장음표시 사용
101쪽
is Institutio Lutea. PAR III. rem alicui non inest quomodo ex illo elici Fctest q7. Conclusit semper sequitur debiliorem partem. Hoc est si aliqua prae inissarum aut sit ne . sativa aut particularis, Conclusio pariter se habebit. De negativis, patet e 2. A X tota a te
generali de particularibus patet, quia alias procederet a non distributo ad distributuna, ac Gque plus eli et in conclusione quam a
missis. 3. In praemissis debet esse te, influulnus I-xti Dia, praeter illos illumve qui est incoia clusi cne, Cui quicunque rerinii; us est universialis in conclusione, debet etiam eis in piae miliis per reg. 6. superius positam sed insuper Scape diis terminus semel saltem universaliter a praemissis sium idebet, ob causam praedictam. 9. Quando conclasio est negativa, major es ranus in majori univer)alis ei se debet illo en in in casu terminus iste universaliter sumtus erat
in conclusione ; qui aut dictum signum negativum distribuir omnia sequentia sed per Reg6. non debet esse plus in conclusione quata piae missis. io. Ubi conchisio est negariva, major non p0'test esse particularis affirmativa. In affirmatiqui, quidem attributum pro particulari habetur, S in conclusione negativa est semper major tes ninus universalis id universale non sequi sus ex particulari. II. Minor reminita ita erit in conclusiotae, quemadmodun selaabet in praemissis Scil. IN Iertainus extra conclutionem soluta estis
propositione applicante; proinde ibidem
consormatur ad rationem illius, mediisti l . cui terminum majorem restringendo applicat.12. Ubi minor est negativa universialis, Onclusio utique erit universialis Sequitur laoc ex
13. Concluso negativa non sequitur ex praeniis affrmativis. Hoc ex primo Axiomate tenerali sequitur, senim quae conveniunt in tertio, conveniunt inter se, certe non disserent inter se.
3Α. Ex vero solum verum concludi potest, ex falsis&verum , falsum. c. in praemissis quibuscunque non materic 'um sed focmai ectari debet: quotiescunque in veris nec
ill materia nec forma peccatur, secundum AKimata praedicta illatio necessario succedet seclia praemissis falsis, licet materia sit falsa, maned
rina vera, unde contingi aliquando conclu-flonem, qualescunque fuerint praemissae
xeram esse posse, veram nimirum ratione conse- ωrtis, licet non latione conseqisentiae. V. g.
cum dico hominem esse sinum, ergo esse Apimal, hoc consequitur ex identificatione ani salis, ut est Genus, cum liomine specie subjicibili a vero consequentia sic deberet instiui, Homo est Asinus, ergo animal irrationale udens, sive identificatum cum Asino. Quod lanifesto falsum est. Contendunt quidem nonnulli ex falso diremi per se eterum equi, idque demonstratione ge-0Tetrica non una comprobarici sed si res ar-endatur, comparebit demonstrationes istas
102쪽
aut ad ineonieniens solummodo M absurdum de du erea aut medio absolute vero innitI. Certe illi quam praealtis jactat acque ινμ, qua pro batum contendit systema aqueum in globo ter. raqueo esse sphaericum, quia non es phaericum; a.
I id se habet. Nimirum in ejus argumentati. on id non exinde conficitu sed aut ex eo,uuod omnes aquae partes liquidae cum sint a.dequaque subsidunt, proii de ad centruntehdunt, quae vero partes ad centrum ex aequo tendunt, corpus spletaericum conficiunt mediosco absolute vero, aut, ut dictum, ad absurdundiaucendo.
