장음표시 사용
391쪽
bitum no potest, quia uim ui xepellere licet iride iustitia, & iure,l ut vim. Quarto probatur etiam de bello offensitio, id est in quo non so
lum defenduntur, aut etiam repetuntur reS,
sed ubi petitur uindicta pro iniuria accepta. Probatur inquam quarto authoritate August. libro 83.qugst.&habetur c. dominuS. 2 ἰ.q.ΙUsta bella silent distiniri, quae ulciscuntur iniurias, si gens uel ciuitas plectenda est, quae uel uindicare neglexit, quod a suis improbe faetiaest, uel reddere quod per iniuriam ablatum est.Probatur etia de bello offensuo quia bellum etiam desiensnium geri commode non potest,nisi etiam uindicetur in hostes, qui initi xiam secerunt, aut conati sunt facere. fierent enim hostes audaci ores ad iterum inuadendunt si timore poenae deterreantur ab iniuria. Probatur etiam, Quia finis belli est pax, δι securitas reipu.ut August. inquit de uerb. Domini,&ad Bonis a. sed non potest esse securitas in republica nisi hostes coerceatur metu belli ab iniuria esset enim omnino iniqua conditio belli, si hostibus inuadentibus iniuste rempublicam, solum liceret reipu.auertere hostes
nec possent ulterius prosequi .Probatur etiam ex fine,& bono totius orbis. Prorsus enim or
bis consistere in selici statu non posset, imo esset rerum omnium pessima conditio, si tyranni quidem,&latrones,& raptores possent impune
392쪽
38 DE IURE BELLI. impune iniurias facere,& opprimere bonos,& innocentes,nec liceret uicissim innocentibus animaduertere in nocetes. Probatur octavo,& ultimo, Quia in moralibus potissimum argumentum est ab authoritate& exemplis.
Probatur exemplis sanct ovum, & bonorum uirorum, qui non solum bello defensiuo tutati siunt patriam, resque suas, sed etiam bello offensilio profecuti sunt iniurias ab hostibus
acceptas,uel attentatas,ut patet de Ionatha,&.Macb. s. Simone,I. Mach. 9. qui uindicauerunt morte
Iohanis fratris siti coli a filios Iambri. Et in ecclesia Christiana patet de Constatino, Theodosio maiore,& aliis clarissimis & Christia nissimis imperatoribus, qui multa bella utriusque generis gesserunt, cum haberent in consiliis san et issimos,& doctissimos episcopo S. 'Secunda quaestio, Apud ' quem sit autho-xitas gerendi aut incendendi bellum. Pro qua, sit prima propositio , Bellum ' defensitium quilibet potest suscipere & gerere, etiam priuatuS.Haec patet, Nam uim ui repellere licet.ffubi stupra.unde hoc bellum quilibet potest gerere sine authoritate cuiuscunque alterius, nos itum pro desensione personae,sed etiam re rum,& bonorum. Sed circa ista concluso ne dubitatur primo , An inuasus a latrone,aut
inimico,possi repercutere inuasore,si possit fugiendo euadere.Et Archiepilcopus quidem respondet
393쪽
D E IVRE BELLI. respondet, non . quia iam no est de sensio cum oderamine inculpatae tutelar: quilibet enim tenetur se defendere quantum poterit cum minimo detrimento inuasoris. Si ergo resistedo oportet aut occidere, aut grauiter uti in orare inuasbre, potest autem se liberare fugiendo: ut 'detur 91 teneatur. Sed Panormitan. c. olim. de resti. spoliat. distinguit. senim in uastis magnu dedecus subiret fugiendo, non tenetur fugere, sed potest repercutiendo, iniuriam repellerer fuerὁ non faceret iacturam famae, aut honoris, ut monachus,aut rusticus inuasus a nobili,& sorti uiro, tenetur potius sugere. Barto.
