장음표시 사용
131쪽
Morborum vero hactenus recensitorum materiam haud dubium est excrementorum postremae coirionis ut Plur,mum partem, residuum esse.
E MAE R Α, AI quq cerebri tegumenta sunt, omne morborum genus corripere potest. Ossis cariem, vermes, scorpionem, subi ctum pus dolor sequitur angusto loco comprehensus. Intemperiei seu cum materia per venari&arterias defluente,seu sine materia proprium *mploma 'est de ulu dolor qui iniciemicraneam, cephalalgiam, docephalaeam medie se, diuiditur. d 2 2,
Sicut:rccitas vehementem dolorem non infert; quia non de locis ata fit confertim Vita nec melancholia, nisi a bile flava bile adi sta, vel olle mixta, vel spiritu distendente. calore vehementissimi sunt dolores, sed breuiores a frigore minus subiti, diuturnior . Humidam intemperiem laus dolor vix sequitur nisi e Galiliaitadia
copiosum humorem, vel copiosam pituitam, eamque stigi tiauit Idam comitem habeat, quae sui pondere grauis,& molesta raru vilibus sit affectae parti. 8.1. Distentio cum grauitate, sulsu sanguinis copiam , sine grauitate bilem demonstrat; quae citra grauitatem, subsum est, copiam significat spiritus tenuis, flatuosi quacunque intemperie,& solutione continui fit dolori in menyngibus repertus hoc proprium, seculiare habet, ut sit punctorius, ut manuum contactu neque augemrim que minuatur atque ut ad radices usque oculorum, non ad palpebras tantum extendatur. Calidam intemperiem arteriarum in menyngibus ab intemperie calida venarum in eisdem nihil aeque ac putatio doloris distinguit . - si
132쪽
Si materia intemperi ei menyngum iuncta extra vasa, hoc
est extra venas,in extra arterias effluxerita tumorem facit; quo necessarium est, cerebrum quoque una cum membranis laborate. Menyngum tumore aut supremas tantum, aut penitiores quoque cerebri partes afficiunis in eandumque aegrit dinem trahunt.
Tam a sanguine bilioso, quam ab exquisita bile excita- όὼφ ό Gr phreni i , cuius 'imploimata sunt gelirium cum qu eomm hi j pdam audacia dolor acutus febris ardens; sitis linguae arbάδ dita .caput calens; sanguinis fluxus e naribusa igiliae imprimo 6hic modicae voculi rubentes spiratio ex longis interuallis, i τοῦ tb ga , raque; urinae velut iumentorum. e . ζ λ Sanguis naturalis phrenitidem potest ille quidem faceres
ris comme. r. sed non exquisitam, conimen . Itulta, vel langui pituitosus lethargum Q facit quem
: si somnus an superabilis; grauitas plurima capitis; clausio oculitar. 3. de locis Ormn graui obliuio Situitae signa in lingua, facie ; memidiaἡ . t τι usus infirmus tremor manuum .vultus discolor, aur- caui cap idus pulsus tardi vi debiles ac febris non admodum amdens comitatur. Tumoris a sanguine melancholico adustione genito co- . En Ad aes perpetua est mania; idest ingens furor. capra S libr. de Bila, pituita pariter commistis inflammatio fit,quae symta plomata habet ex somno,&vigilia permixta comaquei cataphora a Graecis soporosa vigilia, & vigil sopor a Latianis dicitur. Neque vero desunt modi alij, quibus praedicti morbii symptomata permisceri inuicem, & coniungi possunt.
De assectibus propriss cerebri.
