Commentarius in titulum iuris canonici de iniuriis, et damno dato, accommodatus vsui studiosorum tam theologiae, quam vtriusque iuris. Auctore Petro Binsfeldio, suffraganeo Treuirensi doctore theologo. ..

331쪽

cap. 17. numero II. qui tamen restrictius 16 quitur, & horum opinio est communis, ut a latestantur Didac. & Fernad. Vasquius illustra controuersiarum lib. a. cap. mina. ης. R

tio praecipua pro hac sententia est, quoniam seruitus pascen di habet causam, aut quasi pos.sessionem discontinuam. Et ea quae habent causam discontinuam,non aliter praescribun tur, quales tempore excedenti hominiim in in oriam , pertext. in L. Hoc iure. Ductus aquae. ff. de aqua quotid. & aestiu. L. seruitutes. La magna. s. de seruituti GloK & DD. in ead. L. Caepola de seruit. Vrbanorii praedior. cap. l9. Balbus in d. pari. 2. q. a. Paulus Castro

sis in cost. 231. incip. Viso punctos pra scrip

to Vol. 2. Alexand. in cons Io8. incipa In causa & lite vertente inter dom inos, vol. G Couart. loco citi qui asserit communem. &. I

seph. Mascar d. de probation ib us, vo lus. cos. iii .num .6s. allegato Balbo in d. q. r. ait hane esse communem doctrina Glossarum, &omnium Doctorum antiquorum, & tecentium. Cum itaque communitet DD. conueniant in hac ratione, indoctrina etiam conuenire ne-eesse est , & attestatur Didac. ea ratione inpra dii admodum esse reeeptam praedictam communem in supremis illius regni tribunalibus. 'Sunt tamen quida recentiores , qui tenent c tra communem , inter quos etiam est Vas qui- vis loco cit. ius pascendi in alieno sundo etiamri scribi, & acquiri ordinaria praestriptione, e . . . -

332쪽

qua opinione in praxi rccedendum foret. α

telligatur, considerandum , non raro per animalia damnum dari in segetibus, aut frumeptis immaturis, quando, cdum certo cognosci potest , frumenti quantitas futur 3 Cum ea, quae in spe, &potentia adhuc sunt. multis modis possint impediri,quaeritur ergo nunc. an damnum sic datum. sta limandunt secundum rein pus datu ni, a n ex su periren tenti, quando messis matura erit, &fructus iaci in actu sun h. Praeterea apud Iurisperitos non est idem siqnsus omnium, circa resolutionem huius conclusionis. Speculator in hoc titulo de damno dato, & Rosredus in summa parti . . de actione, depastu pecoris, q. penult. sic iudicium sumendum existimant: Vel experi bitur tempus messium,Vt sciatur quantum ex tanto,&simili frumentum habebitur : vel quantum fructus in anno praeterito ex tanto

di si mili agro babitus sit, argum. L. In lege Aquilia. si deletum. ff. ad leg. Aquit. L. Loqu.

333쪽

s. Condemnatio, T de tabul.exhibendis cap. Nolite. II. q. s. cap. Propter, de locat. Cynui post: Iacobum de Arena in L. fin. C. ad leg. quit. sentit aestimandum tanti quanti 'endi possct frumeptum in herba, tempore lamni dati, hoc est quantum vendi potuisset,dubius euentus praeceptionis illius humenti, quodd structu est. Eiusdem sententiae videtur et

Prima Conclusio. Optima ratio aestimandi damnuin datum frumento , insegetibus oberba, est expectare tempus futurum, quando humesum mat rum erit, ct tum aestimare,secundu quod in vicinis pra se, O agris creuit, consueratafertilitate etiam agri, cuius fumenta adhuc immatura , deuastata fuerunt. Pro hac conclusione sunt Speculat.&Rosire suit etiam aliorum ut meminit Albertc. in Si seruus seruum alienum. s. Si olivam im-

per leges annotatas eidem fauet sed;entiae. Praeterea taxare semper damnum datum, se cundum tempus damni dati, qua 'doque e set regula multum inaequalis: Siquidem frumentum in herba parum valet, tamen accidere potest, quod damnificatus maximia dam- nu patiatur ex destructione. His accedit quod damni causa existens, tenetur ad totius damni per se dati recompensationem, ut saepe ostensum est. At nunquam rectivi hoc damnum

