De gymnasio Romano et de eius professoribus ab urbe condita usque ad hæc tempora libri duo quibus accedunt Catalogus advocatorum sacri concistorii, & bullae ad ipsum gymnasium spectantes. Auctore Josepho Carafa c. r

171쪽

mana, & Aventonensi Academia constituendis . Nequo enim verisimile est, voluisse illum Romano Gymnasio deesse Facultatem ullam paeclarissimam,quam in aliis Gymnasiis edocendam imperabat. In Constitutione is supremae data eodem anno millesimo tercentesimo tertio , de Firmana Universitate, ait: ut in eadem Civitate de eae Ierossi sudiam generale ad insar Studii Bononie B H- uigue perpetuis temporibus inibi pigeat tam in Traeo gia, Pure Canonico , ae Civili, ct Artibus, quam alia qualibet licita facultate. In Constitutione de Studio

generali Aventonensi, data eodem anno,quae incipit Conditoris omnium differens de scientiarum necessitate , innuit has omnes Disciplinas,Grammaticam, Rhetoricam , Dialecticam , Musicam, Geometriam, Astronomiam , urriusque Iuris, & sacrarum Litterarum scientiam. Tum de concedendis Magisteriis verba faciens, ait: Sanei-wuI , ut in Iure Canonico , ct Civili, ac in Medicina , ct liberalibus artisus examinari possint ibidem , ct in facultatibus υμ s dumtaxat Magi seri, titulo decorari .

QuaPropter pro comperto habendum est, has omnes Disciplinas , quas in aliis Universitatibus edoceri Bonifa- eius urgebat, in Romanum Gymnasium intulisse, cum de- erevit,Studia ne ibi deessent in qualibet Facultate . Caeterum Graeca litteratura , & Philosophia , adhuc aetate illa in tenebris jacebat, donec cadente hoc decimo quarto iaculo, opera Manuelis Chrysoloriae coeperit reviviscere . Hanc Bonifacii de Romana Academia curam memorant Dantes, & oldradus Iurisconsultus, qui eo saeculo floruere. Neque eam silentio obvolvit Ioannes Ru- heus in vita Bonifacit VIII. scribens Cap. x I ih. I tituit Acodemias ameensem irmanam, Adeuionensem;R manam orvavit, indulgens frequentantibas eam, ut fructus suorum, pax voeant Benesciorum perciperes ent. II. Pluribus praeterea privilegiis nec levis momenti Bonifacius Romanam Academiam donatam voluit,

172쪽

I 9 quibus homines ad studia magis incitarentur, & magis in

Urbe vigerent Litterae. Nam primo, Prosessoribus, &Discipulis , qui in Romano Gyirmasio bonis artibus operam darent,communia secit privilegia omni quibus uterentur in caeteris aliis Universitatibus Prosessores , eo- rumque Discipuli . Docentes , ct Studentes ibidem , omnifus prisilegiis , libertatibus , ct immanitatisus

eoncessis Doctoribus , ct Scholaribus in Stadiis generali-lus commorantibus gauisant di utantiar . Hoc idem privilegium Romana Gymnasio asseruerat Innocentius

I U. Cap. Cum de diversis. Titulo De prisilegiis in sexto . Tum exemptos declaravit, immunesque Prose&res, & Auditores Romani Gymnasii, tam in negotiis civilibus , quam in negotiis criminalibus a soro Curiae Capitolinae: ut Doctorea, vel Scbolares in hujusmodi Romano Studio commorantes nongcssint intiti Det Caria Capitolii, oeeasone qualibet civiliter, vel criminaliter con- .eniri, excepto tamen hoc crimine, si quis eorum alicui Prosessori, vel Discipulo necem intulerit, cum non debeat Romanum Gymnasium illi, a quo accepit iniuriam, immunitatem praebere . Tertio iurisdictionem in illos , -

qiti in Romano Gymnasio, liberales Disciplinas vel ed cerent, vel addi scerent, adscribit ipsius Gymnasii Rectori , quem Prose res, & eorum Discipuli eligerent: Re- ct orcu quoque , quor Doctores, ct stolares , pro re ore duxerint eluendos, in i os Do Iores, ct Scholares aefamiliares is rum , tam circa cognitionem, ac derisonem causarum eivilium, ct criminalium civiliter motarum , O etiam eriminaliter in criminibus Iep oribas, quam se rum corruendor excessus Iepes,ordinariam obtineant potestatem . Qua in re Bonifacius Constitutioneni Friderici Imperatoris innovavit , & pro Romana Academia ampliavit. Cum enim Fridericus liberum fecisset Scholaribus, ut ad sua definienda negoti adirent vel Episcopum, vel Rectorem Bonifacius addidit crimina ill

