장음표시 사용
401쪽
ut statim dicemus.ergo etiam ille potest omnia illa ab hostibus exigere.' ' Quarta propositio,Nec solum haec licent, sed ulterius etiam progredi potest princeps iusti belli, quantum scilicet neceste est ad pariendana pacem,& securitatem ab hostibus, puta diruere arcem hostium,&in hostico etiam munitionem erigere, si hoc necesse sit ad uit dum periculum ab hostibus .Probatur, Quia, ut supra dictum est finis belli est pax,& securitas .ergo gerenti bellum iustum licent omnia, quae necessaria sunt ad consequendam pacem& securitatem.Item tranquillitas,&pax computantur inter bona humana. unde nec sumna a etiam bona faciunt statum selicem sine se curitate ergo si hostes eripiunt,& turbat tranquillitatem reipub.licet uindicare ab illis per
media conuenientia.Item contra hostes intraneos, hoc est contra malos ciues,licet b c om nia facere. ergo etiam cotra hostes: extraneo S.
Antecedens patet. si quis enim in republi .iecit iniuriam ciui, magistratus no solum cogit authorem iniuriae satisfacere laesis, sed etiam si timetur ab illo, cogitur dare fideiussores, aut recedere a ciuitate, ita ut uitetur periculum ab
illo .Ex quibus patet, quod parta uictoria, &recuperatis rebus, licet ab hostib' exigere ob fides, naues, arma,&alia, qtice sine si aude necessaria sunt ad retinendum hostes in officio,
402쪽
& intandum ab illis periculum. '' Quinta propositio Nec tantum hoc licet,
sed etiam parta uictoria, recuperatis rebus,&pace etiam &siecuritate habita,li cet uindicare iniuriam ab hostibus acceptam,& animaduertere in hostes,& punire illos pro iniuriis illatis.Pro cuius probatione noradum, quod principes non tum habent authori ratem in suos, sed etiam in extraneos ad coercendum illos ut abstin eant se ab iniuriis,' hoc iure getium,& orbis totius authoritate. Imo tradetur
quod iure naturali, quia aliter orbi ς stare non posset nisi esset penes aliquos uis& authoritas deterrendi improbos Rcoercendi, ne in
nocentibus noceant.Ea autem quae necessaria
simi ad gubernationem & conseruationem Orbis, sunt de iure naturali, nec ab a ratione probari potest, quod respublica iure naturali habet authoritatem assiciendi stipplicio,& poenis ciues suos, qui reipublicie sinat perniciosi. Quod si respub. hoc potest in suos, haud dubium quin orbis possit in quotclinque perniciosos & nequam homines:&hoc no nisi per
principes. ergo pro certo principes possunt punire hostes qui iniuriam fecerunt reipu. & omnino postquam bellum rite &iuste susceptum est, hostes obnoxii sunt principi tanquaiudici proprio .Et consi matur haec, Quia re uera nec pax, nec tranquillitas, quae est finis
403쪽
belli, aliter haberi potest, nis hostes in alis, &damnis afficiantur, quibus deterreantur, ne iterum aliquid tale committant. Quae omnia etiam probantur & confrmantur authoritate&exemplisbonorum.Vt enim supra citatum
est, Machabaei gesterunt bella non solum ad 1ecipiendas res amissas,sed ad uindicandum in iurias. Qu)odi de secertit Christianissimi pi in cipes,& religio si imi imperatores .Et praeterea
non tollitur ignominia & dedecus reipu.pi O fugatis tantum hostibus, sed etiam scuet itate poenae amictis& castigatis. Princeps aute nosolum res alias,sed honorem, & auilioritatem
reipublicae defendere habet. Ex omnibus supra dictis supersunt multa dubia Et primum quidem dubium circa iuul tiam belli, utrum ad bellum iustum suffic1at quod princeps credat se habere iustam cau-''sam. Adhocst prima propositio, Non seria
per hoc satis est.Probatur prim ὁ, Quia in alus minoribus causis no sufficit nec principi nec priuatis, quὁd credat se iuste agere,ut notum est.possunt enim errare inciuiliter & affecta te:& ad actum bonum non susticit sententia cuiusque, sed oportet ut sat secundum iudicium sapientis,ut patet a .Ethico.Item alias lequeretur, quὁd plur1ma essent bella iusta ex
utraque parte. Communiter enim contingat,
Quod principes gerant bellum mala fide, sed
404쪽
credentes se iustam caui in s equi:& sic omines bellantes essent innocentes,&per conseques liceret in reficere in bello.Item alias etia Turcae & Saraceni gererent iusta bella aduersitis Chri stianos. putant enim se obsequium prae ii stare Deo.
