Bibliothecae Alexandrinae icones symbolicae p. d. Christofori Giardae ... elogiis illustratae

141쪽

Te viror omnis, Mardor. terrestrisci

testem, Arbor lucis fontem, laurus alloquitur Solem, Poesis Apollinem Ete nim laurus, non doctae modo, sed etiam Imperatoriae frontis praecellens decus, cum beneficio Solis , cui amicissimae est, virori fidem,&ardori perpetuam seruet, eidem Soli gratissima sua potius flagranti viriditate , quam voce vlla hoc idem semper repetit a te viror omniS, Maria dor. Quod enim, inquit, virescens ardeam, quod ob

hanc admirabilem viroris, S ardori connexionem omnibus allubescam; quod ornamentum Omorum, custos liminum, Caesarum Ianitrix , a foribus Pontificum, pacis nuntia, Romanorum fascium decor, honos triumphi, capitum aduersus vim fulminis munimen, Poetis accepta , sacra eorundem Principi, sculapio eiusdem filio ad medendum non inepta existimer; hoc quantum, quantum est, id quemadmodua tua liberalitate accepi, ita in eandem referendum omne, uti sentio, sic refero. A te viror omnis, Mardor.

An vllam fuisse aliam existimatis caussam, qui e homines sapientissimos impulerit, ut Lauream, qua huius inuicta Virginis caput decorarunt, Sole ipso tanquam splendidissima omnium gemma illustrarint, nisi, ut, quae Poesi cum Apolline inest, maximam necessitudinem de-M clararentΘ

142쪽

clararent est enim Poetis lauro simillima, quemadmotaclum mens, Mui poetica solaris, S apollinea Laurus multum viret Poessis aeternum viget. non abest ab illa ardor adest huic autem furor illa exornat domOS haec animos excubat illa ante Regum limina , vigilat haec ante Musarum domicilia lauro nuntiantur victoriae , poesi uulgantur ovatione sine lauro steriles , sineta poesi arentes. si ruat aether in fulmina, non timet frons lauio praecinctari quid saeuae licere potest fortunae inta in eam virtutem, quae a Poesi commendata sit aeterniutati verum est enim, quod optime de lyrica meritus cecinit ateS. Dignum aude Nirum Musa erat mori Cia Musa beat.

Contra enimuero caelata virtus, nec versibus illustrata,

quantum sepultae inertiae tandem distat λMagna Poetica facultatis laus, incredibilis gloria, quae illustrium virorum ab interitu vindicare possit vi tutem, nec patiatur liuidis obliuionibus sepeliri qua

in re non tam laurus, quae a Sole virorem, ardorem

mutuetur , quam sol ipse, qui rebus cunctis splendorem, ac vitam impertiatur, merito videtur. Neq; enim poetae caelesti solum furore assantur, quemadmodum vult Plato neq; tantum Deorum sunt filij, ut Homerus arbitratur; neq; illis est solum cum Caelo commercium, ut Ouidiu putat; neq; tantum diuinae mentis habent quaedam imperfecta semina,vt opinatur Horatius; potita animata quaedam sunt domicilia Solis, Apollinis vehi cula, cuius agitatione calescunt, illustrantur aspectu, claritate

143쪽

claritate sibi, alijs, orbi splendescunt. Emicant nunc ingeni j mortalium, tamquam altra, forti Tim Duces, bellicosissimiq; ImperatoreSQ an emicarent, nisi Poesis tamquam Sol suo splendore eosdem accendisset otenim domi utiles , foris inuicti, ante Agamemnonem fuere, quo S tamen ignotoS, illaudato longa obliuio nis nox urget, urgebitque semper, quod acro vate ad suas ipsorum laudes celebrandas caruelint Abierunt Hercules, Iason, Achilles, ne as, Alexander, plurimiq; Heroes ali inter splendidiora bellica virtutis syadera; non abi)isent, nisi poetica facultas tanquam Solis currus in Caelum illorum laudes canendo sustulisset. Frontem itaque sibi Poesiis decoret Laurea, decoret Solari gemma, cum eadem sit ipsa, quae virendo ardet, ardendo viret, neq solum Puerum alienae virtuti orbem suis ad ijs ita complet,ut senectae,& morti nescia, que- an admodum ipsa, in dies semper adolescat. Nam adolescentem videtis. Adspectus, crini S, OS, Vesti S caeteraq; oblectationis instrumenta sunt animi plane adolescentis signa. Non enim muta senem amant, neque barbatis vatibus Apollo imberbis delectatur. ta senilis huic impar exercitationi , quo ardentiores spiritus desiderat, quae ingenium feruens, sagax, acutum, ebulliens, plenum acrimoniae, poene furenS requirit.