TRAE E 1 substantia triplici morbi genere afficiatur intemperie 5 affectu organico, soluta uni
133쪽
Ridicule negant aliqui cerebrum pati poss*continuit eis solutionem sine mortis interuentu. Quoniam vero' tam ratiocinatio, quam motus actio est λς' heorganicas utraque quatuor modis laedi potest oblaesione in s
Mumentalis conformationiS; inquinamento, alteratione, ξ Di emordinato motu spirituum; corruptorum vaporum aut hi eapo.
morum inuasiones 4ntemperie propriae substantiae. Praua tamen spirituum dispositio per se morbus non est; quoniam non est causa laesae actionis cerebri, nisi per qualia tales cerebri substantiae impactas. Non enim spiritus facultatum cerebri primum sunt de immediatum instrumentum;sed cerebri substantia a spiritibus
m congruenton, eamque mutabilem dispositionem adductae certaque magnitudine, figura, alijs id genus instrumentalibus proprietatibus conformata. Multo minus vaporum, humorum vitium cerebro i dere morbum possunt ; nisi quatenus vel temperationi, vel consormationi officiunt illius. Frigida cerebri intemperies facultatum principum acti nes imminuit vel fatuitate, vel obliuione, vel amentia st liditateque inducta quae symptomata a mala quoque cer bri conformatione; a pauca eiusdem substantia; de a vitio spirituum originem habere potest. Fatuitate infirma est motio cogitatricis, ratiocinatriacis facultatis; obliuione infirma est motio memoris amentia abolitam significat omnem mentis motionem, O sum' almai la
Frigidaein humidae intemperiet symptoma est cathar e Galen libr. 3.rus4 destillatio; quae alijs quoque modi fieri potest; nim etiam serum si cerebrum aliqua ratione imbecillum sit vel illi auris cilii, s Apho copiosius, aut non satis congruum alimentum suppedit Iz Itur vel cerebrum quia calidiu est, plus vaporis attrahat; si . qui deinde ut in aere pluuia, superueniente se ore concrinscit, atque exprimitur. 'Capitis fluxiones, superfluae 4 humiditates perpala d Gaio Eb-
tum; per aures, per nares,ac per oculos commoae expur --ma .
santur; ac exmultis partibus ad quas humida cerebri evi mea
134쪽
crementa decumbere per hos ductus possitnt paucs aliquot morbo suo inditam appellationem habuerunt; nam destilla tio in naribus consistens graece coryza, latine grauedo dicitur; haerescens in faucibus graece branchus, latine raucedo appellatur: ad gurgulionem vero, thoracem, pulmones descendens generis nomen retineis catharrusque proprie, a Colligitur in destillatio dicitur; fluxiones, quae ad alias partes fiunt, Cum cerebri humida excrementa immoderatius exup rant; ita ut contussis cerebri finibus non amplius recondi, contineri valeant, circum cerebrum, circumque meny b eroes tibi ges disperguntur per venasque per neruos, se ari P in0λφόδε γ' erasan Varias nostri corporis partes irruunt; hinc arthrites,& mala alia plurima paralysis, stupor tremor, imilia. Humorum viscidorum alluvies minime putrium siquidem totam cerebri substantiam perfundat, praesertim vero de Hemith- , anteriorem illius partem, caron facit; ijdem humores si .. Wr putrescant &cerebrum una cum menyngibus in tumorem Gai,ub a d attollant, lethargum d faciunt echiata: et dem caros alias quoque habere ς causas potest; nam&hus.ὶibr. 3 ς comitiani morbo,&cerebri compressioni,&fracto cranio, edi, Teata, laesis, solutisque menyngibus,m vehementiori in tem- symptom-ς ix ostibus ictui laterdum succedit. amer' Caros sopore potius, quam per se priuationis motus S tibi. Py' sensus causa est atque hoc discrimine. praeterea libera r
r in ta spiratione potissimum distinguitur ab apoplexia.
Ioc. amaikς aro oui corrioiuntur ut plurimum i sine febre sunt,
perae ex Galam quod idem de lethargicis dici non potest. 10ςοόPx , ' Viscidorum humorum alluvies citra putredinem si vel S ' totam substantiam, vel totos ventriculos cerebri penituS Gai im si obstituat, pervadatque; ita ut periculum immineat, me: 'edusi, natiua caliditas extinguatur, suffocetur apoplexi a facit. com p . 3 Est enim apoplexi obstructio principij communis ne uorum, motum, sensumque omnibus corpori partibus repente adimens, principes actiones laedens. Neque vero cum ea crassitie humores aut in cerebrum, aut in cerebri ventriculos irrepunt a sed cinante per ea partes
135쪽
tes fusi vapores essent ope qualitatis cuiusdam, coagulandi illos vim habentis, quae repente gignitura dicto citius crassescunt ι lactis instar coagulantur, obstructionemque maximam faciunt.
