장음표시 사용
191쪽
nis profusionem undecumque factam directo,contrarioqu*loco imposita sistit: quum praesertim ex vena sanguinem mitti, reuellique imbecillae vires minime sinunt. Eadem flatus, ac spiritus quavis sede coercitos expedite soluit proinde palpitationem, singultum, colicum,nephtiticumque cruciatum citissime compescit remedium icem est accommodatum stuporis, paralyns,& doloris inueterati. Mulieri si velis menstrua cohiberes leuem cucurbitulam quam maximam ad mammaSappone ab ' ρ Leuibus cucurbitulis hypochondr js affixis quxus sanguinis e naribus retinetur,4 constringitur, infigendae vero b Galen.litas superiecinore, si ex dextra nare profluit sareuis; si ex si M*Q-ς senixtra, super liene, Ne apponantur pueris cucurbitulae, priusquam annum suerint transgressi, quidquid contra Rasescensuerit; quia haec aetas maxime sciet a doloribus vinci . Non omnibus pueris post annum cucurbitulae commode apponuntur: sed solis sanguineis,robustisque in quibus t
me unica, aut altera non excedaturo
Non supernis, sed inferni tenellorum puerorum pari, bus, cruribus scilice apponi possunt cucurbiolae. Praeter cucurbitulas,sὰctiones quoque arctae membroruconstrictiones, quae dolorem incutiant balneae, aqua se
uens dropacesque, sinapismi attrahendi, reuellendi, si in contraria parte fiant, sanguiaem rim habent. Dropa medicamenti forma erat cinterdum liquidio e P - αris in modum malagmatis interdum siccioris an modum Trita di vemplastri, prout usus exigebat: quae calens cuti illinebatur, rutiomae agglutinabaturque in antequam omnino rei igesceret auellebatur; idque tertio, quartoque, vel etiam .pius; petebatur. Simplex Dropace pice arida fiebat cum modico oleo liquato Compositu autem Dropax aut piper, pyrethrum, di similia calorem excitantia; aut sulphur vivum cinerem sumentorum,&alia huiusmodi exiccandi vim habentia; aut ad ce , euphorbium,4 id genus alia, quae uncinam
192쪽
Conueniunt Dropaees frequentibus vomitionibus raceruditatibus, coeliacis affectionibus. Maxime vero ante sinapismum adhibentur Dropaces ad corporis praeparationem in post sinapismum etiam, via liquiae morbi euellantur. Pauliis libet. Sinapi sinus cataplasma est ex sinapi,in sicubus mace- ratis saepius admotum, donec subiecta pars calorem, rubOrem,& tumorem contrahat ut non inepte dixerint quidam viri doctissimi sinapismo antiquorum respondere modo aliquo usitatissam nostris temporibus vesicatoria Sinapismus antiquorum rite praeparatus, Madministratus,medicamentum erat efficacissimum aduersus inueteratos, deploratos morbos , ut aduersus vetustos capitis dolores,hemicranicos, lethargicos 3 comitiales, inaniam, e tilinem 3 orthopnceas; asthmatae longas tusses; diuturnas
stomachi intestinorum flectiones cinappetentiam iisthridem , arthritidem p paralysim .
IRUDINI tum a toto, tum a parteia
Hirudo exinanita Maccurate praeparata auidius fugit fac tutius fereq; continenter, dum copia turgescat, saturaque procidat.
Venae cuique applicari possunt hirudine sed praesertim haemorrhoidi.
Si corpus plethoricum fueritia totoque sanguis fit e citandus cubito applicantur hirudines. Plerumque sublata hirudine sanguis confertim profluit ;fi praesertim in prominentem venam erat infixa ; ac tum pro scalpello, stilebotomia est. Hirudo, quae duriusculae cuti; aut ei parti, cui nulla sit amplior vena subiecta, adhaerescit quam solum partem a tigerit, evacuet: aut certe minimum vicinis nihil vero prorsus ex alto, aut ex distantiore loco prolicit.
