Fr. Baconi de Verulamio historia naturalis & experimentalis de ventis &c

51쪽

pis Sullama: Eti .ana magnas quandoque immittunt Inundationes aquarum.' . Amnes quandoque tanquam in sicco ponunt venti. Se iandos ipsorum discooperiunt: Si enim post magnam siccitatem, Ventus robustus in consecutione fili aquae, pluribus diebus spirarit , ita ut aquas amnis, tanquam everrendo , dc vexerit in mare, Aquas marinas prohibuerit , fit siccatio Αmnis in multis locis in sobris. Mi Ni Tu M. Certe Polos, is verte simul Observationes, quatentu ad Austrum s Boream. Cum enim Absentia,/Pra sentia 'Olti in causa sit, et amat pro ratione

polorum. At ilIud , constans res esse post, quod plus sit Maris ver ira Austrum,plus sit

Terrae versus Boream,quod erram ad Ven- ros non parum jac. α .

Mo NI Tu M. Milti modis sunt Vc ti, ut ex Inrui sit ne sequentis alebit: Itaque in re tam varia. figere observationes, Haud facile e Ii. Attamen qua a nobis aposita Diat,Iro certo plerumque obtetnent

52쪽

Origines locales Ven

torum

Ad Artic. 8.CONNEXIO. V Entorum Origines locales nosse, ardua eri Inquisitionis, cum iliud Vnde, Quo Ventorum , ut res abdita, etiam in Scripturis notata sit. Neque loquimur Iam de Fontibus Ventorum particularium , sdequibi posea) sed de Matricibus Uantorum in genere. Alii ex alto eas petunt, Alii in profundo rimantur; in medio autem, ubi ut plurimum generantur, vix eas quarum I ut est mos hominum, qua ante pedesposita sunt, praeterire, obscuriora malis. I ud liquet, Ventos aut Indigenres, aut Advenas esse; sunt enim Venti tanquam Mercatores Vaporum , eosique in nubes coissectos,mi oriarant in regiones, s exportant, unde Deptim Venti, ranquam per permutationem. Sed inquiramus jam de Nativis. Lui enim aliunde Advena , alibi Natιυi. Tres igitur Origines locales: Aut expirant =scaturiunt e terra ; aut dejiciuntur ex sublimi; aut constantur hic in Corpore Aeris. Qui autem dejiciuntur ex alio, duplicis gene a

53쪽

His TORI Ationis: Aut en m deliciuntur, antequam formentur in nubes, aut postea ex nubibus rare-ytim rerum historia.

I. Finxerunt Poeta, Regnum Eali, in Antris L Cavernis, sub terram fuisse col- Philo phos, movent cicrφί urae verba : Lur producit Iantos de the auris suis; tanquam Venti prolirent ex locis thesaurariis , subterraneis ici licci ubi sunt Minerat: sed

plura. de Thesauris Nivis . & grandinis, quas in sublimi generari, nemo dubitat. 3. In subterraneis proculdubio magna existit Aeris Copia , eamque R expirare sentim veri limile , I emitti consertim aliquando, urgentibus caulis, necesse est. PHOENO ME NON OBLI RV V M. In magnis siccitatibus, sex media aestate, cum magis rimosa sit terra, flet erumpere in lacti aridis, is arenosiis, magna vis aquarum.

Quod si lactant Aqua Corpus Crassum raro ; Aerem Corpus tenue, is subtile hoc

frequenter facere, probabale ea. q. Si expirat Aer c terra, ῖ

smi parum percipitur prifaciis, ct d .sipatis. Videamus qua siit ha-

locatum , ubi Carcere stet rantorum , qui subinde emittebantur. r. Et iam Theoloros quos lana, eo demque

54쪽

UENTORUM. 3 squam Aeris illius emanationes multae minutae conflua erint, tum M Ventus; ut

ex scaturiginibus Aquarum Rivus: Hoc vero ita fieri videtur ; quoniam notatum . est ab Antiquis, Ventos complures in ortu suo, & in locis a quibus oriuntur, primo spirare exiguos, deinde in progressu invalescere prorsus, more Fluviorum. - . Inveniuntur quaedam loca in Mari,ac etiam lasus, qui nullis flantibus ventis, majorem in modum tumescunt, ut hoc a subterraneo flatu fieri appareat. 6. Magna vis requiritur spiritus subter-yanei, ut Terra concutiatur , aut scindatur: levior , ut Aqua sublevetur. Itaque tremores terrae rari tumores & sublevationes Aquarum, frequentiores. . Etiam ubique notatum est , nonnihil attolli, di tumescere Αquas, ante tempestates. g. Spiritus subterraneus exilis qui sparsim efflatur, non percipitur super terram, donec coierit in Ventum, ob porositatem terrae; sed exiens subter aquas, ob continuitatem aquae, statim percipitur ex tumore nonnullo.