Eadem obstructio eodem modo,& ex iisdem causis facta, si dimidiata sit; ac non plene ' partem affectam occupet; . Tu uepiles fiam facit. cap. 7. Est autem epilepsia conuulsio totius corporis non perpetua cum mentis, sensuum laesione. Quod si non humor sed crassus,& frigidus vapor ve triculos cerebri impleat, prohibeat spiritus animales per neruos ferri; quod noctu in somno contingit incubus est quem b nocturnam corporis oppressionem, & suffocatio b aulus libo.
nem interpretantur. Ite,.s cata. Izaec
Commotio spirituum crassorum, aut flatulentorum Laut euius Auzeu solius spiritus cum multo vapore in anterioribus cerebri
ventriculis vertiginem, hoc est tenebrosam oculorum ret 2 2
fusionem efficit ratavictas textu
Ex quibus perspicuum est apoplexiam epilepsiam, a cibi est τοῦ
ron, incubum,4 vertiginem nullam intemperiem per se rit acii. Aph. primo,sed repletionem solum significare; eamque vel ad va egi mesa vel ad vires; quod addidi propter epilepsiam eis affect cis. lintemperies vehementer frigida, ruere gelida in cer bri occipite, quae cum quadam siccitate fit; catalepsim in Iudi ducit; in qua aegri oculos apertos habenis exiguum quid in ρ.ε. libris quuntur, cin eo permanent habitu,quo correpti sunt, ten : rsione nimirum inducta a siccitate 3 praecipue vero in music lis oculorum Intemperies cerebri contumaciter frigida, Maeque Ec-cce melancholicae desipientiae causa est. 2 2: Qui melancholia laborant meticulosi admodum tristet e. ν.&Ιque sunt non ex colore atrae bilis,ut Galenus credit quam: προ- doquidem id si verum esset; maniaci omnium essent maxi i Lib. .deloe. me meticulosi: sed ex illius frigiditate Iccitate; sicut egre. - -- gie fuit ab Auerroe notatum. Melancholici tenebras magnopere amantiquiasuis inten
ti imagi uombus impediris praesentia aliorum experium
136쪽
tur fixe autem, intenteque cogitant ob spiritus crassos, terreos, ac minus mobiles subinde vigilant ob spirituum siccitatem. Melancholicus saepenumero in paucis delirat in caeteriS sapit quoniam circa simulachrum, quod in principio mo biforte incidit, auxime versatur; reliqua autem simulachra vel reiicit, vel non aequali contentione Versat Melancholici absurda, incredibilia, cinterdum impossibilia imaginantur; quod illorum semel vitiari coepta cogitatio ob tenacitatem coerceri minime valeat, ratione,&sensuum experientia: recteque scribunt aliqui melancholicorum phantasmata esse somniantium deliria. Est igitur melancholia praua cerebri dispositio mitem cum perseuerante timore, tristitia desipientiam inducens. Desipientiae nomine vitiatam, Moblaesam ratiocinationem intelligo: quae actio est instrumentalis.
Μitem desipientiam appello illam, quae ob frigiditatema qua gignitur,est sine febre, apparetq; minime ferox quod ideo addidi, ut illam a furiosa desipientia distinguerem.
a Galan. lib. ι. Melancholica dispossitio duplex est, altera perpetua ex iocis εια interuallis affligens altera; illius causa est in ipso cerebro, huius causa extra cerebrum con sistit , hypochondriaca a Medicis nominatur.
Siccam anterioris cerebri intemperiem, si iamplex sit, non alia mala quam superfluae vigiliae, Mitissim a deliria
Calidiorem cerebri intemperiem deliria, id est deprau
tae principum facultatum actiones consequuntur quod immodici caloris proprium sit inordinato motu agitare,c0n- , Hipp- - 4undere omnias imagines turbare , Miudicium peruertere.
