장음표시 사용
101쪽
em erationem dicit de Inuent. I, 2. cs. Quintil. 6 I. init et quae a nobis diei sunt ad OC. ανακεφαλαιωσις in Lex. gr. techn. - Quintilianus deinde Lib. 9, 2. 'O3. συλογατμον interpretatur collectionem, figuram a Gorgia Rhetore, quem Rutilius secutus fuerit, commemoratam. s. Senec. p. s. Itaque collectionem Georg. Trapegunt. Lib. 3. Rheti p. 29. . inter modos argumentationis ponit, dicitque esse perfect iorem argumentationem, quae rationibus et expolitione absoluatur, sitque in partes quinque distributa, propositionem, rationem, confirmationem, Xpolitionem, Conclusionem.
De collectione, ex Graecorum συλογῆ expressa Latinis. status legitimi, seu quaestionum legalium parte aliqua, ad voc ratiocinatio diximus. - llamma dicendi genus, quid sit, id ad voc adstrictus. Collocatio. Collocatio ad disciplinam de ornatu rationis pertinet, quae continuati coniunctiisque Verbis constat, eiusque est componere et fruere verba sic, ut neque asper eorum concursus, neque hiulcus sit, sed quodam modo coagmentatus et laeuis. Ita Cic. r. 3. 43. coli. Cap. a. ubi hanc coniunctionis lenitatem appellat. Hino et alia metaphora verborum conglutinatio dicitur in Or. 23. Eiusden autem Libri Cap. 44. accuratius hanc inciplinam explicans, tria collocandorum Verborum genera ponit , collocabrintur verba, inquit, ut aut hinister se quam aptissime cohaereant extrema cum primis,
eaque sint quam suauissimis vocibus unde Lib. . sor. l. c. collocationi verborum hoc tribuit, ut eiciat
orationem iunctam, cohaerentem, lenem, et aequabiliterfluentem aut a sorma ipsa concinnitaSque verborum conficiat orbem suum, aut 3 comprehensio numerosa et apte cadat. Quas partes Cap. O. breuius enutiistians, collocationis simi, inquit, coinpositio, concimittaS.
Hoc verbo signiscatur a Cicerone uniuersa quae dam rationis species et forma, quae non ad singulos eius voluti articulos, sed ad totum corpus pertinet: sigein re Charahter der ede. Itaque ut oratio sit suavis, grauis, erudita, liberalis, admirabilis, ut sensus et
102쪽
et dolores habeat quantum opus sit, id omne ad co-Dreni, vel etiam succum, qui dicitur, orationis refertur, quoniam in colore et succo cogitamus aliquid, quod per uniuersam rem vel per totum corpus fusum sit aequabiliter, nec in singulis partibus haereat, sed totum occupauerit. Iam plana est vis praecepti, quo Cicero Or. 3, 2 s. docet orationem Ornari primmu genere, et quas colore et succo , porro verbor a sententiarumque foribus. Et Cap. a. color oriri dicitur tribus rebus, uolireri, medio et tenui. His tribus fguris inquit, insidere quidam venusatis, non fuco illitus, sed sanguine di jus debet color. adem uniuersitatis
cuiusdam notio inest in Obanitatis colore, quo vehiticolorata fuerit nonnullorum ratio, in sententia Cic. in frui. 46. ubi illud ita explicat ut dicat, in vocibus
Latinorum oratorum, si cum externis Comparentur, re
cinere quiddam et resonare urbaniuS. Hunc ex mox δε-porem ciendam Nernaculum appellat romi cher Nationa Ton in Syrach und iisdruch, moraiich laic deugeborneu Romer rhenne. s. Quintil. 6, 3. OT. et in D. voc urbanitas. Neque dentio praetcrmittenda est co- Ioris illa a Quintiliano etiam 8, 4. 28. exquisite adhibita significatio, qua orationis uniuersum habitum quendam vel speciem a 'quabiliter fusam, uniformemquo characterem notat, cui maculas hinc inde adspersas opponit. infaches, ei arbiges Colarit, imminen tete des Ichahh ten, Tigerfarbigen. Nam cum densitatem et nimiam frequontiam sentetitiarum rationi intortextarii mreprehendisset, huius reprehensionis hunc causam addit: color ipso dicendi quamlibet claris, multis tamen et variis veluti mactilis conspergitur alleuhstus e Seutenaeutinterbrechen das heri schende Colari des Vortrags, und33iachen hi nur bunt theshet Mox, ut Omnis hic loca metaphoris oecundus est, non alio sensu lumina ista sententiarum non flammis, sed scintillis inter sumum emicantibus similia dicit, quae crebris paruisque
