장음표시 사용
261쪽
PAPAE ET CONCILII. et Hlebit de insolubilitate matrimonii.Non enim oportet respicere ad hoc quid mali sequatur, si Petrus uxorem tuam reliquerit, sed oportet uidere quid mali sequatur, si passim liceat dimittere uxores. Cum enim inter coniuges faepe incidat iurgia , & capiat eos inuicem satietas,rara essent matrimonia firma.Et cum relicta ab uno non reciperetur ab alio, esset magnum periculum incontinentiae, & primum es Iet in magnam iacturam & detrimentum liberorum, qui relinquerentur aut sine matre apud nouercam, aut sine patre apud matrem,& multa alia mala: unde iustissime est adepta illa facultasata in legib' ecclesiasticis no oportet co siderare quid boni,aut quid mali sequatur, si iste iuuehis fiat episcopus, uel si qui S e- mat hoc beneficium, quia non uidetur magnumatu: sed oportet considerare quid sequereti, si hoc pas sim liceret fieri siueper dispelatione, sue alia quacunq; uia.iequeretur enim consusio,& pernicies xerxi ecclesiasti carum, & bonorum morum, ut constat.Et ideo si h oc alia ratione impediri non potes , nisi ista, ut omnino tollatur facultas dispensandi ,haec accipienda est. Praeterea consideradum est, quod ratio legis pol esse rata,& det ei minata, a est in c5mum,& uniuersali. Sed ratio legitima diis en sandi in lege no pol esse determinata, quia est ex singularibus coiecturis, & circustaliis, de quibus
262쪽
M DE POΤEsTATE quibus non potest haberi scientia, nec certiri do, ut Philosophus dicit: quia uariatur in ins-nitu.&ideo oportet si dispensandu est, i re linquatur arbitrio humano, qua do, et quomodo &cum sint tot reruolarietates, epe proponuntur circunstantiar, quae licet non stat sussicientes, sunt apparentes, uel uerisimiles,& pex consequens trahunt hominem ad dispensan dum frequenter in lege: cuius tamen obse uatio est necessaria,& sic defraudatur in tentio legis .Et praeterea est magna improbitas hominum, qui nittitur in uetitu semper, cupivitque negata,et qui cocupiscui, qa lex dicit, No cocupisces .Et pro lati ,etia summus Pontifex errare p otest i n h u i u s m o di d i sp es ali o n i b ut in sexta pro postione dictu est,& sunt infirmi ad resistendu ambitioni importunitatibus. Ideo si maneat licetia dispesandi in legib' prosito arbitrio,periculti est manifestu, ne dispesatio es sat siepius irrationabiliter, quam cu causa rationabili, cu magno detrimeto eccles . ergo si aliud remediu adhiberi no potest, quam
hoc hoc accipi edu es .Prieterea cos deradum cst,cl, in moralibus non oportet multum con
siderare quid positi seri, sed quid in reru sta
tu & natura inueniatur,&cotingat,& potius
experientia tot annorum, quam argumetati O-
nibus stadum est.Postent iudices este sortes uiri, ac itavisti, ut nullis muneribus corrumpere
263쪽
PAPAE ET CON cI LII. ustur, aut retraherentur a iustitia sed quia usu&experientia compertum est, quod iudices accipientes munera, no recte solent iudicare,ideo generaliter prohibitu est munera accipere.Ita
in proposito nos bene possum' philosophari& imaginari,' summi pontifices pollent eues apietiis imi,&sanctissimi uiri,& u, nunquam
dispensabiit sine legitima causa sed clamat experietia in c5trariti:&uidelmis, P nullus quaerit dispeliatione,quin obtineat ergo desperandu est,' si relinquatur dispesationes arbitrio humano, quod solu fient ex legitima cauia .Et qua uis sint multi summi pontifices sapientes&sancti,unus potest omnia perdere & maSi
me quia summus Pontifex non potest examinare Omnes cacitas Obrutus grauissimis o Octi
pationibus spiritualibus,&teporalibus,& necessse habet madare aliiς cura, i quibus saepe falli potest,etia si fuerit B. Gregori Et praeterea
dicit Arist 1. Rhetori colu,& S.Tho .aa . 9 ar.I.ad secudv. st Omnia quae possunt,debe. te Aristorige determinari,et disponi,et quampaucissima S. Thoni. relinqui arbitrio iudicis. Cuius precepti multas ponit ratioes sed potitsima est, quia legislator fert leges in uniuersali,& de futuris, nec tuc innitit aut gratia amicoris,aut improbita te his minu, aut prece,aut pretio,sed solii habet in cocilio bonis reipublicae,cui oes fauent. sed in casibus p xticularibus cocum sit multa quar
264쪽
Mις DE POTE ITA TE possunt hominem ab aequo ,& bono auertere. Et ideo multo liberior est ad seredas leges, quam tot iudices. Ite leges ponuntur ex mag-gna c5sideratione, in particulari autem no uacat ita considerare. Ita est in proposito, leges ecclesς seruntur cum assensu omnium,& a nemine impugnantur, aut contradicuntur,& sic sunt optimae. Sed in dispensationibus concurrunt multa, quae inducere possunt ad non recte dispensandu & ideo optimum esset rescindere occasones .Et adhtic ita loquimur, quasi cum magna difficultate sant dispensationes,& oporteat adhibere magnas machinas ad e torquendam unam dispensationem,&non 3 snt Romae expe&mtes, an quis uelit petere dispesatione omniti quae legibxis san cita sunt.