s. Asseclas esse Venus, terrarum eave Bosarum, antea posuimus ; ut prorsus videantur Uenti illi habere origines suas lo-

intra e terra. Io. In

55쪽

o His To Ri Aio In montibus magnis & saxeis, inveniuntur Venit. Jc citius spirare; antequana scilicet percipiantur in vallibus, ) de frequentius cum scilicet valles lint in tranquillo:) At omnes Montes , 5 Rupes

cavernoli sunt.. 3. II. In Comitatu Denb gh in Britannia, montosa regione & lapiciola , ex cavernis

quibusdam , tam vehementes ait Gilberru, sunt Cento um cluptiones, ut in je tavcstimenta , pannique , rursus magna vices lentur, & altius in Aerem esserantur. i 2. In Aber Iarry luxta Sabrinam in a ia, in quodam clivo laxoso , in quo sunt foramina , liquis autem opposuerit, . Sonitus varios, I murmur statuum subterra exaudiet. PHAENOMENON OBLI V M.

Notavit Ac osta , cssida Platae'Potosae, in Peruvia , non longe esse dstantia , urrumqγe sirum esse, in Ierra eleva a , aut montana, ut tu b c d gerant; s γ.ihilominus habere Polosam temperaturam aeris frigidam,s h emalem, Platam clementem,s vernam : id quod πιdetur Argentι Ddι- λ M.juxta Polosam, attrabuι posse ; quaκ demonstrat esse δινacula terrae , quatenim ad

calidum, frigidum. a 3 . Si terra sit prunum frigidum , ut voluit

56쪽

VENTORUM. 4t luit Parmenides, inoo contemnenda usus sententia , cum frigus, & densitas, arcto

copulentur vinculo) non minus probabile est, ejici halitus calidiores, a frigore centrali terrae, quam dejici a frigore Aeris sublimioris. et . Sunt quidam putei in Dalmatia, &Regione Cyrenaica, ut quidam ex Antiquis memorant, in quibus si dejiciatur lapis , excitantur paulo post tempestates, aesi lapis perfringeret operculum aliquod, tu

loco, ubi vis Ventorum erat incarcerata. PHOENO ME NON OBLIQJ V M. Flammas evomunt AElna , es complures

Montes; similiter es Aisem erumpere posse censentaneum ea, prasertim calore in suburraneis dilatatum, es in motu positum.

I . In terrae motibus, Ventos quosdam . . noxios,& peregrinos,& ante eruptionem,& post ea stare, observatum est: ut fumi quidam minores solent emitti,ante,& post is

Incendia magna. MONITu M. Aer in terra conclu- λμου, erumpere ob vinins causas compellior. Luandoque Massa sterra male coagmentata in Cavum terra decidit: quandoquε Aquasia ingurgitant: quandoque expanditur Aer per ignes subterraneos, ut ampliorem locum lucrat; quandoque Terra, qua antea soli i

erat.

57쪽

62 His To Ri Aerat, se concamerata, per ignes, in cineres versa , se amplius sis mere non potes'i , sed decidit: complura r genus. Atque de prima Origine locali Ventorum, videlicet e subterraneis . haec inquilita sunt , Sequitur origo secunda, ex sublimi , nempe media,quam appellant, regione Acris. MONITu M. At nemo tam mair,

qua dicia punt, intergat, quasi negemus, is reliquos Ventos. e terra, Es mari, per vapores educi ; Sed hoc pruis genus erat, Ven-rorum qui exeunt e :erra jam Venti for

, I 6. Increbrescere murmur silvarum,antequam manifesto percipiantur Venti, notatum est; ex quo conjicitur Ventum a superiore loco descendere 1 quod etiam observatur in Montibus ut dictum est sed

