장음표시 사용
141쪽
est prominere; ecpiesimumque fieri eodem conuulso ne a Galen tib . cesse est oculum interius trahi. 'stin oculus resolutis musculis, qui eum ad exteriorem angvitum mouent, ad interio mangulum mouetur; ijsdem e b inibi M. ro conuulfis ad exteriorem conuertitur; contra quod idem dici debet de musculis, qui sursum, deorsum ocu
His itur musculis affectis non motus modo,sedes situs; sed & visio ipsa oculorum vitiatur. Cum tamen sursum, vel deorsum oculus praeter naturam inflectitur; quaecumque illi offeruntur, ς duplicia videntur e Galanaiux. r. visioque maius detrimentum accipita quam cum dextror tram sum, vel sinixtrorsum is mouetur praeter naturam. Musculorum vero huiusmodi aut paralysi, aut spasmo aD sectorum proprium symptoma est strabismus; cuius quatuor ab aliquibus specie recensentur. Horum om- Infestare palpebras 4 solentemphysema, selirophtalmia uiua, moicioraxirophtalmias psorophtalmia stillosis ectropiona ancya'h: Nista; loplepharon; lagophtalmia; trachma; sycosis UlosiS; hy nicus Leo in sua datis; calaetion; crithe phtiriasis; trichiasis, madarosis; si P LE , , stichiasis phalangosis; lithiasis; 4ppos inlibr. de a sedis phymosis salpebrarum propria atactio est, quid et quid contra contendant aliqui. Herodotus in Visorij nerui visionem impediunt; si obstructi spiritus il 44αPuteolos vel ex toto, vel ex parte intercipiant: qui a cerebro ad stribi cs oculos vim, facultatem deserunt, quae aegritudo parem pduallu, ii.
Visorijs neruis ex toto obstructis fit Mamaurosys,quae vi tati sum omnino sublatum significat ijsdem ex parte tantum pro MLς obstructis ambliopia fit visus scilicet hebetior, . Ob Καζtaita,
Iidem neruiri a prexi id est disruptione & symptosi id Σὶ δεα est cocidentia vel ex iis vel ex imbecillitate i corripiutur. 2 den agnSicca intemperies contrahuntur, indurantur, rugosa i Her tu, in fiunt,4 exasperantur membranae torus oculus fit minor i iis Ita humores coarctantur,in pupilla strictior fit uua re visio Gaim. - -
142쪽
Nimia humiditate laxantur,4 quasi defluunt membranae pupilla laxior fit m humores in crassantur quae incommoda de perspicuitate, .longitudine visus plurimum de-
Calidiori intemperie conturbantur piritus; multique pores concitantur ut necesse sit corrumpi visionem. Frigida intemperie spiritus redduntur fere immobiles: hebetaturque non parum visus acies membranis, tumoribus plus iusto condensatis Materia intemperiei comes vel humores sunt, vel vapores, vel fiat si spiritus qui aut oculorum vitio geniti sunt; aut a morbifica cerebri materia defluxerunt. Non solum ex exteriori, sed etiam ex interiori parte alia cui parti membranarum succrescere tumor potest inflammatio scilicet, aut scirrhus quo morbi genere solant oculi in anteriorem partem impent,in prominente fori. Membranarum corneae, adnatae communes aegritudia Galin. lib. . nes sunt a leucoma, . hyposplagma; hoc est rubentes, Ni rati et albescentes maculae quae plus muSve laedunt actionem tibus 7 oculi pro ratione diuersorum locorum in quibus constit o LPini 2 re pro ratione maioris, vel minoris aut crassitiei,aut denplicium S librositatis , aut raritatis
res Tararis. quam vulgo ophtalmiam non veram appellant; op - inemo est omnium oculi parcium externarum communiS. tis: C.=ό. . Nyctalope, i qua quit te occidente obscurius, notaudi P Ri0 b. I tith l videt; myopia, quae iustiosos facit; imperceptibile ποῦ τοῦ . vel in humoribus, vel in tunicis, vel in spiritibus vitium si- ' Li 'ρ- gnificant . . netati, AE a Voco autem luscio S illos, AEu remota rere, propius 2 'b , T admota exacte vidςnt
