt
Di merentia enim cum pars sit essentiae, sequitur naturam orius. υniuscujusque eorum quae ad aliquid referuntur,sferentia peti debet ab eo ad giis uanatisra re-
si strigil dicitur instrumentum quo corylis tergitur quanquam ergo, ut ait Ariso teles strigili aliquis haurire aquam possit perpe tam diceretur Inl rumentum ad haurienciam
Disserentia debet es in eodem praedicamento ius; nisi ideMus est differentia. Si differentia sit ementialis Diferentia non debet esse Nativa. Si natura rei patiatur licet enim omnis iii ierentia implicet negationem differentiae oppositae tamen inentibus positivisi quibus differen .
135쪽
xi Ihstitutio Lo ea. PAR III. disserentia pars essentialis est semper ponit
alli quod positivum. Tiferantia reciproeatur eumspecie cujus es dis
Intelligitur de disterentia speciem proxime constituente quicquid enim est de essentia ρε cifica alicujus rei bet ipsi semper compete.
re, nec aliis Communicari Punde , reciproce praedicari neceste est. Generim Hetersorum, non subaltematim p sitorum Hetersae uni sipecie acterentiae eorιι etera
ae suba malimpsita sunt, hilprohibet easdea Ieses Jerentia6. Generum non subalternatim positorum edejusdem praedican enti, diveris sunt disserentiae proxime constituentes: si sint in praedica mentis diversis, nudas easdem disserentias nec dividentes nec constituentes habent. In Generibus subal rernatim positis tenet universi rei omnes dicthrentias divisivas ad Genera su a seposita extendi ut econtra disterentiae constitutivae descendunt ad omnia inferiora
v niti non si obsim a. . Ipsius enim munus est explicare. Accidit autem definitioni obsturitas praecipue ratione incertae aut inusitata significationis terminorvir, adhibitis vi 2. vocibullaequivocis, Metaphoricis, aut obsoletis.
re ratione Causaliratis, sive natura, vel ordine cognitionis humanae, quae ab eflectibus causarum sicientiae sundamenta poni r. In vestigandis naruris rerum utraque methodus ad-fibenda est mens enim ab imperfectioribus progressum exordiens,naturam ipsam imitatur. Definitionem licet ponere loco definiti. perinde est si dixeris Socratem esse animal rationale, aut esse hominem. Tinnitum non debet ingredi definition m.
Quia nihil in ipsius pars est, nec seipsa norius aut prius: qui Midem explicaretur per seipsum.
Illud enim genus adhiberi deber in definitione, quod propius definiti naturam explicat: Venus aurem cum Principium sit ducens ad cognitionem definiti,exinde debet elle immediatum a Unius rei unica elydetistitio
Essentialis N proxinax; at is enim definitioiνsam definiti essentia in exhibet unius vero
rei unica tantum estissentia. Testnitia debet reciprocari cum definito. Reciprocatio enim in praedicando est inter illa quae aeque parent, Otum autem dc artes ipsitus essentiales cicit. Gelius & dii serentia a aequalis sunt latitudinis. Ad niti ne bit desit nec retandet.
Rei enim ilentia consistit in indivisibili
adeoque nec imi ilutione in patitur nec additionem.
136쪽
Definitio non Metelse negatieta. Regula inten igitur de definitione ellentia-Il., de definiri quae habent ellentia in vera in , finitam 8 positivam Termin autem necativi definitionem revera negativam non reddunt, si aliquid positivum includant. ni definitio Gnstaturm difer mir. Ouicquid enim definitur est species; detinitiones vero summi Generis aut Accidentium 2 subjecta, c. licet gene e differentia
roprie non constent, quaedam Ia Ire in IISutriusinue vicem munusque iuppletri. D si ei myuevirmatisrete negatur definitio, si
Idem enim materialiter sunt dennitum di definitio, Reiusdem latitudinis. suicquid 'matur mel negatur de Vinitum affirmatur me negatur etiam de Hestnit
Tenet in iis quae de definitione praedicantur necessario, ratione materiae substratae; Inualia enim sunt inter se definitum ac defini-Ho Porro definitio est deliniri praeclIcatum, uicquid autem predicatur de praeddat essentialiter, radicatur etiam de subJecto isti a praedicari.