173쪽

rum a Ree ore punienda , & huius iurisdietionem familiares etiam illorum voluit complecti : Et licer Roma , ait , communis sit patria, si tamen sum iam IiIom cou-tra Scholares peregrinantes causa studiortim in illa δε- per aliquo uetorio movere doluerit, hujus rei ostione δε-ia Schola=Jbus ysis eos coram Domino , aut Magisrono, vel raedicto Vicario conveniat, juxta legitimam iugerhoc edi am Sanctionem.Quarto immunes dixit, ac decrevit Prosectores, & Discipulos Gymnasii Romani a novis tributis , vestigalibus, aliisque oneribus praestandis : Nec ad aliquas contributiones in taliis, aut colum L, ρώα imponerentur pro te cre habitatoribus dictae Urbis , seu aliqua obsequia communi Urbis i suspraesandaprae

textu morae, quam in eadem Urse contraherent, veI aώ-gua paedagia ratione rerumnarum , puas ad dictum Romanum Studium deferri, vel exinde reponari facerent Doctores aut Scholares ejusdem Romanis adii teneantur. Quinto, pretium locationis aedium, quas Prosessores, eorumque Discipuli habitarent, jussit a duobus definiri, quorum unus illorum si Sagio eligendus esset, atque standum eorum iudicio: Pensones domorum , qua I Domctores vel Scholares in earim Urbe Studiorum causa morantes inhabitarent laxari deberent per duos laxatorer, quorum unum i r Doctores , ct Se holarer 2 alterum Commane i sus Vrbis eligant, O J hi duo concordiare ne uirent; setur taxationi terrii taxat oris ab eisdem Doctori us, ct Scholaribus eIigendi, ae ultra Iaxasionem hujusmodi nihil ab eis possit exigi nomine pensionis pro domibus iupradictis. Denique iis , qui in Gymnasio

Romano edocendis, vel addiscendis liberalitas Disciplinis incumbunt, permittit suorum Beneficiorum redditus percipere , quamvis in Ecclesii is sibi commissis minime maneant . De jure namque cummuni hoc privilegium iis solis competit, qui vacant Theologicis Studiis. Plures tamen Doctores sentiunt eodem frui privilegio,

174쪽

qui in addiscendo , vel edocendo Iure Canonico versantur, quod hoc etiam studium sit utile Ecclesiae. Negant tamen alii, nisi adsit specialc privilegium . At in Gymnasio Romano, ex hac Bonifacit Constitutione , quasi que Disciplinas Clerici legibus residentiae addicti doceant, vel discant, suorum Beneficiorum reditibus minime privantur: Dum hujusmodi Studio docendo, pel

audiendo in erent , fructui , reddi ui ct propentas

omnium Benesciorum suorum cum cura , ct siue cura etiamsi aliqua eorum Personatur, vel Dignitates exserent, cum effossint integritate percipere , quotidianis disributionibus dumtaxat exceptis, eum qua tuos perciperent , in Ecelsis, in quibus tua obtinent,per na- iter re derant ,-adresdendum in iis interim minime

AeneaNTur, Neque ad id a quoquam valeant coarctari .

III. Noverat Bonifacius quantum utilitatis , & praesidii , ex florentissimo Romanae Academiae statu , sperandum esset Romanis Pontificibus. Ipsi quidem gravissimum suit cum Philippo Pulcro Gallorum Rege dissidium ; quod Pontifex Constitutione iusserit, ne Clerici aliquid Laicis solverent sive auctoritate Sedis Apostolicae; quod Rex , monente Pontifice , Hierosolymitanam expeditionem neglexerit; Legatum Pontificis Episcopum Appameensem in carcerem conjecerit; Colum nentes acerbos ipsius hostes foverit; Episcopos , & Abbates Regni iustos a Pontifice Romam venire ad celebrandum Concilium prohibuerit; Legatum Apostolicum Parisiis expulerit; & plenas conviciis litteras ipsi Pontifici rescripserit. Extant Pontificis , Regisque alternae epistolae

utrinque misia , plenae mutuis contumeliis , si modo verae & ab ipsis compositae, & non consectae ab aliis sint , uti plurimi viri doeti opinantur. Demum utrinque deventum est ad extrema . Pontifex Regem Galliae in publico Consistorio, maxima hominum frequentia Communione