Positis Si ismi fundamentis, ad ejusdem se. ἔν eum progrediendum ubi noteIur, duo spe
Oari posse. . . Dispositionem medii termini
i., minoris,& dicitur prima figura: vellu .edicat .mkmajoris irinoris ,&diciturseos a figurali Arulectumac majorisci minoris, 8 dicitur ieris mulgura vel demum praedicatum magoris sit,scium minoris,&dicitur quarta figura.Cum erinta quatuor tantum modis disponi possit reclius terminus, sequitur quatuor tantuin poisibiles esse figuras.
s. prie prima, o bis prae secunda, se tertia bis sub
yraedicat at quarta, suum postea subjicietim. Interim notandum tres tantum figuras priores usu esse receptas, quarta insuper habita; quod nonnulli Aesoteli impurant, tanquam prae ignorantia misisset O Gaseno tanquam ejusdem inventori multuna eo nomine gratulantur. Constat ramen Stagiritam nexum illuuiterminorum probe cognovisse, sed ob illati-0nt modum parum accomodum ejecisse Nos num
et o tali ratem quanti turemque propositi se quia Methodi intererit illam non praeterire, tanquam distinctam figuram recensebinius. Altera suram, altera modum Syllogisimorus Ddus est legitima propositionum secundumdhterminat mi imitar qualitatem determinatio. F cura est dis litio legitima medii terminicus qualibet ergo figura tot modi sunt quot p rtibus Quaestionis. possunt trΙum propositionum in quai.ritateri tositi vero ista omnino est qua stiplex x qualisare:ametates. cum enim prout dictum metu terminum supra ostendimus propositiones secundam Isit in praemimis, ibique aut stilectum aut prae M iantitatem esse aut universiales, aut particula Aeatum esse OpOCicat; cranrum in praemissis, si , secundum qualitatem actamnari vas velis dona Llem conclusione esse possit prorsus ne minii a S, Paruerque noris QE, I, O, insigniri; cesse est ut sit vel subjectum majoris , pracita ἐς utem quatuor tripliciter conjuncta C tuas 4ssis inovarietatea admittit iit, Minoii derc,ti
103쪽
i, Infitutio Logica.dein possibiles in sinsulis figuris diceat.
At vero quoniam illationem legitimam ei regulis praecede luibus pendere ostendi imis, ac ῆρlas utique Modi omnes exigendi sunt, illis tum admissctis qui secundum eas Instituuntur reliquis, quae adversus illas aut earum aluiuia peccant, rejectibia eliminatis Per epulam .dc , 18 Odi eycludunte
dditi faciunt 4. qui numerus praedicto 4, abductus, residuum facit o. quatuor nodos frinativos A, AI , AI l. sex egati vos o AO, EAE, AEE, EA O, AGO, IO. relinquens.
Frimammurum diximus esse, quae : Hism ter linum liabet pro subjecto mιθον is, C praedici'to
Duae sunt regulae figuram tunc speciatim con-
I. Sit minor affirmans. 2. Nec major fit specialis.
OIA. OIE. OII OIO.COA. OUL UV'ltitia, ne duae pi aemissae stat negativa contra reg. C, O proinde conclusio negativa per T. in quo aseimajor terminus erat Ibidem universalis,
104쪽
lula attributum est propositionis negativae, te. ius fgnunt distri huit omnia sequentia: e v. irentinis .ajori esset alticularis, quia lXl Tailla in debere est ea sirinativam, cujUS attalbe tum semper est particulare, unde accideret iiiversiale ex particulari deduci contra eg. 6. Major in prima figura semper dehet este ulli vertilis. Siquidem minor propositIia per se culi n praecedentem satam rinativa; medius res mi ius qui est attributum ibidem est particula ris i ergo in majori defiet esse univerialis, ite κ' particularibus conclusio iij seratur compi' ver primam istarum regularum excludunIsit Per ecundam egcluduntur LAI insoemum in I, GA excluduntur,quia initor terminus ita debet eisse in praemissis ut eliin conclusione per reg. hic vero cursuiu subjectum assumtionis in propositione Amnritate, ibi erit particulata sex vero istis modis ex decem subductis lus quatuor remanent sici l. a. 'insati A , ΙΙ, Q. Negativi E E EOO qua No e memoriae sublevandae causa GCIbus dibusdam Technicis inseruntur, scit.
ample flenduin, Quaedam calamitates aeternae saluti conferulit, Ergo Quaedam cala initate sun ample ctendae. Nihil aeternae saluti conserens est detrectandi DJ, Quaedam calamitates aeternae saluti conferulis, EG Quaeddin calamitates non sunt detrectandae.
hqr Cmnis Deo dilectus est beatus, b Omnis pius est Deo dilectus,r Ergo innis pius est beatus.c Nullobservandum in prima hac Figura, sic undum omne varietates quantitari sic qualitatis AEIO concludi, quod ipsi est peculiarea ut tia in quod in Aconcludat.
s Dundum figuram diximus esse quae medum renninum habet pro attributa utriusique prae nil Iae Dtae sunt regiιlae figuram hanc speciatim rejicien res.