Aetius eir. Nec desunt qui noctu melius vident, quam interdiu cu-
ius symptomatis causa, ipsa sensum effugit.' Ien. lib.α. Adnatae membranae morbi sunt ophtalmia;& si
Icdista Etam est chimosim palpebrarum inflammationem esse. Ρ7 Aeque male scribunt aliqui chimosim ad membranam coniunctam
143쪽
coniunctam spectare' cum ex albi oculorum propria sit. V, 22
Cornea membrana nulli morborum generiaeque ut vice Gordie Iribus obnoxia est, quorum praecipua iunt phlyctaenae Stω - is, Mi sthryona Caelomae Argemons Epicaumas hypopyons&car Leo loco cit
Membrana carnea aut erosa aut disrupta procidit,uec Celsus lib.7. tunica quam procidentiam haec mala comitantur proposi Me 'tis myocephalon staphyloma melon; onix, i unguiS. In pupilla hi morbi obseruantur disydriasis,phtisis no Paulus, A chysis de glaucoma quod est humoris chrystallini ex hu ζ' adii. miditate in alienum,d praeternaturale colorem permutatio citaris. Non possum assentiri Fernelio scribenti e omnino cras Lia - -p in sim consummatam suffusionem uno die congestam Vidis 'ἡ 'λ se sese. Anuulorum oculi morbi sunt aegilops f enchantis Gaὶen ubs.
V DITIM NI conterunt neruus auditoriuS i Gaia . de
meatus flexuosus auris membraua succin i S FIgens auditorium meatu a duo ossicula mem tib 3. branae adnata. externa auricula. Sicut calidae, frigidae intemperietiam rem aliquam earum, quaS recensus infesta
lium commune symptoma est dolori ita intemperie fri aegidae, aut humidae commune symptoma est obtusus auditus. ἰάπι d. Ex causis externis frigida quam calida; at ex internis a PI Izz.lida quam frigida saepius laedunt audiendi instrumentas illaque in dolorem trahunt. Neque veroantemperie modo partibus hisce dolorem paui. 1ibe. ι inferunt; sed inflammatione i quoque; nec non conclusi z3 2 in i fatuosi spiritus, qui exire nequeuntes, illata distendunt,4 , iii . .
Inflammati nerui auditorii comites sunt febres, αἶ' de 3 cap. . litiab
144쪽
Eria membranae vero inflammatae initiora sunt *mptoin
ta quod ea minus neruo cum cerebro consentiat. Galen libri didem nerui non inflammationem modo sed'o mocma:
rum T sed&scirrhum; sed&eondensationem; sed de tabem; lea' disruptionem, sedis Victis, sedis obstructionem p xMR
tur; quibus morbis aeque obnoxia sunt meatuum vala. Internum aurium ulcus efficit, ut humiditates in illarum anfractibus ob vitiatam, Madauctam auitatem commodius retineantur; retentaeque saniel colorem, uerabsitiem induant , Quod idem accidit huimiditatibus in auitate Pectoris, in doratus ductu retentis; quae aut tussiendo, aut naribus expurgandis reiiciuntur. Quidquid illud est 'uod in meatum auditorium greditur, siue animal, siue calculus; sive quidpiam tale; neri secus non potest; qui auditionis instrumentis aut motu, aut grauitate, aut extensione, aut obstructo meatu eg
Carsus lib. Sonitus etiam ac strepitus intus in aere excitati paucilio T: αμ nem depravant; efficiuntque ut vel sibili, vel tantinnabula, vel fluentium aquarum, aut ventorum fragore extra o strepere nobis videantur ri a, Giuni in auribus vermes vel graeca appellatio Oltenait aera n eos σκω Σταδτα , quem affectum Latini appellant aure Ver'
ia: in. Qsi morbis aurium tentantur, necessario sunt 'aut tur .aib . de tot di, aut surdastri, aut vitiose, deprauate audientς.