conatibus se attollunt, inaequalia tantum et veluti confragosa, nec admirationem consequuntur eminentium,
et planorum gratiam perdunt diis Sentenaen sud eiu-zelae aus er gauZeu Liclaura se heri orbiitetende Funhen, melche nichi nur die Virhuii nichi versa rheu sonderuauch noch die eleuchtting tingleich nachen , uti threu Reiffloren in vertierbeu inprimis autem, ut pateat,
103쪽
quid in illo colore et colarando cogitauerit Cicoro, subtilissimus ille metaphorarum artifex, memorabilis locus est orat cap. 3. Ibi eloquentiam natam suis . t educatam nutritamque in gymnasiis Sophistarum qui primi ornatum et delicias orationis cura lent, quoniam illorum omne genus dicendi delectationis causa comparatum esset ἐπιδ τικον). Sed iam, accopiis his primis nutrimentis, eloquentia postea se Asa colorat exoborat h. e. se ipsa absohitius effingit, formam exprimens grauiorem, non iam pompae et gymnasiis, sed pugnae et dimicationi aptam, qua indutus Orator in foro et iudiciis agere cum laude et victoria possit. cf. de Orat a i q. ubi oratio scriptorum lectorum ta- hctu colorari dicitur, cum les io assidua hoc Ticit, ut sensim sensimque oratio similem ex illis habitum, colorem, et Ormam arripiat. Porro cum et utile et papne necessarium exist imaretur, ut aut verecundiae causa res dictu turpes veloquodam fictae orationis tegerentur, aut defendendi excusandique facti consilium inliquod ita pra 'textus cutipam mitigans inueniretur, utrumque si itionis et se nissionis genus color Rhetoribus Latinis dies us esto accommodate quidem ad rationem loquendi Graecorum qui idem χρωμα appellabant, ut in Lex. gr. techn docuimus. De priori coloris genere locus classicus est Utintil. , a. 88. Sunt quaedam, inquit, et salsae narrationes, quarum in foro duplex aes genus. attes rum, quod instrumentis radiuuatur alterum quod est tuendum dicentis ingenio. Id interim ad solam verecundiam pertinet, unde etiam mihi vid stur dici color etc. cf. Tib. 6, . . ubi ad colores refert, ut qui . sciat,
a Pere an leniter, an etiam submisse loqtι expediat. Ex his iam puto intelligi posse, ' quid sibi voluserit Quintil.
Lib. I O, d. II 6. cum de Cassio Eusero Rhetore haec dicit se si ceteris virtutibus colorem et grauitatem rationis radiecisset, ponendus inter praecipuos foret Nam cum ex iis, quae de illo oratore passim veteres memorarunt, appareat. in eo haec duo maxime vitia fuissse, primum seueritatem asperitatemque morum, de- indo acerbitatem licentiamque iocandi mihi certe dubium non est, actioris penuriam in Cassio eo pertinere ex mente Quintiliani, quod ab omni dicesndi moderatione AEt verecundia alienus saerit, grauitati autem,
104쪽
quod cum 111 vita omni minus bene se gesserit, tum vero locandi acerbitati et amaris salibus nimium iusto indiuiserit. Quare Quintilianus mox et haec addit plas Itoniaculo riam confli dedit: er o te naehr sine Lei-denychas . tin nitithmill en Larine, ais linendisinervernatust ei Rith icht. cf. Senec. Controu. Lib. . init.
