장음표시 사용
351쪽
boret Sic Auctor Herenn. 4, 23. Aerilem elocutionem reprehendit eorum, qui crebris sigurii illis utantur, qua insuit in verbis militer cadentibus, vel desimentibus, vel annominationibus Nam fides, inquit, otgrauitas et seueritas oratoria minuitur his exornationibus frequenter collocatis, et non modo tonitur auctoritas dicendi, sed offenditur quoque in eiusmodi oratione auditor, propterea, quod est in his topos et stiuitas, non dignitas et pulcritudo. maec paene surrepta aheophrasto videntur, cuius simile praeceptum extabat apud Dionys. alic Iud Lys. Cap. q. το μεν
huiusmodi scitamenta, quae isti απειροκαλοι, qui se Isocratio videri volunt, in collocandis verbis immodice faciunt, et rancide quam sint insubida, it inertia, et puerilia facetissime hercle significat in quinto Saturarum Lucilius Nam ubi est cum amico conquestus, quod ad se aegrotum non viseret haec ibidem addit festiuiter: Quo me habeam pacto, tametsi non quaeris, docebor
Quando in eo numero mansti, quo in maxima nunc est Pars hominum, ut periisse Velis, quam nolueris, quum Visere debueris Hoc, rolueris et debueris, te Si minus delectat, quod ατεχνον Isocratium Os Ἀχληρωδες que simul totum ac συμ αειθακιωδες:Non operam Perdo. In quo quidem usu vocis puerilis, quomodo Graeci Latinis praeiuerint, explicatum a nobis est in Lex. gr. techn ad Oc μειρακιωθες et νεαρος - Cicero Brut.
83. de Hegesia oratore: Quid est tam fractum, tam minutum, tam in ipsa concinnitate pueriti P ne otin primis pertinet locus cap. I. ubi de Molonis disciplina: is dedit operam, inquit, ut nimis redundantes nos et superfluentes iuvenili quadam ieendi impunitate et licentia, reprimeret, et quasi extra ripas influentes coerceret. Legatur cap. s. ubi similia orationis genera, magis adolescentes, quam senes decen-
352쪽
tia, commemorantur; et in Orat. O. ubi iuuenilem edundantiam, in oratione pro Roscio Amer declaratam,
sibi ipse exprobrat non aliter, ac iuidius, qui rist. Lib. 2, IIT se suo ingenio nimium iuueniliter sum
latetur quamuis non redundantiam modo, sed et petii tantiam in carminibus amatoriis declaratam, notare videatur cf. Trist. Lib. I. T. Pis narum. Puncta argumentorum Cicero Orat. 2, 4r appellat ipsas argumentationes, verbis expressas, ita ut a
ceteris sententiarum generibus facile distingui possint et voluti ad digitos numerari. Hinc illud praeceptum:
puncta argumentorum plerumque ut Occulas, ne qui ea
an Strebaeus ad h. l. recte interpretatus sit puncta illa. fines et exitus argumentorum, qui veluti uneto terminentur. Nam princta nunc dicit nudas illas argumentorum sormulas, omni tractatione et circumscriptione destitutas, vel quia sic acrius pungunt, vel quia, ut puncta, luculentius apparent culis. 'u o. Genus est defensionis, qua reus negat consulto se aliquid fecisse, differtque a deprecatione , Cum et eccasse se, et consulto secisse reus fatetur, et tamen postulat ut sui misereantur. v. Auetor Hercnia. I, 4. 1nter figuras elocutionis purgationem Cic. Orat. 3, 3. nominat Pseudo- Turnebus ad Quintil. 9 I. apologiam innui posse dicit, cum purgamus aliquid, quod