De morbis narium , quibus olfacimus
V . 2 re A internae, quam externae narium partes morbo' 'ne Iais cumis obnoxiae sunt; vulneri scilicet, ulceri co cap. . tusioni; tumori praeternaturam; obstructionisi
145쪽
tamquam sub genere quodam continentur ut proinde 3- necessiarium non siit,cu sarcoma adesti polypu quoq; adesse. Polypus quo durior, eo deterior; ad cancrum pro
Sanguinis profluuium e naribus symptoma est, quod morbum aliquem ex his quatuor sequitiar nece sario b prirnus malen lib. morbus est venae aut incisio;aut punctura aut fractio secun m ' --p- dus morbus est venoetolio tertiu Oculor venarum ape tio.quartus denique sanguinis e rarefactis tunicis resudatio. Aperiuntur venarum orave critice vel ia0guinis aut e acrimonii, i aut multitudine expultricem virtutem exsti cita lib. ι ad
mulante; vel propter imbecillitatem contentricis iaculta et
Ex omnibus animantibus uni homini languis e naribus
defluit tum ob cerebrum, copiosii Simum S. hun Idisti dis &lib. 3 promum stum ob summam tenuitatem tam cutis, quam uni .u' carum, quibus venae intra nareS continentur. μωμαῖς.
i mor is lingua, quatenus ea gustandi in P hi φ-μ μ
ET D v, gustus linguae neruis poeissimum laesis non quidem recurrentibus, Wreuersi- uix sed illis, qui sunt tertiae coniugationis, a cerebro statim oriuntur. Afficiuntur vero nerui huiusmodi vel per intemperiem, praesertim vero frigidam, humidam Peasque aut coniunctim, aut disiunctim vel per obstructionem iel per tumorem aliquem praeter nazaram svel per infectionem alienio saporis aut amari, aut acii , ut ' a rasalsi, aut alio naodo ingrati pro ratione excrementriari acci, tum causis c. quo lingua affecta est. Lingua numquam, aut quamrarissime De nimia perspi- Galen loco cacia Scacrimonia sensus, tuos proprios, qui natura in ea 'sunt, uapores percipit; qua re plurimum differt a coniueinditine sensuum relliquorum a
146쪽
potest lingua destitui facultate gustandi remanente sensues tactus non tamen contra.
De morbis instrumentorum actus.
:'όὀά ὐό ν α. V certum si h neruos omnes aequali mu. Aodrraues ii - ere,in solos sensus tactus instrumenta esse; 'V7 μ 7 axmae quatenus illii strati spirituum lumine vim sentiendi dispersis corporis partibus commun canti quiS dubitet tot morbos ad hunc sensum pertineres quot modis fieri potest ut nerui a naturali suo statu discedentes, cineptiores redditi illustratione debita spirituum defraudentur λ Galan ii i At nerui intemperie, obstruci ione, tumore praeter nae usi t&i turami restrictione; condensatione; emollitione; compres isto assest sione;disruptione; omni continui solutione affici possunt. Hisce morbis trifariam actiones affectarum partium laeduntur abolite; imminute , deprauate abolita actio sensus tactus proprio nomine paralysis; imminuta, stupor ide- prauata dolor appellatur.
dsc niger er a Icu voluptas est 4 perceptio rei conue-ci *sμ p h nientis ita dolor est perceptio, seu sensio rei naturam laedentiS; ac virumque tum m --xime conspicuum est cum sensiones eius
ta ILL modi affatim, ' consertim fiunt.
. .. 0αν. Π Voluptas&dolor non sentiuntur proprie; ' μ' quia sensionis non est sensio in eadem facultate. Sensibus tamen interioribus extimorum sensuum e ceptiones , hoc est voluptatem, dolorem apprehendimus Liudicamus 3 recolimus cillisque cum bonae sunt,
i fruimur Ab Verissime scriptum est ab Hippocrate O quicumque ear
147쪽
te aliqua corporis dolentes magna ex parte dolorem non
sentiunt; his mentem aegrotare.
