Orationes

222쪽

προεστῶτας τῆς παιδειας ουδεν κακον επιτηδευοντας, αλλ' ἀπραγμονεστάτους μεν οντας των ἐν τῆ π0λει καὶ πλείστην ησυχίαν αγοντας, πρ0σεχοντας ὁὲ τον l07ν0υν σφίσιν αυτοῖς καὶ τας συνουσιας μετ' αλληλων 228 ποιουμενους, δει δε τα καθ' ημεραν ευτελεστατα καὶ κοσμιώτατα ζῶντας, καὶ των λογων ἐπιθυμουντας,ου τῶν ἐπὶ τοῖς ἰδίοις συμβολαλις λεγομενων ουδετων λυπ0υντων τινας αλλὰ των παρα πασιν ανθρω ποις ευδοκιμουντοῖν, ομως τολμωσι βλασφ*ιεῖν περὶ αυτῶν κοὰ λεγειν, ως ταυτην ποιουνται τὴν μελδεην, 229 ιν ἐν τοῖς ἀγωσι παρα τὸ δίκαιον πλεονεκτωσιν. καίτοι τίνες αν αδικίαν κH κακίαν ασκουντες σωφρονε-

στερον τῶν αλλων ζῆν ἐθελήσειαν; τίνας δε πωποθ' εωρακασιν οι ταυτα λέγοντες ἀναβαλλομενους καὶ θησαυριζομενους τὰς πονηρίας, αλλ' ο υκ ευθυς τῆ

προσῆκεν ἄπαντας τους δυναμενους εἰπεῖν πολυπράγμονας και συκοφαντας εἶναι ταυτο γὰρ αἴτιον εν ἄπασι 23I ταυτο ν πίφυκεν ἐνεργαζεσθαι. νυν δ' ευρησετε καὶ των ἐν τέ' παροντι πολιτευομένων καὶ τῶν νεωστὶ τετελευτηκοτων τους πλείστην ἐπιμελειαν τῶν λογιον

ποιουμενους βελτίστους οντας των ἐπὶ τὸ βῆμα παρ- ιοντων, δει δε των παλαιῶν του αρίστους ρήτ0ρας καὶ μεγίστην δ0ξαν λαβοντας πλείστων αγαθων αἰ- τωυς τὴ π0λει γεγενημενους , αρξαμένους απO G-232 λωνος. ἐκεῖνος τε γαρ προστάτης του δήμου καταστας l08 ουτως ἐνομοθετησε καὶ τα πραγματα διέταξε καὶ τὴν

πολιν κατεσκευασεν ωστ' ἐρι καἰ νυν ἀγαπασθαι την διοίκησιν τὴν υπ ἐκεινου συνταμεῖσαν ' μετα δε

ταυτα Κλεισθένης ἐκπεσων ἐκ τῆς πολεως υπὸ τῶν

223쪽

τυραννων, λογω πασας τους 'Aμφικτυονας δανεῖσαιτων του θεου χρημάτων αυτῶ, τον τε δημον κατηγαγε καὶ τους τυραννους ἐξεβαλε καὶ την δημοκρατιαν ἐκιίνην κατωτησε την αἰτιαν τοῖς Ελλησι των μεγί- 233 στων ἀγαθων γενομενην ' ἐπὶ δὲ τουτω Θεμστοκλῆς ρηγεμων εν τῶ πολέμω τῶ LusMκρο γενομενος, συμβουλευσας τοῖς προγονοις ημων εκλιπεῖν την πολιν,ο τις αν οἷος τ' ἐγένετο πεῖσαι μη πολυ τω λογω διενεγκων; εἰς τουτ αυτων τα πραγματα προηγαγεν, ῶστ' ολίγας ημερας ἀναστατοι γενομενοι πολυν χρ0'234 νον δεσποται τιον Ἐλληνων κατέστησαν ' το δὲ τελευταῖον LIερικλης καὶ δημαγωγος εὐν αγαθος καὶ ρητωρ αριστος ουτως ἐκοσμησε την πολιν καὶ τοῖς ιεροῖς καὶ τ0ῖς αναθήμασι καὶ τοῖς αλλοις απασιν ωστ' ἐρικαὶ νυν τους tiσαφικνουμενους Hς αυτην νομι ινμη μ0νον αρχειν αξίαν tiναι τῶν Ἐλλήνων αλλα καὶ