U. n ta Calida cerebri intemperies a copioso, sed bono sanguineritis sue, deliriunt excitati cum risu, vultu hilari, serpetuo cantu. Imo L. Vehementior, acrior, mordacior cerebri caliditas, cu- α Οεις pix iis ius aut flaua bilis, aut uiolancholicus humor plurimum vel
N: Ic,' ustus, Vel putridus comes esse solet si delirium faciat sine bis sebre, manias est rincu febre, 'phrenitis, paraphrenitis. a 'f' likero paraphrenitis delitium, quod in febrium xd 'tissimarum
137쪽
tissimarum statu accidit ob acrium vaporum eleuationem ad caput ficut phrenitis delirium est, quod cerebrivi me-nyngum inflammationem consequitur. amcumque cerebri intemperiem obtusus quidam profundus dolor comitatur.
Icu desipientia ratiocinantis facultatis deprauatio est; ita quaedam conuulsio est, quae deprauatio existit animalis appetitus motum voluntarium confuse, sine iudicio iubentis; quam conuulsionem laesa imagin tio semper antecedit in eaque musculi convelluntur nullo nupsorum corpore vitio existet quod comuulsionis proximat immediata causa sit atque haec est con
Conuulsio dicitur non epileptica cum mmcul O aula docet Gaiamr pletione, aut congelatione, aut dolore, aut ustione, aut op ' 'positorum musculorum contractione breuioreS fiunt. b M. ybriit. Conuulsio, quae fit repletione Minanitione fidium instar' -- contra Stas membris solius morbi sine concursu facultatis
Flatu quoque subito, consertim irruente in musculos ae et zz
conuulsio fit minime epileptica 3 MI affect Subiectum primum. proprium epiIepticae conuulsionis 'si' est cerebrum quoniam ab eadem causa in conuulsionibus musculos praue moueri oportet a qua per sanitatem recte
Conuulfio igitur a voluntaria motione hoc tantum differt, quod praeter voluntatem fit, eo modo quo risus in Id uitis nobis fieri interdum solet. ...
Cerebrum conuulsionis epilepticae causa est, non solum ex propria epilepsia, sed etiam ex ea,qua per consensum LMitur compatitur enim cerebrum meruis vehementer aut frigesectis, aut tensis, aut inflammatis, aut vulneratis, ita acri morsu vellicatis;& utero, ventriculo intestinis i membra-
138쪽
m embranis Sac praeterea partibus alijs ex quibus venen tae, aut cerebro inimicae aurae, vel qualitates ad caput exporriguntur.
Convelluntur saepius ac promptius hi musculi,quam illi; verga cerebro sunt viciniores;vel quia a Natura, aut a morbo facti sunt iniuriae magis obnoxr, vel quia rei expetendae persecutioni aut fugiendae fuga praecipue destinati sunt; vel quia propter singularem indiuidui proprietatem quandam celerius,in facilius cerebri adfectionibus compatiuntur;vel ob aliam causam . . a Francis V Summa necessitas cogit in epilepsia concussionem aliou e. z conuulsione differentem motum excogitare est autem concussio solius facultatis expultricis opus , sicut conuulsio mouentis facultatis motus est. Falluntur aliqui,qui scribunt epilepticas conuulsiones ab inanitione ortas non specie tantum, sed genere etiam toto differre ab illis conuulsionibus, quae ex repletione originem habent.
Multo magis falluntur illi, qui paralysim, conuulsi nem Lepilepsiamque, apoplexiam specie dicunt minime
differre obsequentes seri Conuulsio differt hapalpitatione; quia fit haec flatu cral-T siore xitum quaerente; cuteque certo quodammodo mota. collectae suarex Differt item a tremore quod trementia membra nullam
di imaginationis oblaesionem, sed mouentis tantum facultatis
aus capit. r: languorem, debilitatem indicat.
22 '' ' Differt conuulsio a singultu luctu; quod hi motu quidam sunt naturalis facultatis omnino proprij, conanti e pellere illud,quod noxium est tametsi haud inficior singuutum veram esse conuulsionem non epilepticam Differt eadem a tussi, sternutamento, oscitatione, pandiculatione 3 quod haec omnia musculos habeant non ab animali, sed a naturali facultate irritatos ad liberum , luntarium motum tussi quidem, sernutamento expulsionem, constrictionem oscitatione autem, pandiculatione musculorum dilatationem, ut flatus crudus exeat, significantibus.
