장음표시 사용
141쪽
Axr MVM est virtutum decus cliaritas ; sed decus cibaritatis aluor inimicorum est. illarum culmen dilectio Dei est ; huius tamen expc- rimentum inimici dilectio. Haec gloria Euangelicae persectionis , M' gloriosum Dominicae doctrinae documentum . quod venerari,ic obse uare summum erit operae pretium. Id quidem exemplo suo commendauit Dominus pro inimicis precatus in Caluariae monte, quod commendauerat se mone in alio monte, ubi Euangelicam promulgauit perfectionem. Sic ibi mundi Maidi. s. Saluator edixit: Ego autem dico vobis,diligite inimicos vestros, benefacitehu, qui o e-r vi vos, cor orate pro persequentibi, ct calumniantibus mos ut iis filii matri qui in caelis est, qui solesuum oriri factisuper bonos o malos, en pluit supcr iustos, ct iu
iustos. Hanc coelestem Christi doctrinam commendare iuuat; prius tamen praei Nittemus , quae sanctus Paschasius illam commentatus, dixit: Haec , inquit. latitudo lib. 3 io Μ t. cliaritatis &consummata armatura iustitiae , quae usque ad dilectionem inimicorum extenditur. Nam persecutorum rabies contra Christi Ecclesiam tribus dimicat modis, mentis scilicet odio, id verborum maledictis , atque iniuriarum de tot mentorum cruciatibus: contra quae Christus docuit . pro inimicitiis dilectionem impendere; pro odio vero, odiorumque iniuriis beneficia retribuere, nec non & pro persecutione ac calum ii iis eorum, orationes fundere. His quippe partibus charitas dimicat, ut omnia mala in bono vincat. Singulis enim singula opponuntur, ut omnes malitia: partes bonitate vincantur, unde si iuxta est inimicus, jilectio emolliat cor eius ; si verb longh, beneficia nostra eum visitando perquirant i et si quo sit loco ignoratur. penitus pratio profusa apud Deum etiam latentem inueniat. Verumtanten in zmnibus discretio virtutum Latis moderanda est & sollicite perscrutandum quid iit quod Ioannes pro peccantibus ad mortem fratribus prohibeat orare; Dominus vcro etiam pro inimicis id seri iubeat. Vbi nihil aliud occurrit, quam quia sunt aliqua peccata in fratribus . quae inimicorum persecutionibus grauiora videntur , pro quibus neci cor. s. ii. rogare liceat. Sunt autem & tales iuxta Apostolum , cu in quibus nec cibum sumere permittitur: ita tamen ut vitia sunt in odio.natura verba nobis,quia homines sunt, diligatur. Caeterum ea quae a Sanctis Patribus sunt prolata : x in scripturis diuinis quasi maledicta sonare videntur, potius prophetae sunt de futuro, quam liuoris, Vci vel odiorum inflammationes.
Neque aestimandum iuxta quosdam, quod ista praeceptorum decreta impossibilia P
sint, eo quod dicunt . satis erat inimicum non odisse : nec attendentes, quod etiam .
