장음표시 사용
111쪽
ne testamentalia explicat ut tota mes magis quam n alia dispostione, i. i. isde testam . ideo optima ratione fuit in testamento adnotata mens, mens enim est quaedam rei demon stratio , at eum in haeet1 mologia demonstretur quod in testamento tota consi fiat mens, ideo testamentum dicitur ab ea. Qua ratione decide di stante, non obstant in contrarium adduci a Zea Primo. non obstat dum dicebatur per argumentum a s mili quod scuti calciamentum, ornamen tum, de s milia, habent eandem desinentiam vite stamentum, ita etiam deberent denotare mentem, seu ti Je ipsum testamentum, at illa nomina mei
tem non significarit,ergo nec testamentum.
Nam respondeo, quod est impossibile, imb viis
detur in conueniens, quod Omnes voces eodem so no terminantes, eandem etymologiam, de significationem habeant, oc eo maximξ, cum in illis supra deductis vllo pacto non possit signifiea times,
Secundo non obstat dum dicebatur, cur potius gicitur testamentum a mente, quam a mento, vel amenta, de tamen mentum de menta, nihil saciunt ad fgnis eationem testamenti, ergo nihil etiam ad similitudinem eorum faciet mens ad testam ctum.
Nam respondeo Primo per Aleiat. lib. se de ver b. fgn. de per Cantiuire. hie, quod Imperator noluit exprimere etymologiam & veram testamenti ἡ riuationem, sed allusionem quandam fgnis cate voluit, Mided satis benὰ dixisse videtur. dicendo, testamentum ex eo quod testatio mentis sit, diciatur; me tamen responso an vera st, videbimus inglos i . ubi declarabimus hete tria nomina, videlicet, allusionem,deriuationem, de etymologiam.
s secundo dicatis, quod auilioritates Grammati corum apud nos nihil valent, nulliusque sunt ellicaciae quando a lesibus aliquid probatum est, i. in tantum, in fine, is de ret. divis D D. in l. i. s si cert,
Pet. est enim stadum in inter pictatione verborum iurisprudelibus. l. a. f. ut igitur, C.de const. pecvn. maximὸ autem Imperatotis authotitati stare Oportet,etia si eriauerit, i. 3. is de supell. leg. l. Barbarius,
in fine, isde osse. Praetor.cum sinitis,ut. At in ea sunostro leges de constitutiones approbarunt hanς testamenti etymologiam, merito de Grammaticorum talionibus nihil est curandum, Tertio de ultimo non obstat dum dicebatur, vsi testamentum diceretur a mente,debetet appellari testamentia, eo quia voces dependentes a mente
terminantur in mentia, ut amentia, dementia, α
similes; Quia te spondeo,quod hoe non est semper
verum: nam stultitia dicitur a mente, quasi mens
stulta, teste Sulpicio & tamen non finitur in mentia ergo data instantia, corruit argumentum, s. p Uonum, supra, de rer.diuis
Aggrediom unc secundam partem, quam diriumus esse in veis sed vi nihil, in qua iacti species esi fingi sie potest. Cum Iustinianua supra dixi llet da
ti inter homines testamentum, quis tum fuit, quot olim essent testandi genera a Cui respondendos tisiecit Imperator, dicens, duo olivi genera test mentorum in usu fuisse, unum, quod Calatis C
; iiij a dicebatur,& illo utebantur Romani tempore pacis,alterum Procinctum dicebatur, quod consciebant cum in praelium essent exituri, de qum rum testamentotum genetibus infra ut assime motractabimus.
Sed contra hoc dictum oppono , videtur enim quod unicum sit genus testandi apud ipsos homines, non ergo duo, sicuti dixit Imperator, patet e uia de tute antiquo non reperitur aliud genus te
dandi, nisi id quod ultima voluntas dicebatur, in quo unusquisque post moriem de rebus suis disponebat. sitie ellii in bello. siue in Ciuitate, quo testandi genere usi fuerunt Philosophi& antiqui illi
Patres,quotu meminit Esaias capit. 3 3 ad Regem Erechiam,et supra diximus nos an Rubr.ergo non duplex testandi genus.
Respondeatis, quod quaestum factum absoluiὰ
procedit tute ciuili inspecto,suit enim interimatus Imperator.quot uplex de tute ei uili antiquo esset testamentum . de dixit. quod duplici genere testandi viebatur Populus Romanus, id quod supra diciatur, procedit anteius ciuile, de tute enim gratium unicum erat testamentum, ut supra tetulimus in Rubr.ergo cessat oppostio. t I Aggredior nunc tertia in patiem, quae est in versaccellit deinde, in qua fuit interrogatus Imperator,
an aliud genus testandi de tute ei uili antiquo fuerit adinventiam praeter illa duo de respondit quod
se, accessit enim alterum genus, quod pet o de libram dicebatur, quod per emancipationem, id est per imaginariam venditionem fiebat quinque te-ιlibus, de libi ipende . de similiae emptore Ptos tibus. Pro latione tamen dubitandi videbatur dicendum , quod non daretur hoc tertium genus testandi, patet: quia non videi ut hoc esse testamentum, sed eo nitatius. Probatur: in testamento adeli consensus unius,cum dependeat a voluntate tantum testatotis, quae dicit ut esse substantia testamenti, ut per Socin. tui .in cons is 3 Dum. 2 s . v l. 2Mispo Dat in Auth. de Nupt. in contractibus Mid requirit ut duorum eonsensus, i. i. is de pact. l. pacium,si. de pollicit. at in hoc testandi genere adest dum rum consensus, videlicὸt,emptotis familiae,& venditoris, ergo. Augetur dubium in hoc testandi genere adest venditio,ergo non est testamentum. Probatur: ubi est plectum, ibi est venditio, ut insta, de empl. de vendit. in princ. s. venditae, supra ,de rerum diuisatin hoe testamento requiritur pretium,ergo est venditio, ergo non tesiamentum.1 1 Confirmatur de tertio, fictio apposita super actum, viciat actum, te per consequens est nullus, ut declarant DD. communiter in l. si is qui pro emptore E. de usucap. at hie ades fictio ergo.
Qimbus tamen non obstantibus . cot rarium g
cisum suit ab Imperatore, quod i md olim erat tertium genus testamenti, quod per xs de libiam sobat, ut insa dicemus. Nec Obstant contratia r nam ad primum & se eundum argumentum respondeo, quod non est mirum, si in licie testandi genere adsit eonsensus duorum , de adst venditio: quia de iure antiquo statu
tum fuerat, ut nulla fietet alienatio sine specie, de
112쪽
6 8 Petri Ricci ardi j Commentaria
sigura emptionis , vi insta dicemus in notabilibus, ta hine est, quod emancipatio etiam filiorum, eo iure per i iam aginariam venditionem sebat, β. praeterea, supra qui b. mod. ius patr. pol. tu. cum ergo hoc pro lege suetit inductum, neeesse erat in hoetestamento esse duorum fictum cosensum, ficta nisque venditionem, sed non per hoc desinebat esse
testamentum, imo erat vere testamentum, & non contractus.
is Ad tertium respondeo, quod fictio an nullat ctum quoties est contraria actui,& quoties non est approbata a lege, ut per scriben. in l. i .is de acquir. possessi. in b, quando est applobata a iure sustinet actum, non autem inualidat, aretum. s. si ab hosii.
