장음표시 사용
251쪽
PAPAE ET cONCILII. et 3Iata esset lex. Quid enim iuuasset prohibuisse bigamos a facerdotio , si omnes bigami, clui uolunt,promouentur' &similiter homici de Lex enim lata est, ut ita non fierent, no ut sie rent cum licentia.& ideo si quis aduertat, intelliget esse peruersistimam licentiam istarum dispensationum.Nam legum natura haec est, ut regulariter quidem , & ut in plurimum lex observetur: dispensatio autem stat raro , & in casibus peculiaribus. est enim,ut doctores omnes dicut,dispestatio quasi quq da interpretatio iuris in casibus, quos legislator uidere no potuit. Per istas autem dispensationes fit omnino contrario modo, ut lex quidem quam rarissime seruetur,dispensatio autem fiat regularis,ut in plurimum. Nullus enim est, qui ue- Iit contrahere cum consanguinitate, qui non obtineat dispensationem : nec bigamus uult promoueri, qui non dispensetur, nec etiam homicida, aut taltem mutilator. Et ita de aliis
pene legibus omnibus positi uis . Itaq; si quis
non cotrahit cu consanguinea, no est ratione
legis, sed quia non cupit, uel non placet Et si quis consideret, intelliget, q, si tollatur lex de
impedimetis matrimonii, uel irregularitatis, no plures tales contrahent, aut,promovebuntur quam tunc faciut per dispensatione.nunc enim solum seruat legem qui uouint,vel form l r te paum
252쪽
αε DE POTEsTATE te pauper aliquis,qui non habet unde possit dispensiationem procurare , quod iterum est alia species iniuriς,ut pauperes excludatur, di uites dmittant, nulla alia causa posita. Atque δμ' adeo sunt uerae 8. conclusiones , ut Cai e. in apologia de potestate papae dicit, quod nos olum decreta concilii generalis , sed nec prouincialis papa potest licite abrogare, aut supereis dispensare, sine rationabili causa. ubi etiatenet, quod decreta concilii obligant papam in foro conscientiae. cui in hac parte eo magis. credendum est, quia fuit semper fautor & studiosus potestatis pontificiae, quam etiam eoxempore sanctum concilium defendit.Et istae
9 Nona propositio, Aliqua' lex etiam post
tiua posset esse in ecclesia,&sorte aliquae tales sunt in quibus expediret ut nunqua dispensi retur Probatur, Quia ut ductum est ius diui num aut nullo modo,aut uix obseruari potest sine aliquibus legibus humanis. ergo aliquae leges humanae sunt tam utiles,imo pene nccessaris ad obseruatione Christianae religionis, ut uniuersalis obseruatio illaru fixualde utilis ecclesiae, di
253쪽
ecclesiae.&econtrario etia si aliquado uideat dispensitio rationabilis, tamen multo utilior esset iviolabilis obseruatio legis, quam ut aperiatur ianita ad dispensationes Exemplum est de statuto, capit. omnis utriusque sexus .de poemitentia&remissione. quod licet sit de iure diuino quantum ad consessionem,&communionem,tamen quantum ad tempus est de
iure positiuo: no est dubium quin melius sit, quod nunquam in eo dispensetur. Quia si sena et detur locus dispensationi, & relin quatur
arbitrio humano iudicare an sit causa rationabilis dispensandi per ambitionem principum,
aut gratia , aut improbitatem hominum,multiplicabuntur dispensationes cum magno p riculo, non solum iuris humani, sed etiam diuini.Multae aliae leges possent dari tales.Consi matur, Quia etiam se offerunt castis, in quibus Uideretur etiam conueniens, ut in lege diuina dispensaretur, ut quod aliquis xelinqueret primam uxorem, d transiret ad secundam ad pace regni,vel familiae,uel haberet duas,uel metiretur pro aliqua magna utilitate, & tamen nec Deus dispens it unqua, nec reliquit in e
clesia potestatem dispensandi ut supra dictum est. nimirum summa sapientia cum in telligeret maius detrimentum sequuturum ,
semel data licentia dispensandi , quam bo-8 3 tione
254쪽
a ς DE POTEsΤATEnum, quod prouenire possit ex tali disipensatione etiam alias rationabili.Nec solum hoc est verutri ex iure diuino naturali,sed etiam de iure diuino positivo.Nunquam enim in ueteri testamento dispensatum est,ut quis com deret carnes suillas, nec alia hietita in lege,nec in quocunque mandato totius legis: nec in noua lege,ut aliquis non baptiZaretur, aut cofiteretur,cum tamen postulat praetendi cauta
apparentiores ad dispensandum, quam tapestat pro legibus humanis.Certe nisi Christus Optime prouidisset expedire ecclesia suae, ut nunquam in talibus legibus dispensaretur,re liquisset potestatem dispensandi . nescio quis
