장음표시 사용
151쪽
ea Haseita , quae extat in Codice Ne sius pro patre. Ea
enim libera permisit itinera, causa studiorum : omniseus , ut ea a studiorumperegrinantur Scholaribus, ct m xime Divinarum atque facrarum Legum Professoribus hoc nosrae pietatis benescium indulgemus , ut ad loca, in quibus exercentur sudio litterarum, Iam las, quam eorum nuncii veniant, ct in eis securae habitent: vetuit illis aliquam injuriam irrogari, illorumque negotia permisit, vel ab Episcopo, vel a Reetore Gymnasii definiri. Sunt qui putant latam hanc sanctionem a Friderico II. Imperatore , sed anno HCLV Ι ΙΙ, is imperio minime prae
III. Caeteris liberalibus Disciplinis haud tanta suit
in Italia fortuna, quanta fuerat Iuri Romano . Narratura Leone Ostiensi in Chronico Cassinensi Lib. a. cap. 33. In Θnodo Romana neminem Berengario paluisse ob flere , ideoque Albericum evocatum fuisse ad Synodum, eum- ueps multos perborum confictus, cum neuter cederet , unius hebdomadae aeceptis induo iis , librum adter ι
Diaconum edidisse, is omnes ejus asseritones dextruxesse. Et Sigebertus scribit, Albericum praestantis doctrinae virum , quod Berengarii secundiae in dicendo resistet e non potuisset, spatium dierum septem ad respondendum petiisse. Hunc Albericum postea Cardinalem Petrus Diaconus in libro de viris illustribus Cassinens bus vocat singularc m illis temporibus virum , & Philosophum insignem . A Baronio tamen ad annum MLIX. haec narratio
exploditur. Certe tamen aetate illa Dialectica inter artes liberales praecipuum habebat locum, atque in hac palaestra Berengarius cum asseclis suis praecipue fuit versat us. Hinc ex innumeris quaestionibus ope Dialecticae e Xcogitatis , enatum novum genus philosophandi, quod
vocatur Philosophia Scholasti ea, quia e Scholis Monasterioaum, in quibus Dialecticae argutiae vigebant, prodiit. Praesertim in Schola Parisiensi duodecimo saeculo obtinuit
152쪽
I 29nuit Dialecticae studium,teste Abaelardo in Historia calamitatum suarum , qui in hac disciplina fuit omnium versatissimus. Et ad audiendum Abaelardum ex Urbe quoque confluebant Parisios adolescentes , uti Fulco in epistola ad ipsum data testatur: Roma tibi nos docendos transmittebat alumnos ; ct quae olim omnium artium
enitam auditoribus solebat infundere , sapientiorem te se sapiente, transmissis Sebotaribus mons rabae. Addit ex Anglia, aliisque dissitis regionibus adolescentes ,
ut erudirentur in Dialecticis Abaelardum adiisse. Quamvis tamen per haec tempora paucos Litterie habuerint in Italia cultores ; habuere tamen aliquos, praesertim Lan-francum, &Anselmum, quorum opera , uti olim , ita etiam hac aetate , ex Italia in Galliam , Britanniamque transnaigrarunt Litterae. Testis est Gulielmus Malmes buriensis libro I. de Gestis Anglorum , Lansean cum libera-Ies Grte I , quae Iam dam forduerant e Latio in Gallias vocale , ct acumine suo expolivisse . Et Guit mundus Episcopus Aversanus in libro de veritate Corporis , & Sanguinis Christi ait: Per Domnum Lan ancum , virum aeque doctissimum li/erales artes Deus recalescere, argue ostime resipiscere fecit. Eadem sere habet Guillelmus Gemmeticensis lib. 6. Historiae Normannorum. Tunc Parisiensis Schola assurgere coepit, Italis quoque ad eam
confluentibus , causa addiscendi Disciplinas illuc a Lan-stanco aduectas . Et hujus quidem discipuli fuere Alexander II. R Gregorius VII. Pontifices Summi. Tantaque doctrinae fama celebris erat Parisiensis Sehola,ut teste Ottone Frisingensi Lib. I. Cap. 41. de gestis Friderici I. quum suspectae quaedam propositiones Giberti Porretani Pietaviensis Episcopi delatae essent ad Eugenium III. Papam anno Idc XLVI. is responderit: Se Gallias introire , .hique de hoe verbo , eo quodpropter litteratorum Birorum eosiam ibidem manentiam o ortuniorem exami-