Nisi quispiam aliter contendat iuuenili habitu ideo pingi, tum quod illos , qui se eius studio dedunt, hilaritati tradendo impediat, quominus cito senescant, tun quod praeclare fortiter gesta summorum Virorum , posteritati transmitte donoua recordatione donet quasi

aeterna iuuentute.

Mihi certe quemadmodum Sol diuinam oesis Originem:

144쪽

9a. Poeticae

ginem, similitudinem Laurus, iuuenilis facies eiusdem immortalitatem exprimit; ita in ipso instrumentor uiri tamisit iplici discrimine materiam; in ornatu vestimento rum,3 capitis pulchritudinem eiusdem, formam: in Cycno poesis finem intelligo. Etenim, si qui artis praecepta conscripserunt, prae caeteri illud voluere, ut de

corum in oratione seruaretur decorum autem in eo positum est, ut rerum, personarum, locorum, temporum naturae, δέ conditioni oratio responderet: cum Poe- si non unum personarum, S rerum genu S, sed varium,

multiplex, neq; uno aut altero tempore, Sc loco, sed in omnibus temporibu S,S locis dicendum, canendum uest: an in ijs celebrandis vllam decori rationem seruataret, si unico gauderet instrument, canendum saepe ad oblectationem vulgi in trita ijs , ad pecorum solamenta,

in sylvis ad pastorum amores sub arboribus ; habeat igitur oesis tibiam, habeat fistulam , habeat stridenatem stipulam, ut ita compositis saltibus incompositum carmen, sonu S, incomposita respondeant aequa proportione caetera. Sunt etiam nobilium animi sono, carmine recreandi; proponendi itaq; ludi, certamina, Olympiorun victoriae, amores, curiae risu S, ac ioci, qui ex vini libertate nascuntur a dijciatur ergo Poesi Lyra; cui a musis concessum legimus, ut res eiusmodi summa cum audientium voluptate referret imparibus modis tonanda saepius bella, versuum Heroica Maiestate , Imperatoriae laudes ad caelum extollendae. Dextera itque tubam praeferat, quae Marti sacra, dum bellicum horribili sonitu canit, ob ae canorum procul auditur, equos, ac militeS in pugnam Vehementius accendit. Qia id reliqua memorem nunc, cum Clio reddenda

145쪽

Lon S mlolica. 9 transactis tempora aut cum Melpotaene tragico boatu maesta personandari aut Laeta sermone comico exponen da cum Thalia aut cum Euterpe dulciloquis flatibus calamos vrgelados: aut mouendo S, imperando S, augendos affectus cythara cum Therpsicore, aut cum Erato gerendum Plectrum, pede vultu, carmine saltitandas; aut cum Urania caeli motus,in conuersione perscrutaniadas, aut deniq; cum Polymnia voce, ac gestu signanda, explicandaque omnia ΘQuamobrem congerantur, Mad manum poeticae Dacultatis sint omnia earundem Musarum Instrumenta , . Decet enim, ut ars illa, quae omnium est imitatrix tam perfecta, ut ab imitatione nomen traxerit, Omnium habeat instrumenta poene rerum, Ut earundem , quantum

fieri potest, naturam imitando assequatur. Est enim poesiis, quemadmodum pictura Naturae studiosillima aemulatrix, usq; adeo, ut qui harum periti Lsimi artium habentur, virtutem illarum, ac laudem in hac perfecta imitatione repositam arbitrentur certant itaq; sorores ambae, atq; hoc incensae studio in arenam quodammodo ut olim Leussis, S Parrhasius celeberrimi pictores fecisse memorantur, de imitationis palma sollicitae descendunt. Imitatur utraq; naturalia,& rerum,&artium communem parentem, coloribns pictura, sentent ijs ars poetica lineamentis illa, haec argumentis illa figuris , haec dicendi formis umbris illa, haec verbis: illa victricem se putat , quod oculis res sub ij ciat , ac eosdem saepius fallat haec se se ostentat, quod animIS res exprimat , ac illos in fraudem sapissime impellat.