iniquum videatur auditori, et adfert Asconii sententiani ad Verrinam secundam, a quo ἐπιθεραπευσις dicatur. Nempe natura ita fieri solet, ut, qui se purgant vel excusant, eorum non solum vox et vultus, sed et Omnis oratio peculiarem aliquam sormam et veluti habitum induat, huic animi ahesctioni quam purgandi se necossitas emcit, consentaneum. Frao talis sorma rationis obseruata a Rhetoribus, qui etiam multot minu
353쪽
Pura oratio Latinis Rhetoribus dicitur, ita latina, ut nihil peregrini vel barbari admixtum habeat Cic. sor. . . , rati Catuli, ait, sic ura est, ut latino loqui paeno idius videatur ' id Latinitas. Sic et τοκαθαρως γραφειν , et το ληνι sti Graecis synonyma fuerunt vid. Lex. gr. techn. in καθαρος Dpinde idem Cicero l. c. ap. O. Quinam igitur, inquit, dicendi modus est molior, quam ut Latine. Vt Iane. Vt ornate, ut ad id, quodcunque agetur, apte congruenterquo dicamus. Atque optim quidem quae duo prima dixi, rationem non arbitror exspectari a me, puri dilucidique sermonis. Neque enim conamur docer eum dicere, qui loqui nesciat nec sperare, qui Latine non possit, hunc ornate si dicturum; neque ero , qui non dicat, quod intelligamus, hunc posse, quod admirΡ-mur, dicere. Contrarium, simili metaphora ostinquinate dicere, de quo ad voc emendatu diximus.
Itaque et pura et candida oratio iungitur a Cic. Orat. I 6. et apud Gellium . . I9. . C. Caesar vir ermonis praeter alios suae aetatis caseisfimi dicitur. In ruto quoque Cap. 9. pura et liquida ratio ita iunctim ponitur, ut synonymicas dii tiones esse appareat.
Sed praeter hanc puritatis notionem, quae mixturae cuiusdam vel admixtionis vitium excludit, altera etiam a Rhetoribus obseruata et adhibita est, quae natiuae cuidam elegantiae, munditiae, Verecundoque orianatui significando seruit. Itaque Ciceroni Brut. s. ura breuitas dicitur, nativa, quae non ornatu aut acuminis gratia, sed cum ratione et apte adhibetur, ut in
historia, in qua pura et Ilusri breuitate nihil dulcius esio Cicero ibi iudicat. Sic et Quintilian 8, 3. T.
purus ornatus elocutionis est, qui se simplicitate quadam, et nassectata nativaque elegantia commendat, eandemque sere vim habet ad deieci ationem, quam munditiae cultus muliebris, quae etiam sine fuco et sple1idore ornant et placent. Conseri Quintilianus . . Graecorum αφέλειαν, quam de illo sinaplici et candido
ornatus genere dixerunt, ut in OX. gr. techn docuimus. inc orat Sat. I, 4. 4. ouo sutis est puris versum conscribero verbis, hoc est inornati , vul
354쪽
vbi de par fas elocutionis ex morte rudem et distciplinamermogenis καθαροτης' copiose disputat. Ex his facile informare animo notionem urae vocis poterimus, quam in Ornata pronuntiatione requirit Quintil. II, 3. O. Nisi sorte eum existimemus puram dixisse, quae Polluci 2 26. εκκεκαθαρμένη p-pollatur, veluti sordibus defaecata die reine, mite, saubere Stimine, aris selcher man ars inunde reine,
Pusilla vox, apud Quintilianum II, 3. 32. ad Vocis genera vitiose imbecilla refertur, videturque exilitatem eiusmodi significare, qua is, qui loquitur, magis pipiat, quam loquatur; Vt conserri possit, quam Pol