bus, qui b.m d. ius pati. pol situ. & tani uin valet selio in ea se scio, quantum vetitas in casu vero, J. eum oratione in princiis de excusatitur. cap. cum dilectus,extra de Eletici non resident. loan. Crotus, in d. l. i. g. de acquir pol ss. num .s est ergo testamentum, licet in eo adsit schio, urgente necessitate legis. I In quarta parte ita potest essngi Castis. Iustinianus enim dixerat quod triplex erat testandi genus,
Calatis Comitiis Proeinctii & pet Aes & libram 3
quo stante, sitit interrogatus, an naec prςdicta testamenta diutius permanserint, & an suerint sublata & respondet, quod illa duo priora testamenta in desuetudinem abierunt, scuti & etiam in usu esse desjt vltimum testandi genus. Pro ratione tamen dubitandi videbatur dicen ἁum contrarium . quod scilicet non et ar abolen dum testamen tu Calatis Comit ijs. Probat ut quoniam mortuo testatore hqres non tenebatur eius voluntatem per alias probationes piobare cum enim testametum factum erat coram omni populo, non erat amplius de eo dubitandum, imb, dicitur perfectior voluntas illa quae facta est coram maiori numero personatum, l. fin. in fine, ibi, lex et enim ne quid tallitatis incurrat per duos sorte testes compositum maiorem numerum expostulat, ut per ampliores homines perfectissima vetitas reveletur, C. de fidei comisi. haered. Ac quod multorum sit aut horitate maiorem habet firmitatem. Alex. in eos' s. lib. 1. col. a. Felio. in cap. nonnulli, nu. I t. extra de' reseripi. l. i. Ede ossi c. quaest. Quod nec etiam Proeinetiam esset abolendum, suadetur: quia eo ablato, fuit impedita sicultas testandi, contra notata per Imperatorem, in l. . C.de
sacros eccles contra l. r. ff. de milita estam .is Tertio dubium saetebat, quod nee illud petas& libram erat abolendum, ex quo per illud dominium firmiori iure ipsius haereditatis acquir batur, cum haberet illud ex causa emptiotiis , de se ex eausa onerosa,& magis satietur habenti titulum ex causa onerosa, quam ex causa lucratiua , l. r. C.de impon. lucr. descript. Quibus tamen non obstantibus , contrarium decisum fuit ut auditi istis. & tatio potuit ei Ie. teste Theophilo , quare scilicet illa testamenta priora fuerunt sublata: quia multi intestati moriebantur. ex quo nondum venerat tempus populum congregandi, cum bis in anno populus congregaretur te-Hamenti Calatis Comitijs celebrandi causa ; Nee etiam erat tempus belli. ut Procinetiam quis eo mdere posset. Fuit etiam sublatum tertium genus per aes & libram, quia erat quod amodo inconueniens, ut haereditates desitretur quodammodo per comtractum, s.s n. C de pact. l. eum donationis, C. sutransactioni b. Plura etia eum uiat Picenardus hic, pagina I9. qua ratione stante, Primum non obstat, nee secundum, quod dicebatur de testamento Calatis Comitiis,& procincto, quia illis sublatis, sa- cultas testandi fuit ampliata, eum possent testati quomodocunque, in quolibet loco,& quandocunque, notant Doctores pet illum text. in l. Lucius,ff. de milii .testam. Non obstat id quod dicebatur de testameto petres & libram, quin etiam fit missimum dominium iraiaxfert ut in haeredem adita haereditate per testamentum solemne, de nuneupatiuum cum haereditas sit successio in uniuersum tua defuncti . l.nihil aliud, is de reg. iur. metito fuerunt sublata haee tria
i5 Aggredior nune quintam partem, quae est in vers. sed praedicta, in qua quidem fuit quisium, sublatis itibus tenet ibut teliandi supradictis, quo
testamento utebant ut homines & respondet Imperator, quod ex edicto praerotis soritia alia faciendorum testamentorum introducta est, in quo testamento septem testum signa susse libant. Pro latione dubitandi videbatur dicendii. quod Praetor hoc non introd erat testandi gentis. Probat ut: quia Praetor non potest faeete haeredem. M. quos autem , siana, de hon. pos . ergo nec potuit introducere aliquod testamenium. Augetur dissicultas: quia Praetor in perpetuum aliquid constituere non poterat, eu cius ossicium esset annale, I. i. infra,de perpet.& temp. actio. cuconsocijs , attestamentum cum sorma suptas icta suit perpetuum, et go non illius origo fuit ius Piritorium.
Quibus non obstantibus. contrarium etiam respondet Imperator. quod Praetor adinvenit aliam formam testamenti. ratio fuit, ut voluntas testantis
magis sortitetur effectum se una. Nee obstant adducta in coniratium t nam respondet quod Praetor non facit nee adinvenit testamentum quo adhaeredis institutionem, sed quo ad formam & modum, Pistor. n. nihil in nouauit circa littedis institutionem, ita, quod non videtur per hoc testamen tu tradere iura dilecta, & facere aliquem haeredem, cum hoc non posset. a In sexta & vltima parte quae est in vers. sed eum paulatim, suit interrogatus Imperator, an test mentum Praetorium de quo supra, ullo unquam tempore iungeretur cum testamento ciuili, &r
spondit quod se, ibi. c pit enim in unam cons nam iam ius ciuile & Pittorium iungi, & hoc suit
sactum tam ex usu hominum, quὶm ex constitutionum emendationibus &c.
Contra quod te sponsum pro ratione dubitandi ego oppono: si e pit ex hominum usu in unam consona titiam ius ciuile de Platolium iungi, ergo non ereonstitutioitibus ergo malὰ imperator. Secundo, si usus saeti consonani iam, ergo usus
facit legem, sed hoc est salsuin, eum usus no iactat legem,
113쪽
legem. cum lex debeat esse siti pia f. scriptum a sit,
iuncto I. o non scripto. supra, de lute natur.gem.& ciuili, ergo usus non secit hanc consonantiam. xa Tettio, praesupposta hac tutium consonantia. non videbatur introducendum hoe testamentum in scriptis propter plurimas solemnitates,quas hic recenset Iusti manus, videtur enim per illas, quod tollatur libera facultas testandi, contra l. . it. de adim. legat.dicebat enim Port. hie, ex mente Batti
quod praedictς solemnitates adeo dissicile reddunt testamenium , ut ipse nunquam videtit nisi . ni cum testamentum in seii piis factum. quod deinde ex desectu selemnitatum non valuit, ut supra diximus in Rubi. ergo hoc attento, non erat intro aucendum. rui Conitatium tamen factum est, ut vidistis rationibus supt deductis & infra deducendis e nec obissant contraria, & primo, dum dicebatur,s ex usu sacta est consonamia, ergo non ex constitiuioni bus. Respondeo ex usu principaliter, deinde ex constitutionibus, id enim quod usus approbau tat, lex confirmauit. vel de secundo, polumus dicere, quod eo tempore suit ius ciuile iunctum Pritolio, & ex usu, de ex constitutionibus, inestor tamen resolutio prior est. as Secundo non obstat,quod usus ii 5 faciat legem, verum est, intelligendo de lege selipta,tamen facit consuetudinem,quae vim legis obtinet,l de quibus, Ede legib.l. r. ubi Doctores, C. quae sit lonsa com
Tertio etiam non obstat, quod dictum est de s lemnitatibus in eo tequistis, quia hoc sactum est, ut fraudabus obueniri possit, ubi enim maius est petrieulum, cautius ibi est agendum, capit. ubi maius . extra de elect. de electi potest. dei s haec forma ais cilius hominibus νjdeatur, est δἰ alia facilior, de qua in F. filia. insta eodem, & diximus nos sim, fra in Rubr. dum de testamento mincupatiun vςr
Et ex his sit explicita facti series ad singuli partes text. nostri, cum talionibus dubii di d
Exhoetextu eolligunt interpretes plura not tu digna: nos igitur tanquam ad vini uinum amnem accedentes, una cum eis ex eo limpidam hau
α o Ptimo itaque notatur, testamenisi ex eo dictum esse, quod testatio mentis sit,ita notant Moder.patauini,Tobias num .i, Picena idus, & alij, in I. n tabili , quae quidem etymologia desumpta est is ste vigilo hie, in princi ex lib. 2. detestam. Serui Sulpitis I. C. antiquissimi. An autem per haec ver ba ponatur etymologia, an allusio, an derivatio, de an tueti possit Impetator ab impugnationibus
Doctotum, fle a Grammaticorum iaculis, videbimus inglossa a. ubi est huiusce displinitionis vete locus. dii Notatur secundo loco, secundum Aleti in I. no tabili, argumentum ab etymologia vocabuli,vale. re, quod not.non colligitur ex textu isto, ouicquid voluerint hic Modet. Patauini, nu, 3'. nam licet pO natur hic erymologia, aut allusio, aut ueriuatio, nuramen Imptrator ab illa sumit argumentum , nec
affirmative nec negative, unde4 M alio etiam in loco male loquitur Aret.vidclicet, in principio ti- Iuli, quibus in . recom r. Oblig. dum colligii ibi, Iesere argumentum ab etymologia, ex eo quod ibi dixerit Imper tor , quod mutuum dicitur si de
iabile in se verum sit, disputabimus indicta glos
tumcunque correctum, polle allegari ad hoc, ut in quo correctum est gnoscatur, α causa propter quam ita colligitur ex his verbissed ut nihil peni-
ius antiquitatis igwieuit, addatis vos rationem: quia nil ut antiquitati ignorare debemus, ut inquit text. in I. unica, , .cum si plici, C. de caduc. toll. ubi dicitur, quod id quod tollitur, vel reformatur. non debet elle incognitum. CAEtera autem circa
hoc notabile, scilicet, an lex correcta quomodo requando possit allegari ad decisionem causarum, in glolia secunda per abunde nos explicaturos polliceimur.
