장음표시 사용
541쪽
1nen in maximo luminos , ut si sit uniim lumitano sum ut octo, & multa alia ut octo , uel mi nora, nunqtiam lumen productum erit supra
octo. Et probatur utrunq; dictuni & sunda mentum principale. Certum est enini, quis d si
sol dulideretur in duas medietates ut fierent duo luminosa, nulla alia mutatione sacta, non producerent intensus lumen, ' uam n unc producitiat sed una medietas produceret intensum lumen sicut sol producit ergo duae medietates
non producerent maius lumen, quam UDa me
dietas. Minor probatur, quia soleti uni sormis secundum lumen, & tam intensium lumen est in medietate solis, sicut in toto sole. Ergo tam intensum lumen producit medietas solis, sicut totus sol. Et idem es iudicium de igne& quolibet al1o agente naturali. Si enim ignis
sit omni formiter calidus , tantum calorem intensiue produceret medietas ignis, sicut totus ignis , & dtiae medietates separatae non producerent plus quam totum: ergo duce me dietates non producerent intensore calorem, quam una medietas, & sic plura agentia natu Talia non producerent interisorem este diuin, quam unum illorum: nec agentia aequalia se
adiuuant ad producendum intensiorem dilectum Et confirmatur, quia si sint decem lumi nota ut quatuor,& ex illis sat unum,totum erit ut quatuor , Sc non plus. Sicut si ex multas
542쪽
albis ut qliartior,fiat unum album, erit solum ut quatuor.Sed quodlibet luminosum ut quo tuo'poterit producere lumen ut quatuor. e go luminosium compositum ex illis non producit intensius lumen, quam singula luminoia ut quatuor. sed non agunt intensius lumino-1a separata, quam in unum composita, ergo non intensus agunt decem luminosa ut quatuor, quam unum illorum. Et confirmatur, quia mirabile esset, quod aggregatu ex omnibus luminosis non sit nisi ut quatuor, & producat lumen intensius quam quatuor , cum nullum agens agat supra suam intensionem. Item alias sequeretur,quod daretur maius m ximo. Si enim agens aequale uel minus iuuet ad augendam intensionem, ergo si maximὸ calidum aut lumin osum sit ut decem,& apponatur ei luminosum ut decem,uelut quin que, lumen productum esset ut undecim uel duodecim, & sic maius maximo. Ad argumentum de experietia dico primo, quod magnitudo, seu multitudo materiae etiain eadem intesione sacit ad intentionem acti uitatis, ita ut si calefacitiuum pedale intesionis ut quatuor potest calefacere per uiginti pasestis, calefacti uti decempedale eiusdem intesο-nis ut quatuor caleficit per quinquaginta palsus. Secundo, omne agens sortius agit in pro 'pinquu,quam in remotum.Tortio,agens agit
543쪽
uniformiter difformiter per spatium uel spliς-raactntitatis, ita ut si agens sit ut octo, illuminaret spatium duoru passitum, ita ut in quinto passii esset lume ut sex , & in decem ut quatuor,&in quindecim ut duo, & sic cosequenter . ergo si adduntur alia quatuor similia luminosa, intensione & quantitate , iam erit spatium illuminatum quinque graduum, ut centum passuum, & uiginti passitum, ut prius erat lume ut quatuor, erit plus quam sex, quia
in quinque passitum erit lumen ut quatuor. Et idem erit, si luminosum ut octo addatur luminoso ut quatuor, augebitur in sphaera actiuitatis,& per consequens intensio. Secundo sequitur,' nunquam erit maius lume in quo- cui, l; puncto, quam si in maximo luminoso,
quod si erat ut octo,nunquam in medio erit maius lumen quam ut octo, quotcunque sint agentia. Et confirmatur hoc, Muia ut crescit lumen, aut calor, fluminosum idem aut calidum sat maius in quantitate, sic si multituplicentur luminosa, ut notum est sed si lumino-ium pedale aut ignis pedalis intensionis ut
octo sat tripedale manente eadem intelione, nullus dicet, quod producat lumen aut calo rem ultra octo: neq; unquam experientia aliter docuit multiplicatis agentibus augeri eis inim, quam sicut dictum est.Ιmo ex hoc argu
mento arguitur contra opinionem cotrariam.