Voluptas dolor non sunt motus, nisi admodum im :I IC
proprie quoniam sensio . non fit in tempore . rum ad la
Si dolor effet accidentalis aliqua affectio sensioniS eo 'et πὰ ,
modo, quo color malus in aegro corpore sanitatis affectio eo diraeo est alterutrum dicere oporteret aut dari qualitatem, quae
in nulla specie qualitatis collocatura aut dolorem esse accudens sensile. Si dolor esset accidens sensile; numquam is sentiri posset; quin doloris ex doloro perceptio in infinitu protraheretur. Eadem est Aristotelis, quae Galeni de voluptate, dolore sententia erratque Simon Portius, si quum ex Aristote .όΣ: R lis opinione dolorem, voluptatem non ad sensus extimos pertinere scribit sed ad appetitum solum. In sensibus omnibus est voluptas,in dolor unus tamen ractu voluptatis, doloris per se subiectum est; quae enim sensibus reliquis obiecta sunt, non ante dolorem inferunt;
quam tactum affecerint quoniam nihil naturae nostraeco rumpitur nisi aut a tactili qualitate , aut a communi sensili iactum afficiente. Quod scripsit Aristoteles ab excellenti sensili corrumpi sensum verissimum est; sed illud quoque est non minus v runas sensile ad quemcunque sensum spectet; cum supra mindum intenditur etiam ad sensum tactus per se, primo pertinere tametsi non eadem ratione, qua sensus alius prinprium obiectum dicitur. Gai libr.is. Ex sola Vnitatis diuisione d dolor exoritur: est autem d. methodi c. . deplex Hippocrati in lib. i de natura hominis, inristoteli a . u Σ . erijs in locis in unaquauis parte unitas quarum altera in si ζ - λω vi 2M- militudine, siue nitate naturae, temperaurenti consistit S . coitie;αρ-
in cohaesione partium spectatur altera. GaLinti loNumquam dolor fit; quin continuum soluatur; ac siqui temperie e ε α
dem solutio continui sentiatur, ex ipsa fit doIor; sin minus te. hippiici fit ab intemperi quae si citra solutum continuum accide Uoa n. , . reposset; doloris non minus causa esset AT II Dolorem solae temperamenti,4 continuitati,diuifiones eorument. 1.
148쪽
pariunt; quia uniuersarum, chngularum partium sensibilium salus in his duobus praecipue consistit. V0luptas, S dolor semper ex contrarijs causis fiunt cor- pus igitur in repentino ad naturalem dispositionen reditu h, . di O doleri quia patitur inaequaleni intemperiem ut pa-RVO M loc tet ex unguibus, quos ab immoderato frigore ad pristinum 4 a calorem repente redeuntes conclusias flatus distendit.:ςliota libr. . . Cum calor, tum rigas biotest eise doloris causa nuda, coiti ita . hoc est sis e materiata per se, hoc est, non per accidenta . 'lien-inoi de sola hoc est non coniuncta alteri qualitati. hau h ah ζ' siccitas aut nuda, Iola, sed non perses aut nuda serlib.is.mochodi se, sed non sola doloris causa existiis humori non nisi cum e Colligitus . influente succo i&cum calore, aut frigore coniunctus do-
secvad. lo c. Hactenus morbos recensui, qui certas aliquas partes,&
facultates humani corporis afficiunt superest modo , tan'rborum illorum naturam explicem qui nulli particulae,& facultati addicti videntur ue errabundique membra fere smniapromiscue corripiunt; cuiusmodi sunt tumores omne prs ter naturam δε plerique affectus contagiosi quibus breui . compendiosa oratione absolutis morbi illi postr loco exponentur; qui mulierum propriisunt. Puerorum autem affectus ob eam causam praetermittentur a me; quod identitione excepta morbis aetatum aliarum, de quibuSpartim dictum est partim etiam dicetur, minime differant Oisi ex accidenti.