a 3 Quarto not. quod appellatione iuris antiqui. ius ciuile significatur, ita Orer . nume. χ8. S alii colligunt, quod colli tur ex illis verbis, sed prae-
. dicta quidem nomina ad ius ciuile reserebantur. . Sed contra hoc oppono: nam appellatione iuria antiqui venit ius gentium, tex .est in s. singulotum. supra, de rer.diuis i 3LI, isdeacquir. ter. domin. . Rei pondeo , quod ius antiquum accipitur secundum lubiectam materiam, argumento lui uno. gilqcatinam qu*ndoque antiquum tempus dici tur tempus centum annorum cxcegens. δε ex. cons. 6. in fine, lib. I. Socin In cons. I tac. lib. 3.
aliquando sumitur pro breuiori tempore, videlice , quadraginta annorum. Amon. de Butrio. in cap. veniens,de testib. Alex cons. 7 li 3.& quandoque etiam pro luinori, ut tradit C agri Ol. iii l. num. 1 9. F. de regati Crauet indo tracta. de antiquit. lemPOr. in pIinc.. num C. I .Pnira cumulans ,
modo dico, quod ias genitum respectu tutis Pixiorij& iuris crudi , dicitur antiquius,& hoc pacto procedam iura alligata in sontrarium, respectu vero iutis flatu in , vel iuris nouis snni, ius ciuirile xij. rab. dicitur ius antiquius, S ita accipiturhjc: inspicitur ergo materia subiecta, quando ver samur in antiquis . Sed istante hoc , quod haec tria genera testamentorum ad ius citule reserantur, io Quaero ego , ad quamnam partem tutis ciuiliti Gerri debeant, iuν .n cipitς vatae ac multiplicitet accipitur, 3. scriptum autem, supra, dς iure natur. gem.& ciuili. Primo enim loco accipitus ius ciuile pro ipsa lege xij. b. l. ius ciuile. F. hoc igitur, ubi etiam M.fLde iust.&iure. Secundo capitur pro omni iure scripto excepto Praetorio, l. i. F. autem, iisdevar. N extraord. M. d. 3 scriptum. Tertio dicit ut
ius ciuile, omne ii quod additur iuri naturali. vipst sol nitas, vel sex malita, matrimoni j. vel etiam quod additura uri gentium, ut tutela, vel quod detrahitur a iure gentium, ut est delibatio seu diminutio potestatis dominicae ut supra de his qui sum sui vel alien. tur. Quarto Ius ciuile accipitur pro medi iurii
114쪽
, o Petri Ricci ardi; Commentaria
tur in prudentia, l. a. .exactis regibus, isde oti gin.
iur. text. est in s.c terum, verse. ii iris prudentia, m-fra de legit. agnat. success. vltimo loco dicitur ius e uile omne statutum municipale, s. ius autem ciuiale, supra de iure natur.genti de ciu .l. t. C. de ematarieipat. liber.quaero ergo,de quo iure ciuili intellexe
rit Imperatot 3 Et noli iti sinendo, dicatis te iti ad hi. civile l. xij.tab. cum in ea seret mentio illorum testamentorum, de verba debent intelligi in potisti significatu 1. non aliter,de leg. 3. l. r .ae si ager υ ctigal vel emphy.pet. dc tanto ma is, quia hoe suit 'deelaratum per t. verbis, is de vero. fgnifQuinto notatur ex tex. ibi, duo genera testanai, quod olim apud Romanos lita testam elotum g e nera in usu eranti, unum, quod Calatis Comiiij, dieebatiar alterum quod Procinctii in voeabatur, te tium per aes de libram: quorum testamentotu me minit Gell. libro I s. Noctium Atticarum, cap. 27.
Connan. in Commentar. iur. civit. lib. s. c. I. nu.
Vacon. IV. eun in suis melatationibus in deel rat. ro. lib. I. hare etiam declarauit Antoniux Gui-bertu ,in lib. r. suarum Qu stionum, cap.7mu.Io. Horum etiam meminit Alex. Neapolitan. libro cap. 3. ante eos declarauit Theophil. hic, plura ei mulant Moler. Bonon. in Rubr. del .ptimo, nu-
me. I .de quorum serma, de solamnitate hodie sis a smus verba factarii eum nullum verbum de hoc habeatur in textu.
as Testametum itaq; Calatia Comit ij, illud erat.
quo utebatur P. Romanus igpore pacis, & in octo, ob hoe enim telia mentum celebrandum bis in aniano P. Romanus in Capum Martium voeabatur. Pcaeco enim teste Theophilo per uniuersam Civitatem ei reumibat e nclamans, 5e tune omnis cae
tus populi congregabaturr quate is qui de familia hoe est de haereditate di s pcinere volebat, coram toto populo ita conuocato suam exprimebat voluntatem . de eo, quod post mortem ibam seri eupis bat, hisque verbis declarabat: Velitas, iubeati, Qui rites ut Antonius. Valerius post mortem in eam. tute meam familiam, id est haereditatem meam e
piat, hoe ita ut dixi vos Quirites rogo. Id quoa si Populo placebat. seri iubebat, de tune illius testa
mentum dicebat ut factum Calatis Comitijt, nee opus erat alios adhibere testes.s si autem ex me quaera iis, quare suetit appellaiatum Calatis Comiti jac dico, quod glos hietes poniadendo inquit, ideo si esuisse appellatum, quia hini, initii, sebat . quae quidem interpretatio communiter improhaturo iecuis enim non intellexit
vim illorum verborum. vr animaduertit vacon. in d. declarat. ao. nam non repetit ut apud ori
mos linguae Latinae aut hores qubd Comitium a et piatur pro quodam principio, & initio. secunda igitur suit interpretatio quorunda Nouissimotum. quod illud verbum, Comit ijs acet piatur pro eo loco, in quem totus populus suffragi tum reddendorum ea usa eonuenienat. Sed nee s eunda interpretatio ullo pacto est admitteda, eum nulli bi probetur. Ueta ergo est tesolutio, ut dica mus, Comitia esia uniueisi populi concionem, di DLiteque Comitium a Concilio: nam s Magistraim non uniuersum populum,sed ratiem aliquam adesse iubebat, congregatio illa non Comitium sed Concilium dicebat ut i at si Magistratus non partem aliquam, sed uniuet sum populum calati, idest voeari iubebat, congregatio uniueis populi tComitia a commeando appellabatur, eato enima verbo Graeco idem importat, quod voco, unda Calatis Comitiis, idest conuocatis Comitijs, per lictorem eo im seu per Corniciuem calabatur, id est vocabantur. Comiciorum autem alia erant Cimriata, alia Centuriata. Romnlut enim populum Romanum in triginta patres diuisit, quas paries Curias a cura appellauit, propterea quod Reipublicie curam pereatum sententias expediebat, ut in t . a. Ede orig. iur. ita interpretati sunt haec verba Theophilus hie, de Nicolaus Gracchius in pras tione ad tractatum de Comitiis. Comitium ergo tanquam nomen generale, ad omnia Comitia re. serebatur, unde iam apparet; Hotomanum hic in secunda enunciatione, de post eum Ant. Guiberi. in cap. .lib. I. suarum qu si .num. 3 o. male loquutos esse, dum opinantur, quoὰ Calata Comitia ea dicerentur, quae pro collegio Pontificio habeban tur, quod non est verum, ut audivistis, cum aritia quitus omnia Comitia Calata dicebantur. Ei haec
Procinctum testamentum quod eossem tempora re vigebat, de in usu erat, quo 4 de Calatis Comiiij salio nomine militate testamentum appellabatur, quo genere testandi utebant ut Romani, cum in praelium essent exituri. de in aciem vocabantur; in procinctu ipso poterant absque alia solemnitale te
1iari, dum tamen ites vel quatiror testes,de eius viiluntate testimonium dicerent , fuit enim lice tessa. mentum Procinctum appellatum, non quod Qe
ein M seret. scuti male credidit Aecuti . hie , sed ex eo, quod fieret in ipso belli procinctu, es ideo procincti milites dicebantur, ut testamur hie Balduin. Uiglius, de alis quasi praecincti, de expediri. Hocque testamentum non potetat seri nisi in ea. sitis, instante tem pore proelii & e nil ictus, ut inquit Imperatot hie,dum ait, cum in pratium essent exituri: praelium enim denotat illam pugnam dc conssiclum, qui cu hostibul habetur, ut per Theophilum hie, & elarius explicat Plutarchus in vita Coriolani, cuius verba Latinὰ hie Holoman. in tertia enunciatione vetiit, de Viglius, in s. sed vinis hil u. s. dicit enim plutarchus morem Disi eapu A e Romanos, ut iii acie eonstituti, A: iam clipeos sumpturi, togamque praecinctuti, haeredem tribus vesquattuor exaudientibus nuncupantes, testamen. tum smul eon detent ; Vnde, ex his locis in virum collectis, iam suis patet, hoc genus testamenti soli tum seri sta eastris, in stante tempore pugnae.1 , Disti aut lixe testamen ii speetes a lestamento militari quo hodie utimur, vi apud Plutarchii setiaptu reseri Vigi. quia militare testamentu tempore Casarii esti cipit, ante. n. Cisaret nulli bi teperitui militare testamentum in usu fuisse, sed ab illi, sutiar ese introductum propter militiam. sudores de peiueula inita, ut inquit text. in l. i. st de milit. testa in. ubi Iulius C sit primus militibus liberam testandi facultatem concessit, de notatur T. eod.de militet testam. Procinctum veto testamentum, ut volui