non incultatem isaberet,pleuius selle cog noscere , Sed
153쪽
33o ad Italiam ut redeamus, ibi a iaculo duodecimo viguit Studium Iuris Romani. Patet ex Panci roto in libro de Claris Legum Interpretibus , plures tunc temporis floruisse Iurisconsultos, variisque in Italiae Gymnasiis docuisse .. Dialectica suum habuit locum . Huic accessit studium librorum Aristotelis , qui in Arabicum versi pervenerant in occidentem; & aliorum orientalium librorum , quos Constantinus Monachus Cassinensis peritissimus Orientalis scientiae aduexit in Italiam. Hinc errores illi erupere, quos enumerat Ioannes Franciscus Buddeus
in libro de Haeresibus ex Philosophia Aristotelica ortis. I ine etiam in Academia Parisiensi proscripti Aristotelis libri physici, ac metaphysici, cum a Cardinati Roberto
de Corceone, cui demandata suerat cura reformandae
Academiae, tum a Simone Cardinali Legato Gregorii IX. de qua re videndus Launojus in libro de varia Aristotelis fortuna. At in Italia , & alibi non eadem fuit Aristotelis fortuna . Nam in Germania , & Italia, eos vulgari curavit Fridericus ΙΙ. Imperator magnus Litterarum patronus ,
qui Galeni, Aristotelis, & aliorum Philosophorum opera e Graeco, & Arabico verti imperaverat. Exi at apud Petrum de Uineis Lib. 3. ep. 69. hujus Imperatoris epistola ad Bononienses Prosessores, qua eis libros plures Philosophicos transmittit. Tum in Academiis Bononien- si , Patavina, Ferrariensi, Neapolitana lectus Aristoteles , inualuit quoe Philosophia Paripatetica Saracenica . quam in Germapia Albertus Magnus , & in Gallia , ae Italia Thomas Aquinas propagarunt; adeo ut annis Christi ΜCCcLXVI. & MCCCLII .. Cardinales , quibus commissa
suit cura reformandae Parisiensis Academiae, Aristotelis libros publice legendos permiserint. Denique praeter Legum , Sc Peripateticae Philosophiae studIa censet Muratorius, tum temporis Italos in publicis Academiis operam dedisse Trivio adripio nempe Grammaticae, Rhetoricae , Dialecticae, Geometriae , Arithmeticae ,
154쪽
seat , Astronomiae. Sed politiores Litterae non nisi saeculo decimo tertio reviviscere coeperunt opera DantisAltingerit, ejusque discipuli Francisci Petrarchae, quorum conatum imitati sunt innumeri viri eruditi, qui ex horum disciplina prodierunt. IV. Perlustratis Scholis, statuque rei litterariae in Italia , adeundum iam nobis est Romanum Gymnasum , quod ab Innoccntio IV. Pontifice anno Μcc XLI II. Studia accepit Juris utriusque. Diximus, duodecimo saeculo auctoritate Lotharii Imperatoris, & opera Irnerii Iurisconsulti, tum Bononiae , tum in aliis Academiis Ius Romanum publice doceri coepisse. Eadem aetate, auctore Gratiano , prodiit Iuris Canon iei Collemo , quae summo plausu excepta, pluresque nacta Commentatores coepit etiam e publicis Cathedris doceri. Igitur Innocentius Pontificii non minus ac Caesarii Iuris consultissimus, uti ejus testantur Commentarii in quinque Libros Decretalium , & Liber apoIogeticus de jurisdictione Imperii, &auctoritate Pontificis contra Petrum de Vineis editus, qui pro Friderico Imperatore scripserat, unde Canoni-Faram oleuor , aeque organum veritatis dicitur a nonnullis , sapientissimo consilio decrevit, ut in Urbe vigerent studia Iuris Ecclesiastici, & Civilis . Addidit huic studio privilegia, illa nempe omnia , quae aliis Stu diis generalibus collata essent, illudque peculiare, ut iis, qui in Romano Gymnasio Iuribus operam darent, fas esset suortim Beneficiorum fructus percipere, ac si in Ecclesiis suis residerent . Namque de Iure communi Cap. Super oreuia Tit. De Magis Hr , hoc privilegium solos complectitur , qui incumbunt Theologicis rebus . Extat Innocentii IV. Constitutio in Libro Sexto Decretalium Cap. Cum de diser . Tit. De privilegiis, atque ita se habet: Cum de disersis Mundi parti/us multi confluant ad Sedem insolicam quasi matrem , ποι ad com ounem tam i oram, quam aliorum omnium Commodum,
