장음표시 사용
311쪽
' Quinta propositio, Nihilominus haereticus est dominus in soro conscientiae antequaco n dem n e tur.Haec propositio uidetur contra
Conrad.& Direct.&Iohan. Andi . sed tamen est propositio Sylves .m Herbo, narres.*.8.Et D μέ tenet illam,& di sputat ad longum Adrian. quot. s. q.2.& idem uidetur Caieta.in summa in uerbo poena.Et probatur primo, Quia hoc ipsum scilicet, priuari in foro conscientiae est poena.ergo nullo modo debet infligi ante co-demnationem nec satis scio an ius humanum hoc posset facere . Item probatur manifeste, Quia ut patet in illo c .cum secundum leges. eodem modo sunt confricata bona ipso facto propter incestas nuptias.Item si mulier ingenua rapta nubat raptori rimo si quis de mercibus importatis no soluat uectigalia consueta, ipso facto bona cosi cantur. Item qui illicitas
merces eXportat,ut arma, serrum, ad Sarace nos ut patent omnia ista in. d. c. cum secudum c.cvmfeculeges Sc c. de incestis nuptiis .i. cum ancillis.&dum.
312쪽
3o DE INDIs IN S UL ANIL& non soluens trectigalia, quin maneat Uerus dominus bonorum suorum in soro conscientia': quare ergo non conuenienter dicunt de haeretico & ipse Conradus etiam eodem modo dicit de illis casibus,& de haeretico. & grauius esset cogere hominem iam emendatum
ab iis resi, restituere.bona suco. Sequitur coroli, larium, quὁd haereticus potest licite uiuere ex bonis suis. Secundo sequitur item, quod1c 'titulo grati os o potest transferre bona sua,puiI ta donatio. Sequitur tertio,' titulo oneros puta uendendo,aut dando in dotem, si crime postet uenire in iudicium, no licet transferre. Patet, quia decipit emptorem,& ponit eum
in periculo pexdedi &rem& pretium,si uedi, stor condemnetur. Ultim ὀ sequitur,qubd si re uera non esset periculum consscationis, posset etiam licite titulo oneroso alienare, Ut qui esset haereticus in Germania, catholicus posset licite emere ab illo. Graiie esset,st non posset licite in aliqua ciuitate Lutheranorum si quis est catholicus, emere agrum ab haeretico, nec uendere illi: quod tamen necessario esset dicendum, si omnino haereticus non est dominus in foro conscientia'.
' Ex omnibus his sequitur conclusio, Quod ., 'barbari nec propter peccata alia mortalia , nec propter peccatu infidelitatis no impediuntur quin sint ueri domini,tam publice quam priuatim:
313쪽
oechoc titulo possunt a C hristia nis occupari bona & rerim illorum ut late & eleganter de
ducit Caiet. secunda secodar.q 66.ar. 8 . Res atan ideo non essent domini, quia sunt insensati uel amentes. Et circa hoc dubium est, an ad hoc ut aliquis sit capax dominii requira tur usus rationis.& Coradus quide bbro, I. q. 6.ponit conclusionem, quod dominium con
uenit creatum irrationabili ta sensibili quam insensibili . Probatur, Quia dominium nihil aliud est quam ius utendi re in ustim situm: Sed bruta habent ius super herbas, & plantas.
Genes 1.Ecce dedi vobis omnem herbam aD serentem semen stiper terra, & uniuersi ligna, sim habent in semetipsis sementem generis sui , ut sint uobis in estam,&ctinctis animati bus terrae. Item astra habent ius illuminandi Gene. i. Posuit ea in frmamento caesi uritice- Genesi. rent, ac praeessent in ei, a r nocti .Et leo habet dominium stiper omnia animalia gressibilia, unde & rex animantium uocatur. Et aquila est domina inter uolucre im de PsaLI et Merodii domus dux est eorum . Eiusdem sententiae
est S luest. in uerbo dominium,in principio, ubi dicit, quod elementa dominantur inuice. Sed respondeo per propositiones. Prima, Crea um irrationales non possunt habere Aominium. Pater, quia dominium est ius , ut sitetur etiam Conrad. sed creatum irration ii lees Mueg
314쪽
1ος DE IN Dis INSULANI s. les no possunt habere ius:ergo nec dominiu. probatur minor, quia no possut pati iniuria, ergo no habent ius .Probatur assumptu, uia
qui prohiberet lupum,aut leonem is proa,uel
bouem pastu, no faceret ei iniuriam,nec qui
claudit senestram ne sol illuminet, facit iniu-Mam soli. Et confirmatur,Quia si bruta habet
dominium,ergo qui tolleret herbam aceruo, faceret surtii, quia caperet alienum initito domino. item,Ferat non habent dominium sui, ergo multominus aliarum rerum. Assumptu probatur , Quia licet eas impune interficere etia animi gratia:unde etia Philo.I.politi. P/ue natio seraru est iusta .& naturalis. Item, ipsae, serae & omnia irrationalia, sunt hominis per proprietate, multo magis quam serui. ergo si serui no 'possunt habere aliquid situ, multο- minus irrationalia.Et confirmatur propositio
