장음표시 사용
321쪽
Cap. IIII. DE INIVR. Vulgaris. s. penulti T de surtis.. Si duo pluresue unum lignum surati sunt: quod &singuli toltcre non potuerunt i dicendum est omnes eos furti in solidum teneri quam uisidcontrectare, nec tollere solus posset: & ita uti, mur neque enim dici potest pro parte secisse furtum singulos: sed totius rei uniuersos,&sic set ingulos serti teneri. Ratio etiam h ius conclusionis D D. redditur: Quia unus. quisque in hoc casu est causa seu concausat . tius damni illati, unde etiam quilibet in soli
dum tenetur, ad recompensationem damni. Quarta Conclusio. Quando plures simul con currunt , ad inferendum damnum vinea, agro, vel horro proximi, ita ut bi inuicem non sinit causa, sed etiam unus sine altero damnum inferret, tunc omnes mortaliter delinquunt, sid qui tantum tenetur ad restit rionem, pro rata damni a se illati: ita vomultum
damni intulit, multum recompensare: si parum, etiam . parum damni resarcire teneatur. Ioan, Maior in q. d. is. q. 26. Dann. Medina in d. q. Io. Nauarr.loc. cit. Couarr. lib. I. Variar. resolui. cap. 3.
num. Q. & alij plures ex superioribus. Ratio est quonia inquantu quis causa damni est, in tantum ad restitutionem tenetur, si ergo causa fuit tantu partis damni, a se dati,tantum etiam tenetur ad recompensationem partis. Quinta Conclusio. Quando plures icce λαὶ vineam demoliunt, ovus diripiunt. magnum O rubila damnum inferentes ita tamen ut qui que, tam
ram modicum O liis furtum committat, soli sit
322쪽
ET D A M NO DIT α ac de damno per alium, vel alios dato, omnes peccant mortaliter . 9 vun quirique tenetur admovi ensea-jrionem damni, a se illati. Ioannes Maior in n. d. IJ. q. 2S.&26. Ioannes Medina in C. do rebus restituend is, q. io. f Occyrrit hic casus versic. Ad primum castum. Didac. Couarrilib. I. variar. resolui. cap. 3. numero Ita N uarr. in Enchrid. consessar. cap. I7. numeroaso & licet expressiὶ non dicat, tamen colligitqrex eo, &in summa Hispanichedita in eodem numero, expresse eam sententiam tenet. Ioseph. Angles in . sent. pari. 2, de Restituta in q. quis teneatur restituere, dissiculi. septima. Pctrus ii Nauarra, de restit. libro s. capit. r. num. 7. Ratio conclusionis est, Quia omnes isti, scienter cooperantur ad laesionem proxumi notabilem, & quilibet videns tam magna& notabile detrimentum secuturum, tenebat ir abstinere a diri pendo: Et licet exiguitas,&leuitas rei surtum ericiat ueniale, id tamen Verum est , quando inde non notabilo damnum proximo insertur.
Sexta Conclusio. Si multi fingularii cessive vineam ingrediantur , necuniinficiat de damno alterius , ct finguli madicum acopiant , 'τnum tantum, vel duos racemos, etiamsi β notabila damnum inferatur, ita vi pauca uua remaneant nullineorum peccat mortaliter, nec βb mortali tenetur resti 'tuere. Hanc docet DD. allegati ut plurimu.RM. tio quia nullus eorum damnu intulit notabile, nec causa iuit, ut inferretur , nec consentit ndam num
323쪽
damnum notabile inserendum. Addit tamen Medii a quod si postea notitia veritatis accesiserit, id est, damni notabilis dati cognitid, t nebitur unusquisque quantum accepit, in se,
vel in aequi ualenti reddere. Septima Conclusio. Si unus idemssuccessise, o paulatim Iesua damna inferret alicuius vinea, aut horto, qua da aper sie considerata essent tantum v nialia,si damna huiusimodi toties multiplicaret, ut latet' dem magnum o notabile damnum proximo inferre , mortaliter peccaret,quamprimum illud notabile alti geret, ct teneretur ad restitutionem Iaso ic senti u ni Maior. Ioan. Medina. Couarr. loc. est. Petrus Nauarr. Vbi supra, numero I. Ratio quia tali scienter sua actione damnum notabile inseri
proximo, licet ij sqccessinu, N per parua dacira,ac veniali continuet ad m teriam & qua vitatem mortalem. Mouet Medin. is d. q. Occurritives Sed pone, dubium. Sed ρο ,inquit, quod accipere viginti rGcemos, non t notabile damnum, accipere autem nium ct vigintisit notabile damnum, quantum t mbitur restituere si unum ct viginti acceperit ' Ansa tisfaciat unum in valore restituendo, cum alios viginti posset sine mortali, s eos tantum accepisset, retinere.