115쪽
. ip se Plutaretius antiquitus originem traxit exl. Iλ. tabul. ao Sed ista duo testamentorum genera ex veteri hus temporibus in desuetudinem abierunt, ut intrat. nostro dicitur: nam cum mali, , inauspicati hominis existimetur, valentem de sanum de moti e cogitare, plerique testamentum ad mortis vel aegritudinis tempus differebant, & quoniam nondum comitiorum tempus instabat,& Populus Romarius eum disti cultate conueniebat, intestati homines moriebamur neque etiam semper erat bellum,
ubi pollent testamen tu condete quod Procinctum diei tui; Item, de mulietibus testamentum sacete
Quapropter tertiit genus testandi introductum est, quod per aes & libram fuit appellatum. 3i Testamentum itaque pet aes & libram hoe m
do in esse deducebatur, ille enim qui volebat tella mentum condere, inueniebat aliquem quem sibi uecelli rem esse volebat: adhibitisque quinque
testibus Ciuibus Romanis puberibus, & eo quilibri pens dicebat ut a pendendo.& libi a dictus, de
Teb. suis disponebat. Scite. n. deberis pro intes gentia dicendoris, vi declarat Visi. post Balduin. quod
veteres aere graui & rudi no lignato utebantur, cicnon numerabant, sed appendebanx precium, unde, quando aliquis rem aliquam vendebat, recipiebat
preeium quod in pondere eonsistebat, ut infra, de εmpl. de vendit. in ptine. & ideo olim in omnibus venditionibus interueniebat libri pens, ex quo non numerare, sed ponderare pecuniam solebant. Item mos esse ceperat apud veteres, ut nulla fi et et alienatio sine specie de figura emptionis. Redeundo modo ad propositum nolitum, ille
qui volebat testamentum condere, eum conueni in
bat quem sibi successorem esse volebat, qui appellabat ut familiae emptor. id est emptor haereditatis;
nam familia pro haereditate aecipitur,l .pronunciatio, g. similiae, is de verb. siq. iste enim sngebat ipsius tellatoris bona emere, dando sibi unum nummum greum,& duos fortasse,quos ponderare fin-ςebat libri pens, unde bona sua mancipabantur, id est vendebantur, & ita fiebat testamentum pera ara & libram, per mancipationem. Animaduertatis, quod dico per mancipationem, non autem petem ancipationem, aliud enim est mancipare, aliud isque emancipare, scut ostendam insta in 8. nota b.
di multi ex nostratib. hac in te plurimum decepti sunt; fiebat ergo per mancipationem, . per imaginariam venditionem, non enim erat vera vendi-ιio . vi dictum est, sed imaginaria, ex quo apparet, ut etiam ex Vigilo colligere licet, male senti illi Accursum hic, dum accipit libram pro haereditate: nam litat alias libra forsan pio haereditate aecipi possit, in textu tamen nostro non accipituς pro haereditate sed pro libra. seu statera,ex quo interueniebat libri pens ille scilicet qui stateram tenebat.& poderabat. Hie etiam si, male loquvios esse Nouissimothicinu.3. dum aiunt, quod libri pes, ec stateram tenens erat futurus successor, quod est salsum quia no libri pent, sed quida testatoris simia agetat fututus successor, de erat loco haeredis,is. n. Testa toti diceb t: similiam ego tuam ex iure Qui-
litum meam esse aio; deinde aere libram seu stat ram percuirens, illud aes testatori porrigebat. a quo postea familia, id est haei editatem A. pammonium suum accipiebat. α hae serma eoncipiebatur ies ament uni per aes de libram. Ratio autem quate tua bonorum venditio scta& immaginalia neret ea est ex rabio hie, super gi. 1 et aes di libram, quia magis sauet ut alicui habenti causam onerosam, quam habenti causam lucrativam, ut est text. in Li. C. se impo. lucr.& in s. hx- tegitarium, ubi Batto. is. de bon .auth. iudici poII. ideb, ut ipsi limi edi maior seret salior, ista venditio celebrabatur, vi haberet haeres causam onerosam ei, sit quod iiiii lus emitionis sit titulus onerosus,
haei editas veto ex causa luctativa damiur,text.prohoe facit in 3.s res aliena, infra, de legat. . et Ego vero non existimo hac de eausa fuisse introductum, ut in eo tella mento feret bonorum venditio ficta & immaginatia, ad hoe scilicὰt ut familiae emptot loco haeredis haberet inulum onerosum αper consequens ei lex magis faueret, sed latio ea est, de qua supra, videlicet, quia o
iam apud veteres in oleuetat consuetudo, ut nulla
fetet alienatio sine specie di fetura emptionis , &sub Momagine venditionis,& hine est, quod emancipatio quoque per imaginariam quandam ut ditionem sebat, nam patet qui situm habebat,alteri modi eo precio sctὰ vendebat, qui filius hoc pacto de pote state patiis exibat, di sui iuris est ciebatur, I. prata rea , supra qui b. mod . ius patr. potest.
soli .adeb, ut existimem ego, hac de causa sex quo nulla alienatio fiebat sine imagine & figura emptionis introductum esse,quod etiam in testamento in quo fit bonorum alienatio , deberet ficta&imaginati a venditio intercedere. Non inscior tamen, quod ratio quare olim in omni alienatione requireretur illa ficta venditio, potuerit esse illa quam Faber posuit quia seisieei titulus emptionis est titulus onerosus, ideo ille in quem fedat alienatio maius consequebatur com
modum, & ei magis fauebatur, argumento d. l. ha reditarium, & ibi not. Batt. s. de son. aut hor. iud. possid.d. l. i. C.de imponend. lucr. lib. O. 3 Et quod attinet ad hoc te stadi senus, unum non omittam, quod nostrates non tangunt, quod Faber hie,num. fuit in ea opinione,quod in hoc t stamento per aes & libram, emancipatio filiorum interuenire deberet, quae quidem emancipatio, ut paulo ante dictu est,etiam per imaginariam venditionem sebat,& intercedente manumissione, ut est ter t. in pra allegato f. praeterea, supra qui b. moiuius patr. potest. soluit. testator enim inquit ipse
mancipat sitos, haeres institutus postmodum emit omnia bona sua, ct etat quidam qui tibi abat seuestimabat omnia bona defuncti. & modico cie hqres emebat, & hanc opin. ante Fabium tenuit Nicol. de Neap. hic, & nouissimo loco tenuit Iassin
Haec autem opinio quod testator qui filio, hobebat in potestate, debuillet eos emancipare antequam tellatus ei et, secundum eos probatur tali ratione, videlicet,
3 s Nemo potest de alieni, rebus testati, sed si ij ub
116쪽
1 Petri Ric clardi j Commentaria
uente patre dicuntur esse quasi domini rerum paternatum, l. in suis, isde suis de legit.haered. ergo si patet habetet filios in potestate tempore mortis,
tune esset non dominus,& per consequens, tale testamentum non valeret, tanquam de re aliena factum, unde, ne istud sequeretur, emancipatio fili rum interuenite deb bat, deinde constitiati testamentum secundum formam supra traditam. Quae
opinio confirmatur pet text. nostrum, dum in eo dieitur,aecellit deinde tettium genus testa inetorum,
quod dieebatur per ci de libram, scilicet, quia pete mancipationem, id est per imaginaliam quandam venditionem agebatur & sic expressὸ videturpet hune textum quod in tali testamento emancipatio interuenite debeat, alias nullum erit
i ς Sed haec opinio nullo pacto est a nobis retinenda. cum omnes Interpretes sateantur, quod in hoc
testandi genete non requiritur nisi praesentia quinque testium,& praesem e libri pende de familis emptore, nec ullum vetbum faciunt de si totum emancipatione, re conita ipsam Fabr.& Ias Opin. mouetur Viglius, Primo quia si emancipitio Aesideraret ut in hoetestamento, sequeretur, quod omnibus non suillet concessa si cultas de libertas testandi, sed tantum , qui habebant filios in potestate, stelia inae, supta, de adopi . sed consequens est salsum quia,
immo omnibus licitum erat testamentum conde
re, licet filios non haberent in potestate, & hoc etiam si minis licebat, ergo est etiam salsum ant
sed animaduertatis, quod hoe argumentum nia hil sacit contra praedictam opinionem: quia nondi eunt Fabet & alij. quod emancipatio est et necensatia, sed quod ille qui filios in potestate habebat,
antequam testamen tu conderet,deberet eos eman
ei pare , ratione praedicta, adeo, quod i psi non exeludebant pet hoc ab illo testandi genere eos quislio a in potestate non habebant, neque etiam mulieres. sed aiunt, quod in eo tantum casu emancipatio desiderabatur, quando aliquis in potestate sua sitos haberet. secundo igit ut & melius mouetur ipse Viglius.
