장음표시 사용
331쪽
ferre sententiam solent, ut eos mitiua positos fuisse dicant. Legatur omnis locus Cicer. Brut. T. et 8 qui de Catonis genere dicendi copiosam disputationem habet. Sed non minus huc pertinet locus Cip. de Orat. a, 3 ubi, ut perpolire dicitur is, qui ccurata et eleganti cxquisitaque dicendi ratione usus sit, ita dolare is, qui orationem utcunque et mediocri tantum arte instruxit. ., Ipse Coelius inquit, non verborum collocatione, et trai tu orationis leni et aequabili perpolivit opus suum, sed ut homo neque doctus, neque maxime
aptus ad dicendum sicut potuit, dolauit. ' Hinc Lysias idem et venustissimus et politissimus dicitur Cic. in
Pisis diu S. Quaecunque singularem grauitatem, dignitatem, et
vim habent ad mentes mouendas percellendasque, Ondera dicuntur, quae non solum rebus et sententiis, sed verbis etiam dicendique sormis tribui solent vid. Cic. de r. a, T. qui omnis locus vim vocabuli explanabit. f. Lex. gr. techn. in βαρος Itaque Demosthenes
a Cicerone Orat. . examinans omnium Nerborum Ondera dicitur, quod subtili et accurato iudicio omnes elocutionis suae partes ad aures, ingenium, sensusque auditorum suorum fingeret et accommodaret. Nam in eloquentia, non, ut in philosophia res tantum sed etiam verba penduntur, ut diserte Cicero dicit in Orat. 6. - Quintilianus cib. 6 I. ubi de numeratione, perorationis parte, disserit, quae enumeranda sunt, inquit, cum pondere aliquo dicenda sunt, et aptis excitanda sententiis, et figuris utique varianda; alioqui nihil est odiosius recta illa repetitione, velut memoriae
iudicum dissidentis. In quo loco pondus intelligi
posse videtur de illa orationis grauis virtute, quam ἐνέργειαν et ἔμι φαοι Graeci dixerunt, quae vim addit et vigorem quendam orationi, ut a sermone simplici discrepet, et non solum doceat, sed et mouendi vires
habeat. s. Lib. lo, . 97. Ad verborum autem et sententiarum pondera non grauitatem modo illlam et vim pertinere, sed etiam suauitatem patet e Ciceron. Orat. 8. et e poetarum variis locis, vim aut suavitatem eloquentiae describentium, ut Claudian de Cons. Alall. 9.
332쪽
Tam nunc amites animi, iam dulce loquendi Pondus, et attonitas sermo qui duceret aures. Stat Theb. I, 2I3 de oratione Iovis: grave et immutabile sanctis Pondus adest verbis, et vocem fata sequuntur. Valer FlaCC. I, 9.
fctis dat vultum et pondera verbis. Saloii Basi . Carm. ad Pisonem 6. Quis regit ipse suam, nisi per tua pondera mentem p
Rebus ipsis, ubi pondera tribuuntur, argumenta inprimis intelliguntur, quae maximum momentum faciant, et potentissima sint vid. Cic. Partit. r. Cap. T. fm. Sic pondera rerum et vires Ditentiarum iungit Quintil. 9, 3. OO. iisque opponit formas dicendi eas, quarum omnis virtus in verborum inani concinnitato C suauitate cernatur; quas sine sententia sectari tam sit ridiculum, quam quaerere habitum gestumque sine Or-Pore. Cf. Gellius N. A. IT, O ubi de Platonis aliquo
loco aurus nailosophus, is ad ipsa Platoni penetralia, inquit, ipsarumque Merum pondera et dignitates
pergendum est, non ad vocularum eius amoenitatem, nec ad verborum venustates devorsitandum. Addo olegantes versiis uidi elegos negantis triumpho laudando ob argumenti grauitatem pares esse Epist. Pont. Lib. P. 4, 8 Ferre etiam molles elegi tam vasa triumphi Pondera disparibus non potuere rotis.