in veteri Testamento hoc multi impleuere, quanto magis illis poterit Cle possibile. quibus Christi gratia suffragatur de oporteat filios adoptionis illum imitari. qui huc. veniens omnes inimicos inuenit, οί de ipsis iacit sibi amicos. sed quaeritur, quomodo non soluerit legem quia dixit, diligite inimicos vestros. praesertim cum lex dicat, odies inimicum tuum. Haec siquidem quaestio soluitur illo verbo, quod supi misimus, quia non est imperantis, sed permittentis propter duritiem . & impet Clio
nem eorum. At vero. Cum aduenit gratia , qua nostra infirmitas releuatur . restitutum est legi ad persectionem iustitiae , quod detruncatum erat propter imbecillita tem carnalis populi & segnitiem eorum. Hinc est . quod alibi de dilectione loc, risini, i. qraciis dicit auiarum nouum do vobis, licet antea suerit praemissium, diliges pro ximum tuum. Novum autem , ideo vocat, quia in illo carnali populo inucteta m
142쪽
etat, de semidictum, eo quod vix eorum aliquis quempiam diligeret, nisi carne proximus fuisset. At vero Christus nouus homo noster, te uans in se dii uionem praecipiens omnes aut in Deo, aut propter Deum diligere iubet. Idcirco noxium mandatum proposuit. Quia illud innovatum omnia innovat. de de filiis irae filios adoptionis facit. Vnde sequitur vi sivis A, ni H estri, e i in caelis est. Ecce filiorum adoptio sila charitate acquiriti ir; cliaritas Verd praemissi si istitiae partibus expletur.&dilectioite inimicorum firmatur. Haec est, inquam, illa potestis, de qua dictum est per loannem: dedit eis potestatem filios Dei sieri. Hoc quippE testatur Spiritus sanctus in nobis per quem chai itas Dei diffusa est in cordibus nostris. quia uitius filio Dei. Alioquin nisi per fidem renascamur charitate, quomodo ex Deo nati dicimur 'cliaritas quippe Deus est,& idco quisquis ex ea renascitur.ex Deo natus est. Hinc notandum quod non ait, facite ista. quia estis si ij ; sed ait, facite quae moneo. ut litis fit 3 Patris vestit. Ex quo mira locutio generatur. Qui d enim filius patri potest elle riis filius f Et tamen patet iam dicitur, licet adhuc facultas fiendi credentibus Oisc atur, ut sitis, inquit, si ij patris vel ri, ac si dicat . facite opera ; ne degeneres sitis. quia necdum estis re , quod tim spe di bini iustam estis. Nam de vulg5 sic saepε loquimur, fac iis filius patris tui. non utique natura quod iam est, sed imitatione quod necdum est. Quanto magi, de nobis hic locutio, de Deo patro dicenda est, ubi non una natura Dei de nolita praedicatur sed hortamur permaneamus in gratia adoptionis per quam Luri filii nomina mur.3c nobis idem Pater dicitur. Praeterea quaeiendum aestimo, utrum hac sentcntia pendeat ex eo tantum, ubi dictum est .diligite inimicos vestros, an ad omnia, qua su- pra praemissa sui it H iquet igitur satis quia illa hac sola dilectione. per quam de iiii micos diligere iubemur. complentur, dein ea ciuicta recapitulantur. Quamobre non solum ad hanc, verum de ad illa omnia ex quibus conficitur clia: itas, refci endum est ut ii iis filii patiis vestri. Ac si patenter dicat, diligite inina. cos vestros misei icorditer. 5e hae sola et ione supplete omnia, quae mandaui. t tuis filii patris vestri. Accepta igitur, poti state agite operibus, ut litis fili; quia ille iam pater eli. Non enim potest non esse quod cst. idcirco vos estote renascendo por cliaritatem. quod vocatie estis. Alioqui illi e t ille sit pater vos fili; non critis, niti ex Deo nat luis Deus quippe charitas est. Hoc quippe in imat filius illepiodigus, qui quamur siron audeat, nec dimnum fateatur, se silium vocari. tamen nihilominus patiem cum appellat, q acinscierat non poste mutari ; ac si patenter clam t. si ego peccaui in coelum. 6 non si indignus vocati filius . tu nunquam pater fore desistis . neque viscera paterni ancelus unquam praeter inittis , fac me scat vinum de mercenariis; quod se Dominus noui Testamenti volens praecauere, ne ita tenus degenerarent adoptionis fili , implet iustitiam legis. remouet simultates carnalium I extendit praeceptorum summarii usque ad inimicorum dilectionem, proponit exempla paterna li ae debeant boni filii sollicitius imitari. & rEddit causam mandatorum omnium, ut suis, inquit, fili, Patris ve- stri qui in caelis est. In coelis autem, licet ubique si Dcus paror . ideo monstratur ut dignitatem suani haeredes eius , dc cohaeredes Cluisti illic euindicem, ne forte pe caste in coi, ubi prodigus ille peccauit , demam gemendo do- .
