장음표시 사용
551쪽
cHARI TATI S. In Paulo augetur charitas, ergo etiam in Petro, qui tamen habet a cius remissos.Patet consequentia, quia aequaliter meretur , & ex praecedenti determinatione in augmento habituuhabeatur solum respectus ad meritum fergo si augetur in Paulo, etiam in Petro : & quia tangitur eadem difficultas, arguituur quarto, quia actus in continuatione est meritorius,e go quilibet actus quantuncumq; remisius per continuationem potest peruenire ad meritum
actus intensioris: sed ut dictum est, intensiost ratione meriti, ergo per actum remissum augetur habitus: ut uerbi gratia,si quis habeat habitum ut octo,eliceat actum ut quatuor,ille
actus per cotinuationem fit meritorius ut decem: quia certu est, quod quanto maiori tempore continuatur, tanto magis meritorius: recum quilibet actus cotinuatur,ut est communis sententia, dc experientia docet, uidetur, quod quilibet actus remissus augeat habitum. Dico quod ista duo argumenta petunt dubiu, An data etiam opinione quod habitus non augeatur per actum remissum,plures actus remissi possint augere habitum, uel etiam unus actus continuatus possit squi ualere in merito uni actui intenso.De quo dubio sunt tres Opianiones. Prima, quod quandocumq; perueniatur ad meritum actus intensi , siue pex multia plicationem actuum , siue per cotinuationem
552쪽
3φ DE AUGMENTO unius actus, augetur habitus: quia, sicut dictum est, intentio habitus sit ratione meriti. ergo siue per multiplicationem actuum remissorum, siue per continuationem unius actus remissi pertieniatur ad aequale meritum unius
actus intensi, augebitur habitus infusus. Sed contra, quia uidetur sequi, ut si per quemlibet
actum quantumuis remissiim augetur habitus, uidetur enim quod per continuationem femper ueniatur ad meritum actus intes, maxime tenendo,sicut uerum est, quod in quolibet instanti continuationis libere cotinuatur. Item, quia S.Tho.ut allegatum est in I.dist.17.dicit, quod per multiplicationem actuum remisso rum non necessario augetur charitas, & certe doctores, qui negauerunt intentionem habi- tuum per actus remissos,n5 admisissent, quod per continuationem aut multiplicationem talium actuum augetur habitus ideo est secunda opinio, quod per actus remisses, neq; conti nuatos, neque multiplicatos, nunquam auge tur charitas: & sorte haec suit opinio antiquorum. Sed contra certum est, quod per conti
nuationem uel frequentation zm actuum re
missorum sit aliquis melior, quam alius per unicum actum intensum, & inconueniens ui detur,quod qui melior est,non habeat maiora dona dei, & per consequens maiores uirtutes insulat : ergo talis multiplicatio uel continuatio
553쪽
c ARITATI 2 3rtio actu uin sussicit ad intensionem habitu . Ideo est tertia opinio media, quod per actus quidem remissos non augetur habitus, sed ad ueniente aliquo actu intenso augetur habitus, non solum pro illo, sed etiam pro omnibus praecedentibus quatumcunq; remissis. Sed certe hoc uidetur esse diuinatio,&mere uoluntarium. Si enim ratione in tetionis est meritum,& in praecedentibus actibus remissis suit suia sciens meritum,commetum ui detur, ' Opo tet expectare aliquem actum, qui per se sit suia sciens ad augendum. S.Tho.ponit exemplum de guttis cauantibus lapidem,quod ultima cauat u i rtute praecedentium, & ita est de actibus meritoriis. Vnde uidetur, quod posito aliquo actu remisso cum praecedentibus , augetur habitus , qui tamen per sie non sufficeret augere, sicut est de gutta, quae cauat lapidem.