105쪽
quia attributum est propositionis negativae, cibius fgnum distri huit Omnia sequentia ted Diten in majori esset particularis, quia illima illam debere esse aflarmativam, cujus attribu tum semper est particulare unde accideret e niversiale ex particulari deduci contra reg. 6.Μajor in prima figura semper dehet esse ulli versalis. Siquidem minor proposita per re, gulam praecedentem sit amrmativa medius tetminus qui est attributum ibidem est particula ris ergo in majori dehet esse universalis, ex particularibus conclusio inseratur contri
rimam istarum regularum exesuduniel
AEE, Ao O, 'Per secundam excluduntur IAIM 'fDemum ΑΑI, GA excluduntur,quia minor terminus ita debet esse in praemillis ut lin conclusione per reg. D. hic vero cum illsubjectum assumtionis in propositione nasmante, ibi erit particularis. Sex vero istis modis ex decem subductis clum quatuor remanent stil. 2. At metiti AA A, AII, c 2. Negativi EAE, EIO. C ae memoriae sublevandae causa vocibus quibusdam Technicis inseruntur, scit.
tigas II. De Diligisneto. AE multu Dei hostis est beatus, lx omnis improbus est Dei hostis,ssint Nullus improbus est beatus.
b Ar Omnis Deo dilectus est beatus, b omnis pius est Deo dilectus,r Ergo omnis pius est beatus. st Quicquid aeternae saluti conser est
amplectendum,r Quaedam calamitates aeternae saluti conferu lt, Ι Erga Quaedam calamitates sunt amplectendae.
Nihil aeternae saluti conserens est de
i Quaedam calamitates aeternae saluti
O EU Quaedam calamitates non sunt de trectandae. Observandum in prima hac Figura, secun-ldum omnes varietates quantitatis N qualitatis 1EIO concludi, quod ipsi est peculiare ut inlitim quod in concludat.
106쪽
uia attributum est propositionis negatiVae, cujus signum distri huit omnia sequentia sed trun en in nrajori esset particularis, quia i X lma illa ui debere esse affirmativam, cujUS attribu tum semper est particulare, unde accideret si niversale ex particulari deduci contra reg. 6.hlajor in prima fagura semper debet esse usi versilis Siquidem minor propositio per resulam praecedentem sit amrmativa medius res minus qui est attributum ibidem est particula ris ergo in majori debet esse univerialis, te κ' particularibus conclusio inseratur conisi
'per primam istarum regularum exeludunIut Per ecundam excluduntur LAI- Ο Α0 Demum AI, NI A excluduntur,quilinioor terminus ita debet eisse in praemissis ut est in conclusione per reg. D. laic vero cum filsus jectum assumtionis in pro possitione Anasiilante, ibi erit parriculari Isex vero istis modis ex decem subductis lylum quatuor remanent sicit. I. Amrmati; AA A, AII, 2. Negativi EAE, Elo. CNotae memoriae sublevandae causa vocibus vibusdam Technicis inseruntur, scit.
amplectendum,r Quaedam calamitates aeternae saluti
I Ergo Quaedam calamitates sunt amplectendae s Nihil aeternae siluti conserens est detrectandu II, i Quaedam calamitates aeternae saluti conferunt, O Ir 1 Quaedam calamitates non sunt de trectandae. observandum in prima hac Figura, secundum omnes varietates quantitatis cic qualitatis 1 EIO concludi, quod ipsi est peculiareri ut intiam quod in A concludat.
rAOmnis Deo dilectus est beatus, Omnis pius est Deo dilectus, Ergo omnis pius est beatus.
secundum figuram diximus esse quae me mi erminum habet pro attributa utriusque prae iiiisse Diae sunt regulae figuram hanc peciatim rejicienses.