Qui solem suum , inquit. oriri sacit superbonos, ac malos , Δί pluit super iustos. 3ciniustos. Hoc quippe pietatis exemplum . quamuis spiritaliter pollit accipi de Cluisto; qui est Sol iustitiae, quod ortus sit ad redemptionem in carne super bo- nos, ec malos, de pluat imbrem Euangelicae praedicationis super iustos , & iniustos. Melius tamen de sole isto, de pluuia ista quotidianis viibus necellaria dictum
occipimus. Quia Christus et si cimnibus venit, ii iii idem non omnibus ortus relii Gunde in eo libro . qui inscribitur Salomonis. Et Sol iuiliti .e , inquiupt, non luxit nobis. Alioquin si omnibus luceret, de plueret imbrem praedicationis suae super viii Hersos, nequaquam iniusti sine fructu poenitentiae aridi remanerent . neque Proplieta ex co diceret: fluit per nam ciuitatevi or supcr aliam non pluit. Idcirco patet me sensi is, quod de li ole de de liae pluuia dicatur. in quibus non modica benignitas patris praedicator, dum haec bona temporalia aequaliter cunctis mi ut, aeteri a vero sol is reseruat iustis. Quod euidenter eis in exemplum, qui adoptantur . congruit veimitari debeant paterna pietatis opera, dc bonos, ac malos. iustos, de iniustos, omnes suis benc ficiis absque ulla exceptione circ untiaueatri de illuminent . irrigent vero
143쪽
cliaritatis imbre δε inebrient , si forte qui sic riles 'identur, quandoque ad melius
conuersi fructum ferant. Hactenta sanctus Paschasius. nos nunc ad uilli tutum argu
Amor charitatis omnes homines, a cos inimicos complecti
C R i v a: &Ph. Visaei,utpote ch ritatis expertes in te diuadebant voluntatis affectus; amicis amorem,
bus vestris ; angusta enim viscera erga me habetis , qui iniurici este ulcis ; nxque enitia me viscera vestra capiunt. Dilatamini di vos, dilatate corda, charitate capite me. Ex hoc Pauli loco
Huso Cardinalis, sic colligit : QMi e g. l. iii
nolunt , signuin es , qtio non habent. cor uili tam per charitatem. id ergo omnes facere seu . deant, quod Sanctus Bernardus, sic moi xt : Vo- s. Dei illo autem τι in unitare qhisque A mianeat, non libas niti quasvum rae omnibus, seu es si eum o ibis, uiuana.
use Iartim ea pandat sintim ex amni genere afflicti tim, clandat intra α scera sua . omni bais. August. inimicis odium ire pendentesi at lectis Magister adeo late patete aiaxorum vetae charitatis docuit ut non soldio amicos, sed iiii micos paliter complectatur. Larissimum esuritas ad tecipiendo, omnes homines sinum ex pandit. De ea intellexit Augustinus, illud psaliori mi LM- Maiciatum iis,m n mis. Cliaritatis mandat mi ideo latum nimis dicitur, quia cunctos homines copere debet. Hunc latissimum ch ritatis snuna luculentius descit idem Auraxm Epist sustinus , inquiens m citia non angusu sinis v terminaχuas. Omn senim, qui . amor st μι ς P leb fin . a i esuis , quamuis in aliet propensin, in alios sti pensim inclineιών. perae-xiis aurem usque ad inimicos , pro θαι ι eo amora a prae pimtir. Ita ne res est in genere hsma na, etii non dis ectio, G si non pro mutua charitate , pio ipsa tareen communii naturae societate δε- , os . statών. Accedit Chrysostomus : Tanta, inquit, - i- cha liai , iis est, τι caelo lati em faeiai ani-- Nil coelo latili , mi capacius charitate, quae cot latissimum ei scit, quale Chi,sostoli erat, qui eadem homilia ait : Si riceret cor no- 'rum ais, Nere, a. osen ere,vid retis intus es tua Hisacidaris , seu eriam . neulis charitat s se in magna latitudine fas omnes retilieres , pneros humanae. ac viris, est. Quis tantam hanc latitudinem effecerat 3 piosecto charitas. Nam ut ait idem
idem hom Ch 1iostomu, uti Madmeatim quod calefacit . e. V dilatare facit ita oe .haritati, opus est dilata,
ti, exim talida , ct eruens est charat M. LO- deni loco , quam latum Paulo cor effecerit ch . litas, sic in die it: cor Pacili a lotan t charitas nihil larias corde Patili toti in orbem complexu.