Cicero in Orat. 9. , ponendus est, inquit, ambitus verborum, non abiiciendus. Disputatur in eo loco, totone in ambitu verborum numeri tenendi sint, an in primis tantum partibus et Xtremis, Cum plerique Censeant cadere tantum numerose portere terminarique sententiam. Iam cum in verbo ponendi notatio it actus sedatioris et moderatioris, in abiiciendo
autem contraria actionis celerioris et repentinae significatio, Cicero illis verbis docet, numquemque ambitum verborum ita in oratione declarandum et vero etiam pronuntiandum esse, ut non solum extrema senistiantur, sed i prima et media recte percipiantur. Qui ergo periodum aliquam tam celeri pronuntiatione eneri, ut auditore neu verba nec sententias nec numerum
333쪽
inerum satis perspicue assequi possint, is abiicit serio
duim. Qui autem contrario modo enuntiat, ita ut in gulorum membrorum et partium rationem reddore auditores possint, is ponit verborum ambitum. Hic sensus etiam ex sequentibus hisce intelligi potest Quare cum aure extrentum semper exspessent, in eoque acquiescant, id vacare numero non oportet sed ad hune exitum tamen a principio ferri debet verbroruin illa comprehensio, et tota a capite ita suere, ut ad extremum veniens visa consessat Sentient, qui harum rerum sensum habent, quanto Cum acumine Cicero plura verba, quae vim illam verbi ponere veluti adiuuent, accumulauerit, ut haec ferri, friere, veniens, confisae. Nam Vnumquodque horum verborum, periodi postae, hoc est, moderata distinctaque voce declaratae utque elatae notionem 1agnificat. Fieri etiam solet, ut in lingua germanica verbis, argesesit, vel ingemorsu, similem vim et potestatem tribuamus. His iam finitima est e. Aligentiae notio, quam abiiciendi vocabulo expresserunt. Ita Cicero Orat. s. Comicorum senarios abiectos dicit, hoc est, negligentius et licentius compositos. Et de Orat. 3, 26 abiicere versum de flore versum negligenter pronuntiante, ut iam in Claue Cic. notatum re
' pu s. Dictio popularis est, apta concionibus Cici rus. 44. Vt populare euus dicendi Cap. o. ubi id tribuit Metellis, quamuis in caulis nihil versati fuissent. Qua. I illud sit, ex omni loci contexto intelligi poterit. Paulo alio sensu eloquentia popularis Ciceroni Orat. 3. pro ipsa forensi dieta, at, quae magis populi admirationem, quam elegantem doetrinam haberet. Huc in primis pertinet locus Ciceronis in Orat. 9. Vbi sententia et verba popularia propria tantum oratori esse dicit, a quibus se philosophi abstineant. s. de Orat. I, a. ubi popularitatis quaedam veluti praecepta et artificia tradit; et Brut. I. ubi Periclem ab Anaxagora playsico eruditum exercitationem mentis a reconditis abstrusisque rebus ad causas foren es popularesque traduxisse dicit. Cap. autem O Rutilii dicendi genus,
qr amuis peracutum et artis plenum, tamen Xile et
Fin lari assensioni non satis accommodatum appellat, propter
334쪽
propter istud ipsum scilicet acumen et doctrinam re- Conditam, quam populus nec desiderat nec intelligiti
Vid. quae ad voc deuorare dicta sunt. Praeceps vid. Periculum. Praeceptum. EXOrdium contra praecepta, in vitiosis refertur a cicerone de Inuent. I, 8. quod nihil eorum essicit, quorum causa de exordiis praecepta traduntur, h. e. quod eum qui audit, neque beniuolum, neque attentum, neque docilem efficit, aut v contra sit, facit vid. Quintil. 4, . I.
