장음표시 사용
341쪽
Quinta Conclii sio. Animalia fera, ct olue fila . iuregentium o naturalisunt communia ; ct acquirimtur primo capienti. Hanc tenent omnes DD.
in locis citatis, &ex Theologis Gabf. in . A , ' Is. q. s. loan. Medina in C. de restit. q. tr. Do
minic. Soto lib. . de iustit. & iuri q. 6. are . Summistaeiἡ verb. Restitutio, nee et tibi
bium in hac re. Conltat etiam coinclusio clarE. ex ll. alleg.&ratione dominii, quod DE vstu ereatione hominis, naturaliter omni homini . cum imagine impressit. Huic cones usioni innititur communis illa DD. sententia assenen. tium tu enandi, per principes prohiberi noposse, quam sententia amplectuntur Anton de Butrio, Hostiensis, Ioan. Andreas, C di .nal.&alii quidam in cap. Non est, dedecim.& post eos Decius, Iason. Rotan d. &Natta inco- siliis allegatis. Stephan. Berti an d. in cons. 23 incip. Visis petitionibus parte n. m. 8. Vol. Guliel.Benedictus in cap.Raynutius detesta.
εn verb. Et uxorem nomine Adalasiam . num.
868. Iacob. a S. Georgio iii tract de seu d. s. Et cum venationibus. Andi . Tyraquellus insgnis Iurisconsultus de nobilitate , cap. 37., numero I o. Bartholomaeus Chassanaeus si ' . per consuetudin. Burgund. Rubr. 13. 7. Malii alibi. Potissima&fundamentalis, pro hac sententia ratio est. Venandi libertas, est iuris
342쪽
naturalis & gentium , ex conclusionibus p sitis & iuribus adductis. Sed quae sunt iuris gentium, & naturalis, princeps tollere non potest. M. Sed naturalia quidem. Inst in devire natur. gent.&ciuil. d. s. in princi cap. sin. d. 6. Cum ius gentium potentius sit qua principatus Bald. in cap. i. Qui seuda dare
poss. Ias. in . L. Quo minus isdeflum .Roland. in d. cons. 9. num. s. Vnde consuetudo etiam, quae est contra ius gentium, non valet secundum Panormit. in cap. sin. Quia ius genti uim ratione naturali est inductum. Cui sententiae fauet etiam Bald. in L. Vnica. coJ. 3. C. de his quae poenae nom. dum vult quod iustitia positiva, & municipalis potest tolli , non iustitia naturalis & necessaria,quia costans & perpetua est. Sed q uomodo vera sit,& intelligenda harecommunis orinio, deinceps rectius costabit. Sexta Concl. animalia sera, obluestria, non fiunt co nuntapositis e negative. Hac docuit Cardin.
accedit, quod humana lex. Petria Nauarra de ablato ru restitui. l ib. s. cap.r. nu. 28L & quida alij recentiores. Haec conclusio magis indiget declaratione quam probatione , quonili in severa est, obscura tamen ignorantibus vim te minorv. Ad intelligontia autem notanda doctrina S.I homae i. a. q. 93. art. . ad tertium, in
qua sun datur conclusio posita, quod aliquia cicitur' esse de iure naturali , d 'pli iter,
343쪽
uno modo, quia natura ad hoc inclinat lchinon esse iniuriam alteri faciendam. Alio mo do quia natura nota inducit contrariumlhchi possemus dicere quod hominem esse nudum, est de iure naturali . quia natura non dedit vestitutia, sed ars aduenit,&hoc modo com - munis omnium possessio,&omnium vitali bertas, dicitur esse deiure natura si q lasci. dicet distinctio possessionum,&seruitus, non lsunt indue a natu a, sed per hominum
itionem, ad utilitatem humanae Vitae. Haec s..