107쪽
quia attributum est propositionis negativae, . ius signum distri huit omnia sequentia te ta- irentin Irajori esset particularis, quia lXlma illani debere esse amri stativam, cuju attribe tum semper est particulare, unde accidere si nivcrsale ex particulari deduci contra leg. 6.Μajor in prima figura semper dehet esse uni vertilis. Siquidem minor propositio per rogulam praecedentem sit assirmativa; medius let minus qui est attributum ibidem est particula ris Dersio in majori defiet esse universatis, ste particularibus conclusio inseratur contra Per primam istarum regularum excluduntur per ecundam excluduntur IA MOA0 Demum AI, GA exesuduntur,quii Inidor terminus ira debet eisse in praemissis ut Lin honclusione per reg. m. hic vero cum ii subjectum assumtionis in propositione Anapnaaiare, ibi erit parriculatas. sex vero istis modis ex decem Lubductis lolui a quatuor remanent sicil. 2. Ammaalli ARA, II, Ec2. Negativi E ΑΚ, Elo qua
omnis improbus est Dei hostis, Ergo Nullus improbus est beatus. Quicquid aeternae saluti conser est
amplet tendum, Quaedam calamitates aeternae saluti confer ulli, Ergo Quaedam calamitates sunt ample ctendae Nihil a ternae saluti conserens est detrectandum, Quaedam calamitates aeternae saluti conferunt, Ergo Quaedam calamitates non sunt detrectandae. observandum in prima hac Figura, secundum omnes arietates quanti raris inualitatis AEIO concludi, quod ipsi est peculiarea ut Otiain quod in is concludat. Aot. nae moriae sublevandae causa vocibus qui
108쪽
is et , Infinitio Logiea. PAR mId est, altera praemissarum debet esse negativa, & conclusio exinde etiam negativa. De conclusione sequitur ex Reg. 7. alterussi sequitur, quia si utraque praemissa esset allit. mativa, medius terminus, qui utrobique est at tributum, esset parricularis Ac proinde totus syllogismus farticularis contra reg. s. molat sum ex vero Inserretur, ut omne accidens est Ens, Omnis Substantia est Ens, Ergo omnis Su stantia est accidens.
At hoc non consistit cum Illogismi legitini
regulis. ri. 2 Major semper est universalis. Haec ex prima sequitur, cum enim conci ullo sit negativa, terminus ejusdem malor, qui eliattributum, erit Universalis . cum vero is Isaioris propositionis fit subjectum, ibi enim didiuarerminus est attributum erit etiam uni versalis aliter plus erit in conclusione qualli inissis contra reg. 6. inuino ex vero falsua 1eucietur, ut, Aliquis homoena Dus,
Ergo aliquis AEthiops non est homo Modus igitur iste cim γ' et' t. Causa generalior utriusque regulae est haec
juxta naturam figurae primae, μη fur
est reliquis duabus, ma)orrerm Inu cominusΘor esse debet medio, mi minori quod, ub
additur medius, contingere haudquaquam ne
Per primam istarum regularum Ecluduntur AA A, II AAI, IAI.
Demum A exeluditur hic ob eandem causam, propter quam eliminatur in rami Dura, quia sicil minor terminus debet ita ellein praemissis ut in conclusione per reg. II. Sex vero istis modis ex decem subductis, Iolum quatuor remanebunt duo univeriales
0O, quae nota memoriae causa vocibus Tecn- sicis it inseruntur.
esis Nemo omnium indigus est elix, Α omnis praesente fortuna conte est felix, rE Eryo Nemo praesente fortuna son tentus est omnium indigus. e Α omnis amicus proprio dispendio Α-
micum sublevat, Es Nullus varus proprio dii pendio Amicum sublevat, tiE Ergo nussus Avarus est Amicus. TC Nuda virtus est turpi Sat Aliqua voluptas est turpis,ho Ergo aliqua voluptas non est virtus. b omnis honus aliorum commodis de lectatur,rOc Aliquis invidus aliorum commodas non delectatur, 'Ergo Aliquis invidus non est bonus.
