장음표시 사용
151쪽
cauis coniunctae morborum tantias attingunt, non quidem absolute, .simpliciter, sed quatenus illi ope Medici curabiles sunt coniunctis enim causis sublatis, sine ullo labore aegritudines tollutur quae ab illis necessario pendebat. Ab affectis partibus issentiales morborum formae desu ad .l - - 4muntur ob duas causas; altera est proprietas ipsi subiecto , i. '' PS' rum varie ac varie affectu recipientium; Mimmutantium: tritum enim apud philosophos ' inhaerentia spectare adestis r. lib .m sentiam accidentis modus curationis est altera, quo fit, ut Gres .
pro vario temperameto,conformatione,positura, facultat 3 coxis.a, .& sensus acuitate, vel hebetudine affectae partis varia scamesentiam, saepe contraria curandi methodus instituatur. Ab affectis partibus desumpis tumorum species sunt optitalmia; columella phrenitis; tonsiliae priap:smus iarturitis; ali innumeri, quoS recensere longum esset. Communia tumorum omnium symptomatritametsi non EGL I, 2 item inseperabilia duo innis intemperies vi partium, quae quali intempe- saepius contingebant, longior distantia; propter excoria zίε. bi,
tionem circumpositorum corporum materia quae in inani c. libr.*bus capacitatibus reperitur,4 parte tua copla distenisse, a Geseu sib de maius sibi spatium, commodius moliente quod malum tum-prae a 4ς- Latini abscessum vocant. .cap 18. idem Materia quae tumorem facit, est ipsa quidem si oe intem lamaὲ
periei lymptoma quoadam Lat nemo dixerit cum Turuano e GHenribra. Σ.technicomment. 79.&ῖ. comment. 54. tumorem intem 'm' periet symptomasiue ribus pretierina
Inflammationis species sunt phrenitis, ophtalmia, o Ilumella, tonsillae, angina, pleuritis, peripneumonia, bubo, Gai in parotys ζωaliae similes quibus inlprudenter Fallopius car bunculum, gangraenam, phacetum adnumerat. h Galan. lib. 32 Ad erysipelas referuntur praecipue herpes milliaris,i: Iesi: Iherpes esthiomenos PTi πOedematis imaginem habent' leucophlegmati scirinus dotata aptpituitosus' vitiligo alba,achores, similes viij tumores -22 LI Ad scirrhos pertinet' struma, sarcocele, varix, nigra vi cap. 6: libridct ligo, elephantiasis, cancer,phagedaena, scabies, lepra, Iu Tapsorae, anthinae in cic P.MSerosi
152쪽
cas.libro de Serofi tumores cerisentur hydrops ascites , hydrocele I, IS hydromphalos, datiis, vesticulae substantiae rentis conta O u excitatae, cingens pustularum classis. b GaI. lib. ad Flatu 1 tumores sunt bemphysemata omnia; ut hydrops sy -- auem panitem priapila aus; pneumatomphalosi ci MRR.
Herni species quot essent, ante sui explicatum. bscessus, qui videntur esse toto genere praeter naturam Gal.li et sunt haud dubie Ratheromae; steathomae meliceris' fui P ς les alij tumoreS. d CH n. 1 b de umorum materia simul confusa mixti tumorec fiunt N-ς- ' i'. ovalia sunt sudamina perniones epinictides myrmeci '
at ths: tas morbissi variolae polypus; dracunculus talpa testudo. -- condyloma 3 paritalide ; epulides darthrar; lychenes, seu volaticae modi, seu nati aeri cherninthi laphylomasio deolus; ungui&; alphi, menta gra; reduviae; sarcoma; id genus alij. Alij tumores sunt qui non modo ex diuersis mixtim simul humoribus; sed separatim quoque nunc ex unis, nunc ex aliis fieri possunt in his collocatur arthritis; quem appellatione alia morbum articularem vocant. a colligitur ex Est autem arthritisue tumor dolorificus, quem fluxio cir-2ia Tt ά ca articulum decumbens excitauit illius motum cedens.