Crederest respondet ille doctor, quod tunc teneatur omne ablatum restituere: Tqm quia perinde est, ac si simu lar. acciperet, quod est notabile damnum ex hypothesi. Nihil enim reseri, paulatim, vel simul quenquam inter Uas, Vel spolies, inqui Hieronymus. Tum etiam, quia restitutio consistit in aequalitate,
324쪽
ac proinde tantum est spoliato reddendum, quantum fuit notabile damnum illatu. Hoc autem noti erat ultimi racemi acceptio, sed vitimi cum praecedentibus omnibus, Sita ultimus cum omnibus praececientibus est te saldendus in se vel in valore. sic Medina. Eius dem sententiae est Antonius Corduben. in
summa. q. 76.dub.2.Vt refert Petrus a Naua taloco cit. numero s9. quia dictorum auct tum sententia recedit, motuSuna, aut at era
ratione. Primo, quia nullus tenetur plusquam damnum notabile datum , proximci userre, Sed soluendo Vnum, penitus in iiset damnum notabile. Quia s0 luto Vnoa, .
genteo manent quatuor tantu in ,. quae non est
iniuria notabilis. Non ergo ad plus tenetur.
secundo, solum peccauit mortaliter accipi endo illud quintum. Ergo reddendo illud, liberatura peccato: thiustae acceptionis, atque ita thiustae reteiitionis Quia tionaliter iniust thetinet, quam initisse accipiendo. Iniusta him acceptio est principium . &causa initistae
retentionis. Alias adhuc rationes sormat Petrus a Nauarra qua, satis probabilem hanc Tententiam reddunt, soluitque argumenta inicontrarium. Aliud dubium occurrit soluendum. Quid subi quis tempore messis, aut Vindemia discurrae de agro in agruin , aut de vinea in pineam, ct de quolis ber agro colligat dum, aut tres ilicia, aut de singulis viamis, ad multos θ varios dominos pertinentes, D. f. rasimoi, ita vi nulli domino damnum notabile ct mor
325쪽
tale inferat, ipse tamen pro se ex omnibus notabilem quantitatem congreget,an talis peccet mortaliter, otta neatur ad restitutionem eis, a quita sic paulati uir piendo accipiet Vna est sententia, quam adscriPetrus Nauarr. ubi supra nu. 13. post Cordub. quod non peccet mortaliter, qui isto modo notabilε quantitate acquisiuit, & sic sub mo tali etiam non tenetur restituere. Huic sente4 tiaeetia adhaeret Medina loco cit. vers. Ad temtium casum videtur ; cum hac moderatione,
si homo ille hoc non faciat, in fraudem legis, de no furando, sed quia pauper,nec habet via de cum familia vivat. Ratio pro hac opinione est non leuta Nulli datur damnum notabile,
ergo nulla est iniustitia mortalis. Ergo nec et iam manet obligatio restituendi sub mortali. Alia est sententia Maioris,Soti,Corduben pe-tri a Nauarra & aliorum dicentiu , talem pe care mortaliter, si diues sit, in quo nec dissentit Medina,& sce consequenti, etia sub mora tali esse obligatum restituere , &hanc sententiam hi DD. amplectuntur, quando quis hoc
faceret, Ut magnam quantitate colligeret. Pati per aute non tam id intenderet, quam sustentatione vitae,& ita domini rerii tam vilium, irrationabiliter essent inuiti. Vnde quantum ad temperamentu, non displicet Ioannis Medinae
explicatio. Hinc si pauper sic semper otioso v iuere vellet ,& de rapina multoru, statuni de diuitias augere, nemo dubitare potest se eum mortaliter agere ad recopensatione teneri.