Qui est Lo. Triplici sere modo quaesionem in libri Latinorum Rhetoricis commemoratam reperimus. Primum, ut ζητγημα Graecis, ita Ciceroni Inuent. I, 3. quaestio dicitur controuersia, quae e conflictione causarum gignitur. In qua quidem quaestionis significatione Cicero secutus est Hermagoram, ex quo eadem tradit Quintil. 3, II init. Unde re de qua Eaeritur, Vocatur ea, ad quam comprobandam vel refellendam proinde argumentis opus est et probationibus, ut recte es ne-rus explicat ad Quintil. 3, 3 vid. Lex. gr. techia in
ετηιια. Huc et pertinere videtur illud, quod quaestio passim pro argumento seu materia qualicunque dicitur, de qua in utramque partem disputari potest, ut apud Cic. de Ossic. I, 2. et alibi. Deinde Cic. Inuent. I, 6 quaestio appellatur, quam Hermagoras δεσιν dixerat, quae habeat in se controuersan in dicendo positam, sae certarum perisnarum inter- possitione, h. e. quaestio infimita et disputatio uniuersalis, de rebus bonis et malis, de iusto et iniusto, de gloria, triumpho etc. Priscianus positionem, e Graeco vertens, appellat in Praeexerciti. Rhet. p. 33O. Pith. Sic Cic. de r. I, l. omnem rationem esse, ait,
aut de insultae rei quaeytione, sine designatione perso
355쪽
narum et temporum, aut de re cert)s in personis aetemporibus locata. Et Lib. I, O. Vniuerse dicuntur quaestionum duo genera esse, in quibus eloquentia versetur, num infinitum, alterum certum. f. Cap. s. et Lib. 3, 28 ubi a causa et coiitrouersia distinguitur quaestio, quam et confisitationem vocat, cum infimite do uniuerso aliquo genere quaeritur. O genus quaestionum ideo etiam liberum, vagum et late patens appellat Lib. I, 6. quoniam certis ' personis adstrictum non est. Luculenter inprimis in Bruto Cap. 93. - Nemo erat, inquit, qui dilatare posset, atque a propria acides ita disputatione hominis ac temporis, ad ommunem quaesionem uniuers generi orationem traducere. In
Topicis Cicero Cap. I. θέσιν illam propostum interpretatur quamuis Quintilianus , . Cicpronem ait proposta etiam appellare, quae Θεριατα dicuntur, et ias holis Rhetorumant declamationem exponuntur. Idein
Quintil. 3, 6 quaesiones in sinita etiam generales, funtas autem g etiales diei notat. - Sulpic Uictor apud Pithoeum p. 24O. cum Rhetoricam definiisset, benedicendi scientiam in quaesione ciuili, liuius quaestionis
duas partes esse tradit, Θεσιν, pr Ositum, et ποθεσιν,
cauilam s. controuersam. Θεσις ipsi est, res rationalem disputationem recipiens, cuius sinis est in spectio h. e. σκε νιις, θεωρια, id quod Cicero Orat. 2, T. sic enuntiauit separatim dicere de genere uniuerso, h. e. absistram, ut vulgo dicunt υπόθεσις, res rationalem disputationem recipiens, cuius finis est actio et iudicatio.
apud Cic. l. c. defuit dicere de singulis hominibus,
temporibus, causis. Haec omnia copiose exposuit 1mili modo Aurel. Augustin. in Princip. Rhetor. p. 29 I. Pith. - Georgius Trapez. Lib. I. Rhet quaestionem, quam inquirendae rei dubiam propositionem appellat, in in sinitionem, et in causam distinguit, paulisper a veterum technologia re edens.