privat, Regnoque deiicit , illudque Alberio Caesari addi-

175쪽

III eit, insigni habita oratione, quae adhuc extat, euius

initium est Refulsit Sol, qui erat sub nubibus , ubi illud

Geneseos: Creatit Deus duo itiminaria in Firmamento Caeli, explicat de Pontifice, & Imperatore . E contra Rex percitus in Bonifacium ira indicit Parisiis Conventum Procerum, & Episcoporum Regni, commemoratisque injuriis a Bonifacio VIII. acceptis , ejusque ambitione, ac malis artibus ad occupandum Pontificatum , quem injuste tenet, adhibitis, ab ejus sententia ad Sedem Ap stolicam , quam tunc vacantem asserebat, & ad suturum Concilium generale provocat; & capita quaedam crimi-minum,quibus Bonifacius Haereticus, blasphemus,periurus simoniacus , homicida , & serieratus accusabatur, in medium profert, cogitque Doctiores Parisienses dicta capita suscipere , examinare , tueri. Testatur Petrus de Marca Lib. q. c. I 6. de Concordia Sacerdotii & Imperii, Universitates Regni placitis Regiis contra Bonifacium consensis ea Quibus auditis Pontifex , maximo Sacerdotum Conventu, Kal. Novembris, anno millesimo tercentesimo secundo coacto coram Clero, & Populo Romano, jurejurando de obteistis sibi criminibus purgavit, insontemque probavit. Fuse totum hoc celebre dissidium narratur a Ioanne Rubeo in vita Bonifacit VIII. & Henrico Spondano in Annalibus Ecclesiasticis- In re tanta , non defuit Pontifici,Academiae Romanae praesiditim. Sed quemadmodum Parisiensis Academia probaverat , quae in Bonisecium Philippus congesserat; ita Romana Academia improbavit, diluitque crimina Pontifici obiecta, atque ipsius jura, tum in assequendo Pontificatu, tum in

iis , quae a Rege expugnare contenderat, accerrime defendit . Imprimis Ioannes Minius Franciscanus , quem ex Publico Prosessore , seu Lectore Sacri Palatii Bonifacius Cardinalem creaverat, & Episcopum Portu sem , magnam in hac re operam praestitit Pontifici. Tum universa Academia suffragio suo Bonifacium vindicavit

176쪽

Memorat hane rem Panhes Rubeus in Uita Bonifacii Pa..pat VIII. Lib. I. Cap. 2O. Academis Romana pro dignitate Ponti ela contra Nili u-c santi Mesererat, Pori a pro Philippo in Bonifacinum; pro variis igitur utriusque meritis, illam multis ornavit fripilegiis, stilo docendi, confereudi mago ratis taureae potesatem ademit , Minxitque anauema in σοι, qui vel docere, petricentes audire , vel Academiam ipsam adire prae merent : Supra caeteros , Bonifacit eausam defendit AEgidius Columna Romanus, quem Bonisecius creaverat Archiepiscopum Biturieensem , edito libro De Renunciatione Papae, qui extat in Bibliotheca Pontificia Roceaberii , ubi illum vindicat ea ealumnia, quasi ejus fraude Celestinus se abdicasset Pontificatu . Hunc autem virum doctissimum aliquando e publica Cathedra Romae docuisseverisimile est . Ex Iurisconsultis Petrus Paludanus in Tractatu Decius immediata Ecclesiasteae Potestatis, &Ioannes Andreas Lectura in Regisas Lihri Sexti Decreta iam , pariter Bonifacium vindicarunt. IU. Neque hoc solum nomine Romana Academia de Bonifacio Pontifiee praeclarissime meruit. Addi enim potest vindicatam Bonifacii famam in Viennensi Concilio ab illius Prosessoribus Ioanne Minio, & Gentili de Monteflore , quos e Leetoribus Saeri Palatii Bonifacius Cardinatatu auxerat. Rem ita narrat Ioannes Rubeus in Uita Pontificis Bonifacit VIII. Cap. aa. Viennae habitum Concilium fuit , praefente Philippo, aemulis Bonifaeli argentibus quicquid ad eum damnandum facere videretur: Sed non est sa pient ia, non est prudentia contra Dominum et Iuem ille jus secat, gais condemnabit i Voluerunt Bonifacit ho es sempiternam ituus nomini notam inurere, perpetua haereseos macula eum reddere infamem ; fed qui vocat e tenebris lumen Deus, hoe is moncilium, quo illum infami criminum nefandorum ma-

