Opera quae supersunt omnia

82쪽

quocumque tum menti aciem convertemuS, ut de istarum aliqua dubitemus, nihil offendemus, ex quo ipSo, quemadmodum circa noStram existentiam contigit, non concludere debeamus, illam esse certissimam. Exempli gratia Si post Dei ideam inventam ad naturam trianguli attendamus, huius ideamo coget assirmare, eius tres angulos esse aequales duobu rectis si ad ideam Dei, haec

etiam nos affirmare coget, eum Summe Veracem noStraeque naturae SSe auctorem et continuum c0DServatorem, atque adeo nos

circa istam veritatem non decipere. Nec minus impossibile nobis erit cogitare, ubi ad Dei ideam quam nos invenisse iam supponimus attendimus, eum esse deceptorem, quam, ubi ad idem trianguli attendimus, cogitare, re eiu angulo non eSSe aequa Ies duobus rectis. Et uti poSSumus talem trianguli ideam so

piat; sic etiam possumus ideam Dei nobis claram reddere atque ob oculos ponere, quam 4 etiam dubitemus, an n0Strae naturae auctor nos in omnibus decipiat. Et modo illam habeamus, quomodocumque eam acqui SiVerimuS, Sussiciet, ut iamiam ostensum est, ad omne dubium tollendum. His itaque praemissis ad dissi cultatem motam reSpondeo , , Ν0 de nulla re POSSe Sse cert0S, non quidem quam diu Dei existentiam ign0ramus nam de hae renon Iocutus sum), sed quam diu eius Iaram et distinctam ideam non habemus. Quare si qui contra me argumentari velit, tale

quam Dei claram et distinctam ideam habeamus. Atqui claram et distinctam Dei ideam habere non possumus, quam diu nesciamus, Π 0Strae naturae auct0rmo decipiat. Ergo de nulla re possumus esse certi, quam diu DeScimuS, an n0Strae naturae auctor nos decipiat etc. Λ qu0d reSpondeo concedendo maiorem et negando minorem habemus enim claram et distinctam ideam trianguli, quamvis nesciamus, an n0Strae naturae auctor nos decipiat et modo talem Dei ideam, ut modo sus ostendi, habeamus, nec de eius existentia nec de ulla veritate mathematica dubitare poterimus.

83쪽

PARS I. 29 Haec praelati rem ipsam nunc aggredimur.

I. Cogitationis nomine complector omne id quod in nobis

est, et cuius immediate conscii sumus. Ita omnes voluntatis, intellectus, imaginationis et sensuum operationes sunt cogitationes. Sed addidi , immediate is eo cludenda ea quae eae iis consequuntur, tit motus voluntaretus cogitationem quidem pro principio habet, sed ipse tamen non est cogitatio. II. Id eae nomine intelligo cuiuslibet cogitationis formam ii Iam per cuius immediatam perceptionem ipsius eiusdem cogitationis consciUS Sum. Adeo ut nihil possim verbis exprimere intelligerido id quod dico, qui eae hoc ipso certum sit in me esse desam eius, quod verbis illis signiscatur. Atque ita non solas imagines in phantarii pictas ideas voco, imo ipsas hic nullo modo voco ideas, quatentis sunt in phantasia corporea, hoc est, in parte aliqua cerebri depictae; sed tantum quatentu merrtem ipsam in illam

cerebripartem conversam inforrnant.

III. Per realitatem obiectivam ideae intelligo entitatem rei repraesentatae per ideam, quatenus est in dea. Eodemque modo dici potest per cito obiectiva vel a militeium obiectivum etc. Nam quaecumque percipituras tanquam inrideamιm obiectis, ea sinit in ipsis ideis obiective. Tv. Eadem dicuntur esse sor maliter in dearum obiectis, quando talia sunt in ipsis, qualia illa percipimus: et eminenter, quando non quidem talia sunt, Sed tanta, ut talium Vicem Supplere poSSint. Nota, cum dico causam , emi renter perfectiones sita e sectus continere, tum me signiscare velle, quod causa permeeniones essectus aecellentius, quam ipso essetus continet. Inde et iama omi8. V. Omnis res, cui inest immediate, ut in subiecto, sive perquam existit aliquid quod percipimus, hoc est, aliqua proprietaS .sive qualitas sive attributum, cuius realis idea in nobis est, vocatur sub Stantia.