Sed dicet aliquis, Videmus semper in literis apostolicis dispensarionum, quὁd semper profertur causi iusta dispensationis: ergos ita sit, quid opus est ista noua cautela Respondetur, Ego nullam dispensationem in particulari codem no , nec meum est, non iudico alienum
seruum .Fortasse ita est ut dicitur. Sed uideo duo .Primum, quod in fine anni sunt tot di spen satio nes factae, quod nescio an sint tot qui legem seruent. Secundo uideo, quod Omnes, qui petunt, afferunt dispensationes, quos omnes mirii est habere legitimas causas, ut claeis dispensetur in impedimentis matrimonii,
265쪽
aetatis ad ordines,& irregularitates,& pluralitates beneficiorumItaque omnibus pensiatis, Luderetur certe conducibi Ie , ut hac ratione
quis iret obuiam huic dispensationi legit optimarum,ut prohiberetur dispensatio absolute. Quod si omnino uideatur aurum,& necessamim esse, ut omnis lex habeat aliquam exceptionem,nec aliqua lex humana sit omnino
in dispensabilis , hoc statuat lego, in quo casiuposisit papa dispensare,& terminet in tali, & in tali, & no alias,&sic poterit fieri disipensatio sine uiolatioe,& dispesatione legis. Sed tutilis& iustius trideretur, ut fieret absolvie de aliquibus legibus.Est praeterea considerandum, quod ut dictum est bonum commune est praeserendum bono particulari, & ideo cum lex lata sit propter bonii publicum,dato si, ita
esset, quod ex illa in casia particulari siequere tur detrimentum alicuius particularis , etiam ubi alias esset irrationabile, tamen sexendum est propter conseruationem boni communis, nec statim oportet occurrere ad dispensati Ones,quia dispensando in causis iustis,aperitur' ianua ad dispensationes iniustas. Circa quod
8 dicit, quod nunquam dispentatio est facienda cum detrimento boni communis.& ZZ.q. 88.articu.ia. dicit, quod omnis dispensatio avxa lato debet fieri ad honorem Dei, uel uti-r litatem
266쪽
litatem ecclesiae.&I2.q. 97 .articu.ε. quod qui dispensat, non habens intentione ad bonum commune,infidelis est.ex quo patet, quod in dispensationibus non est legitima causa, quae solum respicit priuatam utilitatem,&speciali
ter perinae priuatae, sed debet potius habere, respectit, an talis dispesatio uergat in bonum
commune,uel econtrario. Vnde cum aliquae
leges sint ita graues , ita necessariae ad bonam stubernationem,& statum ecclesian si tunc contingat castis,ubi dispelatio uideatur irrationa bilis, melius esset ut non dispesaretur,etia ubi
non esset dispensatio prohibita,ut prae stipponimus in ista propositiope ra.Exeplum ess clariim si ista lex, quod filii clericorum non siccedant parentibus in beneficiis,iudicatur esse necessaria in ecclesia : dato quod sit aliquis talis
filius ita dotatus omni uirtute,& doctrina, ut omnino expediret ut succederet patri, & nullus alius sit ita idoneys,& p 9ssit hoc fieri non
solum sne omni scandalo , sed etiam ad gratiam totius populi 'melius esset,ut non dispensaretur cum tali,ut tollatur spes aliis procurandi tales dispensitiones .Et demum cum ex duobus malis minus sit eligendum, ut in dςcretis. 13. d. duo mala.& Aristot.libro sexto Topico. dato quod non dispensaret in aliquibus casibus , esset malum tgmen, cum necesse sit, uel incidere
267쪽
pAPAE ET AEONCILII. asy. incidere in hoc malum,uel per hanc occaso nem uenire in maius malum, scilicet desola tionem,& corruptionem legum necessariarum melius est tolerare hoc primum malum, ut etiam cum aliquo detrimento nunquam
dispensetur, quam ut permisia licentia dispensandi sat pernicies morum & legum. Si quis obiiciat, quὁd huius 1 nodi decretum esset omnino nouum,& nunquam simile sed tam in aliquo concilio cecumenico, ubi tamen suerunt patres sapientissimi : ergo nullo modo debet praestimi hoc inceptu in nouo concilio,quod certe ut sit celeberrimum, nunquam superabit authoritatem &maiestatem illorum antiquo rum patru m. A d h o c resp O n detri r disti n gu en do tempora,ut dicunt I tristar, & concordan do iura. Tempore conciliorum antiquorum erant pontifices similes patribus cociliorum, quod ad retinendum, & inuocandum ab immoderata & es usa licentia dispensandi non erat opus huiusinodi decreto : imo si bene re uoluuntur iura & historiae apud antiquos patres,non praesumebat pontifices decreta cociliorum ita faciliter & passim dispesare,sed tanqua oracula diuina obseruabat nec iam no ita temere, sed soriasio nec semςl dispensabanteontra statuta conciliorum, maxime circa te ges gr uus & paulatim ad hanc intemperan-r a tiarn