Thomas. Hinc Isidori auctoritas lib. 3. Etymolog. cap. 4. quod communis omni u possessio,&vna libertas, inde iure nituralii ad quam S. Thom. multis, praedicta responsionὸ ad tertium respondit . breuiter, intelligenda j cum Dominico a Soto lib. de iustitia&iuri
ort. s. concl. 2. non quod lex naturae, commi
nem possessionem praecipiat: aut seruituteri interdicat, sed dicuntur haec negatiuὸ dele natum, quia illa nec diuisionem fecit, hec seruitutem iussit. Nunc ad propositum,animalia sera non sunt communia iure naturae possit,uὶ,&aflirmative, in hunc sensum quodna tura praecipiat ea communia manere, nec alia cui approprianda,& diuidenda; sed negatia .ue, quia nullius surit,&iure naturae nulli proprietati sunt subiectae , nec alicui applicatae: Cum hoc tamen non repugnat,quod fiant per
pprehensionem capientium alege , praescrip tione, consensu populi,&c. Quemadmodam
344쪽
ET DAMNO DATO. a D, iure naturali, ab initio omnia fuerunt com- nlunia, posica tamen iustis de causis introducta est distinctio, inter priuatos, post quam distinetionem, & appropriationem, non licet unicuique,rem alterius iam propriam factam occupare. Sed de his infra latius. Atque eY
hac conclusione , eneruatur ratio communis opinionis, contendentis, ius venandi, non
posse prohiberi per principem.
Septima Conclusio. Nonne n lum a priu-cipibin , iugis ex causis , revationem prohiberi ρο Hanc ex Theologis tenent Gabrin . di b 1. Dominita a Soto lib. q. de iustit. Sitare. u. 6. a I t. q. Ioannes Me lina in C. de rebus restituendis, q. I 2. Petrus a Nauari a Lb. s. de restit
cap. l. num. 278. Cardin. Caietan. loco cit. 'alij passim, & iurisperiti celebres non disi natiunt,Faber in M. Flumina. Instit. de rerum di 'isio Iri Andreas Tyraqeli. & Chasia ,. lo
cit. Boerius m consuetud. Bituricen. tit de consuetud. praediorum M. Couarr. in
nume o a. & plures alij ab eo allegati,& e
sententia , n qnc frequentiori Doctorum cal- culo recepta est. Conclusio in primis proba tur, consuetudine, statutis, legibusque omni- um regnorum, & prouinciarum. Vbi l enimi principes sunt in exercitio prohibiai tionis 'de pri nςζps i ii inam ni oderatori reipublicae, & rector, potest ea, quae nulliusi iunt, alteri priuato dare drappropriare. Ero , i etiam tibi. Ergo prohibitionem potia facere, ne ea
345쪽
c Ap. IIII MD g inimicne ea quae iam sibi appropriata sunt ab ario ldantur, & v iolentur. His accedit, quod princeps cum causa,contra ius gentium enire potest. Felinus in cap. Quae in Ecclesiarii,decon
Dictum in coclusione iustis ex causis. Quia sine causa iusta facere huiusmodi prohibitio
nem, princeps nullatenus licite potest, victa.