' Secunda propositio , Oportet' ad bellum
iustumi magna diligentia examinare iustitiam& causas belli,&audire etiam rationes ad ei firiorum, si uelint ex aequo & bono disceptare. Omnia enim sapienti ut ait comicus ue bis prius experiri oportet, quam armis,&oportet considere probos,& sopientes usa os,& qui cum libertate,&sine ira,aut odio,& cupi ditate loquatur . Haud enim facile uerum cernitur ut ait Crispus ubi illa officiunt. Haec manifesta est. in cum in rebus moralibus difficile sit uerum & iustu attingere, si negligenter ista tractentur, facile errabitur,nec
talis error excusabit authores,maxime in re tata,& ubi agitur de periculo & calamitate multorum, qui tandem sunt proximi,&quos diligere tenemur, sicut nosipsos.
Secundum dubium, An subditi teneantur examinare causam belli, uel an possint militare nulla diligentia circa hoc adhibita, quemadmodum urinores exequi pos Iuni decretu praetoris sine alia examinatione.De hoc dubio sit
prima propositio, si subdito costat de iniustitia belli,
405쪽
DE IURE BELLI. 397tia belli, non licet militare, etiam ad imperium principis .Haec patet, Quia non licet interfice re innocentem quacunque authoritate. Si ho stes sint innocentes in eo casu,ergo non licet interscere illosJtem princeps peccat inserendo bellum in eo casia, sed non solum qui male agunt.sed qui consentiunt facientibus, digni
sunt morte. ad Roma. I. ergo milites etiam mala fide pugnantes non excusantui diem non licet interficere ciues innocentes mandato principis. ergo nec extraneos .Ex clus se itiitUr co
'Τ rollarium, a d etiam si subditi habeant coscientiam de iniustitia belli, non licet sequi
bellum, siue errent, suen5.Patet, Quia omne quod non est exsd peccatum est .ad l o m. q. ' Secunda propositio , Senatores & xς Ro- guli, & uniuersaliter qui admittuntur, uel uocati, uel etiam ultro uenientes ad consilium publicum , uel principis, debent & te nentUr examinare causam iniusti belli. Pa tet, Quia quicunque potest impedire periculum & damna proximorum,tenetur, maxime ubi agitur de periculo mortis,& maiorum maloruin,qtiale est in bello. Sed tales postulat costio suo & authoritate causas belli examinantes,auertere bellti, si sorte iniustu est. erg0 te nentur. Item si ia egi i getia istorum bollum in iust a gereretur, isti tu lentur cosentire.impu
tatur enim alicui quod potest &debet impedire, si
406쪽
re, si non impedit. Item quia solus rex nos uia scit ad examinandas causas belli:& uerisimile est quis d potest errare,imo quod ei rabit ma
gno cum malo,&pernicie multoru. Ergo non ex stola sententia regis, imo nec ex lentetia paucorum,sed multorum,&sapientum,&proborum debet geri bellum. Tertia propositio, Alii minores qui non
admittuntur nec audiuntur apud principem aut in consilio publico,non tenentur eXami nare causas belli,sed possunt credentes maioribus licite militare.Probatur primo, Quia nec fieri potest, nec expediret reddere rationem negotiolum publicorum omnibus de plebe. Item quia homines inferioris ordinis,etiam si intelligerentiniustitiam belli,prohibere non possent,& sententia eorum non audiretur.Crgo frustra examinarent causas belli. Item quia eiust nodi hominibus,nisi contrarium consti terit,sufficiens argumentum debet esse pro iustitia belli,quod publico consilio & authori-ratC geratur. ergo non est opus illis ulteriori
' Quarta propositi O,Nibi Iominus ' possent
με esse talia argumenta & indicia de iniustitia belli, quod ignorantia non excusaret, etiam huiusmodi siubditos militantes . Patet, Quia posset esse talis ignorantia assectata, &prauo studio aduersus hostes cocepta.Item alias infideles
407쪽
fideles ex cuiaxentur, sequetes principes suos in bello contra Christianos,&non liceret illos interficere : quia certum est, quod credunt se habere iustam causim belli . Item ex cu irentur milites , qui crucifixerunt Christum ex ignorantia, sequentes edictum Pilati. Item etiam excusaretur populus Iud o rii, qui persuasiis a maioribus, clamabat, Tot te, tolle, crucifige eum.' Tertiti dubiti, Quid iaciendum cu iustitia
belli dubia est, hoc est cum in utraque partem sunt rationes apparentes &probabiles. Prima propositio, Quo ad ipsos principes uidetur, ils unus es in legitima post essione, quod manente dubio non possit alius bello, et armis repetere. Vt, exempli gratia, si rex Francorum est in legitima possessione Burghidiae, si etiam
est dubium an habeat iiis ad illam necne, non xi detur quod Imperator possit armis repete reta econtrario Rex Fran corti Neapolim aut