. cre. Angustis amicorum sinibus charitate, ii doti cit eum scilliebant : Dilige ire ititim, o odio habebit inimietim itium. At Chii. ser se fuerint colligari ; a eat is alitem se ipsos uiis istiusmodi metas transgressus ad inimicos abstrahentes, o e Mod a illos possini confugite, o iubet extendere , diligite inimico, o stras. Cum illis in omnibus en dere, hoc e , di non alia
autem cot dilatatur ia amandum, os non con-
tiabitur , sed paritet dilatat ut ad loquendum. Vnde vox illa Pauli 1 o, Murtim pater au vos,
o Corinthir , cor nos um a liatarum es. Non angi iam mi in nobis; ligustiamini aurem in iisceribus et ris. Ean im autem habentes remunerationem , a latam ni ct ios. Patebat os Pauli adc'nci nandym di loquendum cum omnibus homi i , : patet item os viri charitate insani-Dati ad loque natim cum inimicis, patet & cotad diligendum. Noti .ngustiamini, inquit, in me; latissimum etiam cor omnes lato copii spatio. Nullus inimicinum quos non inimicos, sed auracvs te puto ; angustum in tri. O coide locum hab t, scd latum. Vos angustiamini in visceii par, ct congaude, ι ctim gaci restibus, os e cum
Adeo ineces alium est amorem ad omnes prorsus homines extendi, ut Paties eam non germanam chariti item existiment, 'litie hanc non ba-huerit latituditiem. Quartosi et Sanctus Au- s. August
pi γ D tim diligis, dilige omnes.' . Chlysollonii
vestigiis iiii ietis Theoph, lactias, ait: υ de se a b ora
diuina charitatis propriin omnea eo lecti: nam in e cha,
s hunc diligi , illum o non , etiam i mana ad Titin ista a citias. Quae luimana amicitia. quamuis nullius sericuli est e videatur, magnum Ea itieti ex ea sequi damnum aduertit s. Ain biosius f A tibi ad ea ,eiba : concupi est ianima mea de arrare: Pi l. O .i, A eationes itia, in omni i mpore. Ita seribens:
Mod ditique nisis facit His libera Oinctili sollici Ob hane 5: alias cauisis Sabim Patres has
amicitia humatias , quae inte: p ucos aicie intercedere iolent . notae solum ma probai t ; lea etiam acerrime damnant. v viis pro omnibus si isse it Chi ollonius, qui loco pic'ime notato sic scribit tinc quoque initen Mus ese apud mulios charitas m. at iij ais em , sed han. charita, lectionem ess Ossam a se .
ni e num quando bini, aut terni fuerimus conici A ct alioqaidem aut irer, utit quartior Calae in
lectio. Cuius pratiis consutietioni damnum,atiaque petieulum apta si maliti litie aperit. sc scit hetis: Si destita, omnem protii aesti ram, quum pro initierso corpore haset,in solam Mam
eratiaret,ac reliquis membris omnino conremptis,
144쪽
qui rem se confirmat : Ne suum quidem Ai viii, qui ρlus quam unum amare nou pat A.
