장음표시 사용
531쪽
iudetur quod sit ut duo,& habitus ut tria, secundum hanc opinionem,& sequens actus ut quatuor,& habitus ut septe,& sic semper qualibet die set duplo maior totus habitus , dc paucis annis neq; cogitari quidem possit tanta intensio habitus. Item ad minus uitare non possemus secudum hanc opinionem, quin laltem in eo, qui perlongum tempus perieuerat in gratia, essent habitus in se si,certe plus quam ostendat experientia. Neq; enim experiuntur boni tantam in se in tetionem habituti, quanta esset in illis, si ad istum modum augerentur. Item si aetiis essent ita intens ratione sabit uia, sequitur maior motus in appetitu sensititio,
qui naturaliter ex actu uoluntatis mouetur, quam experientia monstrat. Si enim poenitentia insula esset ita intensa, sicut per hanc rati O-nem Oporteret esse, etiade praeteritis &prae sentibus est et tristitia interior intensissima,&sequeretur intensissimus dolor in appetitu senstitio, quod tame raro sancti experiuntur. Sed ad hoc argumentu de experientia respondent,&est tertia itutio , quod non habemus eXperientiam de intensione habituum insu serum, sicut nec de ipsis habitibus infusis. Sed nec hς csolutio sufficit. Primo, quia saltem haberemus experientiam de intensione ipsorum activum praecedentium ab habitibus insusis, & iterum ex actibus uirtutum insusarum secundum opinionem
532쪽
τι DE AUGMENTOnionem omnium aliorum a S. Thom prodii cuntur,& augentur habitus acquisiti,& sic saltem experientia perciperemus istam admirabilem intensionem habituum. Quibus omnibuς si addas argumentum factum a principio de agente naturali, certe uidebitur conclusio pο- sita satis confirmata. Si enim calefactivum ut octo, superueniens calido ut quatuor, non
auget nisi per quatuor gradus,nescio quis hoc priuilegit; dedit actui ut octo,ut augeat habitu ut quatuor per octo gradus. Sed restat modo soluere argumentum factum a principio contra conclusionem, quia uidebitur quod ex illa conclusione non seruatur proportio praemii ad meritum , nec meritorii inter se ad praemia. Pro cuius solutione prs stuppono duo.Primum est, quod gratia distinguitur a charitate. Hoc suppositum in pxqsentia non probo, quia mihi satis est respondere ad argumentum secundum principia S. Tho. Et qui hoc iuppositum ne gant, habent quaerere aliam solutionem. Secundum quod suppono, est, quod gratia non op0xtet quod sit aequalis charitati. Hoc tamen offenda necessario es e dicendum. Et videtur probari in Christo, in quo secundu opinione comuniorem suit infinita gratia, & tamen Onfuit infinita charitas. Quod probatur, quia eadem ratione suissent omnes aliae uirtutes in Gnitae ,.sic esset actus eius infiniti meritorie,
533쪽
cRA RITATIS. Mut infinita tristitia,&ex consequenti non posi
et naturaliter uiuere: quia ex infinita tristitia in uoluntate, sequitur naturaliter latus motus in appetitu sensitivo, quod non posset natur liter cum illo uiuere.' His stippositis ad argumentu respondeo perquatuor dicta. Primit, quilibet actus meritorius auget gratiam secundum totam suam latitudinem,& non solum secundum excessiimi ipra habitum. Patet hoc clare, quia pro tali actu debetur gloria secundum totam latitudinem actus,& gloria correspondet gratiae,ut in praesentia suppono: ergo augetur gratia secundum totam latitudinem actus, & gloriar: ut si est gratia ut quatuor, & actus meritorius ut octo,dico quod gratia siet duodecim graduxi. Et confirmatur, quia iste est gratior utocto, qprius erat,ergo gratia est aucta ut octo. Secu-du dictum,Charitas non augetur per tota latitudinem adtiis, sed solum secudum excessum actus stipra habitum .Hoc est pr0batum omnibus argum elis supra positis. Tertium dictum, Charitas nunquam est aequalis gratiae salte in adulto. Hoc patet ex dictis, quia actus auget gratiam secundum totam suam latitudinem,& charitatem solum secundum excessiim , e go gratia est maior, quam charitas. Quartum dicitum, Gloria 'respodet gratiae,& non cha-
itati. Patet, quia per gratiam sumus grati &
534쪽
digni gloria: charitas aut data est ad diligendum, si cui fides ad credendum. Item patet hoc de actu,ex tribus dictis iam positis. Ex his dictis patet soluti o ad argumentum:respondente enim gloria gratiae, irruatur proportio m vitorum ad praemia,& etiam si charitas no augeatur secundum totam latitudinem , prout aeclaratum est. Neq; ex isto augmento gratiae sequuntur inconuenientia , quae supra inser bamus : gratia enim non facit ad intensionem