193쪽
Scabiei; vitiligini impetigini sanos nasi, facietque rubori, elephanticorum tuberculis exugenai adhibetur commode hirudo.
parte humani corporis a re adurente excida cauteri , tum bt materiae Orbificae paulatim a pio in tia edicvandae exicus praebeatur de cauteriis Paulatim vacuanda est materia ope caute etiaA Gauale
Horum illa, quae paulatim Oinque, sen
Cauterii species sunt fonticulus seiaceum; vesicatorium; Sexustio. In cauterijs iubendis caueat praecipue MeaicuS, ne erret in dignoscenda parte Vbi materia morbi sca cauteriis etiacienda generatur. Si derivandae materiae gratia cauterio sit opus; locus eligatur affectae parti proximus: quod si revulsior is causa ne viscus,4 membrum aliquod nobilius inficiatur. Remotior sit cauterii locus, ita tamen ut cum aflecta parte rectitudinem seruet. Cum latentes longae naturae concoctione tuto expectari sustinerique sine periculo possunt frustra cautersis utimur. Cum recte adhibetur cauterium; non alio vergit MedI-cu vacuando quam quo Natura ipsa vergeret, si posset. Excrementa,quae cauteriorum ope derivando excernuntur; tum ad cutem vergere tamquam ad imbecilliorem corporis partem debent; tum etiam copiosa adeo esse δε crassa ut pser insensibiles cuti meatus vacuari nequeant. Salubrius est fonticulos excitare ferro, vel auro ignito;quam causticis medicamentiS: Cauterium tamen ex aere
liquis cauteriis exiccaxm gi Ex plerisque locis, argumentis perspicuum est Galenununc si viveret, cauteriorum usum non fuisse improbatum. Ridicuu
194쪽
Ridiculi sunt, qui contendunt per cauteria spirituum substa nitam evivere, dissipari.
Cauendum est maxime ne in cauteria materiae plurimum confluat vel ob loci imbecillitatem vel ob aliam causam: unde inflammationes, clangrenae subsequantur. Caro musculosa fonticulis apta minime est. Crura hominum, quibus corpus est pingue ob sum, vastum admodum fonticulos non patiuntur. Comode fonticulus in crure excitatur inter musculum musculina atq; inter tibiam xfibula;a genu non multu loge.
De Marmaria uniuersim. Cap. VII.
Η Α - Ca est ea Medicina pars, quae ope simplicium, compositorum medicamentorum sanitatem tum conseruat tum etiam restituit. Medicamentum sic dissiminat egregius multarum laudum cumulo ornatissimus Praeceptor meusAEmilius Campolongus intractatu de simplicibus medicamentis id quod recte administratum corpus humanum primario agendo, Quincendo iuuat. Medicamenti communis materia corpus ipsum est gen rabile. corruptibile suoci sicut in species varias diduciatur ita varias quoque medicamenti materialiter accepti differentias constituit proindeque simplicia elementa eclasse medicamentorum haud excludimus. Vechem in Multum in dies pharmaca incrementum accipiunt; loc tbetau Ious p .etanturque tum nouiS doctorum hominum experimentis; bertus libro . tuin adueAu ex IndijS rerum, plantarum illarum uuaeri ctie eap. i. stratibus non sunt congeneres. scaliger exer Ridicule ad aliquibus assertum est perfeci tori nasci om
de subtilitate nia in oriente, quam in occidente.
