장음표시 사용
901쪽
ria peccatoria mortalici notior est, quam taenia lita, ut notius est,' homicidiu, periurium striat mala, quam med acui, uel tierbu otiosum. ergono potes: quis ita esse dispositus, ut possit c O-gnoscere uenialia peccata,&nullii mortale die prima deliberatio no potest esse circa materia particulare, ut puta circa medii ci ta, uel ludia, uel
uana gloria, uel aliquid simile: sed necessariuest ut incipiat ab aliquo uniuersas i, puta ,s est lex, cui tenemur obedire, uel st homo potest bene aut male agere,& posita deliberatione tali, in uniuersati sufficit ad mortaliter pecca dur& clarisi est, ' prius est ut homo cognoscat Pest aliquod mathi graue & aliquod leue, quam
2 medaciti est malu .hoc enim per leno est no-
tu,& praesupponit alias cognitiones suincientes ad mortale. Ite usus rationis, qui sufficit ad bene agedu mortaliter, susscit ad mortaliter peccadu: sed impossibile est ut quis habeat u-stim ratio is ad peccadii uenialiter, quin possit bene moraliter agere.ergo omnis talis potest mortaliter peccare. Masor probatur, quia ad bene moraliter agendii, requiritur plena deliberatioriit uidet a. Ethi. quὁd ad bene ageduo portet ut quis agat sciens, eligens, & propter
hoc, prout sapiens determinauerit. Minor tae
ro patet, quia si quis posset peccare,&non bene agere , daretur uiator sine culpa in statu pec
902쪽
peccandi, & non merendi, quod uidetur in- conuenies .Et confirmatur, quia no potest ita perdi usus rationis,ut maneat sufficies ad pe
candum uenialiter,& non mortaliter ergo neque etiam ita acquiri. Antecedens probatur, quia nunquam damus amentem , neque auditum est de quo putemus quod possit uenialiter peccare, & non bene agere. Item probatura posteriori , quia sequitur, quod possit esse peccatum ueniale cum solo originali, quod infra ostendemus esse impossibile. S. Tho.2. d. q. I.art. . ad 7. sic dicit, Si aliquid est sussciens
ad excusandum maius peccatu, multo amplius sufficit ad excusandum minus peccatum . Sed imperfectio aetatis excusat peccatum mortale: ergo multo amplius excusat ueniale. Scideo
non potest esse quod homo uenialiter peccet ante illud tepus, quo usum rationis habet, ut iam mortaliter possit peccare. Ad argumenta uero in contrarium dico, quod nunquam aliquis semiplene deliberat, quin possit plene deliberare,licet sit difficilius: & sic posset mortaliter paccare. Et sic causa quare motus stibili sunt ueniales, non est, quia non perse te potest deliberare, sed quia non persecte deliberat. Vnde quantumcunque aliquis posset pe secte, imo faciliter deliberare circa materiam illecebram, si tamen non deliberat actu, nunquam
903쪽
quam est mortale , quantumcunque duret &perseueret illecebra. Secudo dico, quod postquam aliquis plene & pluries deliberauit persecte,potest semiplene deliberare,sed non ante. Nam imperseita deliberatio praesupponit persectam: ex eo enim quod quis cognoscit quod homicidium est peccatu mortale,postea subito cognoscet esse malum,licet non consideret efle mortale. Ad secundum pater, quia uel nego,quod talis non possit persecte deliaberare:uel non est simile,quia in adulto praecesiit plena deliberatio,& iam non potest esse semiplena,non ita est de alio . Ad tertium de ebrio, licet etiam posset dici, quod non est simile, quia in ebrio praecessit deliberatio persecta,sed melius nego, quod hoc possit contingere:impossibile est enim quod cognosicat mendacium esse peccatum,& non periurium, uel homicidium. Ad quartum patet per idem, quia excusatur,quia non deliberat, non quin possit deliberare,alias esset amens. Ad quintuprimo transeat assumptum,sed prius est circa
materias uniuersales , quam particulares , Nprius circa materias grauiores,quam leuiores .