Tertius quaesionis commemorandae modus est is, quo Cicero in Topicis Cap. I. utitur, cum omnium quaestionum duo genera lacit, cygnitionis et actionis. Prioris generis quaestio hanc vim habet, ut cognoscamus naturam et notionem eius rei, quam quaerimus:
posterioris hoc consilium est, ut in agendo adiuvemur. cf. Cic. r. 3, 9. Hinc aliorum in legales et rationalis quaestionum nata est distributio, cui Graeci Rheto
356쪽
res, et inprimis Hermagoras praeiuerat, ποθεσεις νομικας et λογικάς distinguens. Vtrumque quaestionis genus commemorat Quintil. 3, 5. ex ipso Hermagora, et Aurel. August. l. c. p. 93. Nempe quaestiones rationales , quae, ut Quintilianus notat, de re quaerunt, quatuor constitutionum, coniecturae, sinitionis, generis, actionis, semina continent, quoniam in his quaeritur, quid sit, an sit, quale sit, an induci in iudicium
debeat. Legales autem, status de scripto et voluntato, legum contrariarum, ambiguitatis, et collectionis constituunt. f. quae dicta sunt ad voc legitimus, et Quintil. 3, 6. 86. Quadrare. Proprie quadrare Latinis dictum est in rationibus,
cum acceptorum et XPensorum aequalis summa efiiciebatur. Itaque quoniam in eo verbo praecipua notio esset proprirtionis et aequabilitatis, idero hac metaphora ita usus est, ut quadrare rationem pro Concinnam et numerosam reddere, diceret Lib. . de r. q. et Orat. 8. In priori loco, verjus inquit, in oratione i esseitur coniundi ione, vitium es et tamen eam comunctionem , scuti eryum, numero cadere, et quadrare, et persci volumuS. In potheriori autem haec praecipit in varia et perpetua oratione paeon et da Ius inter se bcendi sunt et en erandi se minime animaduertetur delectationi auctipitim, et quadrandae ratio. nis industria. - Quintilianus , . . leuem et quadratam compossitionem iungit, itidemque concinnam, numerosam, aequabiliterque fluentem addit tamen hoc. ut sit et virilis, hoc est, ut ne sit ex illa concinnitate
et lenitate mollis et languida. Vnde et apud Cic. r. 6 I. in quadrum et numerum redigere senisentias dicitur, qui non nisi per periodos loquitur Poseaquam, inquit. es nata haec vel circumjcriptio vel comprehenso, vel continuatio, vel ambitus, fita licet dicere nemo, qui aliquo esset in numero, eripis orationsm generi eiuS, quod se ad delectationem comparatum, remotumque a iudieiis forensque certamine, quiu redigeret niue fere
in quadrum numerumque sente alias. f. Cap. C. ubi sententiam in quadrum redactam, in quendam Orbem apte inclusum, et numerose strues am, opponit sententiae dis patae, di venti, et Diutae vid. Cresoll. Theat.
357쪽
quo in Lex. gr. technol diximus.
Qui e si iis . Sic Aquila Rom. p. 3. Pith interpretatur Graecum πυσμα atque ita ab ρωτικατι s. interrogatione, distinguit, quod ad interrogatun una tantum voce reis
sponderi possit vel a negante vel confitente quaesito autem occurri non nisi pluribus possit. Qu aut La F.
Gr. ποιοτης, genus aliquod statuum, s. constitutiolaum, quam et generis et generalem dicere solent, quia de genere negotii quaeritur, aut quale sit id, quod agitur vid. quae diximus ad voc consitutio, et generalis. - Quintilianus 3, 6. s. tradit ab Hermagora hanc qualitatem dictam esse κατα συμβεβὶ κοτα, per accidentia, hac addita interpretatione: in ilii accidat viro bono esse, vel malo p. Ex hoc vel simili verbo Graeco expressa videtur, quam Cicero consecutionem dixit de Orat. 3, 9 ubi cognitionis tres modos nominat, coniecturam, defuitionem et consecutionem, quae ita tractetur, ut, quid quamque rem sequatur, inquiratur. cf. Aquila Rom. de Fig. p. is s. d. Ruhnk. - Porro Lib. 3, 3. 