h Illud non minus ridiculum quod a Gardano scribitur maiores lapidibus,quam animalibus,aut plantis vires inesse. Ars quoque pharmaca conficiendi augescit in dies magis succis, diquoribus, tum ex plantis, tum ex rebus aliis perchymia
195쪽
chymicam destillationem ingeniosissime, copiosissime
Arte destillatoria comparata remedia ad agendum vim maximam habent; quoniam calore fiunt exurente, voraci, depascente,&omnia destruente; carbonario scilicet, fornacario, vehementissimo, ardentissimo. Lento, tepenteque igne educti liquores, succi tutius praebenturagrotis; quam si igne carbonario educerentur. Gueant igitur medici ne hymicorum remediorum e T Vfacultate vehementissima deceptiScrebro illorum suggro rione adversus rum primigemum humorem importune adurant, dique x- irum
Ars destillatoria b inuentum est recens veterum Graeco-h d. rum temporibus incognitum; actuarsi potissimum tem αί ας οἱ poribus introductum Medicamentum formaliter acceptum primaria sui distributione diuiditur si incalefacientia refrigerantia; hum l. d. ctantia,& exiccantia medicamenta deinde diuiditur in ea pi:.a. quae gignendis secundis qualitatibus a primis manantibus
nos varie afficrunt. Secundas qualitates voco duritiem mollitiem asperitatem; lenitatem , crassitiem tenuitatem tensionem Jaxitatem; densitatem praritatem , colores sapores Lodores;
ει id genus aliaS. Tertio diuiduntur medicamenta pro varietate tertiarum qualitatum, quae partim a primis, partim a secundis, sa tim ab utrisque proficiscuntur; quod illarum ope corpus humanum pluribus modis exagitent. Tertias qualitates voco illas, quarum effectus toto genere homonimi sunt: egrediuntur limites cathegoriae M litatis non enim calor calorem aut raritatem, sed quidpiam toto genere diuersum inducit cum aut mouet aut generat; aut corrumpit aut suppurat aut facit quidpia tale. Tales sunt facultates omnes medicamentorum aut attrahendi aut extergendi aut agglutinandi aut poros expurgandi aut eosdem infarciendi; aut purgandi aut repercutientidiri aut conseruandi partem aliquam immunem a vi im gruente
196쪽
gruente veneni; aut discutiendi; aut impellendi per compressionem; aut vacuandi absolute vel apertionein laxatione continentium vasorum; vel incisione, attenuationeque contumacioris excrementi, vel quapiam ala ratione aut generandi vel carnem, vel semen, vel lac, vel sanguinem , vel quidpiam tales aut corrumpendi haec eadem , aut erodendi, adurendi aut irritandi vellicandique aut putrefaciendi aut suppurandi aut stupefaciendi aut gignendi doloremῶ aut sedandi dolorem; aut somnum conciliandi; aut soporandi aut denique quidpiam agendi; quod natura diuersum sit ab omni qualitate. a collis ur Cuius ueseneris medicamenta diuiduntur irod uer-
theriaca ad Pi urate parcium noliri corporis, cum quibu maiorem quan-
όζ. I. I. u. dam&peculiarem familiaritatem ac analogiam habent in
nat. Imrod cephalicas pneumonica alioracica pleuritica cardiachan
ti l . . stoamachicha igastricaa hepatica i splenica 3 nephritica; cynici itica hysterica Larthritica ; similia. purgantia medicamenta diuisione magis particulari pro diuersitate humoriS, quem vacuandi rursus diuiduntur in cholagoga in phlegmagogae; in melanagoga et in hydragoga; in purgantia pituitam, aqua coniunci im , in purgantia flavam,& atram bilem simul scin educentia bilem utramque, situitama denique in educentia bilem, siluitam solum.
De me amentis agentibus per primas qualitates Cap. VIII.
Ο, alio modo fingi potest medicam et vim habere alterandi secundum primas qualita- tes, nisi vel actu insitam, ita ut in obiectum fimplic cap. i. s obuzum primo per se agat, vel facilem via Iibtii simplic calore nostro actum accipiat. simpii cicap. dici. SE Quae med camenta virtute dicuntur cal1retio 3- ς l, sol ni habilitatem δε aptitudinem habent calorem
197쪽
aliunde possidendi eadem omnino ratione, qua paleη aristae virtute sunt ignis ob insitam cremabilitatem a qua flammam dicto cicias concipiunt: eodem prorsu modo quo piper quoque allium, ait uilia non proprio, ungenito, sed a nobis accopto calore vorata nos calefaciunt. Aliuua medicamenta habent illa quidem actu calidi Q i Ο talem quandam, tametsi virtute solum d cantur calida; edea caliditas ad alterandum sola niinime sufficit. Pharmaca frigida ideo refrigerant nos , quoniam insuperata manentia b proprio frigore nos afficrunt. h. 'Tametsi trigiditatem eam, quae aα tali eli, papaver a=. . violae pari gradu possident dicitur tamen papauer violis frigidius; quod illis magis persistat inuictum in congrei sucum humano calore.