109쪽
Tirtiam figuram diximus esse quae medium terminum abet pro subjecto utriusque praemissae. Duae sunt regulae speciatim hanc figurata re spicientes i, Si mim e rmans a conelupo set fi eia '. i. Scit .minor in tertia figura debet elli Affirmariva. soc accdito rationes in prima figura alia tas, utrobique enim attriticium Olicluilostii est itidem Μajoris. Alias ex vero alium colligeretur ut Omnis homo est animal, Nullus homo est brutum, Ergo aliquod brutum non est animal . Conclusio debet esse Particulari S. Cum enim minor propositio sit Assarmativa, attributum illius erit particularis, ut supra stensium, in proinde conclusio pariter se laatebit per reg. 1 I. Quin medius terminus est ludi jectum utriusique praemisi re, adeoque angusti se tremis quare a parte duntaxat extremoriaci ncludere licet. r l Per piἹmirm istarum regularum in Elad Alo excludunt ut, quia scit minor non iniqst esse negativa. Per sicuitii. .m et cluduntur A MEA Lilcibia scit conc'uso non potest esse univei fallit
Quatuor vero istis modis ex decem subdu4lsis solum 6 remanebunt, scit 3 Assirinalty
0 Ao, quae memoriae causa, vocibus Technicuita inseruntur. Tertia dΑRApt I sibi vindicat, atquem l Apton . .
tione oblatas,r' omnis timor expetit secum rarem, i Ergo aliquid expetens secti ritarem prodit suppetias a ratione oblatas. Nut' a virtus adfer miseriam, lA Omnis virtus est labo ii ala, tb Ers aliquod laboriosum non alere miseriam. 8 Is /liquis malus est dives,lm Omnis mayus est miser, Is Ergo aliquis miser est dives,dA Omnis a sectibus suis imperans est
t Is Aliquis affectibus suis imperaps est
Ergo aliquis pauper est rex. bbe Aliqua cientia non ex viro pie larem prosess,eκ petenda: Ar omnis scientia est tronorifica, do Ergo aliquis honorificum non ena viro pietatem proseu expetendum. . E
110쪽
P Nihil quod Deus asserit est falsum,r Is Aliquid quod Deus miserit superat
n Eryo aliquid quod superat captussi
Ruc usque syllogi simi cui directe concid. si utit. Sunt alii qui cotcludunt indirecte, di
ampla nudis primae fagurae, ab aliis, ut supra munitum, quartae deputantur.
Te Ravit resuta figuram hanc speciatim respicientes. I. Si a mat major, minor es minquet specialis. 2. Si minor inrmet conelusio fit specialis 3. Haec se fuani negat, major non est spe cialis. l. Scit. Quando major in quarta figura est 'firmativa, minor est Universalis. Medius ter minus enim est attributum majoris, unde parqticulariter uinitur : ne ergo in utrisque prae misssis contra . reg. sit particularis, Oportet ut sit in minori universalis. 2. Quando minor est assimaativa, concluso es parricularis quia minor terrainus, qui estat rihurum minoris, particulariter sumitur usi
de pariter se habebit in conclinio eis G
3. Quando conclusio est negativa, malos ei universialis. Siquidem major terminus ne ' getes lyos III. Te Sysiogimo. Isrtetur in conclusione, universialiter utique se
gastur, porret ergo ut ita sumatur in praemis
sis; sed major terminus est subjectum majoris propositionis, erit itaque ibidem universialislper reg. 6
per primam istarum regularum excluduntur XII. IO , perseeundam excludunturi A A, DA E. per tertiani excluduntur Ο Α Ο. Quinque vero istis modis ex decem subd his solum remanebunt 2 Amrmativi, AAI, LAI, ω negativi, AEE, EA O, Elo quae notae memoriae causa vocibus Techni, ita inseruntur.
omnis qui invidet etiam odit, omnis qui odit ei homicida, Ergo aliquis homicida est invidus.
Omnia vitae incommoda sunt temporaria, Nullum Iemporarium est intolerabile, LN nulla intolerabilia sunt vitae incommoda. Aliquis pauper opportune loquitur, omnis qui opportune loquitur est observanduS, Ergo aliquis observandus est pauper.