TIM. Σῶ Hallucinantur, i qui credunt congestione sola sine flu- tu et 'er xione coaceruari posse materiam ouae sufficiat arthritidi
π , se possunt articulorum cauitates superfluis excrementi illa: quidem repleri tametsi contra Fernelius censuit, tumor ta' men dolorificus non in ipso est articulo,qui vi caret semien, di sed in particulis, quae circa articulum collocatae sunt;
Gai libis de nimirum g in ligamentis, neruis, tendinibus,d membrant . λψς - ' o ς - onsola pituita, sicut Fernelius credidit, sed quodcum Gai libr. ιο que hau moris genus arthritidem efficerepotcst.
t et iaE Contradicit autem ipse sibi Fernelius, cum scribat alibi
Victor Trinca uelius Vir plane doctissimus de med G optimu
153쪽
optime meritus a Galeni dogmate desciuit , scribem nul l l . . celam ex bile syncera Arthritidem fieri posse.
Vitiosus humor,qui Arthritidea efficit,interdum a toto corpore interdum ab illius parte aliqua via capite; ventri loci intestinis; tenibus utero in arriculos decurrit vel per spinalem medullam,vel per neruoS, vel per venaS, vel peram teriaS, vel inter cutem o carnem, vel deniq; per spatia ipsa insensibilia musculorum. LibGpat Duplicem Ferneliust errorem facit, cum redundantem DPaec o hanc materiam&a solo capite, scinter cutem , carnemque
duntaxat ad articulos defluere scribit Pugnat vero ipse secum Fernelius cum scribat alio in loco dolorem immanissimum quem bilis in intestina . perito nari membranas delata excitarit pro vario eiusdem bilis motu desinere vel in paralysim, vel in artuum dolores. Arthritidis species sunt, Arthriti quae generi,nomena tinet podagra chiragra gonagras MischiaS e cla lib. 6-Αrthritis ex sanguine ς minus alijs contumax est post composit mea
eam illa d quae ex bile, & pituita inuicem commistis alti Et h
Dolor colicus e mollit, minuirq; articulorum dolorcs -- pnsi lib. . In vehementi, acerbissimo articulorum dolore, fide epid.:- a 3. liriumstremor cordis difficultas anhelitus cum sudore frigido, pulsu paruo superuenerit aeger eadem, vel altera die est moritur .
De morbis contagios s. Cap. XLVIII
ne tangendo contrahitur; quales sunt pestis 'ςeς- pestilentes morbi; ophtalmia scabies; mombus gallicus selephantiasis; phtisis & aste .ctus alij similes. Quale fit,in qua ratione communicetur hu:usmodi vitium; vix modo ullo humana intelligentia au sequitur; quod fit ob occu tam ignotamq; abditam il-dius causam quam diuinus Hippocrates diuinum vocavit s cum
154쪽
ri, uri Te cum russit' numquemq; Medicum agnoscere, in erua μζkl Is i. Jς, si quia in morbi diuinum insit Hippocratis imitatio-
iseu, valerio ne posteritas dogmaticorum cineam causam, Qqcum Lia lib. y. locor fectuiri appellarunt
Haec vero cognitio non inde ardua fit homini; quia morbi contagiosi causas habeant a tota substantia , seu ut aliIloquuntur, ab occulta proprietate operantes; sed ob immensam putredinis, caloris ea concepti vim quae tanta est; de tot modis corrumpere& labefactise humanum corpus potest putim possibile videatur certi aliquid . definitide ea statui posses cum solito occultior est, & a nostris se sibus fugacior. Id nemini difficile creditu videbitur, qui mentis aciem intendet in summam, diuinam caloris ingeniti potest
tem cui ex putredine conceptus igneus calor multi mo-d1S contrarius est.