Figura elocutionis illa, quae praecisio dicitur, apud Auctorem Herenn q, O hanc vim habet ut dies is quibusdam, reliquum, quod coeptum est dici, relinquatur in audientium iudicio. Eandem et ab ci ponem
Vocat Lib. 4 sq. vid. Lex. gr. techn. in παραλei kις. Quintilianus etiam Lib. 0, a. T. praecisam orationem discernit a reticenti s α ποσιωπήσει, quae habeat sermonem imperfectum: Abgebrochenhei imminensat derganetlichen Verschine ting. Sic Georg. TrapeZunt Lib.
q. het. p. 34. praecisiones dicit interruptam silentio Orationem relinquere. Et alio loco Lib. S. P. 8. praeciso fit, inquit, cum quod dicere incepimus, quasi subito vel pondere vel turpitudine rei commoti, reticemus, ut in his hunc tu modestum putas, qui nuper alienae domui Itaque huc pertinebunt haec quoque Senecae pist. II 4. Sunt qui sensus praecidant, et hinc gratiam sperent, si sententia pe venderit, et audienti suspicionem sui fecerit. Et apud Cicer de Nat. Deor a 29. praecise loqui is dicitur, qui mundum providentia regi dicat, et omittat eorum, breuitatis causa. Teneatu omnino hoc in praecidendo apud Latinos repentini et violenti actus notionem sitam esse;
cs. Cic. Ossic. I, 33 8 Sic in illius praecisonis sensu iudicando minus errabimus. Maxime enim in vocabulis eiusmodi technicis Rhetores Latini hoc obseruarunt, ut eorum verborum, unde illa fingebant, vim etiam propriam transferrent.
335쪽
Fraeiudicium. Haec vox, quamuis ad technologiam orensem proprie pertinet, tamen quoniam a Quintiliano in pro
bationum praecepti commemoratur et explicatur, si-Ientio praetermittenda nobis non videbatur. Nam cum ille Lib. s. I. probationes ιτεχνου s. inarti tales pras- iudiciis, rumoribus, tormentis, tabulis, iureiurando
et testibus contineri docuisset, praeiudicia quidem in tribus partibus versari tradit, I rebus, quae aliquando ex paribus au sis sint iudicatae, quae exempla rectius dicuntur a iudiciis ad ipsam causam pertinentibus, unde etiam nomen pr eiudiciorum ductum est 3 auctoritate eorum, qui pronuntiauerunt, et similitudino rerum, de quibus u eritur. Cicer haec Omnia rebus iudicatis significasse videtur Lib. . de Orat. 27. ubi de eadem re sermo est Graeci Rhetores hanc partem
probationum non commemorant. Vid. quae ex his do. cuimus in Lex. gr. techn ad voc. πίστις Nam quod Hermogenes Partit. p. 8 ed. Laur inter τα συστατα commemorat etiam το προειλημιμένον τῆ κρAe h. e. praeiudicia, id quidem huc non videtur trahendum esse. P, a e m uni t Lo.
Praemunitio orationis dicitur, qua ea, quae acerbius et grauius in aliquem dici debeant, Mitigantur quodammodo extenuando, laudando, si ne iudices a te abalienes. Cic. de Grai. a. s. et Lib. 3, 3 ubi inter formas dicendi varias etiam refertur, praemunitio ad id quod aggrediare, quam Graeci παρασκευὴν,
προπαρασκευὴν vel etiam ' προδιορθωσιν, προθεραπειαν, προκαταλη φιν appellarunt, de quibus in Lex. gr. technol disseruimus. s. Quintil. 4, 2. I. Vbi praemuniri causa dicitur, cum ea, quae causae nostrae obsunt, excusare dicendo et mitigare conamur. Idem Lib. 9, 2.16. seq. προλ ψεως, quam praesumtionem, alii occlina liquem appellant, species quasdam facit praemuniti nem, confestionem, praedictionem, emendationem et praeparationem, cum pluribus verbis vel quare facturi quid
simus, vel quares secerimus, dici solet. Iul. Rufin. p.
29. προυπεργασιαν praemunitionem interpretatur qua
ante stamur, ut confirmet id quod subiecturi simus, ut si testem producturi simus, ante est, ut ei sidem habendam esse doceamus.