actus, sied solum charitas: & sic licet augeatur gratia in duplo , non sequitur quod actus sequens sit duplo maior, quam prius, quia charitas non suit aucta in duplo. Et certe quicquid secundum alias opiniones sit diccudum,
uidetur necessarium respodere secundum opinionem S. Tho.& Durand. Scol. & Ricard.& omnium aliorum,qui tenent,quod habitus non augetur nisi per actus intes ores. Si enim ita est actus auget habitum secundum totam sitam latitudinem,necessarium est concodere corrotarium illaturn, quod habitus nunquam augetur quin augeatur plus quam in duplo, quam prius erat, ut patet intelligenti. Et sic in Adam, uel alio ex patribus antiquis, qui
serme ad mille annos uixerunt, in ultimis an nis uitae suae nunquam potuerunt augere habitu , quin augeretur plus quam esset tota intentio habitus praecedentis, quod est ab iiii dissimum
535쪽
dissimum. Sed quia hoc dubium est commune in omni opinione,& argumentum uid tur procedere contra Omnes, ideo ad hoc a gumentum de proportione meritorii ad praemium tenendo quod gratia & charitaς simiidem, oportet resipondere, quod charitas peractum meritorium augetur in esse gratiae secundum totam latitudinem actiis, in esse autem charitatis solum secundum excessiim. Et sic etiam seruabitur proportio meritorii ad prae nitum:& uidetur quod etiam secundum com munem opinionem oportet concedere, quod gratiam oportet esse maiorem in esse gratiae,
quam in esse charitatis, ut patet in Christo, in quo gratia suit infinita, charitas autem in esse charitatis finita, ut silpra probatum est,& hoc modo conclusio posita posset defendi in omni
Secundo oportet examinare id,in quo differunt secunda & tertia opinio a prima. Diste t runt 'autem in hoc, quod prima putat charitatem augeri etiam per actus remissiores. Secu da & tertia defendunt, quod non augetur charitas,nisi per a stus intesiores. Arguitur erM Psecuda & tertia opinione contra primaPrimo argumento Duxand. Quia non est dignus no
uo beneficio & gratia qui abutitur, uel negligenter utitur iam receptis beneficiis, sed qui habet charitatem intensam tepide &remis eb operanis
536쪽
18 DE A VO MENTO operans,negligenter se habet & abutitur charitate. ergo non est dignus ut augeatur. Et si h 0c argumentum uideatur prima facie leue,&infirmum, tamen si quis consideret quod in hac materia non possunt fieri argumenta euidentia, multo minus quam in aliis materiis moralibus,non con temnet argumentum. Si enim
licet arguere ab humanis ad diuina , profecto hoc est morale, di familiare in uita politica, ut qui in obsequendo &promerendo apud dominum uel principem sit negligentior, &remissior,non crescit in gratia, & amicitia apud dominum, sed bene agitur cum illo , sit persie- Uerat in eadem gratia, in qua prius erat, etiam si alias non ostendat. Si ergo inuisibilia Dei per ea qua: facta siniit intellect i conspiciuntur non malo arguimus, & ti m en dii est ne ita nobis cotingat apud Deum remisse & negligenter operando. Secundo arguitur argumentos Thom. Habitus acquisitus non augetur peractus remissioxeς, ergo nec habitus infusus. Et quia hoc est unum ex praecipuis argii mentis, uolo examinare quantum ualeat.Et primo probatur consequentia, quia licet habitus infusius no augeatur ei edtiue ab actibus, tamen uerisimile est, quod communiter non augetur adeo ac si augeretur esiective, sicut habitus ac qui situs, alias si non oportet seruare pro pol
tionem ad naturalia, quid possimus fingere de
537쪽
confirmatur coclusio, quia si charitas augere tur cilective per actus meritorios, non aliter diceremus augere , nisi sicut habitus acqui sti. Et confirmatur iterum, quia secundum aduersarios per eosdem actus, per quos meri torie augetur habitus insusas, augetur effecti
ue habit' acqtiistus: ergo indetur, quod si peractus remissos no augetur habitus acq iistus, ergo nec etiam insusus. Antecedens autem, quia negatur non sbium ab adriersariis nostrae
opinionis, sed etiam a Durado qui est in eadesententia nobiscum, primo probatur , quia si miles amissimiles habitus causiant. Arist. se cundo Ethic. ergo uidetur quod actus remisit non possitiit sacere habitum intensum , qui non est sibi similis, quanquam scio non in