Tacit Annal. 4, i. - Posterioris generis, quod de fensioni et excusationi seruit, exempla reperiuntur apud Senecam in Controu. et Quintil. . . . T. sqq. qui ideo et remedia hos ipsos colores dicere videtur,
quoniam eorum ope excusare possimus, quae contra
nos sint. Sic apud Senecam Lib. L Controu. p. I. haec controuersia proponitur Quaedam virgo a piratis capta venit emta a lenone et prostituta est. Eadem militem qui ad se venerat, colluctantem et vim inferentem occidit accusata et absoluta, remissa ad suos es: petit sacerdotium, contradicitur. Iam pro hac puella Fuscus Rhetor hunc colorem introduxisse dicitur: Volventini inquit, di immortales in hac puella vires suas Ostendere, ut nareret quam nulla vis humana diuinis res teret magis putauerunt miraculo esse in captiua ,hertatem, in prosiluta pudicitiam, tu accuyata innocentiam. alium colorum, qui in variis declamationum generibus adhiberi possent, libros edidisse Othonem
quendam Iunium, idem Seneca P. T. memorat. Denique etiam, ut pigmenta, ita et colorem, Pro ornamentis orationis dixisse videtur Cic. ad Quint. r. 2, s. Pingam coloribus tuis, penicillo meo. In
Brut Cap. T. voluendi inquit, sunt libri cum aliorum, tum inprimis Catonis intelliges, nihil illius lineamentis, nisi eorum pigmentorum quae inuenta nondum erant, florem et colorem defuisse. Et de orat. 3, 2 s. poesin, vel rationem quamuis laris stcoloribus picta, h. e. suauissimo verborum ornatu Igurata et instructa, sine intermissione o varietate tamen
diuturnam delectationem habere posse negat. Co id a Di o. Inter lumina et guras sententiarum resertur a Cicerone Or. 3, 3. Eandem nominat Quintil. . . . una cum conciliatione, quibus affectus mitiores, quae
r Θ Graeci dixerunt, regutitur.
105쪽
C o m m is r a Do. Haec est oratoris, misericordiam auditorum nepilogo commouentis p. Auct ad Herenn. a. I. ubi et varii loci, quibus illa tractari possit, enum rantur. In fine, commiserationem , ait, breuem esse portet nihil enim lacryma citius arescit quod dictum Cicesro des Inuent. I, 36. Apollonio Rhetori tribuit. Eadom est, quam . . conquesionem appellat. s. Sulpic. Vidi . Initit Rhet. P. 249,
Oratoria et poetica, in quibus maxime Ostoniatio lagenii quaerebatur, Graecorum quaedam ἐπι&ιεως. Sic in Octau Cap. 89. Et Caligulam dicit Cap. 3. Senecae scripta commissiones vocasse, quod plena quaestis acuminibus essent. f. it. Claud. i. et de Illustr. Gramm. Cap. T. Vbi de Verrio Flacco . . ad exercΘnda discentium ingenia aequales inter se committere solebat, proposita non solum materia, quam scriberent, sed et praemio, quod victor auferret. Vnde et Seneca dulicorum aut cantorum commissiones appellat, qua nos vulgo conceris. Vid. Epist. s. ubi omnis locus huc pertinens hunc sensum confirmat. Co m o di ias. Virtus, praestantia, excellentia oratoris, si ad ipsam orationem pertineat, ab Auetore Libb. ad Herenn commoditas diei est. Si de eo ipso, qui dicit, praedicatur, acultatem notat idoneam, et dexteritatem, ut commode saltare dicuntur, qui in ea arte praestantes sunt atque excellentes. Ille Aufi Lib. , .