544쪽
DE AUGMENTO Nam quotcuq; multiplicetur agentia ut quatuor, siue simul siue silccessive, nuquam producunt effectum stipra quatuor: ergo quantumcutique multiplicentur actus ut quatuo
nunquam producent habitum supra qua tuor. Et ita patet quid dicendum sit ad pri-
intim argumentum contra sundamentum conclusioniS.' Sed arguitur aliter secundo , contra scinda mentum de habitu acquisito. &probo, quod
uilibet adtiis quantumuis remissus, augeaz habitum acquisitum , quia alias sequeretur, quod nunquam augeretur habitus, nisi auge retur conatus potentiae. Patet, quia si secundus adtiis non est maior: primo, nihil facit se cundum opinionem : sed ut sit maior adtiis, uidetur φ sequitur maior conatus, ergo in sertur illatum. Ad hoc dico, primo negando consequentiam, quia cum aequali conatu po sito habitu prodiicitur malo nainis .d est c*nmunis opinio, sed Durandus hoc negat, quia tenet quod habitus non sacit de per se ma1Orem intensionem 1 sed non est probabilis eius
' Tertio arguit, Experientia docet, quod ex
frequentatione actuum semper augetur habitus, sed non uidetur qubd semper actus se , quentes sint intelas ores pricedentibus, ergo hoc
545쪽
c HARIΤATIS. a γhoc non requiritur ad augmentum habitus
Dico primo, imo experientia docet , quod si quis remisse & tepide operatur, non inuenit se promptiorem, quod tamen esset , si habitus augeretur. Secundo dico, st regulariter ubi est mai o r i ta cli n ali o, est maior conatus,& quia habitus auget inclinationem , consequenter qui
operatur ex habitu, operatur ex maiori conatu,& ideo regulariter actus sequentes sunt intensores. Et sic uidetur manere secundum a gumentum principale in suo uigore.' Tertio principaliter arguit pro nostra Opinione, quia ut late probatum est, actus intensor auget habitum solum secudum excestum, ergo actus aequalis, uel minor nihil auget. Patet consequetia, quia si actus ut sex, habet habitum ut quatuor, uel auget prieci Se per duos. gradus : ergo actus ut tria ui detur quod nihil augeat. Si eni actus auget habitum solum secundum excestum, ergo si non excedit , ut detur quod non augeat. Et confirmatur, quia in naturalibus, ut d1ctum est, remissius agens
non ait et effectum intensorem.
Quarto arguitur, Experientia docet, P qui remisse & tepide operatur, facile amittat habi-rum. quod non esset, si talis habitus augere tur: esset enim dissicilius , & firmius, quod non ita contingit. Imo qui consiueuit tepide Operari
546쪽
operari , sacile desinit operari. plurima argumenta possent seri de hac opinione , licet di
Etassint potiora. sed pro maiori declaratione materiae argui tur pro prima opinione contra secundum &tertium': &probo , quod habitus augetur per quemlibet actum. Et primo arguo argumen.
to facto in principio conclusionis , quia talis actus etiam remistiis , loquendo de habitu charitatis infuso , cst meritorius . ergo respondet aliquis gradus gloriae, & gloria correspondet
charitati. ergo ratione talis adtiis augetur
tia &charitas. Dico primo quod non es hce tum , quod patres antiqui senserunt de hoc dubio , & moderni quidem ita uolunt intelligere. S. Thom. in L distinct. i . qu st. a. ldicit, quod ad multitudinem actus charitatis
non necesiario sequitur augmentum pra inii essentialis. Scol. in . uidetur dicere quod
pro actu remissio sicut habebit gradum gloriae, ita habebit gradum gratiae in sine uitae Quidquid senserint patres, quod probabilius
os bre o deo per tres propositiones .Per que libet actum charitatis quantumuis remisium meretur quis, & habebit maiorem gloriam. Haec propositio uidetur es e S.Tho. I. a. q. a.& a. a. q. 2ψ.art. .licet fortasse super sententias aliter senserit.Eade propositio est aperte Scot.
Ex primo probatur, quia uidetur repugnare quod
547쪽
quod sit meritorius de codigno, & non detur pro eo praemium. Item perfecti uiri uiderentur cflo multo iniquioris conditionis, si habentes habitus intensissimos,forte aliquando elicientes actus minoris intensionis, omninos ustrarentur praemio , qui tamen actus apud imperfectos essent ualde meritorii. Item ui- . detur facere, quod Dominus dicit Matth.IO. Quicunq; potum dederit calicem aquae frigidae etiam non ita seruenti acui non perdet mercedem sua. Item uidetur facere Matth.19. Si uis ad uita ingredi, serua mandata. Certum est, quod per actus remissos charitatis seruat quis mandata. ergo pro illis habebit uitam
aeternam. Item attritio quantumcunq; remis
se, dummodo habeat alias circunstantias, est
sufficiens dispositio ad gratiam & gloriam.