Omnia medicamenta frigida comminuuntur necessario, &: motum adstititium acquirunt ope aliqua, ut possint A ' : propriam frigiditatem multi humani corporis partibu pii.io.
Motum frigidorum adstititium voco illorum ad diuersas partes delat onem, attractionem ope aliquorum in ii mano corpore vellieulorum; quibus illa ex accidenti tu
Quod si obiicias frigida igitur medicamenta dum comminuuntur, calefiunt necessario ab humano, maturali calore 3 Respondeo id verissimum esse; sed alterationem hu- ά .Piusmodi esse propemodum iniensibilem exemplo sit igia I α'. cies, quae dum liquatur a solo incalescit illa quidem modo aliquo; sed ita incalescit is eo a quibus tractatur magis
refrigeret, quam antea refrigerabat. Non vere asserunt aliqui pharmaca omnia, quae sicca, vel humida sunt; actu talia eis: cum id aduersetur Galen .Lb. a. ad Glauconem cap. 8. cum constet pinguedines potest te tantum esse humidas, aquas vero sulphureas potestate tantum esse siccas. Primo gradu quidpiam aut calidum est, aut frigidum; Galen libr. s. aut humidum,aut siccum quod altera quidem corpus tem peratum, non tamen euidenter; sed ita ut opus sit ratioci nationet
198쪽
natione aliqua ad percipiendam alterationem secundo gradu est, quod alterat manifeste tertio gradu est, quod vehementer alterat quarto gradu est, quod summe alterat.
Gradus quisque princietum, finem, Medium habet; quas Galenus appellat stationes.
De lementibin messicamentis Cap. IX.
X ingenti sylvadio aliorum a me recensitorum medicamentorum praetermissis caeteris ad lenientia,&ad purgantia medicamenta me praecipue conuertam quod haec caeteristum maiora humano generi, certiora commoda praebeant i tum obscuriorem & magis abditam naturam,& agendi modum habeant: de vacua tibus autem medicamentis,&de vacuatione uniuersim fuse agetur in posteriore huius libri parte. Pharmaca, quae a primis qualitatibus totam, Mimmedi amippoera. te vacuandi vim accipiundi ' non purgantia, sed alterantia, Riςn tib ρης seu lenientia medicamenta proprio nomine appellantur ta- ei re mi lia sunt, quae vijs tantum emollitis in laxioribus redditis, a. ii 2 excrementa, quae in ventriculo ac intestinis haerent per al-rum facultati uum deducunt, ut casia fistularis manna pruna, similia; R 're illa pariter, quae adstringendo, comprimendoque Ventrem laxant . . Ad lenientia medicamenta per analogiam quandam illa quoque medicamenta reserunturi quae aut abstergendo aut virtutem expultricem acrimonia exstimulando, excrememta promouent: talia sunt hyssopus a puleg um , aristolochi'; radix pyrethri sales quidan. salsugo .fos, ac squama aeris, huiusmodi alia plura quae cum calida sint, trahunt etiam humores necessarios purgantibu tamcn non adnumerat tur a quoniam indeterminata in indistincta proprietate humores omnes trahunt, primum quidem tenuiores, deinde minus tenues.