uia si haec opinio est et veta, sequeretur, nunquam lium patri suo ex hoe testamento suum h redem esse,quia emancipatus filius haeres non dicitur,argumento text. in β. post humo quoque, infra de legat. ex quo suus hi res ille dicitur,qui est in potestate testatoris, de tenet ptimum locu in suilate, cum nemo eum praecessat in gradu, ,.sui infra, de hqres. quat.& di iter. sed consequens est salium , ergo de
antecedens; quia imo. ex eo testamenio etiam illius erat suus patri, te absurdum esset contrarium al-
Tettio facit ex mente Viglij r emancipatio vide
tur actus extraneus in testamento, sed actus extraneus testamentum uiciat, ut insta videbimus, ergo
praedicta emancipatio testametum victasset, quod non est die endum, iccirco ne hoc dicatur, conclugendum est, non suisse necessariam in eo emanci
pationem. quado pater in potestate sitos habebat. vertim huic sanda meto posset respondet i,quod
ineata ratione qua pr*sati DD. ad hoc dicen ummouebant ut, quia s. siij in potestate vivente patre
quodammodo domini existimantur bonorum paternorum , dc nemo potest de alienis rebus testari, temancipatio non videtur actus extraneus, sed necessatius ad praedictum testamentum.
sed quoniam praedicta latio nihil concludit proptxdicta opinione, ut ego statim demo strabo, ideo etiam responso non subsistit, neque tollat piadictum sundamentum Viglit .
Vitellus possumus contra d. opinionem argu- metati; id quod nulla lege ea uetur, necessarium ecse non videtur, id enim quod lex non dicit, nec nos dicere debemus, erubescimus enim eum sine lege loquimur, l .illam metito, C. decollat. f. cons dei rmis in Authent. de triente, de semisse, sed nulla lege, nullaque tatione cauetur nee probatur,inteli mento per qs & libram necessat iam esse emancipa εtionem quando quis habet filios in potestate, ergo
id dicite non debemus. Qua opinione stante, non obstant adducta petFabium, de Primo, dum dicebatur per text.nostrum, ibi, petem ancipationem, de qiam sequunt ut: nam non sinium resertur ad filios illud vel bum emancipatio, sed etiam signis eat quamcuque imaginariam vem ditionem, plout inquit Viglius,& eleganter declarat Eudcus in ptirna adnotationibus Padectarum, prout etia re it Aldobtand.in suis adnot.in g. proterea, supra qui b. mod. ius pati. potest.solia.& in casti nostro ema ancipati non reseri ut ad filios qui sunt in potestate, ut ille scilicet qui volebat teli mentiani condere pet aes de libram. debetei filios in potestate emancipare sed signis eat quandam ve
ditionem quae erat necessatia in hoc testandi gen
re, de in omni alia alienatione, vi supra declaiauiamus: quod expresse probatur per Imperatotem intextu nostro, dum inquit, Acceist deinde tertium fenus testamentorum, quod per qs N libram Gic
atur,per emancipatione scilicei per imaginariam venditionem agebatur. Imperator ergo postquam
dixit testamenium per xs 5e lu,tam seii per ema'-cipationem, postea seipsum declarado inquit, destpec imaginatiam quandam venditionem ad den tandum, quod non fiebat per illam emancipatim enem quae resertur ad filios in potestate existentes , sed per fictam & ima inariam v editionem, quam significat illud nomen emancipatio, & ita ut vid
iis, contrarium potius plobatur ex eo textu .
3ου Non Obstat etiam praedicta ratio, quod idcirco esset necessatia emancipatio, quia filii vivo patre quodammodo domini reputantur,d. Ura suis, Π.de lib.& post h. vndri ad hoc, ut pater eorum de rebus alienis disponete non videretur. debebat filios suos
emancipate antequam testaretur.
Nam respondeo, quod ista quoque ratio niliusicit: nam verum est, quod ipsi filii vitio patre d mini reputantur rerum paternatum, .sui, J.de hored. quas . de diiser.sed hoe euenit artiscio iuris sngit patrem & filium unam de eande oersonam. l. sn. C. de impiab. de alijs subst.*.ei veto, inlia da inutil. sti p. non tam e vere domini sunt sculi est pater,& ideo dicebat Bati. in l. sciendu.is. sui latis da re coo.quod vivente adhuc patre, appellatione M netali
117쪽
rhiali dominorum no intelligitur actum de fili j . quia s. iiiij non sunt domina,nis tutis sctione. vird Esequitur, emaci patio non esset necessatia in testamento, quod fiebat per aes de libra, patria. n. potenas, de illa ficta dominii colinuatio impedire non poterat facultatem testandi ex quo vere pi est dias xetu suarum idcireo, non de alienis, sed de suis te-bus disponere dicebat alias sequeretur, ψ 8c hodieno pollet testari, nisi prius filius in potestate sua exissens emanciparetur, attenta ratione praedicta , qua sit ridiculum,uniciatq; patet; Et quod hoc vexum sit,quod olim se maci patio non requireretur, Probat text. in da. in suis,ifide lib. de posth. vndὸ, fiparti licebat suum suum exl, dire late,& intersee se, multd magis poterat testari,lic)t filium haberet in potestate, de non emanciparet, quia cui conceditur quod est plus, debet etiam concedi quod'st
minus, i. non debet, la r. fsde r .iar, Auth. multo magis, C. de saeroseces. Vnde,srma remaneat opimo vigiij, coinmunis contra .r abi.& sequaccs. volim intesto per aes de libram, non requirereturem an ei patio filioru in potestate patris exi lletium. ι' sexto notatui sim Atet. io ι .not. de Sylvest. At dobr.eod. in loco φ pace odium, bellis calamitates 5 parantur, quod notab.ex ter nostro non colligi turma ocium pro pace poni c& nulla de calamitati b. st mentio in ter. hoe tamen in se vel illi mu ell, ut ipsa re tu magi stxa expetientia docet, ei quavis, de elect.& plotiat pet tex. in l. unica, in ptinc. C.de cad. tolle .ad idem sicit Auth.de artim in princ. Septimo notatur, v ut tu q: tempus debet custoditi & praeuideri fm Arecin not. colligit ut illud
ea tex nostro, dum in eo di duo testamento tu ge'nera olim suisse ad inuenta quoru uno in pace, altaro in bellis utebantur. Compto batur istud per ter. a. in procem . in prine. notant Ang. Atei, α alij ibi, clo Octauo notandu est v appet latione macipa unis venit ipsa veditio.quod illigitur ex his vexbia, Per mancipationem .id est pet imaginaria venditio te illa. n. dictio, idest. est dicito deelarativa, l. idest,side dolo malo, l. idest debon auth. iud. pos. l. id est, si si sal filii se die. Vnde. hae in te hallucinatus
est Tob. hicinu. 4. ii nota b. dum existimat, notariri ex tex. q, appellatione emaci pationis veniat vera 'ditior nam in te . legitur mancipatio, non emanci
patio, haec.n.duo inter se iii ita sunt, nee unum Rade significant. patet: quia emaci pare, nil aliud est. u liberare de manumittere, non aute est vendex qui eouid dixerit viilli. in Laccessu,nu. 3. de nix. 3 de lieet emaei patio seri soleat per imaginaria ven- tione, d. g. praeterea, T. qui b. mo Livi pat. pol. sol. in illa venditio imaginaria non erat emanciputo, sed maci patro. Manci pare aut est reddere, seu obligate, de in potestatε seu in manum sua redigere,unde mincipia dicta sunt: Hoe probatur aut horitate petitissimo tu linguet Latinae. Se pcipue M.T. Cic. in i Philippica, pag. mihi a o. B. ubi non emanci iratii, ut legit Tobias, sed maei patum pio venditu, ec obligatum ponitur. Inquit. n. Tullius tame iste venditu atq; mancipatum Ttibunatu, consiliis nostris opposuit, prout teseti Tob. loco praemonito. 4I Nono notatur ex Oretio hic in s. notab. nu. 3I. 2 lex q do ponit unu actum, de procedit viteta