των αλλων απαντων, καὶ προς τουτοις Hς την ακρο- 235 πολιν ουκ ἐλαττω μυριων ταλαντων ανηνεγκεν. καὶ τουτων των ἀνδρων των τηλικαυτα διαπραξαμένων

αλλων προσεσχον αυτοῖς τον νουν, ωστε Σολων μὲν των ἐπτα σοφιστων ἐκληθη καὶ ταυτην ἔσχε την ἐπωνυμιαν την νυν ατιμαγμένην καὶ κρινομένην παρ'

υμῖν, LIερικλης δὲ δυοῖν ἐγένετο μαθητης, Ἀναξαγο -

ρου τε του Κλαζομενιου καὶ Λάμωνος του κατ' ἐκu- νον του χρονον φρονιμωτατου δοξαντος , αι των 236 πολιτων. ωστ' ἐκ τινων αν τις υμῖν σαφέστερον ἐπι-

224쪽

237 0ις . κα. 'Eχω δε δεῖξαι καὶ τοπους, ἐν οἷς εξεστιν ἰδεῖν τοῖς βουλοιμενοις τους πολυπραγμονας καὶ τους ταῖς αἰτιαις ἐνοχους ἔντας , ας ουτοι τοῖς σοφισταῖς ἐπιπέρουσιν. ἐν γὰρ ταῖς σανίσι ταῖς υπο των ἀρχοντων ἐκτιθεμέναις ἀναγκαῖον ἐν μὲν ταῖς τῶν θεσμοθετῶν ἀμφοτέρους ἐνεῖναι, τους τε την

πολιν αδικουντας καὶ τους συκοφαντουντας, ἐν δεταῖς των ενδεκα τους τε κακουργουντας καὶ τους τουτοις ἐφεστωτας, ἐν δε ταῖς τῶν τετταράκοντα τους

τ' ἐν τοῖς ἰδίοις πραγμασιν αδικουντας καὶ τους μη238 δικαιως ἐγκαλουντας' ἐν αἱς τουτον μεν καὶ τους τουτου φίλους ευροιτ ἀν ἐν πολλαῖς ἐγγεγραμμενους, ἐμε δε καὶ τους περὶ την αυτην ἐμοὶ διατριβηνοντας ουδ' ἐν μια τουτων ἐνοντας, αλύ ουτω τα Ilo περὶ ημας αυτους διοικουντας coστε μηδεν δεῖσθαι

239 τῶν αγώνων των παρ' υμῖν. καιτοι τους μιητ ἐν ταῖς πραγματειαις ταυταις οντας ακολαστως ζωντας

μήτε περὶ αλλην πραξιν μηδεμιαν αἰσχρὰν γεγενUιε- νους πως ουκ ἐπαινεῖσθαι προσήκει μαλλον ῆ κρίνεσθαι , δῆλον γαρ, οτι τοιαυτα τους συνοντας παιδευομεν, οἱα περ αυτοὶ τυγχάνομεν ἐπιτηδευοντες.

240 κ .' κν.) τοίνυν γνώσεσθε σαφέστερον ἐκ

τῶν ρηθησεσθαι μελλοντων, ως πορρω του διαφθείρειν τους νεωτέρους ἐσμεν. εἰ γαρ τι τοιουτον ἐποιουμεν, ουκ ἀν Λυσιμαχος λὶν ὁ λυπουμενος υπεο αυ- των Ουδ' αλλος ουδεὶς τῶν τοιουτων, ἀλλὰ τους πατέρας ἀν έωρατε των συνοντων ημῖν καὶ τους Oικειους αγανακτουντας καὶ γραφομένους καὶ δικην 241 ζητουντας παρ' ηόμων λαμβάνειν. νυν δ' ἐκεῖνοι μενσυνιστασι τους παῖδας τους αυτων καὶ χρήιιατα δι-d0ασι, καὶ χαιρουσιν oποταν Ορωσιν αυτους μεθ' ημῶν Uιερευοντας, οἱ δε συκοφάνται διαβάλλουσι καὶ