Dubium est que sit uerior de istis opinionibus. Quod probabilius mihi uidetur dicam
per propositiones. Prima, contra sententiam multorum scholasticorum, Meritum ' nullo modo proportionatur intentioni, hoc est, si dilectio dei est intensa ut tria, est meritoria ut tria,non oportet quod dilectio ut quatuor, sit
meritoria ut quatuor. Secunda non idium non proportionatur meritum intentioni, sed nec magna multitudo actuu remissoru aequi-
ualet uni aAui intento,&perfecto, hoc est,
554쪽
riolo dicere , quod magis meritoria est una dilectio persecta , quae sit uerbi gratia ut decem, quam cetum imperfectar, quarum quaelibet sit ut unum. Probatur ambae propositiones. quia difficultas multum facit ad meritum,& difficilius est habere unam dilectionem persectam, quam centum imperfectas. Item quia magiscosorme est praecepto de dilectione Dei, diligere semel Deum ex magno conatu, quam tepide & remisse, quia praeceptum est ut toto corde diligamus Item persectior est una oratio
cum magna deuotione & attentione, quam multae tepidae remisis. Et confirmatur totum hoc,quia certe in qstimatione rexu, pluris aestimatur una res persecta in sua specie, quam decem imperfectae, ut patet in margaritis.preti Osior enim est adamas magnitudinis auellanae, quam centu adamates minuti, etiam si omnes
simul sint maioris ponderis,&hoc in omni genere margaritarum. Item in animantibus pluris est equus unus perfectus quam decem imperfecti &inualidi. ita certe est in minoribus. Maioris precii est unum opus & officia uirtutis persectet,quam multa impexsecta & minuta etiam in eadem specie. Tertia, Idem est dicendum de continuatione: est enim absurda & ridicula calculatio scholasticorum. Vt si quis in elicione actus mereatur ut decem, ' in quolibet instanti continuationis tantundem mere'
555쪽
c AARITATIS. 3 ' tur. dico enim quod nisi sit magna continuatio& pexseuerantia in actu, non duplicatur meritum. licet possit este tanta continuatio &perseuerantia, ut etia si maius meritu in continuatione quam in elicione. Quarta, Quan ' docunque ' peruenitur ad meritu aequale cumactu intenso, siue per multiplicationem, siue per intentionem, sine dubio augetur habitus. Sed hoc non ita frequenter contingit ut dicta est. Probatur propositio, sicut probatum est, quia talis est atque bonus , sicut alius esset peractum intestim. ergo habet etiam aequales uim tutes. Videtur enim icouueniens, quod qui melior,non habet maiorem charitatem. si e go quis fit melior per multiplicationem, aut continuationem, quam alius per inresonem, ergo habebit maiorem charitatem. Item quia augmetum est quodammodo praemium, ergo si est ilisficiens meritu,erit etiam augmentum. Item profecto absurdum uidetur, qui habet charitatem ut centum, & orans per actum m ritorium ut quinquaginta, per totum diem
non mereatur augmentum charitatis. Hoc uia
detur consorme dicto S. Tho. a. a. ubi silpra, dicetis, quod quilibet actus meretur augmentum, licet non statim, sed cum sitfficienter se
dispostierit, uidetur quod haec dispositio sit,
quando peruenitur ad meritum aequale cumactu intenio. Et per hoc patet ad tertium, &quartum
556쪽
38 DE AUGMENTO quartum argumentum. Quinto arguitur,quia iudetur sequi ex opinione, st quantucunque
quis agat ex toto conatu, nunquam in continuatione augetur habitus. Consequens uidetur incoxieniens, icilicet, quod nihil operetur ad augmentum habitus, 21 aliquis diu perseueret in bono actu. Sequela autem uidetur probari,exempli gratia,quod Petrus habens habitum ut quatuor, eliciat actu ut octo, in primo in stanti habitus fiet aequalis actui per supradicta,& actus manebit aequalis uel supponimus
in continuatione,& per opinione actiis Squ lis non auget habitum. g nunquam in continuatione augebitur havitus.Dico, iam di etsi est, ' in augmento habituum insusorum habetur respectus .lum meriti,& in continuatione poterit perueniri ad maius meritum, quain
sit latitudo habitus, uel quam esset meritum unius actus intensioris , & sic augebitur habitus. Sexto arguitur, Sequitur quod Gaeteris paribus esset melioris conditionis qui elicit primo actum remissum & postea in tesum, quam econtrario qui prius elicit actum intentum,&postea remissiim. uerbi gratia, Petrus habens charitatem ut octo , eliciat primo actum ut quinque, postea ut decem, per regulam positam augetur habitus per septem gradus, quia iam meritum peruenit ad octodecim gradus, tali contrario eliciat primo actum ut decem,
557쪽
