Fr. Baconi de Verulamio historia naturalis & experimentalis de ventis &c

91쪽

τε HIs TORIA des II. cum dimidio; in latitudine, pedes fio. ad balim ι 3 o. ad fastigium.

2O. Variant proportiones Malorum dc velorum , non tantum , pro magnitudine Navium, verum etiam pro variis earum

usibus , ad quos aedificantur ; ad pugnam,

ad mercaturam, ad velocitatem , & caetera. Verum nullo modo convenit proportio dimensionis velorum ad numerum amphorarum , cum Navis quingentarum Amphorarum, aut circiter, portet

velum ab insta principis Mali. paucos pedes minus undique, quam illa altera, quae erat duplicis magnitudinis. Unde fit, ut

minores Naves longe praestent celeritate majoribus, non tantum propter levitatem, sed etiam propter amplitudinem velorum . habito respectu ad corpus Navis r nam proportionem illam continuare in υibus majoribus, nimis vasta res esset, .& inhabilis. . ii. Cum singula vela per summa extendantur, per ima ligentur tantum ad angulos ; venim necessario facit vela intumescere, praesertim versus ima , ubi sunt

22. Longe autem major.est tumor veli.

in velis ab infra. quam in caeteris; quia non solum parallelogramma sent, caetera

92쪽

VENTORUM. γγ acuminata; verum etiam', quia latitudo antenna tanto excedit latitudinem laterum navis , ad quae alligantur: unde necesse est, propter laxitatem, magnum dari receptum ventis: adeo ut, in illa magna, quam exempli loco sumpsimus, navi, tu mor in Vento recto possit esse ad aut Io. pedes introrsum. 13. Fit etiam, ob eandem causam, quod vela omnia a vento tumefacta, adiimum colligant se in arcus, adeo ut multum Venti praeterlabi, necesse sit: in tauritum, ut in illa, quam diximus, navi, a tus ille ad staturam hominis accedat.14. At in Vela puppis illo triangulari, necesse est ut minor sit tumor, quam in quadrangulari ; tum propter figuram minus capacem, tum quia in quadrangulari tria latera Iaxa sunt, in triangulari duo tantum: unde sequitur quod Ventus excipiatur magis rigide.

2s. Motus Ventorum in velis, quo magis accedat ad Rostνum Navis, est sortior, ἁ promovet magis, tum quia fit in loco, dbi undar, propter acumen prora, facillime secantur ; tum maxime, quia Motus a prora. trahit navem; Motus a puppi, trudit. a. 6. Motus Veniarum in velis super D 3 rum

93쪽

,rum ordinum, promovet magis, quam in. velis ordinis inferioris, quia Motus violent tus maxime ei sicax est, ubi plurimum removetur a resiste talia , ut in vectibus&velis molendinorum. Sed periculum est demersionis , aut eversionis navis; itaque &acuminata sunt illa, ne Ventos nimios excipiant , & in usu praecipue , cum spirant

Vanti leniores. 27. Cum vela collocentur in recta linea, altera post altera, necesse est, ut quae posterius constituantur, sussurentur Ventum a prioribus, cum Ventus fiet recta :itaque si omnia simul suerint erecta . ta- lmen vis Venti sere tantum locum habet in melis Mali principis, cum parvo auxilio,

veli ab insta. in Malo Rostri. 23. Foelieissima & eommodissima dis-

politio velorum, in Vento recto, ea est, ut vela duo inferiora mali prora erigantur;

ibi enim, ut dictum est Motus est maxime efficax : erigatur etiam velum asupra Itali principis: relinquitur enim spatium tantum subter, ut Ventus sufficere possit velta praedictis Prora, absque suffuratione notabili. 29. Propter illam, quam diximus, sus-

furationem Ventorum . celerior est navi-Satio , cum Vento laterali. quam cum recto.