155쪽
profectum paterna solliciIudine Intenaeentes, ut iis mora huI modi fructuosa , providimus , uod ibidem de caetero regatur di zi eat sudium turis Disini , ct humani , Cavonici videlicet ct Citilis. Unde volamus , O saluimus , ut sudentes in Scholis V spenes Sedem
eamdem talibus omninoprivilegiis, libertatibus, ct immunitatibus gaudeant,guibur gaudent Studentes in Scholis ubi generale regitur Stadium , ac recipiant integre propentusnor Ecclesasticos, ut illi . Hinc plurimi Innocentium IV. saciunt Romani Gymnasii primum auctorem. Unde & Ioannes Andreas in Clementina primae De Magiuris asterit Bononiensem Academiam Romana esse antiquiorem. Et Passerinus in Commentario ad hanc
Decretalem faretur quidem Romanum Gumnasium antiquissimum, & a priscis Imperatoribus exstauctum ; attamen Innocentium IV. censet primum e Romanis Pontificibus illud restaurasse . Id vero de solis Legum studiis
intelligendum est, quae primus Innocentius Romano restituit Gymnasio. Cum enim seculo duodecimo post longam oblivionem Ius Romanum prodierit in lucem , ac publice doceri coeperit; cumque etiam Ius Pontificium tunc temporis sedem in Scholis publicis habuerit, hino
consentaneum. erat, ut haec praeclarissima studia in Urbo quoque vigerent Q Quod quidem praestitit Innocentius . Caeterum ante Innocentium erat in Urbe Schola publica Theologicarum rerum , Schpla Sacri Palatii, quae nec defuit medio aevo; & hanc Honorius III. restauraverat Quapropter , Innocentio auctore , nonnisi Iura Ecclesiastica, & Civilia in Urbe publice interpretari coeperunt;& id indicant ipsius Pontificis verba : propidimur quod ibidem de eaetero regatur di pigeat Studium Paris Dietini ct humani, Cononici videlicet Cipitis. Preterea Innocentius Scholis publicis Urbis contulit privilegia omnia,quae aliis Universitatibus collata essent. Nam semiliare erat tunc temporis privilegia erectis Universitati'
156쪽
biis expetere , ac obtinere a Romanis Pontificibus. Ipse Innocentius, teste Ciacconio Auditores Academiae Paris ensis vectigalibus exemit , ne extra Lutetiam per litteras Apostolicas iuper uribus inter eos exortis trahantur ,primus omnium vetuis. Arademias quoque Τ Iosianam, Ualent inani, & Placentinam pluribus ab Innocentio audias praerogativis, testatur Raynaldus in Annalibus. Itaque sub tanti Pontificis patrocinio floruit in Urbe pro conditione illorum temporum res litteraria. Nam etiam familiaritate sua, & honoribus viros doctos prosequebatur; unde ait Ciac conius . Doctorum viroram familiaritate , eum miri e delectatum fuisse testimonio iunt quatuor i us Cardiualium ereatioues, quibus Carnaiaum sedes jampridem vacuas optimo quoque doctissimo in Gurgium cooptato replevit. In eorum numerosuit Petrus Capoccius Romanus , qui ex suis paternis honis Collegium dictum Sapientiae, Perusiae excitavit, ubi quadraginta juvenes alerentur, qui Litteris addiscendis Operam darent . Iisdem temporibus eximii quidam Iurisconsulti Romae fuerunt. Goffredus Tranensiis Gregorii IX. Cappellanus, qui Iuris disciplinam , servato Decretalium ordine, in compendium redegit: Bernardus CompostelIanus Innocentii IV. Cappellanus, cujus iussu fus Decretalium Consecit, & eruditos in eas Commentarios composuit, quos Assaratus vocant: Durandus Speculator Causarum Auditor in Curia Romana , pluribus libris, & operibus clarus, & Episcopatu Mimat ensi celeberrimus et Bernardus Bottonus Parmensis Sacri Palatii Auditor, Glossarum collector praestantissimus: Henricus Hostiensis, quem Innocentius Ebrodunensi Ecclesiae praefecit, aliique, quorum Opera maximum in Urbe, & Academia splendorem Legibus sive Ecelesiasticis , sive Civilibus conciliavit. Denique eX hac Innocentii IU. Sanctione colligitur , tunc primum RO-manam Academiam ad caeterarum Academiarum nor