reprehendisset, tamen uiri sapientes laudant Charthisienses, qui in sua abstinentia carnium nunquam dispensant,non obstante quacunque occasione, aut peri culo. Si enim semel inciperent dispesiam, maior esset,seu latius te extenderet dispensatio, quam obseruatio. Simialiter prosecto est in aliquibus legibus humanis, quibus sanctius esset nunquam dispen/1are, quam illarum rigorem flectere per dispensationem. Sed dicunt, quod contingunt aliquando casus magnae necessitatis, ubi sequatur magnum periculum nisi dispensetur. Respondetur primo, Aliquae sunt leges, ex quibus nunquam sequi potest tale inconuen iens, ux pa et
255쪽
papAE ET cON cI LII. 1 rut patet consideranti,sicut nec in legibus diuinis.mala enim non sequuntur ex Obseruatione bonarum legum,sed ex dispensatione illa
Tu. Secundo Etiam minus malum es*et illud, quam dare occaisionem ad infirmadas Suiolandas leges necessarias ad conseruationem religionis.Et praeterea cum dicimus nuqua esse dispensandum,non excludimus unum casium
qui sorte posset cotingere in mille annis, qua-do scilicet sequeretur aliquod magnum scandalum: tunc enim merito posset disjensar;,
dummodo hoc esset lege cautum,ne relinqueretur arbitrio humano.Vtina eligerentur ali quae leges grauiores,&concernentes uniuersalem statum eccclesiae,& magis necessariae ad gubernationem eius,& resormationes morum, in quibus nullus esset locus disipensatio ni .Ιn quocunque enim casu praeserendum est bonum commune bono priuato, quod per dispestationem praetendituri sed manerentinuiolabiles sicut diuin q, si nec per papa nec percocilium dis en aretur. Decima propositio, Si ex usu,& experietia, aut prouidelia intelligeretur,' si dispesaretur in aliqua lege ecclesiastica, uergeret in perni ciem, aut graue damnii ecclesiae,& religionis: conciliu posset hoc declarare,& determinare,& etia statuere,ut in tali lege nunquam dispensaretur a sc probatur, auia declarare quidem' st certum
256쪽
a x D'E POTESTATE certum est quod spectat ad concilium, staria re autem probabile est quod possit, quia sicut dictum est in 9. quaestione, hoc expediret, Cr-go concilium posset sacere tale statutum. Item quia papa potest facere tale statutum, em go etiam concilium.' Vndecima propositio,Videtur quὁd in tali determinatione cocilium errare non possit. Probatur, quia est de iis, quae spectant ad in o- res uniuersales ecclesiae,ergo non potest errare in huiusmodi determinatione,& statuto. Duodecima propositio,Facta tali determinatione, nunquam liceret papae dispesare in tali lege,& peccaret mortaliter, dispensando ex qu acuque causa.Probatur, Quia si cociliti de teriminasset, quod dispensatio est perniciosa per decima propositione, & no potest errare per undecima ergo ita est ' est perniciosa dispensatio, ergo est illicita.Ite si papa disipesat sine rationabili causa,peccar,ut in septima propositione dictum esit: sed nulla potest esse rationabilis causa dispensandi contra madarum concilii generalis. Ergo male faceret disipensando: quia grauius est& melius , obseruare sententiam concilii, quod errare non potest, quam Obseruare, uel capere causaς, uel castis particulares . Item si concilium determinar, quod dispensatio in tali lege est perniciosa toti ecclesiae , hoc maxime esset , quando
257쪽
PAPAE ΕΤ c O N cIL II. et 'talis dispensitio uergeret in detrimentum,noibiurn legi; humanamed etiam iuris diuini: quia ut dictum est ius diuinum seruari non potest sine legibus humanis. Et si concilium
deberet facere aliquod tale statutum, in quo nunquam esset dispensatio rideo esset, quia ex talibus dispensationibus sequeretur quod aut pernicies, aut periculum esset contra ius di ilitati m. non enim deberet este pro decimis, aut bonis ecclesiasticis, sed pro maioribus rebus. Vt si ex dispensatione puerorum sequeretur mala administratio in ecclesia,&ex consequenti uitiosa administratio sacramentΟ-rum, morum corruptela, & nullum bonum ex tali administratione posset nasci: merito concilium determinaret, ut nunquam seret
dii pensatio in illa lege.Et tunc arguitur sic, Papa non potest dispensare in iure diuino, ut dicttim est supra in i . propositione. ergo si aliqua lex humana est necessaria ad obseruationem iuris diuini, non poterit papa dispensare licite in illa. Sed tota dism cultas est, quia
