장음표시 사용
661쪽
DE HOMI cIDIO. I 3neo,& filius habeat unicum panem. Sic arguitur, Sequitur, quod filius potest dare pane ex traneo , relicto patre. Consequens autem est contra ordine charitatis. ergo non sufficienter respondetur ad argamentum. Consiequenti
pr0batur, quia postquam filius habet ius se uandi sibi soli panem,si potest iuri suo cedere,
ergo relinquere extraneo, & nullam iniuriam facit patri, cum pater nihil iuris habeat in pane illo. Ad hoc nego consequentiam.Quanquam
enim filius possit sibi panem retinere, & pOtest cedere iuri suo,no tame cui uult,sed tenetur ex ordine charitatis stibuenire potius patri,
quam extraneo: & eo quod panis est in pote state filii, pater habet maius ius ad pane, quam
extraneus. Et per hoc patet ad quintum argu mentum. Credo enim qu Id in illo casu seruus possit relinquere nauicuum,aut tabulam, certus mori,& non solum pro rege hoc esset laudabile , sed pro quocunque etiam amico, aut proximo, quod Lactantius libro f.de iustitia, Limnsius cap. I 8.diserte comendat. Quid inquit iustus
faciet, si nactus fuerit aut in equo saucium, aut in tabida naufragum' non intutus, confiteor, morietur potius, quam occidet. At stultitia est, inquiunt, alienae animae parcere cum pernicie suae,nunc etiam pro amicitia perire stultum iudicabitur. Et reliqua, quae in hunc locum elo quentissime congerit. Est sine ' dubio pro amicis
662쪽
x DE HOMI cIDIO. amicis animam ponere stultitia huius mundi, quae tamen sapientia est apud deum. Pro sexto at argumento dico, ' quod talis tenetur comedere. & sanet. Tho. 1.2.8.69. art. . ad a. dicit, Quod si non comederet, se interficeret. quod probatur, quia tenetur uti ad conseruanda uita
omnibus mediis a iudiceno prohibitis: iudex autem no prohibuit,imo neq; potuit quidem
prohibere, ne oblato pane no ederet non enim damnauit eum ut mortem sibi daret, sed solum Ut pateretur: lipatet, quia comedens non facit cotra sententia iudicis. ergo no est poena inflicta a iudice,ut ipse se ab esu abstineat.Itaq; si licet ei comedere in casu posito, quo dip cossesso uideo inter oes constare, omnino uidet lienetur. Pro septimo argumeto similiter dico sicutis ad sextu,' 'talis teli et sugere, quia no est pars poenς inflictae a iudice,ut maneat in carcere.ad
minus dico, ' idem est iudicui de eo, qui est in carcere,& de eo qui est in sua libertate,& si latro peccat, ultro se offerendo iudici & carceri, etia peccat, si libere potes sugere, & n o sugit.
6 Pro Octauo, certe ' non uideo quare id sit negandum licere. etenim sicut sunt alia supplicia decreta cotra nocenteS, quare non posset id inflatui ut ueneno tolleretur, quod sic illud supplicium potest esse iustum, cum aliter illa poena irrogari non potest,nisi ut ille uela
num epotet, nihil uidetur cur non liceat ei haurire
663쪽
DE HOM)cIDIO. T haurire uenenum. Sicut licet damnato ad supplicium accedere scalas,&ei qui damnatus est gladio,parare iugulum. neque enim unUS magis cooperatur morti suae, quam alius .ergo si dicatur non posse tale supplicium constitui, conssequenter dicendum est non esse licitum
uenenuin sumere damnato a tyranno,sicut neque se iugulare,aut gladio incumbere: hoc autem est probabiliter dictu . Non tenetur enim sibi aliquis poenam in serre, sed solum serrerundeno uidetur posse constitui poena,ad quam necessarium sit ipsum nocentem cooperari. Mihi tamen primum magis placet quam hoc, neque ualet,ergo posset danari ut seipsum iugulet, hoc enim potest fieri per alium , qu odito est de haustu ueneni,sed de hoc disputat potest.Ad nonum patet exsolutione ad quartum & quin turn,Vbi enim amicus meus indigeret auxilio meo,uel obsequio in aegritu Vine uel consilio meo in conscientia, non dubito quin possem consulere illi, cum quantocunque periculo meo, quod si nihil essem pro
futurus,profecto non uidetur carere temzrI
tate exponere me periculo graui sine ullo fructu: quanquam hoc ipsum scilicet amicitiam,& fidem in amicis seruare magnus fructus est.
