Opera quae supersunt omnia

582쪽

324 ETHICES

ambulat et se ornare negligit. Caeterm in assectus, nempe humilitas et abiectio, rarissὶmi sunt. Nam natura humana in se considerata contra eosdem, quaesum potest, nititur cui prop. tb et 54. huius et ideo qui marime credunfur abiecti et humiles eSSe maarime plerumque ambitiosi et invidi sunt. XXX. Gloria est laetitia concomitante idea alicuius nostrae actionis, quam alio laudare imaginamur. XXXI. Pudor est tristitia concomitante dea alicuius actionis, quam alio vituperare imaginamur. Ex PLIc. De his vide scholium propositionis 30. huius partis. Sed hic notanda est disserentia, quae est inter pudorem et erecundi . Est enim pudor tristit is, quae sequitur iactum,

mitis pudet verecundia autem est metus seu timor pudoris, quo homo continetur, ne aliqtud turpe committat. Verecundiae opponi solet impudentia, quam 'evera a est iu non est, ut Suo loco ostendam sed assectuum nomina tu iam monui magis eorum imum, quam nat/tram respiciunt. Atque his laetitiae et tristitia a ecfus, quos explicare proposueram, absolvi.

Pergo itaqti ad illos, quos ad cupiditatem emero. XXXII. Desiderium est cupiditas Sive appetitus re aliqua potiundi, quae eiuSdem rei memoria lavetur, et simul aliaruna rerum mem0ria, quae eiuSdem rei appetendae existentiam secludunt, coercetur.

EXPLIc. uum alicuius rei recordamur, ut iam saepe disimus, eo ipso disponimur, ad eandem eodem assectu contemplandum, ac si res praesens adesset sed haec dispositio seu conatus, dum vigilamus, plerumque cohibetur ab imaginibu rerum, quae e stentiam eius, carius recordamur, secludunt. Puando itaque rei meminimus, quae nos aliquo laetitiae genere assicit, eo ipso conamur eandem cum eodem laetitiae assectu ut praesentem contemplari qui quidem conatus statim cohibetur memoria rerum, quae illius existentiam secludunt ouare desiderium revera tristitia est, quae laesitiae opponitur illi, quae eae absentia rei, quam odimus, oritur, de qua vide scholium propositiorum47. huius partis. Sed quia nomen desiderium cupiditatem respicere videtur, id oratin asso rum ad cupiditatis asseclus refero.

XXXIII. emulatio est alicuius rei cupiditas, quae no-

583쪽

bis ingeneratur ex eo, quod alios eandem cupiditatem habere imaginamur. Ex PLI c. uisunt, quia alios ςere vel qui timet, quia

alios timere videt, vel etiam ille, qui eae eo, quod aliquem manum suam combussisse videt, manum ad se constrahit, corpusque vrovet, quasi ipsius manus combureretur, eum imitari quidem alterius assectum, sed non eundem aemulari dicemus non quia aliam aemulationis, aliam imitationis novistus causam, sed quia usuiactum est, ut illum tantum vocemus aemulum, qui id, quod honestum, utile vel iucundum esse iudicamus, imitatur. Caeterum de aemulationis causa vide propositionem 27. huius parsis cum eius scholio. Cur autem huic assectui pleremnque iuncta sit invidia, de eo vide propositionem 32 huius cum eiusdsem scholio.

XXXI v. Gratia seu gratitudo est cupiditas Seu amoris studium, quo ei benefacere conamur, qui in no pari amoris assectu beneficium contulit. Vide prop. 39. cum Schol. pr0p. 41. huiuS. XXXV. Benevolentia est cupiditas benefaciendi ei, cuius nos miseret Vide Schol. prop. 27. huiuS. XXXVI. ra est cupiditas, qua ex odio incitamur ad illiquem odimus malum inserendum. Vide prop. 39. huius. XXXVII. Vindicta est cupiditas, qua ex reciproco odio concitamur ad malum inserendum ei, qui nobis pari assectu damnum intulit. Vide coroll. 2. prop. 40. huius cum eiusdem schol. XXXVIII. Crudelitas seu saevitia est cupiditas, qua ali

quis concitatur ad malum inserendum ei, quem amantuS, Feleuiu Do miSeret. ExPLIc. Crudelitati opponitur clementia, quae asia non est, sed animi potentia, qua homo iram et vindictam moderatur.

XXXIX. Timor est cupiditas maius quod metuimu m tum minore vitandi Vide schol prop. 39. huius. XL. Audacia est cupiditas, qua aliquis indilatur ad aliquid agendum cum periculo, quod eius aequale subire metuunt. XLI. Pusillanimitas dicitur de eo, cuius cupiditas coe eetur timore periculi, quod eius aequales subire audent. ExPLIc. Est igiturpusillanimitas nihil aliud, quam metus

590쪽

326 ETHICES

alicuius mali, quod plerique non solent metuere; quare ipsam ad cupiditatis assectus non refero. Eandem tamen hic explicare volui, quia quatenus ad cupiditatem attendimus, assectui audaciae revera opponitur. XLII. Consternatio dicitur de eo, cuius cupiditas malum vitandi coercetur admiratione Diali, quod timet. Ex PLic. Est itaque consternatio pusillanimitatis species. Sed quia consse alio eae duplici timore oritur, ideo commodius de siniri potest, quod sit metus, qui hominem stupefactum a/lli luctuantem ita contin t ut is malum amovere non possit. Dico Stupore actum, quatenu eius cupiditatem malum amovendi a miratione coerceri intelliginius Fluctuantem autem dico, quatenus concipimus eandem cupiditatem coerceri timore alterius mali, quod ipsinn aeque cruciat undeff, Et quodnam e duobus a Deria nesciat. De his vide schol. prop. 39. et Schol. prop. 52. vi Is Caeserum de pusillanimitato et audacia vide schol. prop. 51. huius.

XLIII. umanitas seu modestia est cupiditas ea sa-ciendi quae hominibus placent, et omittendi quae displicent. XLIV. ambitio est immodica gloriae cupiditas. Ex PMc. Ambitio est cupiditas, qua omnes assectus perprop. 27. et 3 l. huius foventur et corroborantur; et ideo Mea ectus viae superari potest. Nam quam diu homo aliqua cupiditate sonesur, hoc simul necessario tenetur , Optimus quisq/re, inquit Cicero '), maxime gloria ducitur Philosophi etiam libris, quos de contemnenda lor i scribunt, nomen suum imscribunι' etc. XLV. Luxuria est immoderata convivandi cupiditas vel etiam amor.

XLVI. Ebrietas est immoderata potandi cupiditas et amor. XLVII. Avaritia est immoderata divitiarum cupiditas et

amor.

XLVIII. Libido est etiam cupiditas et am0 in commiscendis corporibuS.

in id Cic. pro Archia cap. 1l fons Tuscul dispul. l. i. cap. 15.