94쪽

VENTORUM. 7s recto. Laterali enim fiant e. omnia vela in

opere poni possunt; quia latera sibi invicem obvertunt, nec altera altera impediunt, neque fit sertum. 3o. Etiam flante vento latarali, sela rigidius in adversum Venti extenduntur, quod Ventum comprimit nonnihil, & immittit in eam partem, ubi flare debet: unde nonnihil fortitudinis acquirit. Ventus autem maxime propitius est. Dicta in quadra, inter rectum & lateralem. 3 i. Velum ab insta, Mali Rostri vix unquam posset esse inutile, neque enim patitur surtum, quando colligat ventum qui fiat undequaque, circa latera navis, & sub

ter vela caetera. . N

32. Spectatur in Motu Ventorum iά nacibus tum Impulsio, tum Directio. AtDirectio illa quae fit per clavum, non multum pertinet ad Inquisitionem praesen

tem, nisi quatenus habeat connexionem cum Motu Ventorum in velis. CONNExio. Vt Motus Impulsionis in vigore est in Prora , ita motus Directionis

in puppi , itaque ad eum, vesum ab infra Mali pupis, ea m ximi momenti; er quasi

copiam praebet auxiliarem clavo.

33. Cum Pyxis nautica in plagas 32. distribuatur, adeo ut semicirculi ejus sint

95쪽

go HIs TORIA plagae sedecim. potest fieri Navigatio progressiva non angulata, quae fieri solet in mentu plane contrariis, 'etiamsi ex illis sedecim partibus , decem suerint adversae, de sex tantum favorabiles; at ea Navigatio, multum pendet ex velo ab insta mali pup M : Cum enim venti partes contrariae itineri, quia sunt praepotentes, & Clavo solo regi non possunt, alia vela obversurae forent, una cum Navi ipsa , in partem contrariam itineris, illud velum rigide extensum , ex opposito favens Clavo, Seejus motum sortificans, vertit, & quasi circumfert Proram in viam itineris. 34. Omnis venim in velis nonnihil aggravat, de deprimit Navem ; tantoque magis, quo flaverit magis desuper. Itaque tempestatibus majoribus, primo devolvunt Antennas, & auserunt vela superiora, deinde, si opus suerit, omnia ; etiam

Malos ipsos incidunt; quin & projiciunt

Onera mercium, tormentorum, &c. ut al

levent Navem, ad supernatandum, & praestandum obsequia undis. 3s. Potest fieri per motum istum ventorum in velis navium si ventus fuerit alacris. 8c secundus, progressus in itinere, rio . Milliarium Italicorum intra spatium 24. horarum ; idque in Nais mercatoria; sunt

96쪽

sint enim Naves quaedam Nuncia, quae ad officium eeleritatis apposite extructae sunt, quas Caruvelus v bcant quae etiam majora spatia vincere possunt. At cumventi plane contrarii sint, remedio ad iter promou dum utuntur hoc ultimo, &pusillo; ut procedant Iateraliter, prout ventus permittit extra viam itineris, deinde flectant se versus iter, atque angulares istos progressus repetant; Ex quo genere progressus quod est minus quam ipsum serpere , nam serpentes sinuant, at illi angulos faeiunt, poterunt fortasse intra 24. horas, vincere milliaria Is.

Observationes majores.

i. A Otus ista Ventorum, in VeIis na-wayium, habet Impulsionis sua tri praecipua Capita, es Fontes, unde fuit; unda etiam pracepta flumi possint, ad eum augendum, is fortificandum.

1. Primus Fons en ex Quanto venti, qui excipitur. Nam nemini dubium essensi. quin plus Venti magis eo erat, quam minus. Itaque Quantum ipsum

Venti procurandum diligenter: id fr. si inua patrumfamiliaue prudentiorum , s rugi vi, is a furto caveamin. Puere. quantum fieri potest, nil venti dister ρ

97쪽

3. Vehius aut 'pra latera Navium flat , aut insta . Urue ad Aream Maris. Atque ut homines providi . solent etiameirca minima quaque magis curare , quia majora nemo non curare potea,) ita de sis inferioribus ventis qui proculdubio non tantum possunt, quantum superiores primo

videndum. 4. Ad ventos, qui circum latera Navium,.qsubter vela ipsarum potissimum flant; plana ea officium veli ab insta Mali rostri, qua inlinata ess, is depressa, ut excipiantur.' ne fiat dispendium , cs jactura venti. Idque is per se prodea. s ventis, qui reliquis velis ministrant, nil obesyr Circa hoc, non video quid ulterius per diligentiam humanam fieri pust, nisi forte etiam ex meaeo Navis, similia vela humilia adhibeantur, instar Pinnarum, aut Alarum, ex utroque latere gemina, cum ventus ea reetias as. At quod ad ea vendum de furto aristinet , quod βι, eum vela posteriora ventum ab anterioribus surripiant, in vento Recto; nam in Laterali omnia vela cooperantur; non video quid addi post duligentia humana nisi sorte, ut flante vento reno, fiat