84쪽

qu erum ipsius substantiae praeciae sumta aliam habemus ideam, quam quod sit res, in qua formaliter vel eminenteretistit illud aliquid quod percipimus, sive quod est obiective in aliqua eae nostris ideis. VI. Substantia, cui inest immediate cogitatio, vocatur mens. Loquor autem hic de mente potius, quam de anima, quo

VII. Substantia, quae est subiectum immediatum extensionis et accidentium, quae extensionem praesupponunt, ut figurae,

situs, motus localis etc. Vocatur Orsu S. An vero una et eadem substantia sit, quae vocatur mens et corpus, an duae diversao, postea erit inquirendi .

VIII. S Stantia, quam per se summe persectam eSSe intelli gimus, et in qua nihil plane concipimus quod aliquem desectum sive persectionis limitationem involvat, D est vocatur. IX. Quum quid dicimus in plicuius rei natura sive conceptu contineri, idem S ac si diceremus, id de ea re Verum S Se, sive de ipsa poSSe Vere assimari. X. Duae Substantiae realiter distingui dicuntur, quum unaquaeque ex ipsis absque alia potest exiStere. Cartesii postulata hic omisiniau, quia ex iis nihil in se-que1itibus concludimus. Attamen lectores serio rogamus, ut ipsa perlegant atque aflensa meditatione considerent.

I. In cognitionem et certitudinem rei ignotae non perveni mus, nisi per cognitionem et certitudinem alterius quae ipsa prior est certitudine et c0gnitione. ΙΙ. Dantur rationes, quae nos de nostri corporis existentia dubitare saeiunt. Hoc re ipsa in proleg omen ostensum est, ideoque tanquam umioma hic ponitur. III. Si quid praeter mentem et corpus habemus, id nobis mi-uu quam meu et corpus notum eSt.

85쪽

Notandum, haec aiiomata nihil de rebus eaetra nos asprmare, sed tantum ea, quae in nobis quatenus Sumus res cogitantes perimuS.

PROPOS. I. Do nulla re possumus ab Solute eSSecerti, quam diu nescimuS DOS Xistere.

DEΜοNsTR. r0positio haec per Se patet; nam qui absolute nescit se esse, simul neScit se esse affrinantem aut negantem, hoc est, certo Se amrmare aut negare. Notandum autem hic, quod, quamvis multa magna certitudine .rmemus et negemus, ad hoc quod emissam non attendentes, tamen, nisi pro indubitat hoc praesupportatur, Omnia in dubium revocari posSent.

PROPOS. II. Ego sum debet SSe per Θ notum.

DEMONSTR. Si negas, n0 ergo innotescet nisi per aliud cuius quidem per ax. 1. cognitio et certitudo pri0 erit in nobis hoc enuntiato , ego stim M. Atqui hoc est abSurdum per praec.); ergo per se debet esse notum quod erat dem0nstrandum.

Sum non Si primum nec per Θ cognitum. DEMONSTR. Quaedam Sunt quae nos de existentia nostri comporis dubitare faciunt spero. 2.); ergo per ax. 1. in eius certi tudinem non perveniemus, DiSi per cognitionem et certitudinem alterius rei, quae ipsa prior est cognitione et certitudine. Ergo haec enuntiatio ego quatenu re conStans corp0re sum non eSt primum nec per Se cognitum; q. e. d.

PROPOS. IV. Ego sum non potest SSe primum eo gnitum, nisi quatenu cogitamuS.

DEMONSTR. Hoc enuntiatum , ego sum res corporea aut constans corpore non in t primum cognitum per praeci), nec etiam de mea eantentia, quatenu conSt alia re praeter mentem et