eunde actum ponendo pro alio non attenditur illertim ut actus. sed ille pro quo est positus: quod probatur, cu in tex. nostro ponas emancipatio pro imaginaria venditione, & in ortu estiin hoc testis corinciendo,aliqua emancipatione non requiri, sed imi maginaria venditione,& se ibi non attes itur ptimus actus, sed alle potius quo primus est positus. Ad ide facit rex. in h. item it, ubi ide petet. notat,3 qui b. mod. conti obl. tu multis per eu deducti . sed animaduertatis. 0 hoc notabile non potest colligi ex hoe textu, est bie de emancipatione nul lasat mentio, sed bene de mancipatione. quae di Asert ab emancipatione, id ς est cum ipsa imaginaria venditione, ut ram declarauimus in praecedenti
notabili; lieet ergo hoe notabile in se verum st.ta men ex textu noli ro non colligitur, de Oret. scuti Tobias inti octoto coelo errauit, scuti etiam errauit Picenardus in sexto notab. pagina II. 1 Decimo noro ex Ater. in s mota b. ex Ozer.in A. ex Tob. in s .ex Picen. in 7. q, Lex seu Constitutio, siue Statutum, tollitur per non vltim seu desuetudinem, sed quom haec quaestio altissima de 9isseili,
eli, de plura sol, se continet capita, idem tum glatia villitatis, quae ex ea colligitur, tum etiam veritatis indagandae causa, in pr*dicto atticulo ali quantulum est nobis immotandum. sed antequam vitetius procedamus,unum non omittemus, videlicςt, hoe notabile non colligi exstio lex senti DD.crediderunt. Pio hoc nam lices illa testamentotum genera in desii et udine abierint, non per hoc dicitur in tex. alla esse correcta ab Imperatote, nec amplius fieri posse di licet re vera correcta suerint per collatiam consuetudinem, ex quo homines anilquo illo usu posthabito, nouas condendi testamenti sermulas introduxere. tamen haec correctio non venit per simplicem non usum,
sed per contrarium usum; si ergo per contrarium um tollunt x, rigo non simpliciter per no usum, i ergo hoe notab. non potest colligi ex lex. isto, eum dixerint praefati Di . notandum ei se . legem tolli per non .vsum, laps sunt ergo illi maximi viti./3 Praesupposito modo. o colligatur: ego pro faciliori huius quae si intellech ex mente Scribentium distinguo tres casus, prout tripliciter non usui seu
desuetudo in iure considerat Vma usus aut est mnitatius ipsi legi, aut est diuersus a lege,aut veto non est nee contrarius, nec diuelsus ab ea. Vset enim
contrarius legi dicitur, quando lex aliquid dispo-nu, usus tamen hominu contrarium statuit. Exemplum est in l. t. E. fami Leret se. ubi lex desiit hae te ditatem filijs aequis potiionibus. v sua tamen hominum prout est in Anglia,& in Gallia admittit solummodo ad haeresitatem primogenitum , unde, eum homines disponant contra legem , appella. t ut dispositio illa usus contrarius legi. Vsua non contrarius legi sed diuersui tantii,illa dicitur, quando lex aliquid disponit, hominum tam a usit aliter disponit, diuerso modo, non cou. tratio legi: Exemplum est: Lex pro aliquo delicto imponit petnam capitis, usus tamen hominum vice poene capitalis introduxit petnam pecuniariam de se nou faciunt homines contra legem, sed di, sponunt diuerso modo a lege.
118쪽
Petri Ricci ardi j Commentaria
Vsus velli qui no est contrarius, nec diuersus, dr,
quando Lex aliquid disponit super casum qui de
1ard euenit, de si evenerii, usus tamen non seruat leois dispositionem, nec contra ipsam aliquo pacto laeti, sue contrario sue diuerso modo; Exempluelm Lex vult hermophroditum iudieari secundu se xum in quo magis pr ualet euenit casus ille quod uis helmaphroditus dicebatur,& homines notui earunt illum secundum sexum. an deberet appeti Iari masculus an simina, sed nihil fecit,nis Q pix- dictam legem hon seruatit, & ille dicit ut usus non contrarius, ne diuersus a lege, 61 de isto tripli ei usu
videtote Bald. in s .ex non scripto,nu. s. supra, de iura natur.gent. de ciuit Petr.de Rauenna in tras .de
consuetud. in fine. Hanc usu diuisionem declarauit Valla schus in l. Impetium, num .i a. is de tutis d. omn. iudie. His sic positis, videndum est, per quodnam caput supradictorum Lex tollatur.
latur per usum contrarium ips lesi, quando s. Lex aliquid disponit usus aisit contrarium iacit. Qua in re concludunt DD. quod in hoc casu Lex ipsa tolli
tur; quam opinionem tenet Aret.in s. not. hic, dc m
g. igitur, supra in pro m. Iasint. de quibus, nu. 3 3. si de legib. Je ante eos tenuit sati. in 3.& antea, in
pros eorum nubi. Bald. in l. rem no noua C. delud.
ea sequuti sunt Cynus nollet, in l. r. C. qui si toga
c5suet. Salicet. Sc Alber. in d. l. de quibus, de isdem, nullus est qui ab hac opin. decedat, cti si in tute ea sus apertus, in quo non est iacienda dubitatio, l. in claris, is de res. iuri l. ancillae, C.desuri.
l. altius C .de serv. de aqua, ubi Lex premittit in stici redis cate usque ad celum, de in quibusda Ciuitat bus contrarium inducitur . prout declatat glositia. l. i. Ratio est: quia eonsuetudo seu usus inducit legem, l. de quibus, isde legibus, Lex aute pollet lortollit priorem, l. pen. l. palia nouissima, C. depae . ergo de textollitur per contrarium usum. Consima ex tex. iti e. in il is, 3. legis, de in s. lite de si te ib. dist. at. r. ubi dicit ut leges instituuntur,qn promulgantur, confirmantur autem,quando motib. vientium Appisbaiulis,ergo contrari
sensu, transgressores legis,qui communi usu approhata non est, non puniunt ui aliqua pinar deducitur per Canonisi. glos. sngularis in verbo, san g r in eap. de treg. de pace, dum inquit,quod illa Doctetalis, non ligat Episcopo, eo quia usu utenti una
non suit approbata: Hostiens tamen in d. cap. i.do Meg. Sc pace, tenet opin. conitariam,quod i md nee per viam contrarium tollatur lex cuius opin .sequitur Archidiae. in d. s. leges, in distinereque etiam refert Imola, in A. cap. I. num. I a.de treg. de pace.
Pro qua quidem opinione tali medio inouebatut ipse Hostiens loco sipra citato.
posse aliquo imodo teredi, per desuetudinem intelia ligatis contrariam, prout exponit glosin d. l.de quibus in verbo, per desuetudinem, im δὲ peccat non seruans legem .cap. 2.ca. lit , de maiorit. 3c obed. de cap. quod debetur, 14. quas . i. Confirmatur haec ratio pet eundem, 'uia tempus non est modus
tolleda obligationis,l.ooligation uin sit , 3.placer.
frde a a re oblig.c.peruenit,decens. not. Io. Andri in Rubi. de consuetud. ergo non potest tolli Lex. Tamen nun est recedendum a communi di in subitata coii lusone, quod Lex per usum contrarium tollatur. Nee obstat fundamentum supra doductum per Hostiens. nam respondet Imola in A. cap.de tieg. de pace, nu. I a. de ante eum Calde tin. ibi, qui distinguebat ; Aut lex praeceptoria emanat super eo cuius contrauentio alias de se generabat peccatum mortale, de tune non tollitur per desue tu quaein contrat iam etiam si a principio non recipiat ut, per ea quae habentur in cap. sn.de eos uelud. Si vero emanat supet eo cuius contrauentio de sanon inducit peccatum mortale une licet primi noobedientes tali legi praeceptoriae peccauerint, per' id, quod habetur in cap. 2. de maior. de Obedientide in d. cap.quod debetur. 14. quaest. I . tamen con
ita ipsam potest praesci ibi, ut m d. 3 leges, 4. dii in. de postquam erit piae scripta, contra cientes noupeccabunt, tu pon praescii pilane no obstringatur. LNee obstat quod tempus non tollat obhsati senem, quia hie non est solum tempus sed res stetitia
subditorum una eum lapsu temporii; Et ex his ii rptimum caput explicatum.