'auniter DD. tam Theologi, qua Iurisperiti praesupponunt;&pro certo habent. Quae auteiustae causae sint, dubitari potest. In primis, ubdeo DD. in eam ire sententia, quod princeps, uniuersalem prohibitionem in locis publicis, ' cunctis omniu serarii noli possit facere nisi ob causam publicam , aut tendente iri utilitaten publicam. Sic Sotus, Medina, Petrus a Nauarr.&alii. Quia sic phibere uniuersaliter ex causa priuata, & propria utilitate, non ad princi patum , seu iustam dominandi ratione,sed ad tyrannidem spectare videtur. Tyranni enim est, proprium commodum,du priuatam utili tatem quaere . Prin ipis autem boni, & iusti, publicae utilitati intendere,& civium seu subditorum salutem, in regimine ante oculos habere una principatus institutus si ad subditorum bonum, & regendorum commodia, ut recte docent D. Thomas in opusculo M. ad Ducissam Brabantiae Aristoteles 3. Polytic. cap. II. Plato reserente Ciceronesib. 1. Offici OIu. Bartol. in tract. de regimine ciuitatis ει-
346쪽
ET DAMNO Daro. 29rtym λ principio num. 3.etiam allegando Ari stotele. Albertc.in L. Decernimus. I. de sacros Ecclesiis. Lucas de Penna in L. Militaribus C. de decurionib.&post alios pi ures. Vas'. illu Brixi cotrouersiarulib.I. in praefatione nu.1oa: i & ibid. cap.I. nu.Io. Sic nO populus,aut regni
propter populu& regnii creatus, &institutus est, ut benὸ tradunt Vasiquius in d capi. post Alphons. Guerrerium in thesauris Chrimanae religionis cap q. nu. 12. & Ioan . Medina in d. q. Ia. subiit. E. Et latius ostenditur hac D D tententia, quod prohibitio venationis node heat fieri, nisi ex causa cocernente publici bo. ni augmentum. emadmoduenim vectita galium iustitia,metienda ex publica, non pri- uata principis utilitate: ita&E,hibitionis v nationis rectitudo spectanda, no ex prohibe titutilitate, sed reipublicae comodo Quando- quide ut ii vectigalisiimpositione,proprium
exigitur: sic in venationis prohibitione, com l mune aufertur. Causae aute particulares pro . hibitionis, esse possunt. Prima. Ne multitudine Venatoru, qui essent initi veriatio prohibe SC retur, serae consumantur,& extispentur. Si enina passim permissum omnibus esset vena
rare posciat, d cessante generatione, etiam in pro parte, notabiliter etiam humerus ani- malium sylvestrium diminueretur. Sic in '
ibusdam regionibu , certis anni tempori
347쪽
78 Ca P.ZIMI. DE INII R. f. Condemnati0, T de tabul.exlubendis cap. Nolite. II. q. s. cap. Propter, de locat. cynus post Iacobum de Arena in L. fin. C. ad leg. Α- qui l. sentit aestimandum tanti quanti vendi possct frumentum in herba, tempore lamni dati, hoc est quantum vendi potuisset,dubius
euentus praeceptionis illius frumenti, quodd structu est. Eiusdem sententiae videtur e iam esse Bald. in cons. 181. incip. Locata fuit
noch. de arbitr.iudiciqilib. 2. casu aq9.nu. Prima Conclusio. Optima ratio a stimati Adamnum datum frumento , insegetibus is herba, est expectare tempus futurum, quando hum tum mat rum erit, ct tum aestimare, secundu quod in vicinis pra- ii , O agris creuit, con siderata fertilitate etiam agri, cuius fumenta adhuc immatura , deuastata fuerunt. Pro hac conclusione sunt Speculat.&ROsred,&suit etiam aliorum ut meminit Albertc. in L. Si seruus seruum alienum. g. s olivam immaturam F. Ad leg. Aquit. & Glossi ibidem
per leges annotatas eidem fauet sed;entiae Praeterea taxare semper damnum datum , secundum tempus damni dati, qua 'doque es.set regula multum inaequalis: si quidem frunientum in herba parum valet, & tamen accidere potest,quod damnificatus maximii dam- nu patiatur ex destructione. His accedit quod damni causa existens, tenetur ad totius damni per se dati recompensationem, ut saepe ostensium est. At nunquam rectivi hoc damnum