nec uellem uxorem damnare, quae etiam cum
magno periculo marito peste laboranti assideret, etiam si hoc officiti no esset illi ullo pacto
664쪽
profuturu,sed ut pereuli amico ossiciu &cosi, latione prestaret. Ad deci mu &undecimu est 3 aduertendit, ' ad cognostendu quid in hoc fuliceat, no oportet solum habere resipectu ad circunstantias pro tepore Occurrentes, sed qxie magis,& quod ut in plurimum contingar neque respectus habe ius magis est ad bonum uel malum priuatum, quam ad bonum uel malum publicum & commune, nauigatio iam pro tempore periculosio est utilis bono
comuni . Ex communicatione enim nationu&prouinciarurespub.magna commoda acci
piut & in pace & in bello. Quare si propter pe
rimitum tempestatum homines deterreretur a nauigation eineret magna iactura publici bon cum aut uta aut nunqua, naitigari sine magno periculo posset & eodem modo de exemcitiis militaribus dioed enim est necessarium reipub. milites habere ad defendendi i palmam,qcii sine militari exercitio in utiles bello essent. Sunt au te quidem exercitia mili-zaria paru periculosit, ut sicini equestria,& alia multa.quaesiissiciunt ad exercedos milites,&ideo alias multum periculosis uti illicitu esset: uerum si no possent milites exerceri sine etiam 'gno &graui periculo, non ideo ommittenda enent bellica exercitia. Minus enim naalum temporale tolerandu esset ad euitadia maius, ne scilicet patria perdatur,& tyrani occupent
665쪽
illam aut in bello uictores hostes multo plures caedant , quia non .sunt exercitati milites,
quam si omnia exercitia assumere potuissent. Ad duodecimum argumentum dico, quod nullo modo licet abbreuiare uita, sed est cons derandia, quod sicut i in materia de abstinentia late disserui aliud est uitam minuere, aut non proferre. Secundo est aduertedum, quod
homo, licet teneatur no abrumpere uita,non tamen tenetur omnia media etia licita sacere,
ut longiorem uita faciat. Quod manifeste patet, dato, quod aliquis certo sciat, quod in India est salubrior& semetior aura,& quod ibi
diutius uiueret quam in patria, non tenetur nauigare in Indiam, imo nec de una ciuitate ad aliam salubriorem. Nec enim Deus uoluit nos tam solicitos de longa vita. Similiter dico de alimentis,quὁd quaeda sint, quae non sitiat proprie alimenta, quia de se sunt insalubria,&noctua humanae ualetudini,& istis uti esset interficere se, nec solum in telligo de uenenis,
sed etiam de aliis insalubribus cibis,ut si quis
uelit uictitare ex fungis, aut crudis herbis,&acerbis, aut aliis similibus. Alia sunt alimenta, quae licet non sin t ita sal hibri a scut alia,non tamen sunt contraria uitae humanae,ut pisces, Oua,potus aquaente dico, quod oportet respicexe ad id, quod comuniter acciditTst autem ῆ.mmune,ut plures in iuuentute reperiantur Κ a ex lautis
666쪽
x DE ΗΟΜΙ cIDIO. ex lautis, quam ex poenitentibus,plures enim
interficit gula, quam gladius. Istis praemissisa' dico ad argumentum, qu bd non est licitu uitam breuiorem,reddere alimetis insalubribus&noctuis. Secudo, quod non tenetur homotiti alimentis optimis,n5 noctuis ut piscibus. Neque enim si medicus consuluit, quod si bibat uinum,uiuet diutius deceannis, quam cuaqua,ideo non licebit abstinere a uino potus enim aquar no est contrarius uitae, neque hoe
est uita minuere, sed non producere,ad quod non tenetur quisquam. Hoc dico de sanis &bene habentibus . aegrotantibus enim aliqui sunt insalubres,&noctui, qui sanis sunt salubres. Vnde aegrotis non esset licitum huiusmodi alimentis uti sed de hoc uide in materia de abstinetia latius .Et idem est de mediis,& aliis
poenitetiae exercitiis iudicium .Per hoc etiam a s patet ad decimumtertium.Non tenetur quis, ut dixi, omnia media ponere ad seruandum uitam,sed satis est ponere media ad hoc de se ordinata,& c5gruentia.Vnde in casu posito credo, i non tenetur dare totum patrimonium pro uita seruanda.& reputatur non habere remedium,& alius qui negat remedium, est homicida.Ex quo etia infertur, ' cum aliquis si ne spe uitς aegrotat,dato quod aliquo pharmaco pretioso posset producere uita aliquot horas,aut etiam dies,no tenetur illud emere, sed
667쪽