Affectus contagiosos ctiore serpere, nocere inde Olligo; quia illi omnes citissime diffundunt sese per solum contactum ex cunctis qualitatibns, quae sub sensum c dunt, nulla es , quae calore promptius in alia corpora insinuet sese. Quoniana vero igneus calor summas icitate per insueta corpora discurrens citissime dilabitur quod in istis mombis minime contingit , necessario dicendum est habere illos materiam quamdam cuius tum tenacitate, α adhaesu mstantur,o contineantur diutius in parte, Quam semel apprehenderint tum liquidiori subtilitate sinantur ulterius diffundi. Talis est materia omnis, quae ex valde cassiadis & siccis ex- balationibus; ι q; ex liquidiori, subtiliori, Iargiori h mido coaluit, ingenti praedita acrimonia, Merodendiri
Hinc summus Hippocri secundo idem sect.:p. calidi rum humidiorem tempestatem aperenni austrino flatu λmiliter commotam Cranoni pestem inuexisse scribit .im zz 'ςrgo indocti sim Montanus Venereamiseruia ituri in calidis, S siccis morbis reponens nec x-- Montano lapsus
155쪽
lapsus est eruditissimus Rondelatius, qui iussaren rigidis tar
Frigus non per se, sed cogendo materiam morbi, illius. difflationem prohibendo, maximos infert cruciatus illis, qui morbo gallico laborant. Pari quoq; modo calida medicamenta iuuant illos non per se,sed resoluendo morbi materiam humidiorem. Huiusmodi contagionis vehiculum tum in humoribus crassioribus tum in vaporibus, .spiritibus reperitur is
ciliusq; saepius in his,quam in illis quod vel ipsa ex peste
manifestum est, in qua totus interdum aer terrarum orbem undique ambiens venenatis vaporibus imbuitur in animam alium perniciem. Dicunt aliqui pestem nondum esse venenum, sed facile futurum;ac tum demum fieri,cum corporis humores ad ce tos gradus putrefacit ;qiu sic argumentantur: si reipsa ερ actu ac non poti* potestate pestis tempore venenatus, putris eskt aer; omnistaeo habitantesinficerentur, εν
Horum rationi respondent viri quidam doctissimi h in t . xi
hunc modum adiuersam corporum dispositionem efficere in.=TI vi ab eadem: causa vel potentissima hic nihil patiatur, ille
Iidem nescio viresponseri essent huic argumento: aliarsis totos feles tollitialia prehendit armenta duntaxata alia piscessalia volucrum genus; quin etiam gibus, omni stirpium generi sua est pestis: at si in omni peste putres L sent astis vaporess nulla species, quae in aere degit,in aere ad vibin opus habet, a peste tuta esset; quae certam quamdam aut animantum, aut stirpium speciem prehendit. Quod si petat aliquis ab illius opinionis assertoribuS, ecquid ςrem in bumano corpore inficiat; reddatqvnon tantuna putrem, sed etiam idoneum, ut sua putrediae exitium animanti,& interitum asserat; nisi is putris ante,& ven natus erat Respondere ii posse videntur non secus inficere aerem pe ais tempore, ac xen a calida, quae tam genere lethalia i
156쪽
sent haec enim assumpta necessario putrefaciunt hominis
viscera cum tamen ipsa minime putrerent; antequam assi merentur putrefaciunt autem, postquam assumpta sunt,ex putredine,quam alterata a nostro calore acquisiverunt. Credidecim ego aerem , seu aeris vapores nunc uno nunc altero modo ad putredinem corpora deducere;patrere quidem per se,is actu ipsos, cum pestis omnia pariter absumit , putrere potestate tantum cum saeuit in unam aliquam speciem viventium corporum. Vehicula tamen contagiosorum affectuum ut plurimum putrent ipsa per se, actu: quoniam a corporibus reipsa in tridis efflantur. Venerea lues est illa quidem contagiosus morbus non Iulibello de tamen est epidenaicus sicut Leonicenus existimauit.
mo de morbis muliebrib. dicenna libo. se a tract. .
ribus distinguit proindeq; affebus illi, qui
hasce particulas corripiunt muliebres morbi iure merito appellantur. ' Nullum fere est morbi genus,cui uterus non subi Riatur; simplicior autem teri morbus est intemperies, quae vel simplex est, vel compositati vel cum materia vel fine materia. Soluitur,teri unitas mulceribus, quae vel pura sunt, vel impura;vel serpentia,vel non serpentia, vel cum inflammatione, vel sine inflammatione.
amet stipsum uteri corpus tentatur ulceribus quamlam ceruicem tamen, Scollum uteri praecipue,& saepius inuad re hoc malum solet. Vterum 'obstruunt concretuS,grumosus,in mucosus sanguis;ac praeterea lapis lumbrici, nymphaque, cauda obstructione multo deterior est 'clausiura; quod malum γα patiuntur mulieres, non perforatae a Latinis 3ppellatiatur.
157쪽
ei, inuoniam os uteri coalitum,& coniunctum habeant. Afficitur praeterea clerus inmone: hydrope phleg- η pp. libe mone; c erysipelate ; cancro; scirrho; itemque Oa-bis muliebri dylomatibus; rhagadibus verrucis similib iuribi ,2I. ., A
Qui ad auctam magnitudiΠea pertinent iam ς cap. m.