268쪽
DE POTESTATEtiam dispensationum deuentum est,&ad hue talem statum, ubi nec mala nostra,nec remedia pati possumus,& ideo necesse est aliam rationem excogitare ad conseruandas leges.Da mihi Clementes,Linos, sylvestros,& omnia permittam arbitrio eorum. Sed ut nihil grauius dicatur in recentiores Pontifices, certe
multis partibus sunt priscis illis inseriores Et hoc de ra.proyositione. Decimatertia propositio Tale decretu nodeberet apponi in multis legibus,sed solii in paucis,hisque grauissimis,&ualde necessariis Ηεc p tet:primo, quia cum papa sit pastor uniuersalis, no debet limitari eius authoritas sine
urgenti necessit te alias seret ei iniuria. Items noς extenderetur ad multas leges,hoc iteruposset uergere in impedimentum administrationis Ecclesiae,quia dispensationes aliquando sitiat necessaris,ut dictum est.Item esset o Osio, ut tib illo praetextu papa cotemnereturta quam haberet manus ligatas, & sumerent licentiam liqui ad rebellandum contra pum Et tande hoc non debet feri,nisi solum in aliqua lege ita necessaria, ut ex eius dispesatione immineret magna pernicies ecclesiae. Sed rest stat magnu dubium,facto tali decreto,utru si illo non obstante papa dispensaret,ieneret factum, dato quod male faceret.
Sit decima litaria propositio, Tale decretu
269쪽
non facit de per se, quod papa no possit dispe .sare,ssed solum quod non liceat. Probatur I.ut probatum fuit supra q. 3. .& cum potestas par ae non sit a concilio, sed a Christo, concilium non potest coarctare authoritatem papalem, aut limitare ergo si possit dispensare sine tali decreto posset etiam illo posito.Ite quia ut supra probatum est concilium nihil potest,quin papa illud possit, sed concilium pos- set dispensareno obstante proprio decreto temgo etiam papa.Item si illud decretum fieret ab uno si immo pontifice, alius sequens posset dispens ire quia par in parem non habet imperium: sed non habet maiorem authoritatem a concilio quam a papa,ut supra probatum ζst N. Et Sylves .in verbo,papa.*.I .dicit secundum mentem S.Tho.quod papa potest etiam sine causa dispensare in omni iure positivo,& etiaillud irritare.Itaque si irritaret, de facto nulla essent,sed irrita: sed in hoc peccaret de quocunque statuto concilii,ut probat glossai .in cap ubi periculum.*. hoc Lancto concilio. de electione. de quo Panormita .in c.significasti. de electione.& Iohan. Andreas & alii. Suppono autem , quod ualeat ista consequentiai si papa male dispensit ,ergomon ualet illa diuspensatio. Si enim sine causa dispensaret in
gradibus prohibitis ad matrimonium de i urex s positivo,
270쪽
D'E POTEsTATEpbsitnio, dispe lioteheret,& matrimonium sic contractum esset ualidum.Nec tame uolo Qicere,quod omnis dispensatio papae etiam in iure positivo ualeat: sed dico, quod si non ualet hoc, aliunde est,&non solum ratione unis positivi, ut in si adicemus,scilicet sue papa sit sepra concilium, siue econtrario. ergo snon obstante tali decreto adhuc papa potest dispe-su e, in quo saluatur ista sit perioritas concilii
supra papa Respondeo, Satis est ad hoc, quod
papa tenetur,&male saceret contraueniendo
decreto concilii .Vel sorte di ceretur,q u is d papa non potest tollere talem legem,& irritare, si concilium prohibeat sed potes. dispensare:
quia manente tali lege, spectat ad eum omnis actus iuris itinionis in ecclesia. itaque si papa contra decretum concilii institueret puerum in episcopum,talis re uera esset episcopus,&haberet iurisdictionem.
1 ' Decim aquinta propositio, Eodem modo
sicut papa peccaret dispensans contra tale decretu , etiam peccaret petens dispensationem, aut utens illa.Probatur primo, Quia colentit, imo eo ipso operatur peccato alterius:&nsi solum qui male iaci ut, digni sunt morte, sed qui
consentiunt facientibus, ad Roma.I.1tem ille est occasio talorum maloru, quae ex huiusmodi dispensationibus sequuntur, ut supra Osten sum est.