8 intelligatis tamen praedictam communem conaeius procedere, ut tollatur Lex ciuilis, non autemna utatis, venui ix stemium. R tio est: quia smilitvsti, dicit ut esseciuilis, s.cε stat, supra de tute natur gent. Si ciuili, undὰ potetit latum tollere ius ciuile cum unumquodque dissoluatur eo , in lo quo li- satum est l. nihil tam naturale is deres. iuiis. Secundo intelligatis procedere, quando genet lis suerit Lex, de geneialis est consuetudo, vel Lex specialis, de usu, si ecialis, secus tamen esset, s letellit specialis, S co suetudo generalis, vel P contra nam tune nori tollitur Lex pernovsum, text.est in l. a. v bi glos C.quq sit lon coiciet. Bar. in d. l. de qui- . bus,tatio his: quia non est illaru aequalis potentia. 9 secundum erat Caput huiusce Aisputationis, auLex tollatur per v sum qui non est contrativa leti. sed diuersus, de in hoc eapite ma ima inest dissicultas, de valde elaborarunt Scribentes. In hoc inquam capite duae sunt sententiae. prima fuit antia quorum,.tenentium, quod Iet 'sum diuersorum a
lege,lex ipsa nullo modo tollatur, proqua pluta do
d titiantur argumenta, dc primo.
, : virtus atque operatio desuetudinis seia oo usus. est in umbrare,non auteni tollere, ergo illud quod
per non usum est insectum, non est sublatum, sediolummodo splendore caret,ergo per non usum diuersum lex non tollitur.
Maior probatur per s. igitur, supra in pt m. ubi dicitur,quod hoe in libro Insthinionum expo-ὴium est, id quod antea obtinebat ius, de quod postea desuetudine est inumbratum, demum ab ipse
Impetat ore illuminatum. so Ego veto, qui opin .eommunem sum insequuturus,respondeo, quod in casu nostro in umbrare nitaliud est, quam tollere, benὸ quidem fateor, quod illud quod est se irium in lege, ipse non usus non faciat quod non Di scriptum , cum si impossibile quod id quod scriptum fuit, non sit scriptum,ia-
men potest ille non usui id quod est suspiti in lege.
119쪽
manum. & irtitum reddere, ita, quod illa inumbratio nil aliud sit quam legis remotio cum lex no dicatur id quod scriptum est,cum in seriptura minime eonsistat, sed virtus Ze obligatio quae a verbi, depedet,dieatur esse lexu. seire leges, is de legib. ubi scire leges, est, non verba sed vim,& potestatem illorum tenere; unde, hoc primum argumentum non urget ut videtis.
Seeundo deduciture non usus viae publicae noni iotest tollere viam publicam, ergo nee usus tollet egem. Maior patet ex l. viam, it de via pubi . ubi viam publici populus non utendo, illa tollere non potest,ergo arguendo a simili, non tollet et legem. Respondeo, quod smilitii do ista non est hona, Quod Populus transeat per hanc vel per alia viam, Ie compati ututis cuti per contrarium, non se eompatiunt ur, quando aliqua lex sit in usu,& hominea
aliter disponant, non ea utendo.
Secundo respondeo quod ibi in d. l. est ea sit, specialis,rone publiciutilitatis, prout declarat ibi pl. I Tettio tamen confirmatur pridicta opinio, qnaliquid corrigitur dicitur esse, & vigere, quia id ψnon est, corrigi non potest, argum. l. pen. ff. de rediated. sed imperator corrigit id merat desuetudine inumbratu, emo desuetudo non tollit lege. Minoi probatut ex l .un. C de iure domin.impetr. ubi Imperator corrigit illa conetudine, qua disponebae,' in annu debitor perdat iussignotis, licet n5 usula esset insecta, ergo si erat in fetia, & tamen ea corrigit, sequitur, v non usu non possit tollere legem: ria si eam abstulisset, utiq; eo trigere non potuisset. Respondeo, quod Imperator eo trigit id ad maiorem declaratione, ut inquit d. l. sn. ubi Imperator inquit, se velle corti re elariori b. remediis. quasi dicat, id antea per non usum este correctum sed notia bene,& se uidetur Iustinianus fateri contrariu , . quod lex non tollatur per non viam. Quarta deduci iuri Nihil tam naturale est quod odε nodo quo ligatu est no dis Io I .nihil la dexeg. ivt. sed lex est inducta expresso eo sensu populi, rigo&expres det tolli, at no usus est taciti populico sensus,erpo per no usum diuersu no tollitur sex. Respondeo, quod taciti de expressi ea de est violus in dispositione legis, ita stinant DD. communiter,in l .cum quid. E si cert. pet. Confirmatur fise responsio ea verbis Iustiniani, in s. sed naturalia, supra ,de iure natur oent. de ciuili ibi, quaque ciuitas sibi ius constituit sipe mutati solet, vel tacito con-
. populi,vel alia postea lege lata.
4 3 Quinto pro eadem opin. antiquorum deducit utrTepus non est modus tollendi obligationis, scuti nec inducenda, l. obligationum seri, 3. placet, Edeare et oblig. sed desuetudo seu no v sus, nil aliud est, u i tu tepotis , ergo non pol desuetudo tollete obli- satione causatam a lege, de patitet nec ipsam lege. Respondeo, quod tempus non est modus tollente obligationis, scilicet tempus solii hoe facete no potest, sed in easu nostro est res stentia pupuli qui noxiitur illa lege.ide. pet non usum tollitur lex. νη sexto per no usum set uitiates non tolluntur, nee amittuntur, l. iter, is quemadm fetu. amiit. sed se tuitus est ius, ergo per non usum lex non tollitur. Respondeo, quod imo per non usum seruitutes tolluntur,text.est in l. si locus in l. si partem,s que-adm. seruit. amiit. Nec Obstat text.in d. l.itet, quia ibi est speetale fauore religionis, ac sepulchrorum causa, nam dieii ut ibi, quod non utendo itinere, udueit ad sepulchrum, non potest illud tolli,glos ibi inquit, esse speciale, regulariter tamen seruitutes tollunt ut pet non usum , ut ea inscriptione Rubri
quemadm. seruit. amiti ccnslate potest.
Secundo respondetur, quod seruitus non est ius prout consideramus nos, scilicet pro eo, quod est ars boni & qui, l. i. g. de iust.& iii te, sed est iussetuitus ipsa eo quia est incorporalis, . t. s. de reb. eorpo.& incorp. 5c animaduertit Tobias etiam hicissi septimo eo probatur: Clatii est,& fatetur etiam ipse Atet . quod non usu pet se non tollit legem, e go nec coniunctus eum actu diuerso ab ipsa lege. argum. l. spadone, qui iure, isde excusat. tut.via sngula quς non prosunt, nec etiam multa iuuant. Respondeo, quod istud est velum, quando ista non usus coniungeretur actui innalido ad tollenda legem,& tune procedit d. Regula, sed quando coniungit ut cum actu valido tunc secus est: na quinopici sunt singula, tamen multa iuuant, i. a. ς. aetas, is de excusa. tuto et duo vincula magis ligant quavnum f. sed hodie, supra, de adoption .sed iste non coniungitur eum actu valido, videlitat. cum dispostione diuersa a lege, ergo tollit legem. Tettio de ultimo adducitur pro opin .dict ru antiquorum: iste no vias nihil ponit in esse, nee aliud ius in eludit, ergo non tollit legem.