Oisum di omnia membra ditisionis simul in
Membra dividentia totam divisa latitudiness,as III. De Sillogismo Dialectico. I9 inter se dispertiunt omnesenti paries simul sumtae toti adaequantur
Pιαι um plus debet continere quam si illa mem, a diυisionis vel singula membra rietilion mι - contineant quam divisum. Di sum stil. formalirer sumtum, Zc quatenus membra respicit tanquam partes ipsius. An iiDalmi ut Genus Hominem potestate colu, ne saut hominis pars est continetur in ipso Membra Hiisiovis debent ef inters oppabita. Si oppositio melligatur eis inerentia el sentiali, aut saltem de Quadam relatione I- versia perquam embra clivi nonis inter te ne cessario distinguantur quarenti salia , tellula universaliter Pera est. Sic cum bonum clividitur in jucundum, utile δε hisnestum, licet membra illa aliqualido coir.cidans, rari nestamen sive respectus eorum manent Oppolitae, ut nunquain coincidalit. Diis debetfer in partes immediata . I Piin paucis M. I a Fit enim omnis divisio proprie per inerentiam divissem proximam. Numerus aute in Nem brorum, quantum clivis natura patitur, Getiezesse minimus ad evitandam confusionem. Fer negationem non es dividendum, . Regula tenet in iis universim, quae ivleuiarii rin contrahuntur ado species per differenti aselletitiales negMio autem In terminis tantum, cum aliquod Osirivum iactu dat, C vocabulorum penuriam Caepissime a mittitur.
137쪽
Si membra totam divisi naturam tra ex nauri ni, ut dei piti praedicentur disjunctive sv. s. Antina est vel Homo vel Brutum J duo tantum cum sint, amimato unci membro negatur alterum ut, omne animal Brutum est non Homo,&viceversa, Hic perspicuum est talia membra rationes contradictorias continere,
nec aliud membrum simul cum ipsis divisi naturam participare posse.
Duicquid adi nitanti es accidens. Enti inesse perfecto omne enim extra rei essentiam eatenus accidens est persectum verbiit est nisi postis omnibus ad essentiam requisitis. - Omne aceidem eis insubgecto ni suo proportionat O. Quod libet accidens non inhaeret in quolibet subjecto; sed de omni accidente aeque ac Dr-ida respectu materiae verum est, quod subjectum requirunt capax& dispositum tale autem est id, in quo pol sint & proin tius agere, SAiutius clinservari. suodexchiitur per aliquodaeeidens id imum effi
Intelligitur regula de tali Accidente quod aliud excludit vel expellit per modum formae; quicquid enim irai in mediate excluditur, Acci, dens est Accidentis eniimpugna non est niudum Accidente suos pΑns III. Te S llosimo DiastMest 'alcuod reeipitur,recipitur per modum recipientis.
hiateria nil recipit nisi certa ratione disposta ad id recipiendum, undera receptionis modum conditionem recipientis sequi nec eue est. Cui contine est Regulae superius positae
pronunciatumri actus eorum quae agendi vim liabent recipuntur in disposita. cidens non grat de subgeED in s. ιMeyum. Nuda forma materialis, eadein numero manens , a subjecto suo immediato transit in aliud.
Nunius accidentis aliud accidens est uti-jectum ultimum vel praedicationis vel in lIae sonis ι gratia autem subjecti communis
quo duo accidentia inhaerent, Glest uitum eorum utroque nodo respectu alterius elle tuu)ectum utilinatum. In Deum vinea fit aecidens. Praedicamentale in revera distinctum in ipso. Accidentia aurem ea quae extrit te ecle nominant, de Natura divina dici Oile nil repugnat at quicquid Deo realiter inest, pluDeus est o cin uod intim es areidens in alio non essu tantia.