225쪽

ρήσεται γὰρ, εἰ καί τινες λίαν ευμεταβολον εἶναί s ιε

226쪽

ναι παραπλήσια τοῖς ερωσι ' τίνα γαρ αν τις αυτοῖς 246 ἐπενεγκεῖν αἰτιαν ποι πρεπωδεστεραν ταυτης; οιτινες μακαρίζουσι μὲν καὶ ζηλουσι τους καλως χρῆσθαι τῶ λογι' δυναμενους, επιτιμωσι δε των νεωτερων τοῖς τυχεῖν ταυτης τῆς τιμῆς βουλομενοις. καὶ τοῖς μεν θεοῖς ουδεὶς εστιν οστις Ovκ αν ευξαιτο μαλιστα μεναυτος δυνασθαι λεγειν, εἰ δε sim τους παῖδας καὶ τους 247 οἰκείους τους αυτου ' τους δε πονω καὶ φιλοσοφία τουτο κατεργασασθαι πειρωμενους, o παρα των θεων αυτοὶ βουλονται λαβεῖν, ουδεν φασι των δεοντων πραττειν, ἀλλ' ενωτε μεν ως εξηπατημενων καὶ πεφε

νακισμενων προσποιουνται καταγελαν αυτων, Oποταν

δε τυχωσι, μεταβαλοντες ως περὶ πλεονεκτεῖν δυνα-2δ8 μενων τους λογους ποιουνται. καὶ συμβουλοις μεν,οταν κίνδυνος τις καταλαβύ την πολιν, τοῖς αριστα περὶ των πραγματων λεγουσι, τουτοις χῬωνται, καὶ

πραττουσιν O G αν οι τοιουτοι παραινεσωσι ' περὶ δετους εργον ποιουμιενους, οπως χρησ*ους αυτους εν τοῖς καιροῖς τοῖς τοιουτοις τ'j πολει παρασχησουσι, βλασφUιεῖν οἷονται χρῆναι. καὶ Θηβαίοις μεν καὶ τοῖς αλλοις εχθροῖς την αμαθίαν ονειδίγυσι, τους δ' εκ παντος τροπου ζητουντας την νοσον ταυτην διαφυγεῖν 249 λοιδ0ρουντες διατελουσιν. ο δ ου μονον ταραχῆς ση- 113μεῖον εστιν αλλα καὶ τῆς περὶ τους θε0ὐς ολιγωριας την μεν γαρ IIειθὼ μίαν των θεων νομίζουσιν εἶναι καὶ την πολιν ορωσι καω εκαστον τον ενιαυτὰν θυσιαν αw ὴ ποιουμενην, τ0υς δε τῆς δυναμεως ης ηδ εος εχει μετασχεῖν βουλομενους ως κακου πραγματος επι- 250 θυμουντας διαφθείρεσθαί φασιν. ο δε παντων δεινο-

τατον, οτι προκρίναιεν ιμεν αν την η υχην σπουδαιοτε- ραν εἶναι του σωριατος, ουτω δε γιγνωσκοντες αποδε- χονται μαλλον τους γυμναζομενους των φιλοσοφουν

227쪽

των. καίτοι πως Ουκ αλογον τους του φαυλοτερου ποιουμενους την επιμελειαν επαινεῖν μὰλλον mi τους του σπουδαιοτερου, καὶ ταυτα παντων εἰδοτων διαμεν ευε αν σωματος ουδὲν πωποτε την πολιν τῶν

ἐλλογίμων εργων διαπραξαμενην, δια δὲ φρονησιν

ανδρὰς ευδαιμονεστατην καὶ μεγia την των Ἐλληνίδων πολεων γενομενην;

εναντιωσεις συναγαγεῖν των ακμαζον των τε μαλλονηγω καὶ του καιρου του παροντος μη φροντιζοντων '

φερε γαρ, εἴ τινες πολλα χρηματα παρα των προγο- νων παραλαβοντες τνὴ μὲν πολει μηδὲν εἶ εν χρησιμοι, τους δὲ πολίτας υβριζοιεν καὶ τους τε παῖδας καὶ τας