Ratio em reddit Senecae scholiastes Lies , inquiens tuma am citia solabitu si vis est ;
nec ut la civius ire amor in vestim ortvir. Si vero quaeras , cur homines proprios cbi ami salciscant ue communes vero testniant, de alui Lem cos reputare nolint 3 Responget idem Seneca: Stiaria auaritia morali Am p s panem , proprietat qua diserisit , me quidquam suum esse credit, quod publicum est. Similitet homines
C A p v T II. Similis est Soli, qui omnes amore
λ Ptissima Dominus similitudine proposuit lx Sol , in sotios . N malos elatitatis suaeragios, viresque virtutis effundentis, quoniam qui omnes etiam iniit cos amotu complectitur
multis imitabit solem nodis. Nam quemadmodum sol nemini lucis suae uiatiam denegat: ita qui vetam ch itatem polii flet , omnibus a li litet amoris radium profundit. Quod tin s msi ius fiuilius sic docuit ici Sol promiscue omniai,sti . M6. bus lucem impari. V: se imitat res Dei chari
α ι- ηibi se hriandoquίuem tibi aeli uium p. tartir charisas, eius loco ossitim hisce dit. Deli quium , sue ec lypsim charitatis patitur mens, quae vel unum tantum hominem odio prosequitur. Vnde illud Joannis , usi os si uir m
o. ' hum, in i/u briis manet, nimirum ecclypsi luce priuatus. sol quidem ita lucis suae beneficium nemini negat, ut hominem ipse quaerat. Eis quam vel minimam repetit limam ingredia trita etiam Dei imitator inimicum iri e quaerit, ipse quamuis laesus ad reparandam gratiam se- sinat ; s quam rimam, ii quam tam citiae cce sonem, v ct minimam aduersarius offeti, laetusntii pit. Secundo, ut Solis ardor nubes absumit sccli talis incendium, in i Aic uin iiiiiiii sa-
tarchus r Animantia, qtiae plurimum stomach. volent , etiam si evenies , s scorpios edant, concoqutinti scini es iam qMe metallu , saxis , G te' iis alanitidi Eodem modo Christiani , qui stomacho & animo valent, diu inique aluoiis ardore occllunt , omnia opprobria , Omnia concoquunt conuitia , his icipentibus, scorritique pingi sistunt. ytorone tibi ante oculosi myrum at ni issimum stomachum : nonne lapidcs, gladios, sagittas, ctiaces in e concoxe- . tunt 3 Nos ne ,ectulum quidem, aut conuitium unum concoquere possumus. O si si S August, dum stolis hum. Audi Augustinum: T.: vir , i. is i2 iri mulier , ι erici, pa/νi, tanta , o i is de
partem in eterna Matisti . habe e desideramas , quorum exempla sequi in rebus minimis non aeqMisimus. ut robustus ergo stomachi calor ex venenato cibo saltuarem esicit sue curu : ita animus charitate ardetis ex inimicorum initidia , odio, iniuriis vita comparat
alimentum. Atque ut vitalis Solis calor ex tetra sterilium mentium . aurima , & lapides pretiosos gignit : ira animus. charitate ii stans ex frigido&superbo inimicorum pectore pretiosa aut ea menta depromit. Ex fertilibus quidem mentibus poma , itotes, umentumque colligimus : at ex stirilibus autum N lapides pretiosos. Quae ratio mouit A guli inum, ut diceret plus diligendi stini ue armi,. iuini ci , quam amici. sinu enim inimici sunt, dς ixmmie. corpori a , Uantur, ct anima praeparans aeterna ρ mi- , quia qui carnalia x stra, ct tora rapi,ni . caelestia nobis , o pirat Halia congre-
Tettio, seut Sol mitabili ccleritate rapitur,& maximo i ni tu i uum Othem lustrat: ita. an: mus charitate ardens adi complectendos, debetiche, i, Miciendos tam amicos, quam inini leo si petuose nitur. os quidem ob impetum cursus gigas appellatui a Regio vate. De
e enim a liticiam est illudi: Exultauit ut Pal. - .