Si accidetis hic loci non sumatur lates improprine pro eo quod non est de essentia alicujus rei, sed proprie pro eo quo euentia suasit. ccidens, Regula valet universim.
Duo ac rulentiast num aro diJerantia non posunte se in eostem subjecto.
Idem subjectum sive eadem pars sublecti non recipit duo Accidentia num diveri generis, aut
138쪽
122 Astitutis Logica PAR III. si ejusdem speciei sint, ratione saltem aut habitudine quadam inter sedistincta ; quin gradu plures ejusdem accidentis possint nil ve- unum numero accidem non potes es in duobM sui ctis. Ejusdem numero Accidentis Z sub eodem respestu considerati, non possunt elle duo subjelia immediata, non subalterna, aut numerudii eris.
Pisae Urim habent proprietates annem habent enitam sive Sistrum sunt Hetersae Nam cie,
eo umoriam sunt dimeis propraetates mice
proprietates enim manant abellentia, cde ipsa praedicantur reciproce, non Iamen ratione sua abstracta ; nam risibilitas non est rationalitas , neque e conrra rideoque inseparabiles cum sint, positis iis essentiai poni necesse est. A qumora non habent eodem proprietates. AEquivoca quoniam nomen rantum habent Commune naturam autem Messentiam omni-ii 'diversiam, easdem proprietates labere nonplssvnr. Accidentia quinti praedicabilis primo, immediate competunt indimiditis, ct s.cunduri , seu eo lim intermenturi speciebus flete unitersali bita. Cpntla propria primo , immediate speciebiu seu vitiet rasal biis, secundario similaribus seu in dii
ά is competunt. Ratio sci'ular est, quia Acc dentia e X istentia in rei si ii ii laris nimirum Oricomitans ur: viso pria auri ii inanant ab Eilentia, quae univer
In iis universim valet Begula,quae praedicantur simpliciteris necςβδ Φ loquia ipsis quae recipiunt magis & in , IO raedicandi sequitur gradus intensionis c
In qui bi datis magis rem in sale, 'issatur maxime summe tolς -- Nie; sint In suo genere etiamsi enim in malitia I in pradus, non tamen datur summum malum ut ἴpponitur summo bono licet inter mala inve Bitur quod prae ceteris pessimum et . A eomparativo ad positιω- Urmative aut
Si praedicationes non sint impropriae, aut servetur idem respectus ingragu. positivo qui fuit in comparativo, ut non dicitur aqua e
vis, quia terra levior es qui 'ςz IU ET
prie omnino eraedicatur de aqua, solum re-suectu gravioris elementi. A Dositivi ad comparatimum negatis tantum
Quia esse relatum, lupponit esse simpliciter , nec dari possit excelsus in gradibus intentionis sve remissionis, ubi gradus primus Onclatur ἐquippe eodem modo se habet in iis, ut unitas innumeris. Par partium es ratio. In quantum sint paria. .
139쪽
222 Institutio Logica PAR III. si jusdem speciei sint, ratione fallem aut ha-hi udine quadam inter sedistinctari quin gradus plures ejusidem accidentis possint nil vetat.