334쪽

perspicitur, quam quando frumentum iam

est maturum in Vicinis agris. . Secunda Conclusio. Si ob aliquam causam non si lacus prima coclusioni, optimu erit confiderare quanta ructus collectu ite undo anno praeserito nix rimo. Arg. ll. quas Speculator adducit. : Tertia Conclusio. Quando damnum datu minibim, aut satis, tunc damnum taxandum arbitrio τiri boni, ct prudentis propter incertitudinem. Hanc ςolligo ex S. Thoma a. a. q. 62. art. q. &eius. commentatoribus ibidem. Dominico Soto lib. . de iustit.&iure. q. 6Art. s. Nauarro ita manuali confessariorum, cap. II. numero 27. Quoniacum quantitas damnoru sic datorum, adhuc incerta sit, non potest certum ferri iudicium, sed recurrendum est ad arbitrium boni yir .Vir autem bonus & sapiens arbitrabitur, consideratis circumstantiis rei,tem poris, loci&personarum; quandoque enim maior apparet syes fructu , quandoq e minor. Nec omni no similis est haec res dii bio GDentui,&iat ut retis: Qui enim seminat agrii suum,maiorem habet certitud inem, licet qualitas seu menti incerta sit. Tamen etiam hic attendenda doctrina S.Thomae loco citi quam , ponit Sotus ind. art. s. concl. 3. Quicunque alteri in eo damnum dat,quod nondum actu,

sed potentia habebat, exempli gratia in satis. vel segetibus, respectu frumenti futuri, no te-nptur id , ad aequalitate restituere, ac sit aet u il

iud habuisset,sed ad squalitate illius potentiq:

335쪽

nsderata videlicet quam esset actui proxi ina:ut si satatuis equis conculc lu,pensari debet potentia usq; ad si autςm iam ati hescentes segetes,tanto plus debes,quanto ian fruges erant propinquiores, Sic Sotus Circa haec etiam aduertendum, quod Sotus annotauit, quando huiusmodi damn*m d Ium exi prop'sito, & deliberato animo aut aliasii iuria: tunc multo auctior est facienda aestina tio, pro compensatione iniuriae illatae, Et ist stimandis hui' modi damnis , vir bonus semper attendat, ut quantum seri potest , ad aequalit tem damni dati fiat restitutio: Si autom fieri non possit,ut quam proxime acces uat, sicut Nauarr. ubi supra docet.

QVAESTIO QUARTA.

fera per venationem, . aut alias '

captae, sint recompensendis ' se quid dis damnis istatis per ferru in alienis agri

frumentis'

Vo Ni AM in praecedentibus signifi-

catu est,dominu qui alique per sua anu

ni reparationem, aut Vt animal in noxam ciet, nunc videndum de damnis datis per animalia sylvestria , & seras Vt autem haec materia clarius intelligatur , altius quaedam sunt r

Prima Prima

336쪽

prima Conclusio, Π m. in initio , cum flatus

innocentiae adhuc perduraret, immi e t, ut prasis .umibis animantibus terrae, o dominium imperiuniti

erceat, non olum in animali mansiueta, M etianavifer is sylvestria. Conclusio est communi DD. Bassilij in homno, in Hexa merop. G se-gor. Nyssent in orat. in verba illa. Faciamus hominem ad imaginem, &c si Augustin. lib. de Genesal literam, cap. Iq, S. Thom. I.