177쪽

gloriae operari voluit. Nequicquam enim o onente tuis sidia , accusante impietate , ab unipers, Patribus , GihoIicus nuItaque infectus haereseos labe pronuutiatur . la ρυe argumentis petitis e jure Caesareo Richordas Senene Ponti io , Decretalibus, vocavi, Gent Iis Monte riuι, e raeologia Ioannes Murrens s odissime demonsrarunt; Caroccio ,-Gulielmo cognomento De-bolo Catalanis ad vulare certamen provocantibul e I, qui Bonifacium lacessirent. Atque ira parrocinante Numine , Synodo decernente , applaudentibus universis , PM cerunt innocentia, ct peritas , picit Bonifacius , tuu que inimici ejus consecuti fiant, ut aeternae memorix Concilio, aeternum maneret integritatis Bonifacii, di malitiae hosium ilIius in onamentum . Eamdem testaturrem Ciae conius in vita Cardinalis Gentilis de Monte-

foro: si Conculo Viennens Bonifacium VIII. Catholia cum Ponti em fuisse eonsanti me osseruit , eumgue Theologica cultate contra illos defendit, qui Vsius memorIam tamquam Hererici a Clemente damnari contendebant. Coram Phliasso Galliarum Rege,peritis ex Iure Canonico ar memiis, Bonifacium fuisse Ponti cem , ct insontem ab impossis calumniis demonsrapit , quis ct litterii feristis testatui es orbi Bonifacium pie vitans clausisse. Rursumque in vita Joannis Minii, seu de Murro

ait: Bonifacium VIII. quem Hilissus Francorum Rex, zamquam Haere;Icum damnari petebat , eologica facultate defendit in Concilio Viennensi, ct impiam Adper fariorum temeritatem repressit. Idipsuin Uvadingus in Annalibus Fratrum Minorum, & de Scriptoribus Franeiscanis narrat. Uterque vero suerat Lector Sacri Palatii, uterque ex illa Romana Aoademia prodierat, quam

Bonifacius pluribus disciplinis , & privilegiis pluribus

auxerat, & in qua litterarum studia eflorescere curaverat . Adeo verum est, ex optimo Academiae Romanae st

tu , subsidium, praesidiumque , ad contemnendos Sedis

178쪽

23s Apostolicae hostes , ad vindieanda Romanae Ecclesiae jura,

Romanis Pontificibus nunquam defuturum . V. Bonifacio successit Benedictus XI. & huic Clemens V. anno millesimo tercentesimo quinto , a quo Pontifice in generali Uiennensi Concilio post sex annoseelebrato novum ornamentum accepit Gymnasium Romanum . Statuit namque Constitutione , quae extat inter

Clementinas , Titulo De Magi ris , ut in Gymnasiis Romano , Parisiensi , Οxoniensi, Salamantino , Bononiensi studia vigerent orientalium Linguarum Hebraicae , Arabicae , S Chaldaicar: Inter follieitudines no Ir humeris

incumbentes perpeti cura re*olvimus , ut erraniel iuviam veritatis in cere, ipso ue lucrifacere Deo sua n δis cooperante gratia , valeamus : hoc os, quo profecto desideranter exquirimus, ad id nostrae menti edulo δε-

sinamus afestim, ae cirea illud diligenti sudio , dis

dios viligentIa vigilamus: Non amfigimuI autem , quin ad hujusmodi noseram de derium assequendum Divinorum Hopulorum int expositio congrua , i orramque delis

praedicatio admodum portuna . Sed nec ignoramus, quinct hare promi noscantur inaniter, pacuaque redire, si a ribus linguam loquentis ignorantium proferantur: hieoque illius , cmus vicem in terris licet imMeriti ) gerI- mus , imitantes exeminum , qui ituros per uniper numnaeum ad Epangelizandum A solos in omni lietus rum genere fore potuit eruditos, viris Catholicis notitiam linguarum habentibus, quibus utuntur In ele Israecipue abundare fauctam affectamus Ecelsam, qui I deles ipsi fetant, ct valeant scris insilutis infruere, Chri icolarumque Collegio per doctrinam Chrisianae Fidei , ae festionem scri Bosti stis aggre re. in igitur peritia linguarum hujusmodi possit Babiliter

per i Iructionis e Daciam obsineri: hoe Gero a ro-βante Concilio Scholas in subscriptarum linguarum generibus Micumque Romanam Curiam resedere contigerit , V a nec