ration lis babet dominitimi actus,quia ut ipse etia dicit prima prima', q. 8a ad. M per hoc aliquis est dominus sitorua tuu, quia potes hoc uel illud eligere. Unde etiam, ut ibidem dicit,
appetitus circa ultimum finem no sumus domini. si ergo bruta n 3 habent dominium suo rum actuum,ergo nec aliarum rerum. Et licet
disputatio uideatur de nomine, certe hoc est ualde improprie loqui,d praeter commvn modum
315쪽
DE INDIS INSULANI S. Jor modum loquedi tribuere dominium irratro natibus.Non enim dicimus aliquem esse dominum,nisi eius,quod situm est in sua facultate.Ita enim loquimur,Non est i n mea faculta te, non est in mea potestate, quando non sum
dominus.Bruta autem cum non moueant se,
sed potius moueatur, ut S. Tho.ait prima s cundar,ubi supra:eadem rationei nee habet dominium.Nec ualet quod Sylvest dicit, quod dominium aliquando no dicit ius, sed solam potentiam. & hoc modo ignis habet domitanium in aquam: si enim hoc satis est ad domi, nium, ergo latro habet dominium ad intesti ciendum hominem,quia habet potentiam ad hoc,& sur habet potentiam ad capiendum pecuniam. ὁd autem dicit astra dominari, de
leonem esse regem, certu est dictum metapho i rice,&per tranflationem.
Sed potest uideri dubium de puero ante usum rationis an possit esse dominus . Quia uidetur nihil differre ab irrationalibus : &Apostolus ad G lat. . Quanto tempore hae Gilcres paruulus est, nihil disteri a seruo. Sed seriatius no est dominus, ergo,&c. Sed sit iecim da Propositio,Pueri ante usum rationis possunt esse domini.Hoc patet, Quia possunt pati in iuriam,ergo habent ius rei tam. ergo & dominium,quod nihil aliud est,quam ius.Item bo-n pupill9rum non sunt in bonis tutorum: &u a habent
316쪽
habent dominos,ergo pupillosat pueri fiunt haeredes. Sed barres est q succedit in ius destineti & qui est dominus haereditatis.l. cum haeres is de diueri& tempora.prς scrip. & inst.de haered.qualita. & disterentia. 9. sit. Item diximus , s fundamentu dominii est imago Dei, quae adhuc est in pueris. & Apostolus eode loco Gala. .Qtianto tepore haeres paruulus est,
nihil differt a seruo, cum sit dominus omnis. Nec est idem de creatura irrationali,quia puer non est propter alium,sed propter se, sicut est
RSed 'de amentibus quid Dico de perpetuo amentibus quod nec habet,nec est spes habituros usim rationis: ssique tertia propositio. Videtur adhue quod possint esse domini, quia possunt pati iniuriam: ergo habent ius. sed hoc remitto ad iuristo sititos, utrum possint habere dominium ciuile, & quicquid sit de hoe,sit ad propositu. Quarta propositio,
3 Nec ex hac parte impediuntur barbari ne sintueri domini.Probatur, Quia secundu rei ueritatem non simi amentes, sed habent pro suo modo uim rationis.Ρatet, Quia habent ordinem aliquem in sitis rebus, postquam habent ciuitates,quae ordine constant, & habent ma trimonia distincta, magistratus, domin 6s,le ges, opificia , commutationes, quae Omnia requirundusiim rationis item religionis specie:
317쪽
tem no rexant in rebus,quae aliis simi euidentes, quod est indicium usias rationiL Ito Deuς& natura non deficiunt in necessariis pro magna parte speciei,praecipuum autem in homi ne est ratio, & frustra est potentia, quae non reducitur ad actu.Item sitissent sine culpa sua tot millibus annoru extra statum filum , eum essent nati in peccato, &non habesit baptis
mum,nec usum rationis ad quaeredum neces
stria ad filutem,unde quod uideantur tam in-s nsati & hebetes, puto maxima ex parte uenire ex mala & barbara educatione, cum etiae apud nos uideamus multos rusticorum parum differentes a brutis animantibus . Restat ergo
ex omnibus dictis , quod sine dubio barbari. erat & publice & priuatim ita ueri domini,
sicut Christiani:nec hoc titulo potu erunt sp liari aut principes,aut priuati rebus suis, vin essent ueri domini.Et graue esset negare illis, qui nihil iniuriae unquam secerunt,quod co- cedimus Saracenis, dc Iudaeis perpetuis bostibus religionis Christianae: quos no negamus habere uera dominia rem sitarum,si ali s non
Occupauerunt terras Christianorum.