non parum, inquit, in se fructus habet coρia dicendi, et
commoditas rationis. In quo loco necesse est, copiam dicendi, pro ipsa facultate dicendi et arte oratoria dici, quoniam copia et ubertas orationis praecipua quaedam oratoris, et propria virtus habita est, adeoque copiam et commoditatem tanquam synonyma poni. Alioquin enim non satis intelligi possit, quare auctor copiam, quae est definita oratoris virtus, Cum commoditate, quae est indefinita et varias virtutes complesctitur, composuerit. Itaque de r. I, q. quam commo
106쪽
de scriptam orationem dixerat, eandem non multo post disertam et oratoriam appellat; ita tamen, ut ad solam
artem dicendi, et ornatum referre illam commoditatem videatur. Nam fortem et virilem eandem orationem fuisse negat, quod utrumque ad res ipsas et materiem orationis potissmum pertinet. Magi autem perspicuus locus, ex quo intelligas, commoditatem ad elegantiam orationis et Oxtoritatem dicendi ab ingenio ortam, pertinere, est in Cic. Orat pro Rosc. Amer Cap. 4 , His de tantis rebus, inquit, neque satis me commode dicere, neque satis grauiter conqueri posse intelligo. Nam commoditati ingenium, grauitati aetas sunt impedimento. Quo minus pus esse putamus, ut hoc verbum sollicitetur in loco Cic. do Inuent. Lib. I, a. ubi manifeste ingenio ut synonymum adiungitur, et eam artis peritiam et dexteritatem notat, quae maxime naturalibus ingenii bonis efficitur. Primo quidem, inquit Cicero, sic et nata et progressa longius eloquentia videtur; et item postea maximis in rebus pacis et belli cum summis hominum utilitatibus esse versata. Postquam vero commodita quaedam, praua virtutis imitatrix, sine ratione ossicii, dicendi copiam consecuta est; tum ingenio freta malitia pervertere urbes, et vitas hominum labefactare adsueuit
Jam etiam illud videtur intelligi post e, quod Ernestius
ad h. l. se intelligere negabat, quomodo commoditas illa virtutis imitatrix dici queat. Nempe homines, quamuis a ratione ostici alieni, eo tamen ingenio praediti, ut commode et diserte dicere possint, saepe specie virtutis et grauitatis fallere alios solent. Nam ut eloquentiam veteres semper cum animi bonitate et virtute coniunctam volebant, ita Cicero illis qui ab ingenio quidem instructi ad dicendum, ab ossicii an iamique ratione alieni sient, adeoque eloquentiae nomine indigni, commoditatem tribuit. Quamobrem etiam mox Cap. 3. initio, eodem distinguendi consilio et sensu, disertos homines, ab non incassidis discrevit, in illis eloquentiam, in his hanc ipsam commoditatem co
sorte, ius est oratoris, qui propter illam ipsam vehementiam
107쪽
mentiam agendi et proloquendi non potest certo in loco tranquillus consistere, sed semper in motu est at quo agitatione. Sic Cic. r. 3, hi, cum Crassus illud genus commotum in agendi Antonio aribuisset, mox ipsum prorsus dissimilem Antonio professus,
primum motus sui mediocritatem commemorat, dein dos dicit, quibus es iis primum insitisset, in iis fere
solere perorare. Quibus verbis contraria illi commotioni tranquillitas et moderatio significatur, blatariorum
propria vid. Oc Statarius Hinc etiam agens orator, κατ' ἐξοχην dicitur, in Abhoster, euriger Redirer,
in Bruto Cap. a. cf. Voc lenis. C. - Ο o. Auct Libb. ad Herenn. 4, 3. commoratio est, cum in loco firmissimo, quo tota causa continetur, manetur diutius, et eodem saepius reditur vid. Lex. gr. techn. in ἐπι κον . Apud Cic. de Inuent. I, 9.
commorari in aliqua re, et eam augere ponuntur ut
synonyma unde vis commorationis intelligitur eodemque sensu in Orat. Is haerere et habitare in bonis suis orator dicitur cf. de Orat. 3, 33 ubi contraria illi formae dicendi adfertur percursio. TrapeZuntius Lib. s. het. p. s. inhaesionem vocat, hanc ei vim tribuens, ut inventum extendat magnitudine rerum, et oratorem assectum sendat, et auditoris ammum penetret.