gigas ad currendam viam , a omina corio egressio ιιιι , ct occursus eius osque ad summtim ei ιι. Si miliuet charitas xiij t e follitudine gigantea aacu Iiendam viath, eis sentibus plenam. si e amor illi Pauli, ibi cet: te gigas exultabat adclinendiin , non nam , sed mille vias: In la- s.coohbombrii, inquit, plurimis , in earcerabim abun- ntim , in plagis pra modum , in mortibua freqAenter , ere. Sol ita impetum cursumque tenet sutura , ut nuga illum res, nec puncto quidem temporis possit remorati : sic vehe- metis cha tuas cur ii tuo ita satiat, ut nullis blanditiis, nulli a voluptatibus, nullis contu- me is, nullis tormentis possit ictallari. Audi Betilardum dicentem : O amor praceps, me - mrns , flagrans , imperiime , qui prater te aliud cogitare non si iis , fauialc calera , contum somnia preter te , te contentus , o c. stiit ne ali- mia in uniueisa telum natura , , quo amor
Pauli in Deum, atque homines flagrans posset a tuo cursu depelli Audi ipsum ad Romanos res omnes tertibiles laces iantem di ad cet- tamina piovocantem et suis nos seperabit acta itate chri i a tribulatio, an angustaran fames , oc. Certus sum , quia
145쪽
inimicoram. CVanniis blim intret aulaeos dogma illud
serebatut non modo ut licitum , sed tan-
μ' i' itium, cr odio has bis inimicum itium. Nullo haec extrema verba veteri, scriptiuae loco repe
Leuit. 19. D tiges amictim, ne proximum tuum, scut te ipsi. m. i icini: nus autem eii et t. in m
re eras , ut indicat Anninus, ubi .s nai: M- maritamini pro mum fui ite illi , qui in lationum macius incadet, , sa oritanis autem tu ,
ara nomen boni ini. Cui igitur non occultitticus de coelo S inclamat : i aledictas tu Davide icita, quod tamen in Cain pronuntiat. yadem profecto est iesponsio, ut colligit rex ibi icto A bios o se disputante : David vero occiaeras tirum minime νeum seu donarent nora odio erad lita in sed ii bbombra, Et pudorem , tegeret et erecun iam con Viscentia. Non irae ro i iii a se Iti, sed mi tentationi - - aetii o. At Cain ciuento atas ciciu , αtcr- - .... mo odio tinctus fiat rem oces it. Huic um
cii , ut singuis Al es vocem a et, otia laci. iusti lana in sui vitidi i , lini praeci ; i inguis vcro vitae c io et voce, quod vidit At sine
Abel ciuento odib asseciu Ausus e let, nec na-berct Caro era bona cori flaneirque cpα nituntiam 'uibus tetram occludiret, de ol)t ut et, ne i h uis Abel vocem pollet in altum toti at sanguis Vlix, nee ex o io fuit effusus. ha fuitque praterea Dauid multa bona opera, tinnite tialia maxillic, confusionemque de
una manus inca decat, uniaritanis auri a Iudaei di ni vacem, notio io . la Ausustinus colligiton tebamur. Et sanctus Lusus inti iti ex illi, vel bis i sesini: prse i sines suos pati m. M
s August. Dilige proximum itium, tu es , omnem his Nam cum fines, sue muti colestis Hicius ascim. 26. d: mo : ex duobus en in rami, parturi j o nisi a leni stit pax, siue charitas, illis pax hit aditus,
nati. minimo que proximi sim . . . Etenim inimicorum odii im non solu
imum ea re Cenes qis in suit licitum', verum graui Mi Icatum : adi iam enim silutis se, praeellidit. Id in tepi obo C in videte possimus, cui Deus dixit : Nunc igitur maled eius et hiper terram. Qua maledictione , quam grande unalum sit odium proximi satis usten litus. Nam cum expcec ato pranii parentis tota liuinani generis so-iferitas ins Oast; cur Adamus peccans mini e maledicitur, Cain veto ob statricidium hae maledictione percalitur 3 Planc, quia peccatum Adae ex infimiti ite suit: at Caini ex odio, atque qua palle voluerint, qui amicos, inimi si ci secta char ate c' riplectantiit; eis