c MARITATIS. 3 &postea ut quinque, solum augetur habitus per duos gradus. Probatur, quia statim cum primo eliciat aetum ut decem, iam habitus auctus est per duos gradus, scilicet usq; ad dece,& peractum ut quinque, tequentem non augetur habitus. ergo omnino sequitur illatum, quod ordo ille actuum multum facit ad augmentum , quod uidetur absurduim. Dico primo sortasse, quod hoc argumentum & alia suntlia ostendunt, quod nostra opinio non caret etiam calumnia, nec bene se expedit a dubiis & difficultatibus , & fortasse ' oportet
ponere aliam opinionem distinctam a tribus recitatis. Secundo dicio, quod cosequens non est maius in conueniens concedere, quὶm concedere de habitu acquisito. De quo Oportet concedere,' si quis habet habitum ut octo, dc eliciat primo actumit nouem, & postea ut decem, quilibet actus auget habitum, quia semper inuenit habitum remissiorem. Si alitem mutato ordine primo eliciat actum ut decem,& postea ut nouem, prius quidem auget habitum,sed fecundo non, quia inuenit iam habi tum intensiorem se. Imo de aliis agentibus naturalibus uidetur, quod oportet simile concedere. Si enim primo adhibeat calefactivum ut quatuor, &postea calefactiuu ut octo,utrimque producit,uel auget calorem. Si autem mutetur Ordo, Sc primo adhibeatur cales stiricini
558쪽
o DE AUGMENTO o isto, &postea ut quatuor , nihil facit, ut declaratum est: quanquam re uera no est simile, quia in habitibus infusis actus remissus &intensius computatur pro non actu quantum ad meritum, & possunt facere unum augmetum,
quod non potest dici de acquisito. Septimo. arguitur, uia saltem sequitur,qubd si quis ex habitu inteso habet sistum unum actu acquisi-xu, qui etia per continuatione non perueniat ad meritum intestim, sequitur, inquam, quod pro illo actu nunquam recipiet augmentu charitatis, cum tamen illo actu fiat melior alio, qui non habet illum actum caeteris paribus. Dico , omnino consequens uidetur concedendum secundum hanc opinionem,& satis Ed se est opi qWsed Rugζxur gr tia.Ex omnibus resin quinio S. No. xur di quod de augmento gratiae eadem est opier demo nio nominalium. Primo modernorum &S. rum de augα Thom.disserunt tamen ab opinione Scot. S mento Pa cundo relinquitur , quod profecto no est certum, sed ualde dubiu , quomodo fiat augmentum charitatis , & uirtutum infusarum. N que mihi per omnia placet etia opinio S.Tho. citata , neque pomirn ex sententia satisfacere dubii ς emergentibus ex illa. Tertio, uidetur tamen quantum ad hoc probabilius, quod non per quemlibet actum augetur charitas. Quarto , posset nihilominus defendi probabiliter, quod per quemlibet actum non ad modum
559쪽
cΗARITATIS. 61 ad modum quidem quo aduersarii putant, sed ut dicamus, quod charitas ut decem , augetur peractu ut duodecim,per duos gradus, ct peractiim ut sex, per unum gradum , &per actum ut tria, per dimidium: etiam sic probabiliter & demum in hac materia facilius esset mihi dicere quod est salium, quam quod est
diminutione Charitatis. IN secunda parte relectionis agendum est
de diminutione charitatis. Duobus' autem modis solum imaginari potest aut di sputari , quod charitas diminuatur. Uno modo per peccatum ueniato. &secundo, per pec catum mortale , ita quod ratione illius aliquis ad minorem charitatem & gratiam resumgat, quam prius habuerat. De primo modo dubitatur, an ' per peccatum ueniale diminuatur charitas uel gratia. Et videtur quod sic, quia quanto crescit offensa, tanto minui tur gratia, ut patet in omni uita ciuili. Tanto enim aliquis cadit a gratia alicuius, quantum illum offendit. Sed ueniale peccatum est Oisenia Dei. ergo minuit gratiam. In contrarium est, quia sequitur, quod mul '
560쪽
DE AUGMENTO tiplicatis uenialibus tollerentur gratia & cha
ritas. Omne enim finitum per ablationem finiti consumitur. Dico, opinio est Altisiodo. celebrata in scholis, quod peccata uenialia immutet charitatem, quae impugnatur ab omnibus doctoribus tam antiquis quam modemnis. De qua Opinione &quaestione dico per duas propositiones. Prima opinio Altino. non tam improbabilis est , sicut solet uideri in scholis. Probatur, quia pro illa sunt argumen
ta habentia apparentiam: & argumenta , quae solent fieri contra illam , solutitur apparenter.
ergo opinio illa est probabilis. Argument pro illa Opinione simi, primum quod factum est non debet uideri ita infirmum. Si
enim non imaginaremur gratiam esse habitum , sed hominem esse gratum Deo perui tutem diuinam, quae habet illum acceptum,
sicut homo est gratus regi non per aliquem habitum , facile esset intelligere quomodo
per paruas offensas, licet peccata uenialia, homo redderetur minus gratus, sicut etiam homo est minus gratus amico per multiplicationem etiam leuium offensarum. Et certe silicet arguere ab humanis ad diuina, non est dubium, quin hoc sit in usu hominum et1am bonorum, ut minuatur amicitia per multiplicationem etiam leuium ostensarum, quae tamen non sufficiunt tollere amicitiam. Nescio ergo