Mediolanii, si dubium est cuius iuris sint. Probatur, Quia in dubiis melior est coditio possidentis .ergo no licet spoliare possessorem pro re dubia.Item si res ageretur coram iudice legitimo, Duqtiam in re dubia spoliaret poste sit, rem . ergo dato quod illi principes, quip i tendun lixis, sint tuaices in 1lla cauta, no potest licite spoliare possessiorem manente dubio de
iure.Item in rebus d causas priuatorum Nun quam
408쪽
quam in causa dubia licet spoliare possessore legitimu: ergo nec in causis principum. leges enim sunt principum. si ergo secundum leges humanas non licet in causa dubia spoliare legitimum possessorem,ergo merito potest obiici principibus,Patere legem, quam ipse tuleris. Quod enim quisque iuris in alios statuit,ipse
eodem iure uti debet. Item alias esset bellum iustum ex utraque parte,& bellum nunquam
coponi postet. Si enim in causa dubia licet uni
armis repetere, ergo alteri defendere: &postquam unu S recuperasset, posset iterum alius reposcere.&sic nunquam essetfinis bellorum
,, cum pernicie & calamitate populorum.' Secunda propositio, Si ciuitas, aut prouincia, de qua dubitatur, non habet legitimum posses re,ut si deserta est morte legitimi domini, & dubitatur an haeres sit rex Hispaniae,
aut rex Gallorum,nec potest certum sciri:iu re uidetur, quis d si unus uelit componere, &diuidere,vel compensare pro parte, quod alter tenetur recipere conditionem, etiam si sit ui oletior,&possit armis totum Occupare necaaberet iustam causam belli. Probatur, Quia alius non facit iniuriam in pari causa, petendo
aequalem partem.Item in priuatis causis,etiam in re dubia, non liceret totum occupare. Item eodem modo bellum esset iustum ex utraque parte.Item iustus iudex neutri totum addiceret,dc
409쪽
DE IURE BELLI. e ret& attribueret.
Tertia propositio, Qtu dubitat de iure suo etiam si pacifice possideat, tenetur examinare causam diligenter,&audire pacifice rationes alterius partis, si sorte possit certum sici re uel pro se,uel pro alio. Haec probatur, Quia iam non bona fide possidet qui dubitat & negligit scire ueritatem.Item in cautii matrimoniali, si quis etiam legitimus possessor incipit dubitare ueritatem,utrum hec mulier sit sita,uel alterius: certum est quod tenetur rem examinar ergo eadem ratione in aliis causis.Ite principes stini iudices in propriis causis, quia non habent stiperiores. sed certum est quod si quis cotra legitimum possessore opponit ali Quid,
quod iudex tenetur examinare causam. ergo etiam principes in re dubia tenentur examinam
Quarta propositio,Examinata causa qua- diu rationabiliter perseuerat dubium, legiti mus possessor no tenetur cedere possessioni, sed potest licite retinere. Patet primo, Quia iudex non posset eum expoliare:ergo non ipse
tenetur cedere,nec in toto, nec in parte. Item in causa matrimoniali non tenetur cedere. ut
in c.inquisitioi.de sentetia excomuni c.& in c. Dominus.de fecudis nup.ergo nec in aliis causis Et Adrianus expresse q.secunda quotlibet. Adrunt secundo tenet,quod dubitans,licite potest re C retinere
410쪽
46ι DE IURE BELLI.tinere possessionem:hoc quoad ipsos princi pes in re dubia. Sed quo ad subditos in dubio belli iusti, Adrianus quide quotlibeto secun do,ad primum argumentum principale dicit, quod si ibditus dubitans de iuuicia belli ,id est
utrum causa quae allegatur, sit iiissciens, uel sinpliciter an si ibsit' causa si issiciens ad iudicandum bellum: non potest licite etiam ad imperium stiperioris militare in tali bello . Probat,Quia exponit se periculo peccati morta Iis.Item quia non est ex fide, quod secundum doctores &ueritatem,non solum intelligitur
contra Conscientiam certam aut contra Opinatiuam,sed etiam contra dubiam
3 sed sit quinta propositio, Primo non ' est dubiu,quin in bello defensitio liceat subditis in re dubia sequi principe suu in bellum,imo
quod teneantur sequi, sed etiam de bello offensivo .Probatur primo,quia princeps,ut dictum est, nec potest semper,nec debet redde re subditis rationes belli: & si subditi no pot- sint militare nisi postquam scirent iustitiam belli,respublica periclitaretur uehementer, &pateret iniuris ostium.Item in dubiis tutior iequenda est pars. sed si subditi in casu dubii nosequantur principem situm in bellum, expo- ponunt se periculo prodedi hostibus rempu-lblicam: quod multo grauius est,quam pugi d re contra hostes cum dubio. ergo debent po-l