Respondeo, negado quod non usus nihil ponat in esse, imbi aliquid ponit, & hoc est contra coemtheoriam Scribetium in d. l. de quibus, ff. de legib. quae est, quod consuetudo faciat lesem. Videtis et-go quod pr dicta opinio sne sun sanieto subsistitis 6 V nde eontrariam opinionem sequutus est Barti in pio m.i tum,in s. antea. Aret. in , . igitur, supra in pio m. v bi etiam gl. Iasin d. l. de quibus, nu. 33. Ede legib CVn .m l. r. C. de legib. de communi opinione testatur Ias .in d. loco, num. 33. tenuit Petr de R auenna in d.tra a. consuetud. tiu. 1 9 o. quc Opinio probatur, Primo loco per text. nostrum, dum in eo dicitur,
alia testandi forma inducta est,et illa duo priora genera testandi in desuetudinem abierunt, & in viis ess1 desierunt, ergo pet non usum diuersum a lege tollitiit lex ipsa. Seeundo probatur per text. in g. conceptiam, in sta, de oblig. quae ex delict. nase ubi dicitur, v actio sutii concepti, & sulti oblati, in desuetudine abiit. ex quo potest habete loeum actio furti non manifesti, re se per non usum diuersum lex tollitur. Terito confirmatur d.Opinio ex s. pqnam, infra, dein iur. ubi dieitur, secunduleg. xij. tabul. Si quis per iniuria alicui me bra tum p ebat, puta manu ,vel pede, patiebatur eande pς nani, quia & eidem erat amputanda manus. subdit deinde text. sed postea permittebant Pr ores, ijs qui iniuriam pals sunt, stimare iniuriam passam ad hocivi Iudex eodemnet illum tanti. quati iniuriam passus est: nam lex illa qua puniebatur quis ad membrum, pro membro, in desuetudinem abijt, & sie ut videtit, ibi est diuersus easus a lege, de tamen tollit legem.
120쪽
5 Petri Ricci ardi Commentaria
Quatio pro eadem opinione comuni facit texti in s. i. s.s ct s. C de veteri iure enues. ubi dicitur. quod etsi ouae leges vetetibus libi is positae in desuetudinem abierunt, nullo modo easdem vobis pripone te permisimus, sed id obseruatur quod si
quenti inmus iudiciorum ordo exercuit, & longa huius almae vibis consuetudo comprobauit.
17 Quinto esto moueot Virtus desuetudini, est abolere, d. l. l. C.de caduc. toll. ubi dicitur, quod illa constituito de legatis caducis, desuetudine est a lita. sed abolere eis penitus tollere,ioro tit. isde abolit. ergo Lex vel Statutum vel Constitutio per non usum diuersum a lege, tollitur. Sexto virtus desuetudinis, seu non usus est petimere, Auth. Qui b. mod. natur. essea ui, ubi dicitur, quod etiam non x tendo, lex ipsa perempta est, sed petimete, est penitus tollere, ergo desuetudine lex
permitur, ac tollitur. Septimo deducitur: seruitutes per non usum amittiit ut, i. si locus, de per tot iit.& per Rubr. illius, is quem a d. letarit. a miti. sed seruitus est ius, i. i. ff.deseruit. v tb pMed. I. i. Ins .de usus de seruit. rust. αvib praed. eigo lex tollit ut per non usum et Sed hoe non multum illingit, pet supra dicta in 6. argum, patiis aduersae s x Octauo de ultimo moveor pro hae parte comuni: quia ille tantuni leges debent admitti,& obseruata. quae frequentissim et sunt in ordine iudies orti, aut quas longa consuetudo approbauit, exi .eli in
δ. l. i. seu unica, I .nullas itaq; C. se veteri iure enu.
sed illet quc ia abierunt ita desuetudinem n5 sunt tales, et go non dem admitti, A per coseques tollunc Vnde ex ijs tradiiis firma remanet Conclusio , Legem leu Statutum tolli per non usum diuei suina Lege vel statu O. 1 9 Vltimum erat Caput in hae quaeli. quod expli , ea re polliciti sui mus, ut tum Lex vel Statutum tot latur per non usum, qui non est contrarius nee diuersus a Lege, sed est non usus simplex. Exepli causa: Domus in ciuitate Pi farii semper minata est tuina, nunquam tame per vicinos sui petita cautio dedatio iniecto, uxta iit. s. de damno insecto, nu quid
per illud no usu,in desuetudine abierit titulus ille ree videtet ut dicendum hae in te quod se lex enim illa in desuetudinem abire videtur, qua populust usus non suetit, de ita abrogari posse videtur,&Primo pet iura superius deducta, videlicet, pettext. in s. igitur, supra in pto nato Institui.
Sreundo per t. unicam, in pilo C.de cadiae. toli Tettio nertext. in d g. quibus, prima Const. Co-
die. in qui . omni b. locis videt ut ex non usu legem in desuetudinem abite. Quarto de ultimo φ in hoc casu lex ista pet ncix sum si inplicem tollatur, saccie videtur, quia seruitutes per non usum amittuntur,l.si parte, is quem- ad D. set uitiam iit. sed se tui tua est ius, i i. is de se vit ergo lex per non usum amittitur. Contrarium tame vetius est , quod imo lex non
tollat uni Qua opinione sequuntur & luti sic & Cano nisi ,vatij in locis ut alterii Ga pai Valla schus
antiquitas,de cuiat furios quod per non usum smplicem nullo pacto tollit ut ὶex in mille an nis, sed
bene per contrarium v sum; tenuit Iasin d. l. de quibus, num, 33. s. de legib. qui testatur de communi. Pro qua facit texi in l. sn .in princi C.de iure d min. impetr. v bi dicitur,. quod imperator vetustis. simam obseruationem quae nullatenus in ipsis rem
claruit documetis, penitus este duximus amputa dana, imo clamorib. remediis corrigendam; inducitur alic text. pro hac opinione hoc modo Correctio: i alicuius tutis pristipponit validitatem,argum. l. nade si sub eonditione, s. rumpendo, iis de iniust.Iupi.& ittit.testam .sed in d.s.fin .corrigit Imperator a liquum ius inusitatum, de nunquam in v sum deductum, ergo praesupponit, quod ante correctione . saetam valebat, licet in usu non stetit, de ita per
non usum, lex non abrogatur. Sed animaduerte
dum est, quod lex illa loquit ut in usu diuelso a i se,ut supra diximus secundo si ellet vetu quod per huiusmodi usum solleretur lex, soqueretur, quod mille leges In sot- .
Iratiellent correctae, quia non euenit casus earum.
quod non est dicendum, cum absurdum si dicere. praedictas leges correctas esse; Et ita argumentatus Aret. in L 3. igitur, supra in protuato, Tertio quia sicuti non tollet ut via fluore publi- eo, nec uer fauore religionis, pet non usum d. l. iter, isquead. sciuit .amul. l. via Publiea, iisde via pubi tigo tanto magis cessante lavore de pietate; Sed cave, quia cestante fauore publico de pietate, iter revia tolleretur, quia leges illae loquuntur in usu dι- uerso, non si Dplici, ut supra demonstratum est Quarto M ultimo iure non cavetiit, quod pethuiusmodi non vlum suapi em lex tollatur: nam omnes leges loquuntur aut in usu conitatio, legi, aut in usu diuerso a lege, ergo erubescimus cum sine lege loquimuri, Et ita procedunt tuta supelius allegata pro conitaria Opinione, ibi. n.in his partim χerat usus cotrari iis, partim diuersus ideo no mitu silex tollebatur, secus in terminis huius quillionis. Non obstat et dum dicebatur, quod seruitus per non usum amittitur, sed seruitus est ius ergo.na respondeo, quod licet fetuitus sitius, in dicii ut ius se paratum ab eo iure de quo loquimur nos, seruit enim dr ius ex eo quod est res incorporalis, ut T.doreb. corp. de incorp. f. I. sed ius in casu nostro acci
pitui pro ipsa lege, pro ipsa arte boni & qui cu ex go diuersu sit ius seruitutis ab ipsa lege, noest ex eo
inserendu ad casu nostru ,3.nihil coe,l. naturaliter, iis de aequar, Doss. l. Papin exuti,in fine,sside minori Et ex hii habeatis absolutam hane ardua quest. in quolibet eius capite, an lex scilicet tollatur petiaon usum conitarium legi an per diuersum a lege. de an per sinplicem usum a Undecimo notat ut ex textu isto, quaena snt - 'lemnitates quae in testamento in scriptis, de solent
requitu tur,& a quo iure emanarint. Quod nota, colligitur ex vers. postea vero ex edicto Praetoris. Ptam . n. requititur,q, septe testes interueniat ad hoe adhibiti dirogati, ut sint pt sentes testameto. alias non essent idonei testes,l.ncredes pala f. in t stamentis, i .eod de ista solem natas numeri septem
iesitu, scit introducta de tute Pistoci et no de iure ciuili.