- causa magis ambigua, propter cava m On- . tium. 2, 7. Stellas sagittantes, ut loquimur, & vibratas , sequitur Ventud ; atque etiam ex ea parte , ex quo fit jaculatio ; ex quo patet . acrem in alto commotum esse, au- te quam ille motus perveniat ad nos. I S. Apertio coeli ,& disgregatio nubiu, praemonstrat Ventos . antequam fient in terra: quod itidem ostendit Ventos inchoari in alto. 19. Stel-

58쪽

VENTORUM. -3Is. Stellae exiguae, antequam Oriatur Ventus. non cernuntur, licet noch e serena;

cum scilicet ut videtur) densetur, & fit minus diaphanus Aer, propter materiam, iquae postea solvitur in Ventos. 1O. Circuli apparent circa corpus L 2 3. nae; Sol Quandoque Occidens conspicitur lsanguineus ψ Luna rubicundior est in ortu lquarto ; & complura alia inveniuntur pr gnostica ventorum in sublimi: de quibus suo loco dicemus)quae indicant materiam Ventorum ibi inchoari, & praeparari. xi. In istis Phoenomenis, notabis illam, P de qua diximus, differentiam , de duplici generatione Ventorum, in sublimii nimirum ante congregationem vaporum in Nubem, &post. Nam prognostica Halonum, & eolorum Solis. & Lunae, habent aliquid ex nube ; at Iaeulatio illa, & Occultatio stellarum exiguarum , fiunt in se

ren a

22. Cum Ventus prodit a nube forma- . ta, aut totaliter dissipatur nubes, & vertitur in Ventum i aut scinditur, & erumpit Ventus, ut in procella. 13. Plurima sunt Phaenomena obliqua. ubique in natura rerum , de repercussione perfrigidum ; Itaque cum eonstet esse in media regione Aeetis, frigora valde inten

59쪽

His TORI Asa, planum fit , vapores maxima ex parte, ea loca perfringere non posse , quin aut

coagulentur , aut vibrentur; secundum opinionem veterum , in hac parte sanam. Tertia Orgo loca re ventorum est eo rum , qui hic in inferiore Aere generantur , quos etiam tumores sive Super-one rationcs Aeris appellamus. Res maximesamiliaris; & tamen silentio transmissa. COMMENTATIO. Horum Ventorum, qui conflantur an aere infimo, Gene-

Tatio , abstrusior aliqua res non est quam hac ip a. Luod scilicet Aer noviter jactus ex aqua, is vapρribus attenuatis . , reso-Iutu, conjunctus cum aere priore, non potesicontineri isdem, quibus antea, stariis : Ioaexcrescit, is velwtur, ct ulteriora loca occupat. Hujus tamen rei duo sunt Assumpta. Vnum, quod gutta Aqua in aerem versa quicquid de decima proportione Elementorum fabulentur) centuplo ad manus plus spatii desiderat, quam prius; Alterum, quod parum Aeris novi, s mors,super a Latium Airi veterι, totum concutit, is in Motu ponit: ut videre ea ex pusillo Vento, qui ex fossib. se, aut rima fenestra esstat, quil tamen totum Aerem in cubeculo in motu

ponere positi ut ex flammis lucernarum facile apparet . .: 4 . Quem-

60쪽

VxNTORVM. 4s14. Quemadmodum rores, & nebulae. hic in aere infimo generantur, nunquam factae nubes, nec ad mediam regionem penetrantes; eodem modo. & eomplures

Venti.

23. Aura continua spirat circa maria, aquas, quae est Ventus pusillus, noviter fa

16. Iriso quae est ex Meteoris quasi hu- δε millima, & generatur in proximo : quando non conspicitur integra, sed curtata, δc 'quasi frusta ejus tantum in cornibus, sol- lvitur in Ventos: aeque ac in pluviam, &magis. 27. Notatum est , esse quosdam Ventos in regionibus, quae disterminantur,separantur per Montes intermedios: qui ex altera parte Montium spirant familiares, ad alteram non perveniunt. Ex quo manifestum , eos generari, infra altitudinem ipsorum Montium.18. Infiniti sunt Venti, qui spirant diebus serenis, atque etiam in Regionibus, ubi nunquam pluit: qui generantur ubi

flant, nec unquam erant nubes,aut in mediam regionem ascenderunt. PHAENOMENA OBLI QI A .

Duicunque norit, quam facile vapor solvarur is Aerem; s quam mens D cvιμ