secundo dico,& uerius,quod omnino est impossibit ut quis habeat usum rationis ad deliberandum in una materia, quin etiam possi deliberare de quacunque materia quae se osti B ἔτα
904쪽
ret. Clarum est enim quod si quis cognoscit quod potest bene & male agere de quaci in quemateria agendorum oblata, poterit dubitare an sit bona, uel mala,& per consequens cogitare an sit bonum. scilicet, an malum: &similiter est ac si quis diceret, quod aliquis dialecticus potest nectere syllogisinum ex materia philoibphica,&n5 mathematica. Ad se tum, & patet ex dictis,nam talis potest deliberare perfecte,sed non deliberat.Et item,ut dictvun est,non est simile,quia iam praecessit d liberatio persecta.& omnia argumeta praesup ponunt ralsum , scilicet quod detur lepus, in quo quis potest primo deliberare, cuius Oppositum supra probatum est. i
vnupres o P in I TVR. tertia pars , & quaestio principalis huius relectionis , Ad quid
teneatur homo cumprimum peruenit ad primum instans usus rationis. Et intelligo quiet stionem per se loquendo, id est:ex eo sistum, v peruenit ad usium rationis,excludedo a quaestione, si ilic occurrat per accides necessitas implendi aliquod pxqceptu particulare. Et uid tur ' non teneatur aliquo precepto, pro illo primo instati usus rationis,& loquamur genstraliter de omni tali ad usum rationis ueniete. Arguit ergo primo ad parte negativa, quia salte loquedo de eo,qui no sit institutus a sapietibus,omnino ignoraret,neque posset scire tale
905쪽
praeceptu,cum no sit per se notum. ergo non
tenebitur pro tali istati.Ιte confirmatur, Quia tale praeceptum est in dubio etia inter sapietes theologos: multi enim tenet parte nζgati uam. ergo indiget quis tepore ad sciendii illud praeceptum,& sic no obligat in primo instanti .Ite non potest scire quomodo primo peruenit ad itum rationis.ergo no potest scire quomodo obligat tali praecepto. Antecedes enim est manifestu quis enim unqua notauit, zgo nuc primo habeo usum rationis' imis neque per aliquatam disterentia & spatici tepori S.Ite,tras cto illo primo instanti, no tenetur statim,& si tuc omiserit, ergo neque in illo Ite, qxu est in
peccato mortali,non tenetur se conuertere in
Deum in primo in stati ustis rationis.ergo ille qui est in originali,& multo minus qui est baptizatus,tenet se conuertere in Deu in primo instati usius rationis. Et co firmat, quia nullus etiam de numero eorum, qui timet Deum , &Junt soliciti de salute sua,sentit coicietia de t S trasgressione, neque poenitet,aut confitetur e illa,cia tame nemo sit qui audeat affirmare e implesse tale praeceptu ergo no est ponedu se praeceptu.In cotrarium est, quia si pro illo instanti no obligat,cum no sit maior ratio de empore praesenti, eadem ratione nunquam
abligabitur : quod non uidetur dicendum. B a Neque
906쪽
Neque uidetur sufficiens solutio communis, quod tenetur semel in vita. Hoc enim est ab-siurdum dicere,quod Adam aut Mathusalen, qui millenos annos uixerunt,possent nongentos annos licite transigere sine fide, aut dilectione Dei Neque satisfacit alia solutio,quod dantur inductae,nam de iure naturali non possint determinari tales induciae, iure aute positivo multo minus.Respondetur primis,Nihil exploratu potest haberi,neque ex scripturis, neque ex doctoribus in hac quaestione, qui quicquid die tur , uidentur sequi non leuia inconuenieti , neque expediri facile possunt rgumenta.sed quod uerisimilius uidetur,dia cam paucis propositionibus, prim ,Ν5 qui libet perueniens ad ustim rationis tenetur secouertere in Deu explicite,distincte & sormaliter .Isia propositio est expresse Caipta. 2.2.
q. I .arti q.ubi dicit expresse, st ad diligen-
dum Deum explicite ut finem naturae & uniuerse non tenptur homo semper,cum sit praeceptum affirmatiuum,neque statim, quia non tenetur pxim diligere,quam cognostere.Constat autem,quod post multum temporis adue nit homini ista cognitio,naturaliter loquedo. Eandζm tςnex.I.2. q. 89, nicu.6. & probatur efficaciter ςx natione Caieta.& ex aliis rationi
bus supra positit,quibus probatum est, quod
907쪽
homo no statim postquam peruenit ad usum rationis,potest cognoscere Deum, quia nitulus obligatur ad impossibile, ut ait Hieronymus certum est.ergo homo no tenetur statim diligere Deum.Item procedit argumentii statim factu, quia non omnes sciunt, neque l=ο ssunt icire tale praeceptu statim. Ite nusquaegitur hoc praeceptum.ergo temere asseritur.