157쪽
mam compositam esse; eum illi communia secerit prIvilegia omnia , quibus utebantur sudenter in Scholis ahi
generale regitur Studium. Iam vero caeterae Universitates suum habebant Rectorem , quem ipsi Prosessores , Discipulique eligebant; & is ex Constitutione Habita
Friderici Imperatoris in illorum negotiis definiendis ordinariam exercebat jurisdictionem . Nam Fridericus aut Episcopum , aut Dominum , aut Magistrum suum permiserat a Studentibus adeundum , ut in eorum negotiis jus diceret. Ubi nomine Domini , non quidem Magistratus loci , aut Praeses Provinciae indigitatur, uti nonnullis visum est; cum certum sit , Frideri cum exemptos voluisse Scholares a foro Praesidis , vel Magistratus ; nec is Dominus dici consueverit , uti observat Cujacius . Alii eumdem Dominum ac Magistrum faciunt. Alii Dominum censent intelligendum Rectorem Academiae , Magi rumvero peculiarem cujusque Praeceptorem . Atque haec est
sententia Petri Rebum Lib. p. de privilegiis Scholasticorum. Certe Bonifacius VIII. in sua Constitutione de Studio Urbis , nomine Domini, cui Fridericus hanc jurisdictionem conces erat , intellexit Rectorem . Nam Recto ri Academiae Romanae adscripsit jurisdictionem definiendi causas civiles , & criminales Prosesiorum , & Discipum lorum , innovata Friderici Imperatoris Sanctione . Ex
his vero patet Romanam Academiam ab aetate Innocentii IV. suum habit illa Rectorem donatum hac praeclarissima jurisdictione. V. Diximus , publicas TheoIogi earum rerum Seho-Ias ante Innocentii Quarti tempora in Urbe extitisse . Nee Seholae illae Urbi deesse poterant , quas Concilium Lateranense , Alexander III. aliique Pontifices , ut in omnibus essent Ecclesiis Cathedralibus imperarunt . Diximus quoque , medio aevo in ipso Palatio Pontificio insignem viguisse Scholam sacrarum rerum . Hanc temporum injuria extinctam restaurare coepit Honorius III. an
158쪽
no MCcXum. eum instituit Scholam , Magistrumque Sa-eri Palatii, suadeate S. Dominico Fundatore amplissimi ordinis Praedicatorum, quem virum sanctissimum , atque doctissimum, primum huic Scholae praefecit. Rem ita narrat Malvenda in Annalibus ordinis Praedicatorum: San- me Sabinae Monasteriam picinam erat Ponti is Maximi aedibus . tiuare eum B. Domuleus cerneret quotidie, oecupatis cum Ponti e Cardinalibus , eorum mini ros in Aula variis deambulationibus , se nugis Iemsus terere , indoluit, ct Ponti em adiit , ac dixit turpe , ct damnosum esse , ιe ut a tauta multitudine in easti teri , bique videri utile furarum , si tantisper dum Cardinales cum eo in negotiis occupantur Eccisae, pusspiam doctus utile aliquod sabuce interpretaretur . Placuiς arimodum Honorio eo Iiam, ct i , qui confulverat nam metuur in seris Litteris vir erat id negotium dedit,
quod libenter fusesit ille, uotidie Pauli Assoli ,
magno auditorum eonfessu, ct attentione interpretari effoui ea sit . At ue adeo res piacuit , ut deinceps insitutum M , us ex ordine Praedieatorum ad ejusmodi munus aliquisse er eligeretur , ct dignitatis ille litulo , qui delectu uisset, irigniretur, Meri Magi er Palatii diceretur. Eadem in vita Honorii narrat Oldoinus. Haec igitur fuit occasio instituendae Scholae , & Magistri Sacri Palatii. Quae deinde Schola non solos Cardinalium ministros complectebatur, sed universos, qui voluissent
edoceri. Ne vero quis putet Sanetum Dominicum in Palatio Pontificio egisse potius Concionatorem , quam publicum Sacrae Scriptura Prosessorem , audiendus Sanctus Antoninus , qui in Hist. Part. 3. Tit. 22. Cap. 2.. ita refert: Adsapientiam Scripturarum, Sacrae Theologiae totum se a lieans B. Dominicus , amore ejus noctes ducebat in muer, uisera ejus te tur Hisoria; inde
159쪽