Pictura corporum emctrix tantum: poesi S non modo cor- Dorum, sed imitatrix etiam animorum audax pictura; audacior

146쪽

audacior tamen poetica quoties illa equinam ceruicem humano iunxit capiti quoties mulier ore pulcherrima. ut in piscem turpiter desineret, effecit Θ quoties aprum Mari, delphinum sylvis appinxit quod enimvero portentum, quae chymera , quod monstrum est tam ex diauersis, Minter se pugnantibus naturis, quod sua cogitatione libera Poesi non conflarit, compactum in caetus hominum non inuexerit , inlatum plausibile non reddiderit sed meum non est litem hanc inter sorores componere. Illud quidem non ab re mea existimo, ab illa , quae ambas inter reperitur , similitudine probare , poesim esse picturam loquentem , picturam vero tacitam poesim. Vt enim in pictura multa sunt quae si eminus contempleris, capiunt magis, placent; quaedam alia, si cominus, longius ita proculdubio, plura sunt in poesi, quae condi volunt, alia, quae bono lumine constituta magi delectant. Iam si, ut olim neas, socius benescio Veneris nube circumsepti, inuectique Carthaginem Iliacas pugnas in Didonis aula elegantissime dispositas otiose contemplati sunt cita aureo sublatos curru in uim nos Domicilium Apollo transferret, in quo imagine summorum Poetarum artificio elaboratas, S indust ri perfectas seruat, temperare sibi , ac fraeno capere admiratio non posset, quin exclamaret. Quis Iocm in terris alum non plenus hono viden Orpheus sacer merito, ac Deorum interpres habitus; sunt hic etiam tu e poesi vires ad plectri sonum

147쪽

Icou Symioliea. 97 cursus, lapides animantur, homines vago scelere pro hibentur videtis etiam, ut Amphion nullo alio, quam testudinis labore Thebanam arcem moliatur Musaeus hic, MLinus natura diligentisimu venatoreS, quos Lucretius insequitur Parte alia Thespis tragicum, comicum genus plaustro Athenas inuehit, excipiunt Soaphocles, Euripides, alijq; Drammatici plures. Interea Homerus duo nobis ob oculos ponit nitidi si una specula, militaris alterum, alterum vitae ciuilis, Iliadem, Odysseam. Subsequitur eidem Homero proximus , poene par, dicam etiam maior Virgilius mas hic nobis sylvas quos fructus ruris quod armorum decus, laudem Pindarus inter hos, ac Horatius, auditis, quam suauiter lyra canant Lucanum etiam hi Spermixtum intuemini bellorum ciuilium ae canorum caeteros quam Graecos, tam Latino tacita cogitatione vos

ipsi percurrite. Nam antes,&Tasius Itali Vates antiquissimis Poetis, nobilis unisq; operum priae stantia au

dent concurrere.

At dum Imagines huiusmodi stupetis, S in ipso haeretis obtutu poeticam ipstim horum architectam operum considerate, quam florido orationis , tanquam vestis

genere exornata incedat non tot amicitur herbis, ac

floribu S terra , cum veris aurae spirant, R Zephyris Favoni decertant; neque tot opinor, gemmis dites zit Oceanus, cum humidam plebem inuisit ne i Sole ob uerso colores tam multiplices, e pulchros Iris concipit; neq; tanta est flammarum varietas, S pulchritudo Maelum ipsum a sapientissumo artifice ingeniosissime caelatum , non tot ornamentis splendescit quemadmodum p cetica facultas verborum granditate, lenitate , suaui

148쪽

s Poeticae 'tate , compositione,iunctura,peregrinitate, translatione; si gurarum vero, ac sententiarum multitudine, magnitudine , varietate, pulchritudine delectatur. Neq; vero id imprudenter, aut indecore cum enim quemadmodum oratori fides , Historiarum conditori veritas scientia Philosopho , ita Poetae aut sola delectatio, aut si utilitas non nisi summa cum dele,statione coniuncta proposita sit: vitio non tam arti S, quam Auditoris effectum est, ut ipsa nunquam suae menti compos fieret, si flores, aut aliquod lenocini genus in canendo respueret.

Sed neq; terra decoratur floribus, neq; Cycni suauius modulantur , nisi Fauonius longiori afflatu illius spiramenta laxet, horum vero corpora fouendo ad cantum prouocet quid Θ decora poetarum ingenia florere, aut excellenter canere vlla ratione posse existimatis, nisi alicuius Maecenatis aura liberalior adspiret Θ Te sine nil altum mens inchoat, Virgilius ad Maecenatem, quem decus suum,& suae famae partem maximam verissime appellat, a quo sibi patenti pelago vela dari exorat. A te principium, tibi desinet: Nam ab Ioue principium Musae; ab Sole viro omnis, Mardor: a Maecenate gent,omnis, xvena ingenij.

149쪽

. ASTRORUM SPECULATRIX.

SERUATRIX CAELORUM . MOTUUM SOLIS, AC LUNAE CONTEMPLATRIX; . DIERUM, MENSIUM , ANNORUM DISTRIBUTRIX; . QUANTUM MORTALIBUS ASTROLOGIA OBEST . . TANTUM MORTALIBUS ASTRONOMIA PRODEST . NAM QUANTUM ASTROLOGIA MENTITUR . TANTUM ASTRONOMIA VERE METITUR