C o muni emacio. Fig. Hoc gr. οἰνακοινωσις , quae est quasi cum iis ipsis, apud quos dicas, deliberatio. Sic Cic. r. 3. 3. Et rat. Cap. 39. saepe cum iis qui audiunt, nonnunquam etiam cum adversariis deliberet. Quintilianus , 2. O. a dubitatione hon procul abesse dicit illam communicationem, qua aut ipsos aduersarios consulamus, aut cum iudicibus quasi deliberemus, aut aliquid ineX- spectatum subiungamus. Ad eam, tanquam species pertinet ὀιωπισμος Graecis dictus, quo nos gerimus iis, ad quos dicimus, familiares, Ut ait Cic. r. 30. item jusentatio, de qua alibi diximus. f. Iul. Rufiniau. P. O. d. Pith.
108쪽
c o s. o '. Haud dubie ad Latinorum technologiam rhetoricam pertinet, quod commune exordium dicitur, quo nihilo minus aduersarius potest uti, estque ideo vitiosum. Sic Auch ad Herenn. I, T. Cicero de Inu. I, 38. 011nit quod nihilo minus in hanc, quam in contrariam artem caussae conuenire 9tes. s. de r. 2, 78. Quintil. 4 I. Ti. Simili modo etiam commune argumentationis genus, ideoque vitio stim dicitur Ciceroni Inuent. I, 8. quod nihilo magi ab aduerIariis, qrsam a nobis facit vid. Quintil. m. 29.
Communionem nominis Aquila Rom. p. 8 . d. Ruhnk infer pretatur συνωνυμιαν , qua timur, quoties uno verbo non satis videmur aut magnitudinem aut
dignitatem rei demonstrare ideoque in eiusdem signification om plura conseruntur, ut si dicas profrauit,
lixit, perculit. C o in is Da Di Di s. Exordium commutabile, quod in vitio sit, Cicero
runtur, ut a priore posterior, contraria priori proficiscatur. Quintilianus , . s. e. γρι αεταβολην dicit, qua verba declinata repetantur, ut non ut edam ius, sed ut vivam , iis vid Berger de nat pulCr. r. p.
196. ubi lilii Caesaris hanc sententiam commutatione
expressiam adfert non sese Galiis, sed Gallos bi belltini intulisse; et p. 683. hanc ire se ad exercitum ne duce, et inde reversurum ad ducem me exercitu. v. Lex. gr. techn in voc αντιμεταβολi. 7 m p a r. Figura Graecorum ἰσοκωλον, s. παρι σοι κωλα, habens in se membra orationis , quae constant ex pari numero h labarum, ut ait Rufi Herenn. q. O. - Quae Pari-
109쪽
respondent. Nam Cicero b in eo I lacero 1 lotur, ut harum figurarum, quas no Verbo Graeci appellarunt, sensum variatis verbis saepe enuntiet. cf. Quintil. 9, 3. 6. - aequatum membri Vocat Aquila Om. p. I 8 et παρισον rope aequalism. Comparabile. In argumentatione probabili, comparabile dicitur, quod in rebus diuersis similem aliquam rationem continet. Eius partes sunt, inago, collatio , exemplurn, quae, quam Vim habeant, separatim e plicauimus. v. Cic. de Inu. I, O. et Voc argumentatio. C. War at iis. Modus est hic defendendi, vel criminis mitigandi, in constitutione iuridiciali Graeci συλογισαον appellant cum dicimus necesse fuisse alterutrum facere, et id quod fecerimus, satius suisse facere. Ita uet. Herenn. I, Ciceroni Lib. I. de Inu Cap. II. comparatio est, cum aliud aliquod alicuius factum rectum aut utile contenditur, quod ut