9. Quintilianus, ossi alitate, inquit, excutiuntur, an inhonesta, iniqua, improba, inhumana, crudelia sint, et cetera, quae ei generi accidunt. μ cf. Lib. , . et quae ad voc iuridicialis diximus. Notatu vero etiam digna sententia est, quam idem Rhetor de illo status genere . . . 3. tulit is QualitaS, ait, maxima oratoris sycipit opera quia in utramque partem plurimum est ingenio loci, nec usquam tantum affectus valent. Nam coniectura extrinsecus quoque adductas frequenter probationes habet, et argumenta ex materia sumit quale quidque videatur, eloquentiae opus est hic regnat, hic imperat, hic sola vincit. Quantita S. Status quantitatis, ex Graecorum πηHκοτητι X-preta formula, genus est defentionis in quaestione generati s iuridiciali, qua minuere culpam studemus. a. cum sit aut poenae, aut honoris, ex qualitate facti constituitur, inquit Quintilianus , . 6. eaque nobis subhoe
358쪽
hoe esse statu videtur, sicuti eius quoque, quae ad numerum refertur a Graecis; nam πηλικοτητα et ποσοτητα dicunt, nos utrumque eadem appellatione scit quant talis . ermogenes tamen τῆς πηλικοτητος mentionem
facit in statu desinitivo, et in capitibus, quae in oestatu tractantur. Ab hac itaque methodo discrepare se dicit Quintilianus, quod πηλικοτητα ad statum qualitatis reserat. f. Lib. 3, 6. T. sqq. vid. LeX. gr. techn. in ορος et πηλικοτης. oss. Institi. Orat. Lib. I. P. TS.
Ratio dicendi, omnium earum rerum, quae ad artem dicendi vel eloquentiam tradendam pertinent, accuratam doctamque institutionem complectitur. Sic Auct Herenn. I, Tua Os voluntas Commouit, inquit, ut de ratione thendi conscriberemus, . . t hanc eloquentiae artisque oratoriae institutionem traderemus. Hinc a Cicerone in Partiti. r. ratio et doctrina dicendi promiscue dicuntur pro omni systemate eloquentiae, quod omnes institutionis oratoriae partes contineat. taque illud tres partes habere dicitur, vim oratoris, rationem, et quaestionem. Prima pars de ossiciis oratoris exponit, secunda de partibus orationis iustae, tertia de generibus causarum et constitutionibus variis. Hisce enim rebus omnis disciplina rhetorica absoluitur. s. Quintil. I. prooem ubi rationem dicendi, et artem orandi coniunctim commomorat et sic passim multis in locis vid omnino Lib. I, II. a. et praecipue Lib. I, 2. . Vbi de memoria haec notat: Quod et ipsum argumentum est, subesse artem aliquam, iu- Varique ratione naturam cum idem docti sacere illud, indocti, inexercitati non possimus Cicero inprimis etiam in Libris de Oratore rationem et viani dicendi iungere solet, ut Lib. I, as haud dubie secutus Graecam loquendi consuetudinem, quae ξον et θοποιειν non aliter adhibet Libro autem , S. rationem ipse de arte explicat, et ab acumine, quod ingenii sit, separat. - Ad haec proxime accedit, quod, quam vulgoni ethodum vocant odie Methode die jedem Lehre hei m territate eleu se a Quintiliano ratio appellata videatur
359쪽
3 a Ideatur Lib. a. q. s. plurimum in praecipiendo ratio a. ut, quae doctissimo cuique planissima s. Exquisita inprimis illius vocis significatio est, quam
Quintiliani, rerum tractandarum copiam saepe vel unius verbi felicissima breuitate complectentis, acumini debemus. Is Lib. IO, 3. Is cum de stilo vel exercitutio nostribendi exposuisset, huic primo utilissimo scribondi