139쪽
Differt conuulsi ab horrore Egore, quod hi motus quidam sunt, concussionesque corporis totius conantis vi quadam naturali, omnino naturaliter expellere rem pun-gςntem, molestam quae in parte corporis sentientes confertim. vehementer incursionem fecerunt. Rigorem auget robur, δε vis maior expellentis faculta i , Σ - - tis eundem tamen calor naturaliS, quo maior est, eo bre boalleiai , uiorem facito ex parteque citius minuit; quod idem dicen ζοῦ ' dum est de concussione epileptica, quatenus ea ab expuia trice cerebri facultate fit. Rigorem recalescentem, exquisitum praesertim, vehementem febris semper subsequitur via diuino Hippocr te scriptum esse quicquid contra Galenus 4 censuerit. lan
De afectibus, um partium qua a cerebro
inaequali intemperae tibr.2. de difffebr. α lib.
A L. . VEREAR vel originem, vel facultatem, vel utrumque acceptum referunt nerui, spinalis medulla, sensuum organa. Partes humani corporis priuantur aut omnimoda, aut commoda tantum sentiendi, e Galen libr.3.
mouendique facultate a cerebro manante; nunc spinali medulla, nunc nerui&, aut ex toto, aut exta te vel condensatis, vel compressis vel obstructis, vel recti sis, vel luxatis; unde aut paralysis fit,hoc est sensus omnim da priuatio, aut torpor tantum ivpor. Potest membrum aliquod multis partibus constans sino 'Gar libris tu seruato sensu δε sensum seruat motu amittere. CILNeruus idem amisso morusensum retineti motum vero I in sensu abolito retinere nunquam valet.
Fieri tamen potest ut minuatur in neruora sensus mox udi
vel crescente, vel non imminuto. cap. 1O.
Partes humani corporis multis de causis deprauate vel P mouentur,
140쪽
mouentur, vel sentiunt , illis scilicet omnibus, quibus cona tingit, ut facultas, quae a cerebro per neruos, tanquam per rivos discurrit non quidem intercipiatur; sed praue vitiose exerceatur. Deprauatus motus qui neruorum vitio contingit, spanmus dicitur, seu conuulsio non epilepticas de qua paulo a te dictum est nonnihil. nis spasmus fit neruis praeter naturam contractis 'vel obi su si pletionem, vel ob siccitatem, vel ob solutionem fit etiam ijsdem consentientibus cum neruo aliquo dolente; tunc.n. in se colliguntur, ut noxiam rem vel fugiant, vel expellant... λα φ Dici tamen potest ex veterum Medicorum placit, con-
in loco uulsionem quamcumque a repletione vel inanitione necessariam originem haberes ita tamen, ut spalmus ex Inflammatione, ex punctura, & ex vulnere neruorum in eum spa mum referatur; qui ex repletione fit.
Conuulsio non epileptica aut est absolute uniuersalis ita ut malum perueniat etiam ad illos neruos, qui thoraci L&pto transuerso in motu inseruiunt aut est uniuersalis quidem,sed non absolute; quod neruis his exceptis reliqui omnes per eam contrahantur,4 conuellantur. Λααί Sicut spasmus afficiens spinae neruos triplex est impro-
ς mine. , lib. stolonos, opistolonos, tetanos, ita pars quaecunques
Σάπὸπ paratim affecta uno aliquo ex his tribus modis per anal
S lib. se trinis piam ouandam conuulsioni subiecta est.
Qua partes sunt palpebrae, in quibus cilia,& supercilia tunicata librij nerui,humores, musculi, quiuiis te circumagitur, retrahitur ne nimis promineat , Lin dextrum, ac sim:xtrum angulum in sursum ac deorsum mouetur, ex quibus visorij nerui, tun, cae, humores videndi actioni per se couserunt; reliquae partes non item. Musculo qui optico neruo iueret resoluto oculum necesse