348쪽
perspicitur, quam quando frumentum iam est maturum in vicinis agris. Secunda Conclusio. Si ob aliquam catisam non sis lacus prima coclusioni, optimu erit confuserare quan-rumfructus collectum i exfundo. n pr terito vel vi rimo. Arg. ll. quas speculator adducit.: Tertia Conclusio. Quando damnum datum si nibu , aut satis, tunc damnum taxandum arbitrio τ iri boni, o prudentis propter incertitudinem. Hanc ςolligo ex S. Thoma a. a. q. 62. art. q. &eius commentatoribus ibidem. Dominico Soto lib. . de iustit.&iure. q. 6Art. s. Nauarro ita manuali confessariorum, cap. II. numero 27. Quoniacum quantitas damnoru sic datorum, adhuc incerta sit, non potest certum ferri iudicium, sed recurrendum est ad arbitrium boni yiri. Vir autem bonus & satiens arbuerabitur, consideratis circumstantiis rei,tem poris, loci& personarum ; quandoque enim maior apparet spes si uictu quandoq4e minor. Nec qmnino si alliso haec res dubio sueti tu &iactu iretis: Qui enim seminat agrusQui maiorem habet certitudinem, licet qua-: titas frumenti incerta sit. Tamen etiam hici attendenda doctrina S.Thomae: loco citiquam, ponit Sotus ind. art. s. concl. 3. Quicunque alteri in eo damnv m dat,quod nondu in actu, sed potentialiabebat, exempli gratia in fatis, vel segetibus, respectu frumenti suturi, no tenetur id, ad aequalitate restituere, ac si actu illud habuisset,sed ad squalitate illius potentiq;
349쪽
ina:ut si sata tuis equis conculcatii, pensari do bet potentia usq; ad messem. Si autςm iam altibescen tes segetes,tanto plus 4ches,quant' iani fruges erant propinuuiores, sic Sotus, Circa haec etiam aduertendum, quod Sotus an nota. uit, quando huiusmodi damnum d Ium ex prpppsito, &deliberato animo aut alias iniuria: tunc multo auctior est facienda ima- . io, pro compensatione iniuriae ill tae. Eti
aestimandis huiusmodi damnis , vir bonus semper attendat, ut quantum seri potest, ad aequalit tem damni dati sat restitutio G Si autem fieri non possit,ut quam p im acci dat, sicut Nauarr. Vbi supra docet
catu est,dominu qui alique per sua an malia domestica damno afficit,teneri ad dam. ni reparationem, aut ut animal in noxam det nunc videndum de damnis datis per animalia sylvestria , & seras Vt autem haec materia clarius intelligatur, altius quaedam sunt rei utenda.
350쪽
ET D a M NI ο' D aTο. 18sprima Conclusio, mi in initio, cum statis innocentiae adhuc perduraret, creatus est , ut prasi . ibis animantibus terra, ct dominium imperiums erceat, non olum in animali niansiueta, sed etiam
infer ct s luestria. Concluso est communi DD. Basilij in hom.no. in Hex meros. Os gor. Ny seni in orat. in verba illa. Faciamus homi nem ad imaginem, &c. S. Augustin. lib.
p. de Genes ad literam, cap. Iq, S. ThOm. i. pari. q. 96. art. I. & eius cominςntatorii ibi dem. Conclu so quae certa ςst, probatur ex sacris literis. Gebes. t. Praelit piscibus maris, volatilibus coeli & hesti)s terrae, &c. 3 cap
malia terrae.&s' per omnes volucres coeli, cu
v n tu eriis qu ce in ou entur su per terra mi Psal. 8 Constituisti eum super opera manuum tuarum. Omnia subiecisti sub pedibus eius. Oves de boues uniue as, insiper Ex pecor campi &c. Iacob. 3. Ompem naturam bestiarum, volucrum &sserpentium, c*terorumquς domari & domitam esse i natura hu- Nana. Verumtamen est quod Theodoretus. q, eto. in Genefin. quaerens: Quid illud est ad imaginem' exponens illa verba Genesi. Et dominetur piscibus maris, & volatilibus coeli&iumentis, &c. putet homine non accepissa ab initio imperium in seras terrestres,unde ait Theodoret. Animatuertendum est,quod siletio praetermissum est, non V iuersa animalia