hoc proposito locutum in eo loco.' Item omne agens intendit assimilare sibi pastum , ergo assiis remissi non augent habitum : quia hoc non es: facere sim ite, sed dissi male. Item pastum in principio est dissimile
agenti,& in fine simile. secundo de anima. ergo amis remistus non auget habitu intensum, alias in fine actionis habitus non es 1et similis ad iii, sed dissimilis. Item calidum ut quatuor, non aget in calidum ut quinque : ergo nec actus iit quatuor, aget in habitum ut quinque:
iret ostendatur hoc priuilegiti in actibus, quis d
538쪽
remissius nihil agit in continuatione, ergo nec in principio Consequentia patet,quia non est maioris activitatis, nec est maior resistentia. Antecedes probatur, quia ages naturale quod
agit sine resistentia, nihil agit in continuatione , sicut patet de sole respectit coeli: sed actus nullam habet resistentiam ad producendum, uel ad augendum habitum, ergo nihil agit in
continuatione. Et confirmatur, quia si actus ageret in continuatione, male uitaretur argu mentum com ne de infinita intensione. Si enim in quolibex instanti habitus augetur per certum gradum, sequitur infinita intensio inquantocunq; paruo tempore. Et confirmatur iterum per argumentum comun quod etiam non facile tutabitur , quum sequatur infinita intentio. Si enim actus ut quatuor,augeat habitum ut quatuor , & fiat ut quinque , iterum habitus ut quinque , augeat habitum ut quatuor,& fiat ut quinque, & iterum actus augebit habitum , &sic pro eodem uastanti sit in si nita intenso actus & habitus. SecWndum autecommunem opinionem , ludetur facile expediri hoc argumentum. Sive enim in continua-tione , siue in elic1one actus quan do cunqἱ Ueniat ad hoc, ut actus sit aequalis,uel minor habitu , cessat omnis actio,&scs actus sit ut
quinque , & habitus ut quatuor , in pximo in
539쪽
cHARITATIS. stanti habitus siet ut quinque, & npque per re dctionem neq; per contii ationem fiet maior intensio : quia iam agens & passum sunt si milia, & simile non agit in simile, neq; minus
in maius. Item ex contrariae Opini une sequi
tur, quod assensiis conclusionis erit intensior assensu praemissarum. Consequens est contra Arist. lib. Poste. & contra totam dialecticam. Probatur consequentia. Sit enim ita, quod assensus praemissarum sitiit quinque, & con clusionis ut quatuor: & per consequens habitus scientificus etiam ut quatuor, uolo quod habens talem habitum eliciat frequeter assen sum conclusionis, non cogitando actualiter
de praemiisis, quia sine dubio est possibile, tuc
secundum opinionem contrariam augebitur
habitus scientificus, & poterit fieri ut 'uinq;,& ut sex: & per conseqties etiam assensus conclusionis erit ut sex,&sic intestor assensiis prε- missarum .Et confirmatur, quia sequitur,quod talis assensus erit euidentior assentu praemisia rurn, quia quilibet gradus est euidens: ergo si assensiis conclusionis est intensus ut sex, ergo euidens ut sex. Confirmatur secundo. Volo enim quod post primam demonstrationem in qua assensis conclusionis sit ut quatuor, adducantur nouae demonstrationes aequales cum prima euidentia&intensione, tiac per adue larios augetur habitus scientificus: & sic iteruassenius
540쪽
ax D E A V G M E N T O assensus si 1entiscus poterit peruenire ad interisonem & euidenmm supra quemlibet assen
sum praemisiarum.Ista argumenta etsi non c0ncludant &conuincant, certe uidentur ualde
probabilem facere opinionem. S ed quia pa a
cipuum standamentum huius opinionis est, quod in naturalibus agens remisium non auget effectum intensiorem , uel quod agens remisitim superueniens ageti intensiori non sa cit effectum intentiorem, quod non solum adhaersae opinione sed et iam Durandu s, qui nobiscum lentit, negat adeo arguitur contra hoc fundamentum: dc probo, quod ages remissum augeat effectum intensorem.Et argitatur argumento Durandi,& etiam Gabrmam experientia docet quod tria &quatuor lucernae super ue 'lentes primς lucerna: intensori,uel aequali intensius 1lluminant quam sola prima , ergo agens remissum,uel tequale dcc dem probatur de ignibus , malo uena enim calorem prodit ut multi ignes uel aequales , uel etiam maiores &minores, quam solus unus: ergo ruit iundamentum de agenti naturali. Ad argumentum dico pximo , quod ' nunquam plura agentia producunt maius lumen , uel calorem an primo puneto ut 1ta dicam luce sphei ς uel actiu1t tis , quam produceret onum illorum , quod maximum est. Secundo dico, quod ' nun- qua lumen productum est maius quam sit lu