auxilio, secundum etiam, rationem, hoc modo adiungit: Ut possimus autem scribere etiam plura, et celerius, non exercitatio modo praestabit, in qua in duabio multum est, sed etiam ratio, si non resupini, spectantesque tectum, et cogitationem murmure agitantes, exspeetauerimus, quid obueniat, sed quid res poneat quid personam deceat quod sit tempus qui iudicis animusa intuiti, humano quodam modo ad seri, bendum accesserimus: A Der chris telli mos niche ratis artem, ob thm, attrenice an sine tabende-che sielit, de an de Ade haut de Elafasi in ilii jetet rauchoare mee z silmen merde fonderi erimu
erbener meen unci ganete Beliandian werrin. Ratio dicitur etiam κατ εοχην causa falli, qua
continetur defensio, sine qua ne parua quidem dubitatio remorari damnationem potest. Sic Auctr. Herenn. I, 6. Constitutione reperta, inquit, statim quaerenda est ratio. Cicero Inuent l, 3 de eadem ita oratio est, quae continet causam, quae si sublata sit, nihil in causa controuersiae relinquetur Vt restes, si accusetur matricidii, nisi hoc dicat, iure feci, nam illa meum patrem occiderat, non habet defensionem; qua sublata omnis quoque controuersia sublata erit. A De eadem Quintil. 3, II. ratio est, qua id, quod adium osses constat, defenditur hoc διτιον dicitur Quamuis notat nonnullos distinxisse ιτιον et αιτιαν, ut esset altera, propter quam constitutum iudicium est, altera qua factum defenditur Latinorum quosdam haec initium et rationem vocasse ali as utrumque eodem nomine apri
pellasse. Ratio ita quoquo dicitur, ut omni controuersia distribuatur in rationem et scriptum Ratio est, inquit
Cicero de Inuent. 1, 3. cum omnis quaestio non inscriptione, sed in aliqua argumentations consistit. J
360쪽
go ad eam status generalis, qui vocatur, pertinet, ea. que Graecis στασις λογική appellatur vid. v . Quaestio. De empto s. στάσει νομιικy, expositum est in vo c. Qi
In Partit. r. O. Cicero controuersiae illud genus, in quo, quale sit id, de quo controuersia est. quaeritur, rationem appellat, cum alibi vulgo flatusqitalitatis, vel constitiuio generalis, vel genus dicatur.
Ad propositum subiecta ratio, est eius figurae,
quam Graeci τιτήολογιαν dixerunt vid. Cic. Orat. 3, 34. - Alia est, quam ibidem Cicero commemorat, it
distributis ivpposita ratio, qua sententiis duabus aut
pluribus propontis, sua cuique ratio vel posterius redditur, vel statim sub unaquaque sententia subiungitur.
Graeci προσαποδοσιν dicunt Aquila Rom. p. T s. redditionem vid. Lex. gr. techn in προσαποξο τις, Vbi Aqui
lae et Rutili loca attulimus. De his Quintiliani , 3. 93. hoc iudicium est , , Quod vero schema est, ad Aropo litum sibiecta ratio Utrum, quod Rutilius cia ολογίαν vocat nam de illo dubitari possit, an jPhema sit distribulis subiecta ratio. Quod apud eundem primo
loco positum est, προσαποδοσις dicitur, quae ut maxinie
seruetur, sane es in pluribus propositis: quia aut ingulis statim ratio subiicitur, aut positis duobus vel tribus, eodem ordine singulis continuo redditur Ratio ei natis. Hoc omine primum appellatur pars aliqua Constitutionis legitimae, ex qua controuersia nascitur, una xes sine ropria lesie venit in iudicium, quae tam n ab aliis legibus smilitudinem liquam aucupatur. Sic delinit Auct Herenn. I, 3. f. Cic. de Inuent a, C. et noti ad voc legitimus. Hinc et apud eundem Atidit. Herenn a, a cai a ratioualis fortasse rectius legatura atiocinalis dicitur, cuius vis ita explicatur: in au- 1 rationali primum quaeretur, ecquid in rebus maioribus aut minoribus aut similibus similiter scriptum aut iudicatum sit deinde utrum ea res similis it ei r i, qua de agitur, an dissimilis deinde utrum consulto doea re scriptum non sit, quod noluerit cauere, quod satis cautum putarit propter ceterorum scriptorum .rnilitudinem. ' Haec ille. Quintilianus , . O. iisdem de causis ratiocinatiuum sit Ollcmrsam quaestionem appel-