Multa sunt symptomata uteri morbo asterii sicut murea ac l ob sta. sunt illius sanctiones Musus tum quatenus per se consside it ratur itui niuatenus cum alijs partibusconspirationem . iri t. abn,-- consensum habet Munera uteri absolute,&sine compara in minarum. tione conssiderati haec sunt expetitio Veneris; sa Venetas; eiaculatio propri seminis , missio menstruarum purgati num; conceptio δε parturitio. Pruritus,&furor uterinus symptomata lunt laes expe
Pruritus est ardens desiderium scalpendi; ingens 'cupiditas coitus cum dolore coniuncta, qui coitu acerbior ministi vi fit ex humoribus acribus,& salsis in cute retentis originem habens. In furore uterino prster appetitum Veneris immoder tinti ardor etiam, delirium adest; quibus mulier furiarum instar agitatur. quod symptoma ab intemperie fit cum primis calida tum uteri,tum etiam corporistotiuS. Ad sum veneris refertur impotentia i coeundi sua ex Hipp. muteri clausura fieri ut plurimum solet. inorvinco Seminis eiaculatio tripliciter laeditur abolites imminu . mi deprauate deprauatam eiaculationem voco tum qua semen mittitur aut nimis calidum, aut nimis frigidum aut nimis aridum; aut nimis fluidum, aut nimis acre aut mi eundum, & sterile. quale est mularum semen , tum etiam qua inuoluntaria, &continua seminis effusio fit; quod Nilumgonorrhina appellatur. Gonorishq causae sunt sanguis vel nimis copiolus, vel calidus, vel acer;conuulfio vasorum spematicorum, renes ediuefacti Naccensio musculorum, qui siperpositi sunt spe maricis vasis --
158쪽
ditur missio menstruorum,quia menstrua vel defiesuti vel abundant;vel non fluunt,qualia deberent. a Lli 3 de Mentirua deficiunt' vel propter uteri intemperiem aut 1. .. . , calidam,aut frigidam, aut siccam;vel propter angustiam va- tib ι .dei ocia forum,e quibus,&per quae illa in uterum fluunt vel propicriso. P tortuosum uteri collum vel propter internos parieto Vtςri ex cicatrice corrugatos me propter condensationem suta stantiae totius uter, vel denique propter aliam quampiam non absimilem causam.
ω. Dci Menstrua immodice, A prster naturam fluunt, propter
cap. --lib. -4 sanguinem aut acrem aut subtilem, a ueum propter V
cule. cap.8.LI narum ora aperta, & lirantia , propter irritatam ex intemperi anxςci xi -rie calida expultricem facultatem;&propter languorem, imbecillitatemque retentricis faculiatis aut ex humidas tum iam ex humida simul S: frigida intemperie contractam. Si causae immodicam excretionem menstruorum facie
sata.zzia vi in tuum angustia accedat; symptoma fit, quod men i struorum stillicidium vocvit Quod ii sanguis non per solitas vias, per venas scilicet
uteri internas .sed per eas, quae in ceruice, collo teri ter-mnantur, fluata symptoma fit, quem fluxum menstruorumhemorrhoidalium nominant, quod marum MLMm'rrho dibus analogia quadam respondet. u es, Non fluunt, qualia deberent, cum albi menses fluunt, quod symptoma propria appellatione muliebri fluor dicit. Conceptio abolita sterilitatem deprauata aut monstra ;aut molam aut falsam grauidationem facit. Sunt auteme Araita,Aege fierilitatiS causiae plurimae L inteniperieε, mala coformati', ,2 et , tumore dc prauus situs ter, vitia seminis, menstruili Caphoris 4um 3 toxiusque corporis constitutio ineptas hoc est 'et ram, ',' nos obela, pinguisuevel nimis tenuis, macilenta. finalb Letor Mola sie dFffinitur ab eruditissimo omni doctorin ρο- bis, Geo: nere praestant Ssimo H eronymo Mercuriali i caro inutilis, rureadem ali informis, inarticulata, dura, in utero mulieris genit , instar ueri conceptus,& variarum figurarum g Ax-ub- 4ς In sola inu iere mola fit , qu Oniam sola mulis mi- strubrum copia abundat 2
159쪽
Hallucinantur quicumque credunt molam esse tum emouemdam te ri,ortum vel ex ulcere, vel ex inflammation Mola fit, vel quia muliebre semen immodicam crassi λ Hippzr- u tiem habet vel quia multus sanguis menstruus, saucum ut btibiis, Ssemen . illudque morbosum concipitur S ,
ses iuporimuntur; venter flatu,aut re quapiam aquae Persim, ioci irio bisti intumescit; accidentiaque adsunt verae grauidationi si inesieram.