98쪽

Malo puppis sint humissima, media a Malo

principis me cria, anteriora a Malo prorae eelsissima; ut alterum velum alterum non impediat, sed polim a uvet, ty ventum tradat, es transemittat. Atque depriamo Fonte Impulsionis, observata sint. 6. Secundus fons Impulsionis, est ex Modo percussionis veli, per ventum ; qua si propter ventum contractum sit acuta , ct rapida, movebis magis ; si obtusa, es languida, minus.'7. attinet, plurimum intemea ut vela mediocrem extensionem is tumorem recipiant: nam si extendantur r ride , Parietis ventum repercutiunt;

si laxa, debitu fit Impulsio.

8. Circa hoc, se expedivit in alia quibus industria humana , caseu, quam ex judicio. Nam in Uento Laterali, contrahunt partem veli, qua vento opponitur, quantum possunt; atqu/ hoc modo Ventum immittun/ in eam partem, qua flare debet. Atque hoc agunt,involunt. Sed interisn hoe sequitur quod se lase non vident) ut Ventus sit contractior, o, reddat percussionem magis acutam.

s. Duid ad L possit industria humana,

99쪽

mentia in rotundo, sed insar Calcaris, aut Triangula cum Malo, aut tigno, in illo angulo verticis, ut C Ventum magis contrahant in acutum , is secent Aerem externum potentim . Ille autem Angulus ut arbitramur) non debet esse omnino acutus, sed tanquam Triangulus curratus , ut habeat latitudinem. Neque etiam novimus,

quid profuturum foret, si fiat tanquam velum in velo, hoc ea, si in medio veli alicu-Jm majoris, sit bursa quadam , non omnino Iaxa ex sarbaso, sed cum cosis, ex lignis, qua Ventum in messio veli excipiar. Ο cogat in

Io. Tertius fons Impusonis, ea ex Deo, ubi sit percussor isque duplex. Nam ex anisteriore parte Navis facilior s fortior ea Impulsio, quam ex posteriore: s ex superio re parte Mali edi veli, quam ab inferior . II. Neque hoc ignorasse visa est industria humana, eum is flanta vento recto, plurimam in velis Mali Prorae stem ponant; is in malaciis, s tranquillitati ου . vela a

summo erigere non negligant. . Neque nobis in prasentia occurrit, quid humana. ex hac

parte, indusiria addi possit. nisi sorte quoad

primum, ut consuuantur duo, aut tres Mali

100쪽

VENT Ru M. 8squorum vela propendeant: is quoad secum dum , ut amplientur vela prorae in summo, is simi minus , quam solent esse, acuminata. Sed in uιroque cavendum incommodo periculi, ex nimia depressione Navis.

Motus Ventorum in aliis

Machinis humanis.

I. Otus Molendinorum ad Ventum.1V1 nihil habet subtilitatis . & nihilominus non bene demonstrari, & explicari solet. Vela constituuntur, recta in Oppositum Venii stantis. Prostat autem in Ven-rum unum latus veli, alterum latus paulatim flectit se, de subducit a Vento. Conversio autem , sive consecutio Motus, sit semper a latere inferiore, hoc est eo, quod remotius est a Vento. At Ventus supersundens se, in adversum Machinae, a quatuor velis arctatur, & in quatuor intervallis viam suam inire cogitur. Eam compressionem non bene tolerat ventus; itaque necesse est, ut tanquam cubito percutiat latera velorum, & proinde Vertat, quemadmodum ludicra vertibula digito impelli& verti solent. et . Quod ii vela ex aequo expansa essent. dubia res esset, ex qua parte foret Inclina

ti Os