autem in l. 1. ff. de poenis,& in l. furem. f de si β cariis,indistincte tenet, q, licet se defendere,
nec tenetur fugere: quia fuga est iniuria.l. item apud Labeonem .s de iniuriis .s autem pro rerum defenso ne licitum ess armis resistere, ut in d. c. olim.&in c.dilecto. de sentetia excom. libro. 6. multo magis pro arcenda iniuria cor porali, quae maior est quam rerum iactura.l.in servorti m. s. de poen .Et haec opinio potest probabiliter & satis tuto teneri,maxime cum iura ciuilia hoc concedant, ut in dicta l. furem . ati thoritate autem legis nemo peccat: quia leges dant ius in foro conscientiar.Unde etiam si iure naturali non liceret occidere pro de sensio ne rerum, uidetur iure ciuili factsi sit licitur& hoc reuera secluso sca dato,iuidetur licere no
394쪽
solum laico,sed etia clerico,& religiosio uiro F Secunda propositio, Quaelibet ' reipublica habet authoritatem indicendi, de inseredi bel- lv.Pro probatione est notandi i , ' differentia est quantum ad hoc inter priuatam personam,&rempublica: quia priuata persona habet quidem ius defendendi te,& siua, ut di ctum est: sed
non habet ius uindicandi iniuriam, imo nec repetendi ex interuallo teporis res ablatas. Sed defensio oportet ut fiat in prauenti periculo, quod consulti dicunt in continenti.Vnde trafacta necessitate defensionis,cessat licentia belli. Credo tamen ,st per iniuriam percustiis possit statim repercutere,etiam si inuabor non de beret ultra progredi. Sed ad uita dam ignominia,& dedecus posset qui colaphum exempli
gratia accepit, gladio statim repercutere, non
ad sumendam uindictam, sed ut dictum est
ad uitandam infamia,&ignominiam. Sed reipublica habet authoritatem non solum de sensionis,sed etiam uindicandi se,&suos, &pem Arist is sequendi iniurias.quod probatur, quia ut Ari PQ it sto tradit tertio .Polit.Rese .debet esse sibi sus sciens : sed non posset sufficienter conseruare bonum publicum,& statum rei p. si non possit
uindicare iniuriam ,& ammaduertere in hostes fierent enim s ut supra dicium est mali promptiores,& audaciores ad iniuriam in se xendam, si possent impune hoc facere: & ideo
395쪽
DE IURE BELLI. '. 387 necessarium est ad commodam rerum moria
i tum a d ni i n istratio n em ,ut haec a uti, Oritas co- cedatur reipublicae. V Eandem 'aut horitatem habet quantum ad βΨη hoc princeps sicut respublica. Haec est sentetia Augu. cotra Faustii. ordo, inquit, naturalis mortalium paci accommodatus,hoc poscit, ut
suscipiendi belli aut horitas , atque consilium penes principes sit.Et ratione probatur, Quia princeps non est ni si ex electione reip . ergo gerit uices,&authoritates illius:im ὁ iam ubi fiunt legitimi principes in republica, tota authoritas residet penes principes,neque sine il-
lis aliquid publice aut bello, aut pace geri potest. Sed tota difficultas est quid est respublica,&quis proprie dicitur princeps Adhoc breuiter respondetur,' respub. proprie uocatur persecta communitas sed hoc ipsium est dubiuquae sit persecta communitas. Pro quo notandum,' persectum idem est quod totum. dicitur enim impersectum,cui aliquid deest, & econtra pexsectum,cui nihil deest Est ergo pexsecta reipublica,axit communitas, quae est per se totum,id est quae non est alterius reip. pars, sed quae habet proprias leges,proprium consilium,&proprios magistratus, quale est regnuCastellς,& Aragonis,principat Venetoria,&alii similes. Nec enim obstat quin sint plures principatus,&xespub.persectae sub uno prin-B a cipe.
396쪽
3 38 DE IURE BELLI.cipe.Talis ergo resipub.aut princeps illius, habet authoritatem indicendi bellum,& sola ta
ylis. Sed ex hoc ipsi dubitari merito potest, an si plures huiusmodi reipublicae, aut principes
liabeant unum commune dominum, aut principem,an possint per se inserve bellum sine authoritate superioris principis Et respondeo, Psine dubio possunt,ut Reges, qui sunt subiecti Imperatori,possunt inuicem belligerare, non expectata authoritate imperatoris: quia ut dictum est respub.debet sibi est e sufficiens , nec ν sufficeret sibi sine tali facultate. Ex quibus se quitur,& patet, θ' alii reguli, siue principes, qui non prae iunt xeip.persectae, sed sunt partes
alterius reip. non possunt bellum inserre, aut gerere, quemadmodum dux Albanus, aut comes bene uetaneus:sunt enim partes regni C a stellae,&per consequens non habent persectas respub. Sed cum haec sint magna ex parte aut iure gentili,aut humano, consuetudo potest dare facultatem & authoritatem belli gerendi.Vnde si qua ciuitas, aut alius princeps obtinuit antiqua consiuetudine itis gerendi per se bellum,non est ei neganda haec authoritas,etiam si alias no uidetur habere rempubli camperfectam. Item etiam necessitas hanc licentiam & authoritatem concedere posset. Si enim in eodem regno una ciuitas aliam oppugnaret,uel aliquis ex duabus alium ducem, do
397쪽
DE IURE BELLL 37s rex negligeret,aut no auderet uindicare iniurias illatas,posset ciuitas, aut dux, qui passus est iniuriam, non sollim te defendere, sed etiabellum inferre,& animaduertere in hostes, &malefactores etiam occidere: quia alias neque defendere quidem commode sie posset. Non enim hostes abstinerent se ab iniuria, si illi qui patiuntur iniuria, contenti essent solum se defendere. Qua ratione etiam conceditur priuato homini ut possit inuadere inimicum,si aliter no patet ei uia se defendendi ab iniuria.&haec satis de ista quaestione.