γυναῖκας αἰσχυνοιεν, εστιν οστις αν τους αἰτίους του πλουτου μεμψασθαι τολμησειεν ἀλλ' ουκ αν αυτους 1 lil52 τους ἐξαμαρτάνοντας κολαζειν α ωσειεν; τί δ' ει τι νες οπλομαχειν μαθοντες προς μὲν τους πολεμίους μη χρωντο ταῖς επιστημαις, επαναστασιν δὲ ποιησαντες πολλους των πολιτων διαφθειρπιεν, ῆ καὶ πυκτευειν καὶ παγκρατιάζειν ως οἱον τ' α0ιστα παιδευ- θεντες των μὲν αγωνων ἀμελοιεν, τους δ' απαντωντας τυπτοιεν, τίς ουκ αν τουτων τους μὲν διδασκαλους επαινεσειε, τους δὲ κακως χρωμενους οἱς εμαθονὶ53 αποκτεινειεν; ουκουν χρη καὶ περι των λογων την αυτην εχειν διανοιαν, ῆνπερ καὶ περὶ των αλλων, καὶ μη περὶ των οαοίων ταναντία γιγνωσκειν, μηδὲ προς τοιουτον πραγμα δυσμενως φαίνεσθαι διακειμενους, ο παντων των ἐνοντων ἐν τῆ των ἀνθρωπων φυσει πλειστων αγαθων αἴτιον εστιν. τοῖς μὲν γαρ αλλοις οἷς ἔχ0μεν, απερ ηδη καὶ προτερον εἰπον , Ουθὲν των ζωων διαφερομεν, αλλα πολλῶν καὶ τω ταχει καὶ τὴ

228쪽

ρωριχὶ καὶ ταῖς αλλαις ευποριπις καταδεέστεροι τυγχα- 254 νομεν οντες ' ἐγγενομενου δ' ημῖν του πείθειν αλλήλους καὶ δηλουν προς ημας αυτους, περὶ soν αν βουληθῶμεν, ου μονον του θηριωδως ζῆν απηλλάγημεν, ἀλλὰ καὶ συνελθοντες πολεις φκίσαμεν καὶ νομους ἐθεμεθα καὶ τὰ νας ευρομεν, καὶ σχεδον απαντα τὰ δι ημων μεμηχαν ημενα λογος ημῖν ἐστὶν ὁ συγκατα- 255 σκευασας. ουτος γαρ περὶ των δικαιων καὶ των αδί- 115κων καὶ των καλῶν καὶ των αἰ-ρων ἐνομοθετησεν, ων μη διαταμεντων Ουκ ἀν οἱοί τ ημεν οἰκειν μετ' αλληλων. τουτω καὶ τους κακους ἐξελεγχομεν καὶ

ήτους παιδευομεν καὶ τους φρονιμους δοκιμάζομεν το γαρ λεγειν ως δει του φρονεῖν ευ μεγιστον σημειον ποιουμθα, καὶ λογος ἀληθης καὶ νομμος καὶ 256 δικαιος ψυχῆς αγαθῆς καὶ πιστῆς εἴδωλον εστιν. μετὰ τουτου καὶ περὶ των ἀμφισβητησιμων ἀγωνιζομεθα καὶ περὶ τίον αγνοουμενων σκοπουμεθα ' ταῖς γαρ πίστεσιν, αἱς τους ἄλλους λέγοντες πειθομεν, ταῖς αυταῖς ταυταις βουλευ0μενοι χρωμεθα, καὶ ρητορι- κους sιὲν καλουμεν τους ἐν τῶ π qθει λέγειν δυνα μιμους, ευβουλους δὲ νομιζομεν , οῖτινες αν αυτοὶ προς αυτους αριστα περὶ των πραγμάτων διαυχθῶ-257 ων. εἰ δὲ δεῖ συλλήβδην περὶ τῆς δυναμεως ταυτης

δὲν ἐνθυμηθεὶς Λυσιμαχος κατηγορεῖν ετολμησε των ἐπιθυμουντων τοιουτου πραγματος , ὁ τοσουτων τοπλῆθος καὶ τηλικουτων το μεγεθος ἀγαθων αἴτιον

ἐστιν.

229쪽

ἀν ουτοι τους χρωμενους ἁφελήσειαν, αλλ' ἐ2 sit ν- τες, ἐν τουτους διαβαλλωσι, τους αυτων ἐντιμοτε ὶ59 ρους ποιήσειν. περὶ ῶν δυνηθειην μεν ἀν ἴσως διαλεχθῆναι πολυ πικροτερον η 'κεινοι περι ημῶν, ου- δετερον δ' οἶμαι δειν, ουν οριοιος γιγνεσθαι τοις

