Opera quae supersunt omnia

141쪽

sario substantia.

DEMONSTR. Exten Sio Sixe patium per iri l. non potest eSSepurum iiiiiii. Si ergo attributum, quod necessario alicui rei imbui debet non Deo per pr0p0S lsi part l. I ergo rei, quae in diget solo concursu Dei ad exi Stendum per propOS i 2 pari. i.),h0 est per des 2 huius partis SubStantiae q. e. d. LEMIL II. inar maetio ot condensalio clare et distincte a nobis concipiuntur quamvis nor concedamus, corpora inrar factione maius spatium occupare, suam in conden

satione.

DEMONSI R. Possunt enim elare et distinete concipi per id solum, quod partes alicuius corporis ab invicem recedant, vel ad invicem accedant. Ergo per ax. . non maius neque minu Spi tium occupabunt am si parte alicuius corp0ri S puta pongiae, ex eo, quod ad invicem accedant, corp0ra, quibu ipsiuSinter alia replentur, expellant, per hoc S0lum istud corpus en si ii reddetur, nec ideo minu Spatium, quam antea eiu parteS, occupabunt per x. . . Et si iterum ab invicem recedant, et meatus ab aliis corporibus repleantur, et rarefactio , nec tamen maius spatium occupabunt Et hoc, quod ope sensuum clare percipimu in spongia, possumus solo intellectu e0nei per de0mnibus corporibus, quamvis eorum intervalla humanum en Sum plane effugiant Quare rarefactio et undensatio clare et distincte a n0bis concipiuntur e te. q. e. d. Visum fuit haec praemittere, ι intellectus praeiudicia de spatio, rarefactione etc. eaeueret, et aptus redderetur ad ea quae Sequentur intelligenda.

PROPOS. I. Quanivis lurities, pondia et reliquae

sensiles qualitates a corpore aliquo Separentur, integra remanebit nihilo minus natura corpori S. DEΜ0 STR. In duritie , ut huius lapidis, nihil aliud sensus nobis indicat, nec aliud de ipsa clare et distincte intelligimus,

144쪽

reSiStant per X. 3.). Quare per propos. 14. pari. 1. durities etiam nillil aliud erit. Si vero istud corpus in pulvisculos quam minutissimos redigatur, eiu partecsacile recedent per x. 12.), nec tamen corporis naturam amittent per ax. 5.) q. e. d. In pondere caeterisque Sensilibus qualitatibus eodem modo procedit demonStratio.

PROPOS. II. Corporis sive niatseria natura iii Sola

extenSione consistit.

DEΜΟΝSTR. Natura corporis non tollitur ex sublati0ne sensi

lium qualitatum per propos. i. huius); ergo neque constitu uut ipsius essentiam per ax. 2. Nihil ergo remanet praeter exlen sionem et eius assectiones per ax. 7.). Quare si t0llatur extenSio, nihil remanebit, quod ad naturam corporis pertineat, Sed prorSuStolletur. Ergo per ax. 2. in sola extenSi0ne corp0ri natura eo sistit; q. e. d. COROLLΛB Spatium et corpus in re non disserunt. DΕΜοNsTR. Corpu et extensio in re non disserunt per prae ced.); Spatium etiam et extensio in re non disserunt per desiit. λ). Ergo per ax. 15. Spatium et corpuS in re non disserunt; q. e. d.

SCHOL. Quantias dicamus Deum esse ubique, non ideo conceditur Deum Sse extensum, hoc est per praec. corporeum. )Nam esse ubique refertur ad solam potentiam Dei et eius concur Sum, quo re omne c0DServat adeo ut Dei ubiquitas reseratur non magi ad extensionem SiVe corpUS, quam ad angelos et animas humanas. Sed notandum, quod quum dicimus ipsius potentiam eSSe ubique, non Secludamu ipSiu eSSentiam: nam ubi ipsius potentia, ibi etiam est ipsi u essentia per cor0li pr0p. 17 Part. 1.): sed Solum ut corporeitatem secludamuS, hoc est Deum non aliqua potentia corporea eSse ubique, Sed potentia Sixe eSSentia divina, quae communis S ad conser andam extenSi0nem et re c0gitante spe prop. 17. pari. 1.), qua profecto conServaren0n potuiSSet, Si pSius potentia, hoc eSt, SSentia eSSet corp0rea. ' Vide de his sustus in append. pari. II. c. a. et s.

145쪽

DΚΜΟΝsTH. Per vacuuin intelligitur extensio sine substantia corpori', per des. 5.), hoc est per propos 2 huius corpus sine corpi re, quod eSt abSurdum. Ad uberiorem autem explicationem et ad praeiudici Di dei acuo omendandum logantur Cartesii princ phil. pari. I. art. l7. et l8. ubi praecipue notetur, quod corpora, inter quae nihil iratoriacet, necessario se mum tangant, et etiam, quod nihili nulla sint proprietates.

PROPOS. IV. Una pars corporis non maius patium occupat una vice, quam alia, et contra idem spatium una vice non plus corpori continet, quam alia.

DEΜONSTR. Spatium et corpus in re non disserunt per coroll. pr0p. 2 huius . Ergo quum dicimus, spatium una vice non maius est, quam alia per ax. 13. , simul dicimus, corpus non poSSematii esse, hoc est, maius patium occupare Una Vice, quam alia qu0d erat primum. Porro ex hoc, quod spatium et corpuSin re non disserunt, sequitur, quum dicimus, corpu non ΡOSSeniatus spatium occupare una vice, quam alia, nos Simul dicere, idem spatium non plus corporis posse continere una Vice, quam alia; q. e. d. COROLLAR Corpora quae aequale Spatium ccupant, puta aurum et aer, aeque multum materiae sive subStantiae corporeae habent. DEΜ0NSTR. Substantia c0rporea non in duritie e. g. auri, neque in mollitie . . aeris, neque in ulla sensilium qualitatum per pr0p0S. l. huius); sed in sola extensione consistit per pro p0S. 2 huius). uum autem ex hypoth. tantundem spatii sive per des. . exiensionis sit in uno , quam in alio ergo etiam tantundem substantiae corporeae q. e. d.