336쪽
P, ais p Do. Praeparationes in Rhetoricis dici solent, cum Orator in prooemio vel in narratione ea attingit, quae proprie non sunt huius loci, sed quorum praeuia commemoratio aliquam tamen vim habere potest ad iudi. Cem praeparandum et occupandum, ut, si illa suis locis uberius exponuntur, facilius moueant, vel credibiliora sint. Tales praeparationes commemorat Quintil. Lib. 4, 2. s. q. quo et pertinet, quod ibidem praecipit, emina probationum spargere, quas Graeci
ἔννοια crarερματικας diXerunt, Vt in LeX. gr. techn docuimus, vel narratione delibare, quae probatione tractaturi mus. Hoc omne artiticium Graeci vocibus παρασκευῆς , et παρασκευάζειν iam ante hos Latinos Rhetores expresserant. MOX Fabius Cap. 3. l. in etiam ante quaestionem vel ante confirmationem, si illa prima specie non sit admodum fauorabilis, utilem statuit praeparationem esse, ad conciliandum probationibus nostris iudicem. His inquit, velut fomentis, s quia erit asperum, praemolitemur, quo facilius aures iudicum, quae os dicturi erimus admittant, ne ius Urum oderint. Non est dubium in his metaphoris Graecos
Rhestores Latinis praei uisse, qui in eadem re προθεραπευρον, προθεραπειαν, Θεραπευρον, ἰατρευμιατα adhibere solent id quod in Lex. gr. techn exemplis firmauimus. Vid. yraemunitio. Iulius Rufin Schem sent. p. 86. προκατασκευ v, qua rei, O qua acturi sumus, colo. rem praeparam lis et praetendimus, praeparationen interpretatur. Cf. Cur Fortunat. P. I. a quo προπαρασκευὴ explicatur praeparatio s. praefructio, qua nobis iudicem praeparamus, Cum aut quaedam nobis obsunt, ct illis prius occurrendum est, aut cum quaodam prosunt, et ea debemus utiliter spargere, quae nobis per totam actionem prodeste possint. Idem Rhetor p. 63. narrationem, quam προκατασκευην Graeci dixere hoe est, quae quaestionum in se semina steat, praefructit sim interpretatur, et a praeparatione illa, quae προπαρασκευὴ dicta est Graecis, distinguit ἀνανέωσιν, ita ut illa rem ipsam tractet, qua iudex concilietur, haec autem ad rem audiendam iudicem praeparet, non ipsa re.
337쪽
Praefractio. vid. Praeparatio. P, a est na Di O. Praeter ea, quae supra ad voc Oee alio do huius verbi usu dicta sunt, notandum hoc in loco ido-tur apud Quintilianum Lib. 9, 2. 8. praesumtionem etiam appellari formam illam dicendi, qua vis et proprietas verbi, quo si sumuS, coufirmatur, ut in his:
quanquam illa non poena, e prohibitio celeris fuit.
Praeteritio. Gr. παράλει hi , Aquilae Rom. p. q. dicitur, ubi quasi praetermittentos quaedam nihilominus dicimus. Vtemur autem hoc adiumento in iis, quae infirma vel inuidiosa nobis futura sunt, si directo dicantur vid. Omissio et Praecisio. Nonnullis etiam graeca VOX raetermispo explicatur, ut Georg. Trapez. Lib. I. Rhet.