fieret, illud, quod arguitur, dicitur esse commissum. v. Lib. 2, 24. Et in-D. notata ad voc iuridicia is Comyarativam defensionem appellat Quintil. , . Graeci etiam ντιστρατιν. Nam in comparatione malorum boni locum obtinet melius. cf. Lex. gr. techn in UOC. ποιοτης. De Com-Faratione, quae sit locus argumentandi, disputat Cicero in Top. 8 sqq. ex disciplina Diale licorum quorum Proprium erat, de comparandi variis generibus et formis disputare. Quintilianus de eo genere amplificationis in locutione, quod sit comparatione agit Lib. 8, 4. Haec nempe incrementum ex minoribu petit argendo enim, quod infra es, nec Oe es extollat id, itod supra postum est. Interim etiam, propost veluti smili exemplo sciendum es, ut sit maius id quod exaggera-ν Noli tis. - Est etiam comparatio aliqua, in siguris sententiarum commemorata Iulio Rufi n. p. 29. quare et personae inter se contrariae comparantur, quam Graeci συγκρισιν vel ἀντιθεbn dixerint.
C o m p ei fit iis. Graec αντεισαγωγὴ, eiusmodi figura describitur ab Aquila Rom. S. 6. vel p. 134. Ruhnk ubi aliquid in
110쪽
sicile et contrarium confitendum est; sed contra indu-cilli non minus firmum, ut illa Ciceronis di cilis ratio belli gerendi, at plena dei, plena pictaiis. Mart. Capilla qui ex Aquila hausit, contrariam inductionem appellat. - Deinde et compenssatio in disciplina statuum, et quidem Q ntitiae qualitatis, dicitur is modus defendendi, quo incommodum, quod dicimur a tulisse, compensamus vicario commodo eius loci vid. Sulpic Uict. Inst. Rhet. p. 267 Graeci hanc dixerunt αντ-τασιν, de qua exposuimus in Lex. gr. techn. Compa e m e nais m. Numerorum complementa, Cicero Orat. 9 vocat Verba illa quae oratores Asiatici orationi inculcare soliti fuerint ad rem et sensum non pertinentia illa quidem, sed quibus numerus et concinnitas quaedam ecti.
Fig. Verb. quae et repetitionem et conuersionem complectitur, ita ut et repetatur idem primum verbum saepius, et crebro ad idem postremum reuertamur; Graecorum συμπλοκή v. Auri . Heronn. 4, 3. Quintil. 9. 3. I. et Aquila Rom. de Figg. p. I. qui connexum appellat eandem figuram . ex panaphora et anastrophe compositam. per Corriplexionem argumentari, quid sit, dictum est ad voc argumentatro, e Cic. Inuent. I, 29. - Complexio Verborum, pro periodo Vel ρησει Cic. r. 3, 47. Orat. S. Vt complexum s-
quendi Quintilianus I s. dixit pro contextu et serie
orationis, quam Graeci συνάφειαν vel συνέπειαν Voca ,
runt. Cui similis ratio est, qua Cic Phil. , T. miram Nerborum complexionem pro mira dicendi ratione dixit. cf. Quint. Lib. 9 4. 32. Sed idem etiam complexionem ibidem appellauit, iram Graeci συναλοιφήν vel συναίρεσιν dicunt qua duae vocales pronuntiatione iunguntur. E contraria est ιωρεσις qua vocales separatim enuntiantur, ut in Europar. V. Ouintil. 9 4. 36 et 39. ubi illam Graecorum συναλοιφν coitum yyllabarum appellat. Denique complexio est etiam ultima pars syllogismi s. ratiocinationis, per quam id, quod couficitur