υπο του φθονου διεφθαρμενοις, ουτε ψεγειν τους μηροδεν μὲν κακον τους συνόντας εργαζομενους, ηττον δ' ετερων ευεργετειν δυναμένους. Oυ μην αλλα μιροκρα γε μνησθησομιαι περι αυτων , μαλιστα μεν οτικακεινοι περι ημων, ἔπειθ' O πως αν υμεις σαφεστε-9ον ειδοτες την δυναμιν αυτων Ουτω διακέησθε προς 260 εκαστους ημων, ωσπερ δικαιον εστι, προς δε τουτοις ινα και τουτο ποιησω φανερον, O τι πε9ι τους πολιτι- κους λογους ημεις οντες, ους ἐκεινοι φασιν εἰναι φιλαπεχθημονας, πολυ πραοτεροι τυγχανομεν αυτῶν οντες οι ριεν γαρ αεί τι περι ημων φλαυρον λέγου

σιν, ἐγὼ δ' ουδεν ἀν εἴποιμιι τοιουτον, αλλὰ ταῖς αλη

261 νειαις χρησομιαι περι αυτων. ηγουμαι γαρ καὶ τ0υς ἐν τοις εριστικοις λογοις δυναστευοντας και τους περιτην αστρολογιαν και την γεωμιετριαν και τα τοιαυτατων μαθηματων διατριβοντας ου βλαπτειν αλλ ωφε' 117λειν τους συνοντας, ἐλαττω μεν δεν υπισχουνται,262 πλειω δ' ών τοις αλλοις δοκουσιν. Oι μεν γαρ πλειστοι

230쪽

νειν ταῖς των μαθοντων διὰ το μήτε τω βιρο παρακολουθεῖν μήτε ταῖς πραξεσιν ἐπαμυνειν ἀλλ' εξω263 παντάπασιν εἰνοα των αναγκαίων. ἐγὼ δ' ουθ' ου- τως Ουτε πορρω τουτων ἔγνωκα περὶ αυτων, αλλ' οι τε νομιζοντες μηδεν χρησιμην εἰναι την παιδιίαν ταυτην προς τας πραυις ορθως μοι δοκουσι γιγνώσκειν , οι τ' επαινουντες αυτην ἀληθῆ λεγειν. διατουτο δ' Ουχ ομολογουμενον αυτον αυτω τον λογονειρηκα, διοτι καὶ ταυτα τα μαθήματα την φυσιν Ου-264 δὲν ομοίαν εχει τοις αλλοις οἱς διδασκομμα. τα μὲν γαρ αλλα τοτ' coφεγ ῖν ημας πεφυκεν, οταν λάβωόιεναυτων την ἐπιστήμην, ταυτα δε τους μεν απηκοιβω ιμενους ουδεν ἀν ευεργετησειε πλην τους ἐντευθεν

ζῆν πρ0ἴρημενους, τους δε μανθανοντας ονίνησι περὶ γαρ τὴν περιττολογιαν καὶ την ακριβειαν της 26b αστρολογιας καὶ γεωμετριας διατριβοντες καὶ δυσκα

ταμαθητοις πραγμασιν αναγκαζομενοι προσεχειν τον νουν, δει δε συνεθιζοριενοι μενειν καὶ πονεῖν επι τοῖς λεγομενοις καὶ δεικνυμενοις καὶ μη πεπλανημένην 118εχειν την διανοιαν, ἐν τουτοις γυμινασθεντες καὶ παροξυνθεντες ραον καὶ θαττον τα σπουδαιοτερα καὶ πλείονος ἄξια των πραγματων αποδεχε Ἀθαι και μαν-266 θανειν δυνανται. φιλοσοφίαν μεν ουν ουκ Oiμαι δεῖν προσαγορευειν την μηδεν ἐν τω παροντι μητε προς τὸ λεγειν μήτε προς το πραττειν ωφελουσαν, γυμνασίαν μεντοι τῆς ψυχῆς καὶ παρασκευὴν φιλοσο- φιας καλω τὴν διατριβλὶν την τοιαυτην, ανδρικωτερανμεν ῆς οἱ παῖδες ἐν τ0ῖς διδασκαλείοις ποιουνται, τα267 δὲ πλεῖστα παραπλησίαν καὶ γαρ ἐκεινων οἱ περὶ την γραμματικην καὶ την ιιουσικην καὶ την αλλην παιδείαν διαπονηθέντες προς μεν τὸ βελτιον εἰπεῖν η β0υλευσασθαι περὶ των πραγματων Ουδεμίαν I D