vms nismero accidem non potes se in duobu si eclis. Ejus clem numero Accidentis di sub eodem res et u considerati, non pol sunt ei te duo subjelia immediata, non subalterna, aut numero di hersa. Osae Urim habent proprietates ea idem haben te, ni iam sive, quora, sint dixersae Natur e , eo las eriam sunt Hetersae prpprietates mici me sis. proprietates enim manant ab elIentia, cde ipsa praedicantur reciproce, non ramen ratione sun abstractati nam risibilitas non est rationa- liras, neque e conIra rideoque inseparabiles cum sint, postris iis essentiam poni necesse est. A quivoca non habent easdem proprietates. PEquivoca quoniam nomen tantum habentCOinmune naturam autem Messentiam Omninis diversiam, easdem proprietates habere noni cissu nr. Accidentia quinti praedicabitis primo, immeritate competunt individisse, secisndari , siιeraism interetenturi speciebus siet unitersutibiH. Contia propria primo , ct immediate speciebu Rufini Hrsii bus, secundiario singubribus ei in inii,
Ratio i fullae est, quia Acc dentia e X istenti
ans rei stilo illaris nimirum concomitansur: vr , pria aut ii manant ab Eisentia, quae univeri est. nn cit Sicut
pΑR III. De Dilogismo Dialectieo. 223. Sicilis huet simpliciter adsimpliciter, itania eis ad masse, maxime a maxime e vel 'cut eti ad comparatimum, supralmius ad super
tur simpliciteris necessario S Vt iis quia in sis quae recipiunt magisti pinu , ratio raedicandi sequitur gradus intensionis re
maxime si immetui i: A rIn suo genere etiamsi enim in malitia Ilnzgradus, non tamen datur summum malum L Opponitur summo bono licet inter mala invenitur quod prae cereris pessimum est. A comparativo ad positivum Urmative malat
Si praedicationes non sint Impropriae, aut servetur idem respectus in gradu positivo quIsuit in comparativo, ut non dicitur aqua e vis, quia terra levior est; quia lavitas inproprie Omnino praedicatur de aqua, solum respectu gravioris elementi. A νμιτιυo ad comparatimum negati e tantum et
Quia esse relatum, lupponit esseimpliciter,iaec dari possit excelsus in gradibus intensionis sive remissionis, ubi gradus primus non datur; quippe eodem modo i e habet inis, ut unitas innumeris. Par parium es ratio. In quantivnsnt paria.
140쪽
Quia dentitas rerum attenditur quantum ad convenientiam in aliquo essentiali praedicato numerico scit specifico sive generico, c ne superius actu continetur in inseriori; ii leo Identitas numerica sequae omnium maximael continet irae supponi specificam, specis a genericam mae sunt ad in uni tertio sunt eadem inter se. Quam uim ad illud tertium aerum casua cori gata sunt ad m, im ipsas ni eaiam. Funda meatum Regulae est, quod in nomini. bus bene impositis, ratio nominis essentiae rei conformis est unde cum plures voces sint co- natat,8 ejusdemignificationis;eandem in re. us ipsis convenientiam, cognationem esse diesgnantis inserunt. suorum opposta sunt eadem, illa ipsa sunt eadem; θ orum opposita non sein eadem, illa ipsa non sunt
Ut si candidum album opponantur pari in atro nigio, candidum, album erunt eadem; ut L furu ramunt nigrum Marrum.
Valet Regula in iis quae formaliter eadem sint, in exquirendis disterentiis 8 diversitate rerum eximii usus est.
ae uni eadem habent eadem aecidentia , me . a sunt earundem rerum accident a.
' pletem sunt quibus eadem accidentia Dro', a Tveniun); quibus aurem eadem acciden
niunt, nec unquam convenire possunt, ea ot
qui iam h seipso non differt, ideoque nuteq id pr dicatu de eodem Subjecto quate- 'i hi menti duae Existenti no pinv
competere, nedum potest eadem res separatim
juncta os pusunt, illa distingvasntur ea ter. In is , quae sejuncta propriam existent Iam traheng alat universeri in ceteris etiam Ve' rum est si realis distinctio late sumatur promodali.
Opposita non possunt diei de eodem. Eodem Lbjecto , ratione e)usdem temporiis N eodem respectu, non simpliciter, neque vcundum ea indem sub ecti parte n. in Contraria non possunt es simul in eodem purie .
In gradibus intensis non posse certum ei quin nec in remissis , quia, praeterquam quod