Verba praetextata pro obscoenis dicta osse vetoribus dubium ess non potest ei, qui Suetonii Vespasia a Gellii N. . , IO. et Macrobii Saturn 2 l. legit. Sunt etiam, qui mores praetextatos a Iuvenali Sat. I, ITO. commemoratos, pro sordidis et obscoenis accipiant. Quis autem metaphorae fons esset, ne es o quidem certum ac definitum suit. J enim ita Praetextatum sermonem quidam dici putant, quod praetextatis pueris nefas 1la obscoeno verbo uti. Aut, quod nubentibus depostis praetextis a militudine puerortim
Obscoena clam'entur, vel, ut explicat errarius de re Vest. 2, I p. 33. quod, Cum nupturae puellae praetextam deponerent, ad demulcendum pudorem nuptiali licenti Fescennina cantarentur. Hanc quidem rationem errarius amplectitur, priore repudiata. Iac. Gronoui ad Gellii locum laudatum neutra ratio satis saciebat; neque is tamen melius quidquam docuit. Quid ego sentiam, non tacebo. Metaphoram a praetexta toga sumtam esse, dubitari non potest. Poteratis, qui metaphoram primus finxit, aliud quoque genus vestimenti mente concipere; sed praetextam voluit; ergo in eo iam subsistamus. Quemadmodum autem praeteSta toga, cum totum corpus Vsque ad pedes te. gersti,
338쪽
geret, inprimis impediebat, ne qua corporis pars inhoneste et obscoene appareret ita praetextata verba aliquis dixerit ea, quae praetexta veluti liadam obtegem da et inuoluenda sint ne, si nuda ponantur, pudicas aures offendant, quasi praetextanda, ut verba praefanda dici solent, quibus ob turpitudinem et obicoenita tem sensus, honos praefandus sit apud Quintil. 8, 3. 4s ubi in plerisque libris praefata legitur, fortasse
rectius, quoniam rarior et antiquior ea dicendi ratio videtur. Nam eadem forma usus Cicero mihi vidΡtur, cum Lib. a. epist ad Diu ep. 9. dignitati praesenti opponit speratam, quae tamen alia esse non potest,
quam speranda in posterum. Talium formarum sensus subtilior, quam illi Latini pro et habebant, nobis deoost quo minus hodie illico falcem criticam istis locis immitt0re debemus. Simili plane metaphora, quae et illi priori lucem adferre potest, Plinius Lib. q. epist.
I 4. nuda verba pro . turpibus et lasciuis dixit. Quintilianus etiam Lib. 8, 3. 38. , ne inornata sunt quidem, inquit, nisi cum sunt infra rei, de qua loquendum est, dignitatem excepto, si obscoena nudi nominibus enmι- tientur vid. Oc. Nudus Et Cicero Lib. . p. a. de loco, cuius obscoenitas non tam in verbis quam in re inesset, .sermo, inquit, es totus verbis tectus, re
impudρntior. Sed magis huc pertinet locus et Lamprid. in Vita eliog. Cap. q. Multa improbareticui, inquit, et quae ne dici quidem sine maximo
pudore possunt. Ea vero, Ilae dixi, Praetextu verborum adhibito, quantum potui, exi.
aptus et pressus. Vt nescias, Utrum re oratione, an verba sententus illustrentur. 'lane sic Seneca p. 9.do Lucilio suo: non effert te ratio nec longius, quam destinasti, trahit pressa sunt omnia et rei aptata. Loqueris quantum vis, et plus significas quam loqueris. Locus clamicus ad vim verbi declarandam est L . Cap. 3. ubi de Sulpicio: multo eius oratio osset pressior; in qua nunc interdum in summa ubertate inest luxuries quaedam, quae stilo depascenda est Has pressae rationis virtus propria est eorum oratorum, quibus in antecedentibus neruo et succum tribue
339쪽
rat. Similis Graecorum aetaphora est in συστροφῆ, de qua vid Lex. gr. Hinc simili sensu Cicero compressone rerum breues in Bruto a T. dixit Alcibiades m, Critiam, Theramenem, et ipsum Thucydidem, ut significaret quod nos vocare solemus diem drang theit, g drifugi Mirae. Unde et ortam illorum obscuritatem