.. r. hh-x- V, o R est morbus 4 instrumentalis. simplex, com.., ''i' in sistens in magnitudine secundum omnem dimeniai Tndra Uae onem,&praeternaturam extensa. Mone. i. ' Aeque falluntur illi, qui aderunt intemperiem per se spe-
Σ - D: ct re 4 tumoris naturam io illi qui contendunt inter hos
sin tibi, es. est Conciliator differentia s. umorem similatibus & -4 senicis partibus morbum communςm
149쪽
similares partes habent illae quidem quantitatem; eamque certam, determinatam; tametsi id proterve neget
Fallopius is non tamen quantitati determinatae similarium I
parcium proprie sed illi tantum quantitati determinatε per naturam cap. 3. tumores noxa fit quam habent similares partes, quatenus dispositionem habent organicam, quo respexit Galenus, cum scripsit in lib.de different.morborum cap. I 2.tumores esse inorbos partium similia ium. Ideo ν inquantitati organicae in similaribus partibus repertae tumor efficere dicitur; quoniam organicae partes quatenus taleS neque unam, neque determinatam quantit temi sed nexum potius, itum diuersarum, raeterminatarum quantitatum habendi illarum scilicet, quae sunt in partibus similaribus. Quantitas determinata similarium partium est duplex nimirum minimum illud naturale sic Philosophi loquuntur citra quod illae consistere non possunt: maximum IN lud naturale , vltra quod eae ne momentum quidem temporis stare possent. Non omni modo, sed tantum primo, ser se tumorem in magnitudine audia consistere est intelligendum.
Ventres obae fi bri in uanimis enutrita,&manus maior moribus altera habent illa quidem auαam magnitudinem non ta bu Gai in tibia
men secundum omnem dimensionem, neque etiam per se et u Ised consecutione potiuS quadam ex antecedenti vitio vel Lb., anethodiadipis, vel carnis, substantiae immodice, ac praeter na P- ο turam dauctarum.
Obiiciunt viri quidam longe doctissimi cotra datam dita
finitionem; quod ea non competat omnibus tumoribus: erysipelas enim ingenti calore i herniam intestinatem pra-- siluineutram adaucta magnitudine laedere; dqnt ijdem in erysipelate nullam fieri magnitudinis Minionem, quae gensibus conspicua fit. Ego vero sicut lubens concesserim utrumque illum morbum alia ratione magis laedere, quam quatenus tumor sunt praeternaturam, ita velim concedi mihi, eosdem is-ctus adaucta FosFe magrat in n*cere
150쪽
Ad argumentum de erysipelate respondeo, non morbum ipsum, sed laesionem a morbo illatam debere sensibus conspicuam esse noxam vero inferri ab erysipelate non semper immediate , sed interdum interuentu alterius morbi, intemperiei scilicet cuius illud necessaria causa existit. Materia proxime tumorem faciens multiplex est; nam a Galan sib de pars aliqua corporis in aliam descendens, in bilis, Mun-h bet h' .aui S,& pituita,& succu melancholicus, flatus;&4
b Aviceno se rosus humor aut fluxione, aut congestione coaceruatit i, 2'hi es. quae ex his aenerantur,ut sanies, lutum; carbones pili,mu-
Pu - - cus, ligna, amurca, gummi, testae, arenae, polenta; lapides, eaus morbor vermes, flamenta, squamae ossa tumoris efficiens causa 6. existunt.
Longe absum ab illorum sententia, qui statuunt illa, quae
partem in tumorem eleuant, tumori continentem causam esse quis etenim admiserit, materia vacuata distentas par tes illico, momento temporis contrahi cohaerescere simul, ad naturalem statum redire λTumorum differentiae variae sunt, solae tamen illae, quae aut ab affectis partibus, aut a materia tumorem faciente desumuntur; essentiales dici debent. Ac siquidem confideretur materia, quae tumorem faciis octo sunt primae differentiae tumorum; phlegmon; erysip las Loedemas scirrhus S tumor serosus .flatuosus tumor hernia , abscessus, qui toto genere praeter naturam videntura Inlaeo pro esse; tametsi Galeno testes reipsa tales non sunt; quoniam Q ad humorum classes referri non difficulter possunt. Neque vero est, quod miretur aliquis a causis nos contra Galeni praeceptum essentiales morborum differentias ha fisse; menim duo sint causarum genera synonimae; aequi- uocari de aequivocis negauit Galenus, non de synonimis,eL sentiales ab eis morborum differentias desumi posse. ---π' Synonimas causas appello illas, quae ratione eadem se Iib Glauco peragunt; eosdem semper morbos gignundi; si caetera ad- m. iis T sibi, quae ad morbi productionem requiruntur. mo prae r nos Moc ovoque nomine Galeni cindiuidendis tumoribus
alibi. per causas consuetudo rationi maxame congruit quoniam