Parturitio qditur bifariam; vel quia partus non fit debito tempore, abortus dicitur vel quia non fit dςbit modo E Viuis is es Abortus causa esse potestς intemperie quεcumque tum ori astutata uteri;tum corporis totius;siue simplex,sive flatibus aut bu
moribus copulata praetermissa foetu nutritio tumore tot tineauri item, Mulcera in utero;paSsione anima immoderatae nimia i ii pinguedo, aut gracilita praegnantis; externaeque causae uuam plurimae, ut odore tetri; exercitationes Immodicae multus coitus; errores in cibo sotu; interdum sectio venae &purgans medicamontum diuis. lib. . Non fit partus debito 4 modo primum si ve ob ter de me fi
latitudinem , vel ob parturientis in mouendo, stando. Inm: .
sedendo impatientiam, Minconstantiam vel ob debilita vult eom: te capitis ipsius cetus partes nascentis infanti Praeter ζῶ.βάρ communem naturae ordinem egrediantur zzzzz Deinde si partus sit difficili valde dolorificus,malorum ii ri. que plenissimus, quae aut matrem, aut foetum afficiant, ni autem difficilis partus, dolorificus ex causis aequot, quarum alterae ad matrem ad infantem alterae reseruntur. Matris vitian sunt affectiones animi partui plurimum no ': centes, constitutio corporis aut debilior, aut pinguior, aut v sectis.ώα annosior, aut recensior quin oporteret imperfecta san 'et 2 π ttio a praeteritis morbiSi angustia matrici Praelertim circa iactati, e xi. 4 eiusdem nimia siccitas , fluxus sanguinis secundina aut robustior, aut languidior quam conuenia Samstς sit Autiutricis,am,is vesicae hemorrhoid , rhagadea, mxen dein παFere vitia sunt sexus muliebris corpus aut granatus talacisci m
160쪽
aut debilius ex aegritudine aliqua a capitis magnitudo aut paruitas, ali foetus comites mors;& partes scelus citra consuetum naturae ordinem sibi in egrestu succedentes. Ex consensu spiritalium partium cum laborante utero a Galea lib. symptoma fit uteri praefocatio δ appellatum quod Hiero-tay rub ma nymus Mercurialis ita diffinit, magna respirationis offensio
rticul cum corporis refrigeratione ex uteri vitio.', Colligitur, Huius mali causa sunt ' humiditates praeter naturales&Gδὲ η corruptae seu ex semine, seu ex sanguine, seu ex rebus illae p.: sint quae vasa muliebria replente, prauam ques Statem visceribus communicant; vaporesque putridos,&venenosOS ad illas mittunt.
31, ΑΕ nel: o morbi genere non afficiuntur; laborant enim intemperie quacumque; affectibus, qui in magnitudine aucta, in magnitudine imminuta consistunt; vasorum tum obstructione, tum adstrictione, angustia ac tumoribus praeter naturam. Horum morborum symptomata sunt lactis generatio aut abolita aut imminuta aut deprauata. I ac deficit propter obstructiones factas ab humoribus Galan lib. crassis, viscidis propter debilitatem virtutis attractris pliki-ς- cis inanimarum; propter densitatem, angustiam vaso- ' rum,quibus utuntur mammae, ut ex utero sanguine trahant Deprauatur lac, vel quia nimium est vel quia non est perfecte candidum vel quia non est boni odoris vel quia non est boni saporis, dulcis scilicet; sed aut acre, aut acia dum, aut amarum vel denique quia aut crassius, aut fluid us est, quam naturalis eaque moderata lactis consistentia requirat. Caseosa, butyrosa,&serosa a stis partibus aequaliter crastata I sioribus redditis symptomasis quod vocant lactis i gru-
vnicv - ες mefactionem; at si caseosa tantum, tutyrosa lactis partes
zzz. 7 praeter naturam crassestant f rosa naturalem fluidit ueniretinente