o 'Tertia quaestio, Quae ' possit esse ratio, &
causa iusti belli, quaaeque magis necessaria,est ad hanc causam , &disputationem barbaro rum .Pro qua sit prima propositio, Causa iusti belli non est diuersitas religionis.Haec probata fuit prolixe in proxima relectione.ubi impugnauimus quartu titulum qui praetendi potest adpo flessionem barbarorum. quia scilicet noluntl recipere fidem Christianam. & est sententia S.Tho.secunda secundς,q. 66.articu. 8. s. No.& communis sententia doctorum: neque scio aliquem qui contrarium sentiat. ii Secunda propositio , Non ' est iusta causa belli amplificatio imperii . Haec notior est, quam ut probatione indigeat, alias esset aeque iusta causa ex utraque parte belligeratiu,&sic client omnes in nocetes .Ex quo iteru sequem
398쪽
tur,' non liceret occidere illos:&implicat cotradictionem, quod est et iustum bellum. ' Tertia propositio,Nec est iusta causa belli, aut gloria propria aut aliud comodum principis.Ηςc etiam nota est.Nam princeps debet& bellum & pacem ordinare ad bonum commune reipub. nec proprios reditus pro pro Dria gloria aut commodo erogare ,& multo minus ciues sitos periculis exponere. Hoc C-nim interest inter regem legitimum,& tyrannum,s Urannus Ordinat regimen ad propriuquaesthim,&commodum rex autem ad bonii
Arist publicum,ut tradit Aristo. .Politico .c.ΙO. Ite Poli 'ς habet authoritatem a rep.ergo debet uti illa ad bonum reip.Item leges debent esse nullo priuato commodo, sed pro communi utilitate ciuium conscriptae,ut habetur distin . .erit autelex ex Isidoro . ergo etiam leges belli debet esse pro communi utilitate. Item hoc differunt Arist. LPali liberi a seruis,ut Arist.tradit primo Politico.ς-3- , ε.& domini utuntur seruis ad propriam utilitatem non seruorum : liberi autem non sunt propter alios,sed propter se. Vnde principes abutantur ciuibus, cogendo eos militare,&pecuniam in bellum conferre, non pro publico bono, sed pro priuato suo comodo: i, est ciues seruos facere. Quarta propositio,Vnica est & sola causa iusta inserendi bellum, iniuria accepta. Haec probatur
399쪽
DE IVRE BELLL 3s probatur primo authoritate Augu .lib. 83. quaestio.Iusta bella solent diffiniri, & c.ut supra.&es determinatio , scilicet Tho .secuda secunde'. .articul.I.& Omnium doctorum. Item bellum offensivum est ad uindicandum,&animaduertendum in hostes,ut dictu est. sed uindicta esse non potest,ubi non praecessit culpa,& iniuria.ergo.Item maiorem authoritate habet princeps stupra extraneos, quam suo s.sed insu os non potest gladium stringere, nisi secerint iniuriam: ergo neque in extraneOS.Et co-
firmatur ex eo, quod supra allatum est ex Paulo,Rom. Is de principe, Non sine causa gla- Rom-I3dium portat.minister enim Dei est vindex in iram ei qui male agit. Ex quo costat, P aduersus eos, qui nobis non nocet,non licet ira gladij uti, cum occidere in nocerates prohibitumst iure naturali.Omitto nunc si sorte deus speciali ter aliud praeceperit, ipse enim est domi nus uit e,&mortis, &posset prosuo iure aliter di sponet C.
' Quinta propositi ο',No quaelibet&quat uis iniuria sufficit ad bellu inserendu .Haec probatur,Quia nec etiam in populares & naturales licet pro quacunque cui pap innas atroces exequi,ut mortem,aut exilium, aut confiscationem bonorum. Cum ergo quae in bello g geruntur, omnia sint grauia,&atrocia, tis Cae des, incendia, uastationes non licet pro leui
400쪽
39 α DE IURE BELLI.bus iniuriis bello persequi authores iniuriarti, quia iuxta mensiuram delicti debet este plaga
Quarta quaestio est de im e belli, quod scilicet,& quantum liceat in bello iusto de qua sit
'prima propositio, In bello licet omnia facere, quae necesiaria sunt ad defensionem boni publici. Haec nota est, cum ille sit finis belli, rem- publi. defendere,& conteruare.Ιtem hoc licet priviato in defensione sui,ut probatum est.e go multo magis licet reipub.& principi.
ις Secunda propositio, Licet recuperare Omnes res perditas , & illarum partem. Haec etiaest notior quam ut indigeat Drobatione. Ad hoc enim uel infertur, uel sui cipitur bellum. Tertia propositio,Licet occupare ex bonis hostici impetam belli & oia dana ab hostibus iniuste illata.Hςc patet, Quia ad omnia illa tenetur hostes qui secerunt iniuriam: ergo princeps belli potes omnia illa repetere,& bello-
exigere.Item ut prius. Quia cum no patet alia uia,licet priuato occupare omne debitum a
debitore. Item si quis esset legitimus iudex utriusque partis gerentis bellum,deberet condenare iniustos aggressores, & authores iniuriar,non solum ad restituendas res ablatas, sed etiam ad resarciendum impensam belli, &Omnia damna. Sed princeps, qui gerit iustum bellum,habet sis in castu belli tanquam iudex, ut statim