179쪽

t 36 nee non in Pari ens, ct Oxoniens, Bononiensi, ct βου-

mantino Studiis providimus erigendaI : Statuentes, ut

uolibet locorum is rum teneantur viri CathoIiei finscientem habentes Hehraicae, Arabicae ,-GaIdede Uu-guarum notitiam : duo videlicet uniuscujussuo Linguae periit , qui Scholas regant inibi , ct libros do Lingviis si in Latinum Meliter transferentes, alios Linguasi si uicite doceant, earumque peritiam studios L U os infructione transfundant: ut infructi, ct edoctis eienter in . Linguis Bujusmodi , fructum seratum p nt Deo auctore producere, Mem propagaturi δε- Iubriter in ipsos populos ius deles. gruibus equidem lata,

Romana Curio legentibus per Sedem A solicam , instadiis vero Pari ensi per Regem Franciae, Let Oxoniensi Angliae , sotiae , Hiberniae , ac aurae, tu Bononicus per Italiae , in Sulamantino per Hisspaniae Praelatos, naserio , Capitula , Conventus, Collegia exempla , non exempla , Eccle aram Rectores In stipendiis compe- 'rentibus, e umptibus polumus providere: contributio- stiri onere gulis juxta facultatum exigentiam imponeudo: Prisilegiis , ct exemptionibas quibuscumque concinariiι nequaquam ob antibur, quibus tamen nolumus, quo ad aliapraejudicium generari . Ita CIemens Papa U. In antiquioribus CodiCibus Grieca Lingua additur Hebraicae, Chaldaicae , & quidem congruenteo ad optimum Pontificis consit Ilum de hisce studiis instituendis. Duo enim Clementem, Patresque Viennenses ad hanc orientalium Linguarum notitiam commendandam potissimum limpulere . Quorum unum est, ut Divinae Litterae, quae Hebrieo , Graecove scriptae se runt sermone , & in Arabi-cum , Syriacum , Chaldaicum translatae, melius , faciliusque intelligerentur, ac explanarentur; alterum , ut orientales a Catholicis dissidentes facilius , commodius que ad unitatem perducerentur . fuse de necessitate , aeutilitate studii harum Linguarum agunt Mabillonius ,

180쪽

tuendis. Notumque est quantum lucis , & utilitatis , postrem is hisce temporibus accessierit Catholicae doctrinae ex orientalium libris , prassertim Liturgiis a Renaudotio , Uanslebio, Asemanno translatis . Ipse Uanslebius, qui Orientem adierat, ut ex iis libris quidquam Lutheranis rebus consentaneum caperet, agnita veritate , transiit ad Catholicorum castra. Hinc igitur Clementi Pontifici , & Patribus Viennensibus consilium de orientalium Linguis edocendis. Et jam antea Rai mundus Lullus in hisce studiis , ac Philosophia versatissimus , cum

Romam venisset anno millesimo ducentesimo oetuagesimo septimo, Honorio IV. Pontifice , auctor fuerat, ut in Coenobiis ad Infideles convertendos excitarentur Scholae Linguarum Orientalium . Sed quod novam artem communem , universalemque scientiarum omnium commendaret , eamque publice legendi veniam peteret, neglectus abiit in Asiam, Africamque, tum Neapoli docuit, deinde Genuat pedem fixit. Has deinde Scholas Orientalium Linguarum in Coenobiis esse Paulus V. Constitutione AMo folleae imperavit. Itaque Clemens U. & Concilium Viennense decreverunt in Academiis Romana , Bononiensii, Parisiensi , Oxoniensi, Salamantina, orientalium Linguas publice edoceri . Atque id indicat, ea tempestate, in omni Europa, summam fuisse existimationem , famamque harum Academiarum, ut omnium n

bilissimae haberentur. Et de Parisiensi quidem, patet ex ipsius Historia a Bulaeo conscripta , quam, & quot titulis, pluribus ab hinc seculis splendidissime effulserit. Bononiensis Academiae sumina semper dignitas suit, ut eam Innocentius IV. in Constitutione Iuus, addens Theologie a studia dixerit uti sibiliam emulgidam emicuisse, diris euritate longe lateque reful*sse in Pure Cunonica, ct Osui, is liberalibus artibus . Eamdem Pius IV. Constitutione Sacri voeat Studiorum matreis. Falso tamen