Superest respondere ad argumenta in contrarium , ubi arguebatur, quod isti uidentur serui a natura , quia parum ualent ratione ad regendum eruam seipsos. Ad hoc respondeo,
quod certe Aristoteles non intellexiit, 'uodH ῖ Iales,
318쪽
tales qui parum ualent ingenio , sint natura aliens iuris, & non habeant dominium,&sui & aliarum rerum : haec enim est seruitus civilis & legitima, qua nullus est seruus a natura . nec iniit Philosophus quod si qui iunxnatura parum mente ualidi, quod liceat occi pare patrimonia illorum, & illos redigere inseruitutem,& uenales facere: sed uult docere, quod a natura est in illis necessitas, quia indigent ab aliis regi S gubernari :& bonum est
illis subdi aliis, sicut filii indigent siubiici pa-
retibus ante adultam aetatem, & uxor uiro. Et
quod haec sit intensio philosophi, patet: quia
eodem modo dicit, quod natura sunt aliqui domini, scilicet qui ualent intellectu. Certum est autem,quod non intelligit, quod tales possent sibi arripere imperiit in allios illo titulo,s sint iapientiores, sed quia natura habent f cultatem ut possint imperare & regere. Et sic,
dato quod isti barbari sint ita inepti & hebes
res,ut dicitum non ideo negandum est habere uerum dominium,nec fiunt in numero se uorum ciuilium habendi .Verum est,quod ex hac ratione & titulo posset oriri aliquod ius ad subiiciendum eos,ut infra dicemuS.
Restat coclusio certa, Quod ' antequa Hispani ad illos uenissent, illi erant ueri domini,& publice &priuatim. Supposito ergo quod simi uel erant ueri domini , stiperest uidere
319쪽
D E INDIS INSULA NIL mquo titulo potuerint Hispani uenire in possessione illius regionis: & primo reseram titulos qui possint praetendi ,sed non idonei nec legitimi. Secundo ponam alios titulos legitimos, quibus potuerint barbari uenire in ditionem Hispanorum. Sunt autem septem tituli , qui possunt praetendi Ged non idonei, sempie ax tem alii uel octo iusti & legitimi.' Primus ergo titulus postet esse, quod Imperator est dominus mundi :& sic dato, quod tepore praeterito fuisset aliquid uitii, iam esset purgatum in Caesare imperatore Christianissimo.Nam dato ut ita sit,quod sint ueri domiani, possent habere superiores dominos, sicut inferiores principes habet regem, & aliqui reges habet imperatorem, unde in eandem rem possunt plures habere dominium: unde illa distinctio iuristarum,Dominium,altum, bassum,directum,utilla, merum,mixtum. Dubitatur ergo utrum isti haberent dominum superiorem . Et quia non potest esse dubium nisi de Imperatore, aut de papa , de istis dicemus. Et primδ de Imperatore.Et uidetur quod Imperator sit totius orbis dominus, & per consequens etiam barbarorum. Primum ex communi appellatione,quam tribuunt Imperatori, Diuo Maximiliano,aut Carolo semper Augusto, orbis domino. Item, Exiit edictum a Caesare augusto. , ut describeretur uniuersusu ε orbis,
320쪽
3'α DE INDI S IN S V L ANIL orbis Luc. a. sed non debent esse peioris donis ditioniς Imperarores Christiani.Item,Domi- hoc Bart. in ctri uagit. ad reprimen quae est Heri r i. π .renet exp esie, quis 3 imperator de itire est totiuς orbis dominus. Et ide tenet glos. in c. per u nerabit. qui filii sint leti Et item ad longum glo .in c. uenerabit. de electio.&pro catio.ubi Imperator Antonin' dicit,Ego quidem mundi dominus.Et in l.bene a Zenone.
Adam primis,& postea Noe uidetur suisse do
Genesta mini rbis, Genes. r. Faciamus hominem ad imaginem usimilitudinem nostram, ut praest piscib' maris,& uolatilibus caeli, uniuersaeque terre, &z.8c in si a Crescite, & multiplicamini,et replete terra,&subiicite ea, &c.Et idein sententia diis timest Noe Gone.8. Sed illi
habuertit successores, ergo.Item quia non est crededum, quin Deus instituerit in orbe optimum genus gubernationis, Psal. Ios. Omnia
in sapientia secisti. Sed illud est Monarchia,urniae uidetur iudicasse Caesare, esse uerti dominu Iu 'mori .Reddite inquit, quae sitiat Caesabant pruno. 8. q. s. in apibus, ubi Hieronymus dicit, quod in apibus unus est rex, & in mundo unuς Imperator. Ite isad.l. Rhodi .l. depre-C.dequadrii. Praescrip. omnia principis esse