omni salie inficitus negabinis, qui citi huc li
Huc 1 sectat sat.ibola illa Regis , qui posuit rationcm cum sei uis suis : Iertie xequam, piebat , omne desitura a misi ι bi , G c. Ibi
sanctus Chi) sostomus sic ait: ctiuae o ridem
ille decem Hillia taenia , id est , plurimo- malatia. Equo sinctus Chrys,stomus ad hunc tum & sta iis motuiti peccatoriam leus erat; locum: Adamo dieium es ; male diei a terra in- non. tonuit punit ut , nec xllo conuitio viO- opere tria , ct in t/rram e fusa o Malediolio, latur, sed . potius totum debitum .i temittio G a Dii, in hominem e a ; Ite cero quia νιι tur: at cum ci acntum Laium ri in o ci risit,
146쪽
Liber I. Caput III. IV.&V. I 23
tune procul , Rege amandatur , de in aeternas carceris tenestas detruditur. Et quidem iure optimo tenebris aeternis punitur , qui nunc tenebroso odio sere per inuoluitur. Nam teste Ioanne : sui odis statim stitim in i .mbr manes. Vnde mirum non st , si sol, qui lucis est fons horum aduersatius , & contra ipsos testis existat. In hune enim sensum explicatur ab aliquibus locus ille Paulii Sol nonoecidat supra iracundiam volo, . Ac si dicat, tenebrosum'itae , siue odii vitium ex animo pellite , caute a sole tenebratum hoste, de huius viiij teste , atque priusquam Oeci dat, itam deponite. Sic explicat sanctus Hieronymus : SM inquit non Meiacit stip/r iis cundiam vestra . Gaia fari mii, nos in die iώ dicet , super eaογtim iram non tui diei, sed
tantoram annorum Sol i sti, Metibuli 3 id quod inutuatus videtur ex Lactantici se scribente: Pracepit Dem non Genloe solem super iram nostram , ne far is nos i Sol testis abscedat. Hoc autem intelligendum et lain de ira iuste concepta ad punitionem delictorum const-mat Hieron mus supra ex eo, quod lacus in lege iusserit sontium corpora e cruce deponi ante Solis occasum , vi a posita iam i, Anis cautar , mque Sol tes s decederet permanensia adhue ira , ct indignationis. Quin ea quoque ratione Iosue dixille videtur : Sol aeontra
Gabaon ne mouearis , ct Luna contra saltim
Aialo ; si te umque Sol ct L,na , donec τι- cisceretur se gens de inimicis suis. Quas noluerit seruente adhue bellico sutore , & nee. atim sedata ita, abire solem. Id quod Ecclesiassicus innuit his verbis : An non iracundiari, imp/uisti es Sol 3 id est, retentus, atque prohibitus recedere ante pacatam iram , ne te humanitatem prorsus exuisse testati posset , ut discant qui iuris potestate gaudent, ad iustam delictorum punitionem , non eandem concipiendae , ac retinendae irae legitimam causam esse ; neque quod semel iure aemetito irati s int, semper se eodem iure iratos esse posse , arbitrentur ; sed iram iusseius certam . iniuste seruati putent. Cum ergo inueterata ita, siue odium inimicorum tam graue scelus iit, ut salutis aditum seie praecludat, hominem diuinae maledictioni obnoxium reddat & solem contra se testem constituat, iure optimo conquetitur sanctus Augustinus ob leuissimas saepe causas tam graue piaculum suscipi, nam loco citato icti hit: Unde nimia dole a m est, γοί cum socti
ab hac charitate , nec tormentis , nec variis' sectitionibus possent separari ; nos interdum otiosis fabtilis separamur , o nonnu quam ob partii precim contiitium, O cui tuisque miseri
hominis det Ilionem, ita areelinqvi mus charitatem , τι non sitim cum eo mitis diebus,
qus , nee ad conriuium pertieri re velimus.