dem Conclu his quae certa est, probatur ex K-cris literis. Gebes. i. Praesit pistibus maris,

volatilibus coeli is terrae, &c.,&cap. p. Terror Vester ac timor,sisti percuncta animalia terr &s' per omnes Volucrescceli, cui uniuersis quae mouentur super terram, Psal. 8 Constituisti eum super opera manuum tua

rum. Omnia subiecisti sub pedibus eius. Oves & boues uniuessas, insuper pecor campi,&c. Iacob. I. Ompem naturam bestiarum, R volucrum dilarpentium, caetero umquς domari & domitam esse a natura su Vana. Verum tamen ost quod Theodoretus. q. 2o. in Genefin. qu rens: Quid illud est ad imaginem' exponens illa verba Genesi. Et dominetur piscibus maris, & volatilibus coeli&iumentis, &c. putet homine non accepissa ab initio imperium in seras terrestres,unde ait Theodoret. Animatuertendum est,quod illetio praetermissum est, non uniuersa animalia propter hominem creata esse, sed ea demum

. 1 quibus

337쪽

GL Ca P. IIII. DE INIVR. quibus dominari dicitur, nempὶ pisces m

ris, Volucres coet i, & pecora terrae: fortasse etiam & reptilia terrae, propter necessariun usum pharmacorum quae ex iis conficiuntur: non tamen propter hominem , cete illa gram dia , & serae terrestiqs.' Alioqui cum data est somini haec potestas, earum quoque nQ rhina addita suis ent. Sic Theodoretus; cuius tamen sententia in hac doctrina rei jcitur: quandoquide scriptura uniuersaliter loqqitur, & nihil excipit. Ergo nec nos excipere debemus: cum nulla ratio ad ςxcipiendum

Vrgeat, & in d. cap. Genes. 9. Super omnes V lucres coeli cum uniuersis quae mouentur sup r terram,sed serae terrestres mouentur su per terram. Ergo etia hominis suberant imperio. Secunda concluso. Ius imperi 9 dom hces latum humanogeneri siver omnia animalia, tam man

sueta, quam fera, non est βblatum per peccatum ,sed remansit in homine. Basilius,Gregorius: Nysienus ἐχ Augustinus loc. cit. D. Chrysost. Fom. Ita in Genes.&ath in Genes cap. r. Ratio etiam st clara. Imperium & dominium in animantia, coniunctum ςst imagini DEI , eamq; in se parabilitexsequitur. At imago DEi in homi nibus etiam post: peccatu remansit: Quia ho- 'm in i Vtural i ter i nest, nec amitti potest. Basil.

Joco cit. Ambros lib. 6. Hexa meron cap. 7.&g. Hieron. in cap. 28. Ezechiel. in illa verba

Tu signaculum similitudinis,&c. Damascem sib. a. de fide. cap. 1 Euchen Lugdunen lib. I

338쪽

commentarior in in Genes in illa verba. Fa- ciamus hominem ad imaginem. D. Bernara , in Iris, ii ' PJrt. q. m. art. q. D, Bonavent, in z. d. H. art. q. a. & alij comuniter sibi. Hinc August. lo c. cit.ait Homini dona uix D sivs,ut etiam carnit peccati portans,possit no solii pecora, & tum , t suis usibus subdita, nec xantu domesticas, hes.sed etia liberae Vesuntatis , quaslibet etiam' riuas seras, capere &mansuetas sacer esei mirabiliter imperare, potesia miisenis, no cor

i poris,&c. De his coca'siodibiis ex professo latius E nobis pertractatu est, insib, re eptarii is

Theologia sententiarum,de statu in noceritiae, peccato. originis, dec. Sectione I. memb. q.