IaiiI , quae posea dignitas ordini Praedicatoriam Iair indulia , legit in Curia Romana , ct aliis locis stares libros Paginae farrae , disputant frequenter contra haeret eos , Cypraediconi , ct exhortans cunctor eler , ct maxime per ordinem iuuin , cui soli collatus es iliatus O
dinis Praedicatorum . Audiendus etiam auetor coaevus,
Ioannes de Columna, ordinis Praedicatorum, quem Alexaruier IV. praefecit Ecclesiae Messanensi, in Iibro de viris illustribus, inquiens de S. Dominico: Cum aurem esset Vir Dei Romae multi ad ejus fanam doctrinam con-zolabant . Legebat enim itine tu publicis Scholis Paulum , ad cujus S holas eonsuebat non modiea turba Schol arium , ct etiam Praelatorum, edi Magiser ab omnibas vocabatur . Addit, scripsisse illum Commentarios in epistolas Pauli. Indubium itaque est, S. Dominicum egisse in Sehola Palatii Pontificii publicum Sacrarum Scripturarum Prosessorem , primumque huic Scholae praefuisse . Hinc ipsi, & ejus successoribus, adscriptus Magi ri titulus , quo donaebantur, qui e Cathedra docerent, vel docuissent. Hinc disti Magi ri Sacri Palatii , quod Scholis Sacri Palatii praeessent. Certe S. Dominici successores, in hoc praestantissimo officio , diu hoc docendi munere sun isti sunt. Fatetur doetissimus Iacobus Echard Tomo I. Scriptorum ordinis Praedicatorum , pag. 24. quod saecum Io decimo tertio, Magistri Sacri Palatii munus in Schoiae Romanae , o Ponti ciae reiimine , ct in publica Sacrae Scripturae expositione potissmum contineretur, quos duplici foe incio functos certo nobis consat. Id etiam fatetur Fontana in libello de Magistro Sacri Palatii. Et quidem B. Bartholomaeus de Bragantiis , Ordinis Praed catorum , quem Fontana proximum facit in hoc munere S. Dominici succesibrem, deinde Episcopus Uicentinus, libros Dionysii Areopagitae in Palatio explicavit, ac Commentariis illustravit. Durandus a S. Portiano vir doetissimus, Magister Sacri Palatii sub Ioanne XXII. tum Epi
160쪽
rum Commentariis satetur se in Palatio Pontificio Saeras Scripturas docuisse . Nam etiam Pontifices qui Avenione consederunt, ibi Magistrum , Lectores , Scholamque habuerunt Sacri Palatii. Sed & jus eonstituendi Doctores Theologiae , quod Magistro Sacri Palatii incumbebat, quodque ei confirmavit Eugenius ΙU. uti dicendum erit suo loco, ostendit illum praesuis, Scholae Palatinae Τheologicarum rerum. Et hujus illius muneris intuitu Pius U. Constitutione edita anno ΜDLXX. declaravit Magistrum Sacri Palatii Canonicum Uaticanae Basilicae, concessa illi
Praebenda Theologali, juxta Concilii Tridentini decreta : Ba Ileae praedictae, ait, illi queFemonispercommo- aetas , valdeque utile, ct neces riam esse censentes, ut unam TheoIo Iem Praebendam in dicta Bos lea insu- ruamus, illamque incio Magi ri Palatii hujusmodi σι scribamus, quo facilius Magi ser di in Palatii pro rempore existens semonis Bassicae , ct Palatii hiusmodi doctrina, ct opera sua , ctiacrarum Litterarum , ct δε-ctrinae ejusdem D. omae intergretatione , ct Iecura prodesse , ae onera o ii hujusmodi Wbi pro tempore in-eumbentia facilius perferre , commodi que fusentaris i. Quam Pii V. sanctionem deinde Gregorius XIII.
revocaVit . Quae omnia evincunt, primam hujus muneris institutionemnisse , ut in Pontificio Palatio Theologicas res , & sacras Litteras edoceret, Scholisque praeesset, quae in Palatio habebantur . Postea ab hoc docendi munere cestarunt Sacri Palatii Magistri, quod illorum opera saepissime uterentur Pontifices in gravissimis Ecclesiae negotiis, quod eis non raro Legationes committerent, quod in Conciliis illos adesse vellent, quodque sacris rebus in Palatio edocendis ineumberent Lectores Sacri Palatii . Nihilotamen minus novis privilegiis , ac juribus aucta est dignitas Magistri Sacri Palatii, quae nonnism-ris selectissimis consuevit committi . Leo X. in Concilio S La-