licet dispensorio temeraria &uulgata, Sc irrationabati s possit esse perniciosa , tamen dispe- satio particularis ex rationabili causa& raro, non esset perniciosa priuata, ut cum isto puero uel iuuene optimar indolis, & morum optimorum, erudito & nobili,& qui reuera plus proderit quam quicunque alius, dispensetur
258쪽
DE POTESTATE quod sat episcopus . ergo cocilium no potest determinare, ψ uulgariter omnis talis dispensatio in tali lege est perniciosa, sed temeraria,&pasiim facta:& per consequens non potest prohibere si immum Pontificem ne in aliquo casti emergenti possit dispensare.Respo deo ad hoc dubium. Primo, quod leges 14 on re i ci ut casiis particulares,sed ad hoc quod lex uniuersaliter seratur, satis esst ' quas semper sit expediens , uel uipluri naum. Exempla sunt clara, si per se consideremus aliquo modo expedire, riuir relinqueret uxorem, & aliam duceret, uel
quia sterilis,uel quia intolerabilis, uel quia malis imoribus inscit sortasse maritum : sed quia
ut iam plurimum expedit, ideo lata est hiulgariter lex, ne aliquis dimittat uxorem, etia s sue xit haeretica , & conaretur maritum subuertere, uel in quocunque alio casii.Idem de pluralitate uxorum etiam pro pace, imo conuerso D e totius regni. Item nultu in conueniens uidetur aliquando sequi ex concubitu sornicario, si perie cosideretur.Ratio enim quare est malus,&prohibitus, est, quia est cotra bonum pratis,ut nasceret sine certo patre,& pet co sequens male educaretur . Hoc autem cestare
potest in casu tibi mulier est sterilis,& iam aetatis prouectae & tamen uniuersaliter est prohibita fornicatio, cum quibus iis circunstantiis, quia in prolibus sequeretur mala educatio,&procreatio
259쪽
PAPAE ET CONCILII. asrprocreatio prolis Ita prosecto legislatores humani possctunt habere rationem & respectum ad illud, quod pene semper accidit , etiam si aliquando desciat,& ferre leges uniuer iliter etiam in quocunque casu:& si non estet lata lex de insolubilitate matrimonii a Deo, eccle si a posset condere illam legem ita uniuersa lem , sicut secit ipse Deus & in dispensabilem in quocunque castu itii a si nunc lata a Deo ita uniuersalis est rationabilis,&utilis, etiam es set talis lata a concilio , uel papa.Nil enim facit a quo sit lata lex ad hoc , quod sit rationa bilis : nec Deus faceret leges ita uadispensabiles, nisi ita expediret. disponit enim omni ijstiauiter. Sapientice 9 .& ut conuenit rebus .Et in legibus humanis prohibetur uniuersaliter aliquid omnibus uti,tamen ratio legis non inuenitur in omnibus. Uerbi gratia, Prohibetur ne nocturno tempore aliquis armatus incedat: certe ratio legis est, quia illo tempore
solent insidiae feri , & caedes, & est maior licentia peccandi. Si quis autem certus quod nihil mali facturus est ex hoc,sed ex aliqua alia occasione portat arma illo tempore , est reus legi; & peccat contra legem, & merito punitr& si est et lata excomunicat m,in chirreret sentetiam A uia propter pericula frequeter accidetiaxationabiliter fuit factae hibitio in omnibus. Si ergo
260쪽
DE POTESTATE si ergo licet aliquando aliquis iunior ration biliter possit astu mi in episicopum:tamen quialio esset raro, & contrarium plurimum contingit, postset concilium ordinare, quod cum nullo dispensaretur: & hoc est profecto ii rum,etiam si nulla ratio esset , optime faceret. Sed propter hoc est notandum, quδd non solum oportet expectare in condendis legibus
quid boni sequatur ex casibus particularibus, . &ex obseruatione legis, uel quid mali in hi, casibus singulis in transgressito ne illius , sed quid sequatur, si tollatur talis lex uniuer aliter.Verbi gratia, si consideremus quid mali sequatur ex ista sornicatione aut illa, non uid tur quod sequatur magnum in conueniens, &s ali quod, posset etiam facile adhiberi hiemedium: sed si consideremus quid mali sequeretur, si tollatur illa prohibitio, intelligeremus quam necessaria est illa lex. Si enim liceret hicari,non solum sequitur praua educatio prolis,sed etiam quod non sit procreatio liberorum, & periret genus humanum .si enim hoc
licere multi non ducerent uxores,& mallentuti librietate:&per consequens cum ex huius modi uago concubitu non multiplicarentUr liberi,sed raro eueniant, sequitur desectus &inopia silioru in republica,sequitur 9, no sint
familiae,& per consequens auitatey, nec respublicae,&multa alia in conuenientia. Idem patebit