DE HOMI cIDIO.iatis erit uti remediis communibus,& ill putatur ouasi mortuus. Ad decimum quarti dico, quod uita est maiuς bonum, quam bna temporalia, inter quae gloria, honor, 'Ama reponuntur. Cuncta enim quae habet homo, pro anima sua dabit: omnia enim illa ordinantur ad uitam humanam sicut ad finem. Vnde Salomon dicit, Curam habe de bono nomine hoc enim permanebit tibi magis, quam mille thesauri.No comparat bonum nomen ad uitam, sed ad thesauros.&alibi, Melius est nomen bonum, quam diuitiae multe.& Eccle. Ecckil.3ο.lo.Non est ce n siti s super salutem corporis.Dico ergo, quod non licet ponere uitam pro sa-ma aut gloria.Vnde non solum qui se intersi sunt sed qui sine alio titulo ponunt uitam in magno periculo propter gloriam humanam, grauiter deliriquut Et A cifl.3.Ethico .ait, Vitimu malorum ors .Pro his omnibus quatuo decim argumentis est considera dum quod in eis omnibus non est tractatum, an aliquis ex intentione,& uoles,possit se occidere, sed sd-lum pinor intentionem. ut patet in omnibus
illis,&ideo nihil possitiat probare contra intentione conclusionis propositae Vnde solum concedimus, quδd no possiit se interficere ex intelione ut se interficiat.Vnde siue id quod in argumentis propositum suit,sir licitum,s-
r,riri nihil procedunt contra coclusionem, non
668쪽
non enim id est e interficere,ut in proposito accipimus,ssed solu mors imperata,ex tali actu
uolo me occidere.& ideo grauius argumetum 37 est decimumquintum,Vtrum B rutus, Cato, Decius,& alii innumeri,qui se occiderunt,no poterant ignorare inculpabiliter tale mortem
esse illicitam, cum ipsi omnino erederent esse optimam,& honestissima,& a uiris, qui prosapientibus habiti sunt,laudantur.Responde tur,No uidetur maius dubium, quam de aliis diuinis praeceptis. Multa enim stini praecepta 'dulina, quae apud paganos fuerunt, & hodie sunt ignorata, ut de micatione,de uindicatione iniuriae, in quibus tamen non damus ignoratiam inuincibile, sed dicimus cum beato Paul ad Rom. I.quod in poena pexfidiae suae tradidit illos Deus in reprobum sensium,ut se
ciant ea quae non conueniunt, repletos omni
iniquitate, malitia, sornicatione,homicidiis,&c. & sic' excusantur, est sapietia huius mu-di, quae est stultitia apud Deum. Quod autem in lumine naturali cognosci possit,illicitu esse seipsum interficere , patet, quod philomphi studiosi uirtutis, id docuerunt,ut patet ex Ari
sto.3.Ethico.dicente quὁd est no magnanimi morte sibi consciscere,sed pusillanimi,& non
potetis ferre uitae labores.& Cicero, mortem inquit cur mihi consciscere, cum causam nullam habeam hin optare mulctas quaqua hoc
669쪽
DE HOMI cIDIO. Is ipsium sapienter,sapientis enim est neque optare morte, neque timere. Ad ultimu de Samsbiae,Rasia, Saule,&c. non similiter de omnibu dicedu uidetur. Samsi,nem enim necessarium est excusare, quem Paulus retulit inter iustos. Vnde Augu.dicit Samsi,nem hac ratione ex
cusari, quia spiritu Dei motus secit, nec hoc est diuinare, sed habetur expresse ex historia Iudicum,tibi dicitur orasse Dominumttedderet ei pristinam sortitudine, ut ulcisceretur se de inimicis suis: quamuis posset & alia solatio dari.Non enim interfecit se ex interione, sed uoluit Eostes opprimere,& interficere, ad quod secuta est mors ipsius.ipse enim bene opta stet alios perdere se saluo, si fieri potuisset hoc autem sine noua reuela tone habetur licitu. Quis enim dubitat, qui in aliquis in prae lio,vel defendedo ciuitatem, posset certus de morte facinus aggredi, quod sit quide patriae saluti, hostibus aute magnum detrimentu suturulait de Elea Zaro legitur r. Mach.6.qui ingressus sub uetre elephantis, cui regem Antiochii residere credebat,elephante quidem gladio cossedit,ipse uer ὁ bestiae ruina oppressus,praeclaram morte inuenit, quia se libeter ut dicit scripxura pro populo suo posuit. quod factu adeon O uituperatur,ut Ambro .libro de officiis, de sortitudine,Eleagaru mirificis efferat laudibus.Atque ita uidetur posse exculari Samson
670쪽
ua DE ΗΟΜI cIDIO.' sine recursu ad instim tum ca testem. Eodem modo EleaZarus se interfecit, sicut Samson. De Salile uero no est idem iudiciu cum enim dimissus esset,imo repulsius a gratia Dei,non est necesse quaerere excusationes. Sabellicus
scribit Saulem no se interfecisse,sed cogitasse quide de morte sibi consciscenda:uerum quia
uisum est impium uitam uiolenter abrumper ab Amalecita quodam ignorante quis esset,interseictum. Sed est turpis lapsus Christiani historici,cu primi Regum ultimo legatur Saulem incubuisse stiper gladium situ, & sic uitam finiisse. Rasias uero probabilius posset
excusari, quamuis S.I ho .secunda secundae, q. t .articu. .non excuset illum super qua re
est contemo inter Nicolaum & Burgesem,quos uidere poteris ad longum Et ista quantum ad presentem relectionem suffi