mox notat. andem contrat suem orationis vocat Partit cap. 6. et Brut. 3. Asiaticos latores, Parum pressos et nimis redundantes fuisse iudicat. Quare et Quintil. 8, 3. O. abundanter et presse dicere, ut opposita commemorat. Simili metaphora ab eodem Rheatore Lib. IO, I. 3. Thucydides desus et brevis dici tur cf. SchulZ ad Dial de cor Eloq. . . et Cic. do in n. 2 6. - Illi presso generi dicendi contra .rium vitium est ieiunae dictionis. Ita Cic. Brut. s.cauenda es , inquit, reis illi oratori inopia et ieiuniatas Trochenheit, I ruchtbarheit. Hinc pressis opponuntur exiles apud Quintil. O 2. 6. Is porro eadem metaphora Lib. 4, a. IT. presum et velut applicitum rei cultum opponit copiae rationis circumiectae, plane
ut Graeci συνεστραμμιενην et πεπυκνωμενην λεειν contrariam τῆ περιβεβλημεν facere solent; vid. LeX. gr. techn. in περιβαὰ eiv gedrangier de Sache gena an-gepaside Vortrag, im Gehensat de auffiihi lichern tinuaus Ichwefenden Sequenti autem capite in eandem rem deueniens Rhetor pressam narrationis gracilitatem appellat. Similem sensum cogitare debemus, cum Quin. tilianus Lib. 8, 3. 3. oitulat, ut Ornattis elocutionis in orationibus veris et orensibus sit respor et Auerior, hoc est, non ita luxurians et conitus, qui demonstrativo . magis dicendi genΡri conuenit: blider, edter,
Non plane quidem similis, at armis tamen illi significatio est, qua apud Quintilianum Lib. II l. I. pleno et erecto opponitur resum et mite dicendi genus h. e. remissum, temperatum, et veluti virium senescentium, spiritusquct refrigerati vestigia indicans, quales inprimis senibus conueniat, si apte dicere velint. Quo sensu Cicero in Bruto a. orationem suam canesere coepisse dixit, et Cap. 43. Crassi orationem simorenet, quam eius aetas erret, ob seueritatem et grauitatem, quae senum potius quam adolescentis isse solet. AELCap
340쪽
Cap. 76. ubi literatae senectutis, cuius plena suerit Triarii iuuenis oratio, haec documenta ponit: Quanta seueritas tu vultus itantum pondus in verbis quam
nihil non con sideratum exibat ex ore vid. quae ad voc. laetus notauimus Graeci hoc proprio vocabulo πρεσβυτικον appellant, quod in Lex. gr. techn explicauimus. Eadem prope metaphora Plinius Lib. T. p. a.
sonantibus et elatis, res et exilia opponit. Presse loqui dicitur is, qui tam prest Or loquitur, ut exinde lenitas et suavis quaedam subtilitas soni et vocis consequatur, quae vastitati et rusticitatiloquendi contraria est, in qua nimirum os non premitur, sed dilatatur, et extra modum aperitur. Sic Cic. Orat. 3, a. ubi lenitas et pressu oris commemoratur. et his qui vaste, rustice, hiulce loquantur, opponuntur illi, qui presse, et aequabiliter et leniter. s. Ossic. I. T. - Cicero Lib. . de Orat. 38. ubi genus illud vocis describit, quod molestiae significandae aptum sit,
haec etiam ponit: ne commiseratione graue quiddam, et viro pressu ac sono obductum. His verbis sine dubio haec duo coniunctim praecipiuntur, Ut partim nam Conformationem, et quidem compressionem labiorum Os habeat, partim uno sono vox prodeat das Insono des verbissenen Schmeretes. Neque enim illorum ratio. nem probare posium, qui pressum de spiritu et anima accipiunt. Est potius in illis viro pressu ac sono, quoddam endiadys, sed ita verbis positis, ut num sua significatione alterum adiuuet. Describitur oratio hominis ex intimo sollicitudinis et molestiae sensu grauiter et uno sono vocem exprimentis. Alio lens pressa et temulenta vox iungitur in Orat ad Senat post red. Cap. 6. Restat duplex vocabuli premere usus, inprimis acuta metaphorarum ad virtutes oratorias accommodatarum notatione insignis. Primum enim, qui remit rem, in ea minoratur, inhaeret, et sic lentius agit. Itaque Quintil. II, 3. LI. pressant rommitationem appellat, qua instamus, inculcamus aliquid, insigimus, eique opponit citatam, qua transcurrimus congerimuS,