Item omnino uidetur absurdia,& acerbum,
ut siquis heri habuisset adtiim ut decem,& habuisset pro illo magnum praemium, quia scilicet habebat habitum remissiorem, & hodie quia creuit habitus P simili actu, nullam me
cedem habeat. Item pro adtii intensori, ut dristum est, augetur charitas soluin penes CX- cessiim actus, tamen datur gloria proportio' nabiliter ad totam latitudine actus, ergo pro actu remisso dabitur etiam proportionabiliter
liquis gradus gloria: Et quidquid sit de argu menti; dc opinionibus nouoru theologorum, nullo
548쪽
nullo modo dubito de hac propositione, quia ex fide, & facris literis habemus aperte, quod
pro bonis actibuς , saltem ex gratia praecedentibus, habemus gloriam in coelo. An autemper actus rem istos augeatur habitus necne, totia pedet ex opinionib', propter quas nullo modo debemus discedere a regula, &synceritate scripturarum, quae aperte nobis permit tunt praemium pro bonis operibus, iuxta id, Vt recipiat unus utiq; prout in corpore gessit siue bonum,sive malum. Hoc certe indignum ui detur diuina bonitate , ut pro actu malo quantumcunq; remi sto recipiat quis poenam,& pro actu bono remisso non habeat me
ra Secunda propositio, Quolibet tali actu augetur gratia.Hec patet ex primo, quia si pro illo debetur ei maior gloria, ergo talis est di gratis maiori gloria: & per consequens,est gratior. Nihil enim aliud ui detur esse gratius, quam dignius, & magis acceptum ad uitarri
aeternam. ergo qui prius erat gratus ut decem,
si pro actu ut duo debentur ei duo gradus gloriae,iam est gratus ut duodecim. Similiter ergo sicut supra diximus, quod per actum intensum
augetur gratia secundum totam latitudinem adtiis, charitas autem ibium secundum excessiim,ita dicimus quod per aes vim remissum augetur gratia,non autem charitaS.
549쪽
i Tertia propositio, ' si per actum remisit imno augetur charitas statim,uoluntariu uidetur dicere, q, augetur in fine uitar. Nihil enim de hoc est nobis traditum. Secundo pxincipaliter arguitur pro eade prima opinione, quia actus. minus intensus potest esse magis meritoriusquam actius magis intensiis, ergo si per actum intensiorem augetur habitus, ergo etiam peractum minus intensium. Consequentia patet, quia habitus iniustis non auget nisi meritorie, ergo ubi maius meritum est maius augmentes. Et antecedens probatur clare, quia maius me-.ritum est dare totam si ibstantiana pauperibus, etiam peractum remisitim, quam unum de narium per actum intensiim.Dico quod argumentum petit dubium, An ' in augmento habitus habeatur respectiis non ad intensionem actus gradualem meritorii,sed ad uuantitatem
meriti. Et posset quidem uideri probabiliter, quod debeat haberi respectiis solum ad intensionem , quia uidetur quod augeatur habitus
meritorie, sicut augeret efffective, si actus nos set augere: sed si actus augeret effective habitum,augeret secundum intensionem gradu a lena, & non secundum meritum, Ut patet de habitu acquisito, qui augetur ab actu merito ri , non secundum propoxtionem meriti, sed siecundum gradualem & naturalem intensionem: ergo similiter uidetur dicendum de h bitu
550쪽
bitu insulo. Et confirmatur , quia peractum meritorium uirtutis acquisits augetur habitus infusus, ergo uidetur quod proportionabile sicut auget habitum acquisitum penes inten- sonem gradualem,& non penes meritum, ita augeat habitum infusum.Item quia sicut patet
ex superioribus, augmentum charitatis non
sacit per te ad praemium , sed lotum ad intensorem actum eliciendum. Prginium enim est respectu gratiae, & non charitatis. ergo rati Onabilius uidetur, i magis in intensione charitatis habeatur respectus ad intensione gradualem actus,quεm ad meritum. Sed his non obstantibus dico probabilius ad dubium, quod
etiam habitus charitatis , & ali1 habitus infusi augentur secundum proportionem meriti, &non fecundum intensionem gradualem actus. Probatur , quia uirtutes infusae sunt dona dei, di quodam modo praemia actuum bonorum. ergo omnino est tenendum,quod meliorious dantur maiora dona, & maiores uirtutes. Sic qui magis meretur melior est , ergo magis au Lentur m eo uirtutes quantuncumq; alius h beat actus intensiores, sed non aeque mellit Oxios. Tertio principaliter arguitu Ponamus Petrum in charitate ut octo, & habeat succei- siue duos actus meritorios,utrumq; ut sex: &Paulus item habeat charitatem ut octo, & habeat unum actum ut duodecim. Arguitur sic,