326쪽
ET DIMMO DATO. 27i Licet enim in hoc casti nulli in particulari notabilis fiat iniuria, tamen reipublicae graue fit detrimentum, quod sine labore & industria, solum aliena furtim congregando quis vitam agat,&statum augeat. Quando au te in hoc ca-: su restitutio facienda,si domini sint in certi, stituendum & recopensandu damnum, pati peribus: Si autem certi,suum cuiq; tribuendu, ut iustitiae officium postulat. .
damnum utatum per alterius δει- menta, ct animalia in pratis, agris, pascuis, int recompensanda tPRiΜA Confusio.Si alicuius pecora olumeo
ta. damnam dederim in asteriud agro, prato, aut vinea, dominin pecorum tenetur ad restitutionem dam
norum. Conclusio est intelligenda, quando dominus emn culpa quod animalia suadam num dederint: Alias si animalia damnum dederint, sine culpa & scientia domini, domi . nus se poterit liberare, dando anim al, si damnum resarcire nolit, per Glossam. Panormit. . Antonium Cardinalem & alios in hoc capite. Conclusio probatur ex textu praesenti. arg. f.
sin. Instit. de lege Aquit. L. Quintus Mutius. U. ad legem Aquit. & confirmat regula saepν repetita : Causam damni dans, damnum de disse dicituri secunda
327쪽
Ur CaprT IIII. DE INIVR. Secunda Conclusio. Non est licitum regula riter, in alieno agro, ct alienis pascuis , sua de Gaia animalia. DD. cum Gloss. communiter hic. S in L. fin. C. ad L. Aquit.&in f fin. cap. i. impace tenend. Caepol. deseruit. rusticor. praed cap. 9. Didacus practic. qq. cap. 27. numpro Mi& in hac re non est dubium. Probatur per hoc cap. per d. L. Quin tus Mutius L. fi n. C. ad Lo. Aquit. L. Qii seruandarum. Misit. Edeprae'. script. Verb. Ratio etiam probat fundata in iure, & experientia. Ius pascendi in alieno gro, potest acquiri iure seruitutis per vicinos L. I. 3. q. & 1. H deseruit. rustic. praed. nec est qui neget, & inissa latius patebit. Ergo nemini licitum est, sua pecora in alieno agro depascore. Hac argumentatione Uthur Ioannes Cor sius in l. i. ff. deseruit. num. 137. &post eum Didac. loco cit. num. 2. Vers. Tertio constat: a
Hinc si quis inuito domino , sua animesia in alieno depascat, tenetur ad damni emen tionem. L. Aquilia per text. in d. L. fin. C. ad
Tertia Conclusio. Iter faciens ct transiens per aliena, ct communia pascua, iuxta viam potest depasceresua iumenta, sine damno. Hostie n. Panormices Antonius hici Albertc. in d. l. fi n. Bald. A rsedreas de Isernia &Jacob. de Aluerol. ind. g. 6n. de paci tenend. R eius violato ib. Caepol 'in d. cap. 9. numero 7. & 8. Didac. ubi su p ra, numero 3. Vers Octauo probatur,& alij libi. Probatur coclusio per d. ,.sin. depac. tenend.