PROPOS. V. Nulla dantur atomi.

DE TONSTR. sona sunt partes materiae indivisibiles ex sua natura spe des 3. . Sed quum natura Draleriae conSiStat in exten

146쪽

sione per prop. 2 huius), quae natura Sua, quantum 4 pa a, est diri sibilis per ax. . et des. 7.); ergo par materiae, quantum 4 par natura sua est divisibilis h. e. nu Ilae dantur atomi sive partes materiae natura Sua indivi Sibiles q. e. d. SCHOL. Magna et intricata quaesti de atomis Semper fuit. Quidam Sserunt dari atomos ex eo, quod infinitum n0n potest esse maius alio infinito; et si duae quantitates, putara et dupla ipsius Λ, sint divisibiles in infimitum, poterunt etiam polentia Dei, qui eorum infinitas partes uno intuitu intelligit, in infini-las partes actu dividi. Ergo quum, ut dictum est, unum infinitum non maius sit alio infinito, erit quantitas Maequalis suo duplo: quod est absurdum. Deinde etiam quaerunt, an dimidia pars numeri infiniti sit etiam infinita; et an par sit an impar, et alia eiusmodi. Ad quae omnia Carlestu reSpondit, nos non deberesta, quae sub n0Sirum intellectum cadunt, ac proinde clare et distincte concipiuntur, reiicere Propter alia, quae n0Strum in tellectum aut captum excedunt ac proinde non nisi admodum inadaequale a nobis percipiuntur. Infinitum ero et eius proprie lales humanum intellectum, natura scilicet nitum, excedunt; adeoque ineptum foret id quod clare et distincte de pati concipi mus tanquam salsum reiicere, Sive de eo dubitare, pr0pterea qu0d non comprehendamus infinitum. Et hanc ob causam Cartesius ea, in quibus nullus sine advertimus, qualia Sunt extensio mundi, divisibilitas partium materiae etc. pro indefinitis habet. Lege Cartesii prine phil. pari. I. art. 26.

PROPOS. VI. materia os indefinito Oxtensa, ni ateria.

quo copii set terrae una ea denique St. DEΜ0NSTR. I. partis. Exten Sionis, id est per prop. 2 huius)materiae null0s fines imaginari possumus, nisi ultra ipsos aliti spatia immediate sequentia per x. 10.), id Si perdes. 6. ex tenSi0nem sive materiam concipiamus, et hoc indefinite. Quod

erat primum. DEΜONSTR. I. par D s. Ssentia materiae c0nsistit in extensione per propos 2 huius , eaque indefinita per t. partem), hoc est per des. 4. quae sub nu Ili finibus ab humano intellectu

147쪽

PARS II 63 percipi p0test. Ergo per ax. II. non est multiplex, Sed ubique

una eademque Quod erat Secundum. SCHOL. Hucusque de natura sive essentia extensionis egl- linis. Quod autem talis, qualem illam concipimus, a Deo creatas xi Stat, propositione ultima primae partis demonstraximus et ex proposit. 2. primae parti Sequitur, nunc eandem eadem quaereata est polentia conservari. Deinde etiam eaden ultima pro p0S primae partis demon StravimuS, noS, qualenta re cogitanteS, unitos esse parti alicui Stiu materiae, cuius ope percipimuS, dari actu omnes illa variationes, quarum ex Sola materiae con templatione eam Scimus eSSe capacem, uti Sunt divisibilitas, motus Iocalis, sive migrati unius parti ex uno loco in alium, quam clare et distinete percipimuS, modo intelligamus, alia parteS materiae in l0 eum migrantium succedere. tque haec dirisio et m0tus infinitis imodis a nobis concipiuntur, ac proinde infinitae etiam materiae variationes concipi possunt. Dico, ea clare distincteque a nobi concipi, quam diu nempe pSas tanquam exten sioni modo S. non autem tanquam re ab extensione realiter distinctas concipimus, ut sus eSt explicatum princip. phil. parte Ι. Et quamvis philosophi ali 0 quam plures m0tus finxerunt, nobi Siamen nihil nisi quod clare et distinete concipimus admittentibus, quia nullius motuS, praeter localem, extenSionem Sse Papae emclare et distincte intelligimus, nec etiam ullus alius sub nostram imaginationem cadit, nullus etiam praeter localem erit admittendus. Verunt Zeno, ut sertur, negavit motum localem idque ob varias rationeS, qua Diogenes Cynicu Suo 0re resutavit deam bulando scilicet per sch0lam in qua haec a Zen0ne docebantur, auditoresque illius sua deambulatione perturband0. Ubi autem senSit, se a quodam auditure detineri, ut eius anabulationem impediret ipsum increpuit dicens: Cur sic ausus es tui magistri ra tiones resutare sed ne sorte quis per rationes Zenonis deceptus putet, SenSu aliquid. 10 tum Scilicet, nobi ostendere, quod plane intellectui repugnet adeo ut men etiam circa ea quae ope intellectus clare et distincte percipit deciperetur, praecipuas ipsius rationes hic adseram, simulque ostendam, eas non nisi salsis niti Draeiudiciis nimirum quia verum materiae conceptum nullum habuit.