Nunc pinpius ad instit' tum. Sit ergo. . Tertia Conci usio. Ius yenandi. binitio coracessum est Omnabus hominibvi, o cum natura inditum . Hanc cons lusioncm tradu lax S.I ho m. I. pari q. 96. art. post Aristot. lib. I. Polit. cap. sedit m ait: quo d venati 'syl uestri u in an i in alii est iusta & naturalis, quia per eam homo iven dicat sibi, quod est naturaliter suum. Ioa nes Medina. in C. de rebus restituenta. fir a Dominie. 1 Soto lib. . de iustitia & iure. q. 6

num. i. &alii alibi. Haec concluso quae negarino potest, probatur ex ino Genesi Domin mini piscibus maris,volucribus coeli,&bestiis terrae, &alijs scripturis allatis in prima coctu' . i

sione. Deinde domin tu in animalia, sub quq

339쪽

rus venandi continetur, inseparabiliter n iuraliter sequitur imaginem D i in hominet, i communis & vera Theologorum doctriana est. Sed ab iditio si tim, homo ad imagis nem naisactus est iuxta illud Genes. i. Facia-inus hominem ad imaginem & similitudine nostram; Et praelit piscibus maris, x volat, libus coeli, & bestii, , M. Ad dignitatem, ex

ellemia inque naturae rationalis pertinet, do

latiniit m in animantia. Id quod prae alijs paηςKD. Basil ho m. io: in Genus loquens delio

testate homini tradi ita in pisces, explicat his verbis 8 Atque ita Cetus hic tam immanis usurus, nullo prupe negotio, per hamum tena, eius inhaerescentem, captiu*s abducitur,li

nn i ii is ingerim δε ii dustria domitus, & ex

pugnatus, praedaque factus piscatori, exiguuii gens, immanis imbrili. Qua id gratia' H nio sane per opulentam: &p diuitem vinx rati inis. principatu i ' quaevis an in alia donatus quati facinorosos , ac refugas seruos, atque rebelles, ad obedientiam seruitutemque re- arre cogit. Quae igitur animalia, n turali serititate , non cicurata tur , haec vel ipsa pecessitari eoguntur suo, ut famulentur & serviant imperatori. Hii sane argumentis elucescit, ab ipso DEO, Vim cieteris omnibus imperandi, d flatam esse honiim, ubiuis gentium constitulo. Atque hinc iactum est,ut Balenae omnia miliaris monstra, tvor solis hominibus horrendu sub hominis ditionem atque dominatumi subiecta

340쪽

susiecta,& substrata sint, i se Hucustiue Basil. Ex his, alijsque, quae passim Pastes & DD. a Gserunt, sicile intelligitur, iii, venandi, huma, no generi in principio, curia ipsa natura datu eique naturalitet inesse: Hinc rectissime constitutio illa iuris Saxonici lib. a. ait. 6I. quani sermanice allegat. & deinde in lati hum trans fert Ioannes Sc lanei dev vinus iti Institi de rerum diuision. &acquir. ipsarum dominio. DFeis. iiii. ib. sic habet: Vbi DEvs creabath minem, potestaternes concedebat, super omania animalia, pisces, & volucres. Quare testimonium diuinum habemus. feminem ebrii causa, poenam capitalem, vel aliam corpor lem mereri posse. Sic ius fixon reum cuilis ea intentio,contra DE 1 mandatu messe ob venationein, piscationem , aut aucupium hona inε morte m uictare: aut alia graui corporali poe

na a uicere.

Quarta Concluso. libertas ranasti Z fundo

tam iuregentium o naturali. Hanc docent communiter DD. in Instit. M. Ferae. de rerum diuision. Decius in consit. 197. inci p. In casu. Zein consi. 27i. incip. In casu trant misso de Hi spania. Iason. in cons ir9. col. I. in fine Vol. 4. land. a Valle consit. 9. vol. 2. Natta inconsi. 37s. incip. Non potest. vol. 2. Di data Coatrarri in reg. Peccatu. pari. a. 8. AsdLGallia Praci. obserit. lib. 2 obser.68. & alij alibi Idaee conclusio constat ex d. . Ferae. & L. I. r. 3. & . de acquir. rerum dominio. Ratio etiam exsuperio-