Ainimptum probatu quia uel esset illud,Couertimini ad me.quod habetur & apud Hiere.& Oseam,&Ezechi.& lohelem,& alios prophetas:uel ex illo praecepto, Diliges dominii
Deu tuu ex toto corde tuo. quod habet De te.6 & Matth.22. & Luc.Io. Sed primum, ut
di ctum est, obligatio no est ad impossibile. Secundo id praeceptu C6 uertimini ad me, ut patet ex propriis locis,fit ad peccatores actua ibus peccatis,nec est mentio de aliis.Item ubi habetur, quod illud praeceptum Conuertimiam ad me,obligat statim potius quam alia praecepta affirmativa Ite illud praeceptu expressiς est de poenitentia , ut patet locis suis, quia in omnibus locisponitur,Et agite poenitetia, uel in ieiunio,fletu,& plactu,uel,a viis uestris pessimis, sed ad poenitentiam, ut est communis
sententia omnium,no tenetur aliquis statim. ergo nec etiam ante peccatum.Aliud uero prae
908쪽
gumentis.Item non tenetur quis statim credex ergo neque collerti. Consequetia est nota ex Paulo ad Hebraeos it. Accedentem ad Deuo portet credere quia est. Antecedens patet ex eode Paulo ad Roma.ao. Quomodo credet ei quem no audierunt' quomodo aute audiet sine priedictite' sed no quilibet statim potest habere praedicatore,ergo neque potest credere. Et eo si matur ex eode loco Pauli, Quomodo inuocabut,in quem no credi deruis sed de hoc plura in A.qo. Oppositu hus partis tenet Capreolus a.d. o. quaestione unica ad argumeta Scoti cotra secunda quaestione,ubi dicit,&uidetur tenere, 9 statim , s aliquis peruenit ad usum ratio is,refert se in suum Deu,aut peccat mortaliter. Et putat se ibare ex S.Tho.sed certe non probat. Secuda propositio,omnis' talis tenet adactii alique statim.Ιsta ippositio nouidet certa, sed est,pbabilis, licet sit cotra conmune sentetia Scholasticorii.& est S.I ho.I.2. q. 89.ar.6.& a.d. I.q.I.ad 7.ubi dicit, s statim
homo usium ratiois habet , si faciat qd in se est, Deus ei gratia insundit, si aute no , peccat
mortaliter, quia tuc tempus est, ut de sua salute cogitet,& ei operam det.Ιsta propositio probatur ratione S. Tho. ubi supra, quia omnino
est grauissima negligetia,' aliqs no disponatiae rationeuitae suae, ex qua dependet salus &ῖ damna
909쪽
danatio eius. & cum statim oportet aut bene aut male agere,neque homo posset suas actiones mspen aer uniuersaliter uidetur,quὁdstatim oportet disponere de summa uitae, & de agendis: aliis uidetur grauisiima negligentia. Item si quis haberet cura alterius quo ad omnes actiones eius,& depederet ex eo saluatio,
uel perditio illius, uidetur quod peccaree mortaliter, si non statim prouideret de s lute alterius, si statim posset alius periclitari. ergo multo plus obligatur de seipso. Item aposteriori, quia alias sequitur, quod aliquis habes usum rationis facit totum quod debuit
in tota uita sua,& tamen damnabitur . cons quens non uidetur credendum, ergo neque
id,&c.Consequentia patet manifeste de illo, Qui peruenit ad usum ratio is, facit totu quod debuit in tota uita sua in peccato originalis qui si nullum actum tenetur habere statim: emgo si se haberet negatiue,& moriatur, iam patet quod facit totum , ad quod tenebatur , di
tamen damnabitur.& confirmatur, ille ergo seruat omnia mandata, & tamen non saluabitur.ergo non esset uniuersaliter uerum , quod Dominus dicit Matth.is. Si uis ad uitam i gredi,terua mandatadtem si non tenetur starim , ergo poterit tunc solum peccare uenialiter,& tunc si ille sit in peccato originali, erit
910쪽
cu solo ueniali & originali, quod uidetur in- conueniens, quiano puniretur in limbo,que ianon habet poenam senius: neque in purgato- ' rio , quia est uia ad gloriam: neque in in se no. Tertia Talis tenetur se couertere in bonueo modo, quo potest tun id est consormiter ad cognitionem quam habet.Ista probatur ex praecedenti:quia si teneretur ad aliquem actu, non potest esse incognitu.ergo oportet quod si consormiter ad cognitionem quam habet.
Pro quo est considerandum , quod ut stipi itactum est prima deliberatio non potest este
circa particularem materiam morale, quia necesse est intellectum a notioribus procedere. I.
Phy.& sicut simpliciter in cognitione ens est prius notum,quam species, aut genera: ita incognitione practica principia uniuersalia &eonclusiones etiam magis uniuersales,sunt magis notae, & oportet intellectum ab illis incipere, ut est id pricipium, Oportet uiuere cosormiter ad rectum rationem, expedit homini honeste uiuere, no est facienda iniuria,uel
aliquod huiusmodi, quod potest esse notum
umine naturali,etiam apud illum,qui educa tus est sine notitia,aut religione Dei:aliquod tale principium,ut colendus est Deus a me, Opor tet me seruare legem Dei, non licet agere