328쪽
ubi text. sic habet duicunque per terram transiens equum suum pabulare voluerit: propinquius secundum viam, si an in loco , amplecti potuerit : ad resectionem &yeparatione equi sui impiin. , ipsi equo posrigit: licitum etiam sit ipsi vi herba, dc viridi sylva sine vastatione aliqua, & noxa qualiberviatur pro sua commoditate , & Vsu necessa-
Quarta Concluso. Demim agri, vel fundi, ginueniat ahimal influo agro,p to, aut secuis, Et cuius iumentum. et animal sit, de iure communi non po- is illud includete o retinera; donec dedamno dat iis factumsit. Gloss. Panormit. Cardinat. H nie n.& communis in hoc cap. Speculat. in tit de actore. s. I. versic. sed pone inueni pecudem. Bartol. in L. Ratis. ff.de in cim dio, rutina, naufragio. . Caepol. in d. cap. s. ae se uitute iuris pascendi. Ioann. de Platea in L pNnuit. Instit. de lege Aquit. &alij alibi. Dictsi in conclusione cde iure communi Quia consuetudine, statutis, & iure particularium locorum, sepὶ aliter contingit. Adiectam e
iam si sciat cuius animal so civia s dominu
animalis non cognoscatur, licitum est capere, di retinere animal, donec dominus ciatur, veplerique ex doctoribus annotant. 1 Ianc conclusionem 1 D. fundant in d.L. Quintus Mii lius. Rationem etiam reddunt, quia alio remedio, scilicet competentibus actionibus, domino consultum est ad reparationem dam ni, α
329쪽
α cap. LIII. DE INIVR. hi di inesu sio pecorum, siue animallum,pe riculosa est. Quinta Concluso. Si quis insi fundo, aut graciteriua umentum, aut animal inuenerit, illudf incluserit, si mortuum fuerit in clausiura, aut impetuosὲ expellendo, ruptum enormiters iasium, aut pracipitiata iam fregerat, M includens , aut damnum in animalidans, tenetur ad emendationem damni dati. Speci
lator. & Caepol. ubi supra. Rosred. in sunt ima intis Si quadrupes alicuius dedit dam num. q. fin. Bald. cum Gloss. in d. L. Quintus Mutius. Angel. & Ioarin. de Platea, in ιCaeterum. Instit. de lege A quit. &asij alibi. Conclusio probatur in d. f.Caeterum placuit, ait, ita demum directam ex hac lege acti nem esse, si quis praecipue corpore suo damnum dederit: ideoque in eum qui alio modo damnum dederit, . viiIes actiones dari solent: veluti si quis hominem alienum , aut pecus
ita incluserit,ut fame necaretur : aut iumentia ita vehementer egerit, ut rumperetur: aut pecus in tantum exagitauerit ut praecipitaretur,
dic. & in d. L. Quintus Mutius scribit: Equacum in alieno pasceretur: in cogendo quod praegnans erat eiecit: quaerebatur: dominus eius, possetnd cum eo qui 'coegisset lege Aquilia agere: quia equam in e ij ciendo ruperate si percussistet, aut consulto vehementius egistaset, Visum est, agere posse. Quando ergo quis alienum iumentum , aut pecus in suo agro , aut prato reperit, debet expellere, non secus
330쪽
aut consuexudine receptum sit, Vt includatus in custodia cum debita cura, donec domihu, animalis de damno dato caueat, aut respon- deat, & deinde doni inu conuenire pro dam no a suo animali illato. Sextaconclusio. Iurasseruisti tutore' acolirius pascendi, in alieno agro ct fundo. Haec conclusio est communis DD. & constat ex L. l. 3. 4. &1. T deseruitvt. rustici praedior. nec negari potest. Verum in controuersia est,quantia temporis spacium requiratur ad praescribendam, & inducendam seruitute iuris paseendi: 'in alieno sun do,&agro. Quoniam autem in praxi , frequenter hoc dubium locum habe paucis aliquid hic tractandum, prout praesens ' occasio sert.Prima sententia asserentiu requiri tempus immemoriale,ad inducendu tale pas cendi seruitute; siesentiunt Carpola de seruiti rustic. praedior cap. 9. de seruitute iuris pasce ' di, que allegat & approbat Ioannes Franciscus . Balbus de praescriptionibus in a. pari. quartae principalis. q.3. Decius incolit. 83. incip. Pro
resolutione litis. num. 26. Petrus Ancharan. in consit.rss. incip. In causa & quaestione quas Fertitur inter nobilem. Beruand in conce . incip. Conspecto processu cauis prim oceptae. numero Io. Vol. I. Parisius consi. . tium. 7o. lib. I. Guido Papa decis 73. Bartol. Chassanaeus in consuetud.Burgund .Rubr. 13. anum. i6. Didac. lib. I. variar. resolui. s 1 cap.