Huiusmodi vero medicamenta sicut origine facultatis nium habent, ad lenientia pharmaca proxime accedunt ό
199쪽
it iacultatis robore, insigniter vacuandi 'irtute ut plurimum non longe absunt a purgantibus medicamentis. Acria medicamenta ut sales, multum calori amittunt, cum uruntur: quae vero acria non sunt Ut chalcythiS,Maiatd. libit. aerugo caloris plus ter ustionem assumunt. lyς Nullum medicamentum ustione mitescere potest adeo, h, 6 '
ut frigidum penitus fiat; quoniam ignitio sui aliquid re 4 I, I
Crebra lotione frigescere omnino, caloris vim om- 2
nςm deponere potiunt quantumuis acria medicamenta.
De purgantibus medicamentis Cap. X.
V AE occultae dicuntur purgantium medic mentorum facultates neque coelo, neque asyderibus manant. Non sunt idem quod formae ipsae,quae m dicamentis dant esse tametsi id creditum
fuerit ab Avicenna quoniam vires media 4 In IA, de me camentorum purgantium nunc intensiores sint, nunc re- imi Ili missiores;arteque a Medicas pro arbItrio deb1litantur: quo capao. rum neutrum quadrare in formam potest.
Abditae medicamentorum purgantium facultates non sunt potentiae substantialium formarum quoniam formis corruptis integrae, efficaces remanent; ut patet ex aquis oleis, quae per chemiam, aut e rhabarbaro , aut ex media camento alio eliciuntur;&ex lacte purgatorio caprarum, quae vel scammoneam, vel tithymallos, vel marinam brassicam depastae fuerint. Medicamentorum igitur purgantium facultates ad materia dispositionem ς spectant, mistionisque ac tempera e Galen. lib. menti modum sequuntur se Non nego proprietates aliquas inueniri, quae formas re si Eluz . rum per se consequantur: sed hoc unum contendo,Vires me piri Gdicamentorum tales non esse: quoniam emortua ut fici quas purgantia medicamenta deuoramus, hoc est coni sis in puluerem contrita; exsuccata elixa, tosta macer tal
200쪽
ta abluta cocta; frixa fermentata; destillata δε aliis coms; anilibus modi praeparata. Purgantia igitur medicamenta sunt, quae substantiae ex temperamento nata similitudine, concepto calore decer- minatos succos e toto corpore pertrahunts naturamque hostili qualitate exagitant; ad excretionem exstimulant. Galen. libr. Calor trahit tantum; simillitudo substantiae hoc unum: Itis . efficit . ut hi potius, quam illi humores prolectentur ho-
fmplicium a stilis qualitas turbat expularicem facultatem. ζ' caiis i b., Quidam viri clarissimi contendunt formarum similit fimp icium a dinem in caula esse, ut purgantia mediςamenta hos potius, PCOIiigitur H quam illoStrahant humoreS: quoniam, inquiunt, colocyn- G-ὶςn albi s litis est substantiae tenuis cum tamen pituitam viscidami
Hi vero non animaduertunt primum de formis simillitudinem non dici, nisi admodum improprie; deinde non posse formas inter se similes esse, Quin illa quoque, quae aut so maculari piae uiae dispositione sunt, aut formas consequuntur, inter se sint similia Substantiae similitudinem efficiunt non prim qualitates, sed quae ex mixtionis modo oritur crassities tenuitas, friabilitas, Imilia ea tamen lege, ut mutuam similium acti nem, passionem non tollant , sed contra magis iuuentqualitates huiusmodi similes. Sicut pars quaevis per insitum calorem familiare sibi ali-
QMςa. lib.3. mentum d trahit ita medicamentum purganis maioris a ' se lor cadauctione humores trahit ab humoribus vicistim non trahitur, nisi perraro . Multae causae sunt, propter quaS acriorem, intensiorem quam humores medicamenta calorem suscipiunt stametsi
substantiam habeant eandem quam illi. Hostilis qualitatis nomine intelligo quidquid vel vera qualitate, vel tota substantia naturae molivi am creat. M lib.de mi Quod Erastus dicit sola hostili qualitates qua appellanti is rione qualitatem etiam illec0mprehendit natura irritante pharmaca ola purgare; nullo pacto concedi poti es venena plurima,wnature nostre aduersissima sue, nihil olao purgat.