Inimicorum o jum Deus prouide curauit ab humano orerm nare
genere. IGitur cum tantum malum sit inimicos odis
se, merito Saluator mundi inimicos iubet
diligete , imo semper Deus omnium proximorum Odium ex nominum genere extermitiare se velle ostendit. Quod ubique locorum, ac temporum vehementer exoptalle, ex diuinis litteris satis liquet. Nam cum concessit Deus Noe , & omnibus hominibus, ut carnibus pollent animalium vesci , sanguinem excepit illis verbis: Eie pro qtioa carnem enm sanguine non comιdetis. Id postmodum in Leuitico , tam obstricte prohibuit , ut dicat
Deus : Homo quilibet , si comederii sanguinem , obprmabo faciem meam contra animam
illius . is diis tam eam δε p. 'ulo suo. Quo
loco disputant interpretes, cui Deus hanc legem tam leuete sanxerit 3 S. Thomas sequutus S. Ambros de Chrysost. eam inter alias causam assignat, ut vellet Deus homines ab inhumatii late de odiorum crudelitate procul arcete ; bienim quibus esus sanguinis animalium tam enixe interdicebatur, intelligete debebant, se ab humano languine, & opere funaendo . & odio sciendo, remotissimos esse debere. Nam qui homines in animalia fetos esse nolebat, qua les qi,aeso erga si attes sios exoptabat Sed cum a toto Oibe , multo magis ab Eeclesia sua odium extetminati vult Deus. Hinc vox
Aquilo iste metito sagatur ab Ecclesia, quia ut dixit Hielemias: ab Aquiloηι poritur omne maliam. Huc spectat quod sub symbolo sortis mulieris dicitiit de Ecclesia : Non timebit domui sua a figoribus nitiis, omnes enima sici ρiui ij iiis e displicibia .Hugo Card. pet frigora nivis odium,S persecutionem malorum intelligit; volens autem Ecclesa familiarisiam tueri, ne odij iti te algeret, duplicatam ei vestem prouidit, id est, duplicem charitatem, Dei videlicet, & proximi. Congiuit huic expositioni lectio plui imorum , qui in Hebraeo se vertunt : Omae, Damesio, eitis vestiti sunt cocci,s . seu bis tincti . Nam per coccumbis tinctum geminam Dei 51 proximi charitatem irato non semel intelligunt. Ecclesia ergo contra immania brumae sit sota , id est, intestina odia, familiam suam duplicata geminae . citatis veste communit , ne locutra Vnquam apud suos odium inueniat senes'.
Amor inimicoram auctoritate christi
mandantis commendatur. AD prouidam Dei caram , vi amentiat etiam inimici spectat sui filii magi A
147쪽
sterium. Aptissime propterea Euangelicus pmpheta Cluilium si pillauit aedificato em se- Isias a. pium : Vocaberis , inquit , ad cator sapium,atiertens semiras iniqu talis. Quod ut bene intelligat ut , ineminille oponet vincae illius, quam Deus olim plantauit, hoc est , ludaicum populum ; cui tanquam vineae sepem circumdedit diuinae legis, quam scribae , de rhatisaei multi, ex partibus corruperunt, suexupetunt, & tanquam in sepe diruta, semitas fecerunt , quo vineam Domini iniquitatibus vastarent. Harum seinitatum plura exempla ipse narrauit Dominus in sermone montis
quale est licite libellum tepudii dare uxori, quae non ellet stata ; quamuis edet bona: Hem, licitum elle irasci, L aspera verba iaculati in inalesae res re alia huiusmodi: vitianio loco subiunxit scisinam aliam semitam a Pharisii, siciam : dicebant enim ex praescripto legis diligendos esse amicos ; sed inimicos odio piosequendos. Has agitur Occludit, & auertit saluatoi semitas iniquitatis; sed cum ad ultimam semitam venit , ait : Ego autem dico vobia alligite inimicos visios. Diu Da authoritate mandantis hoc commendat ;&quidem sat est Cluillum suam interponete aut ii tatem alleuctando: Ego autem uno is D , ut id aequum iudacemus , animo ctim plectam ut , & cxequanaut opere quod iuberi Christianus igitur inimicos ex corde diligat , quia chi istus clamat : Ego autem dico
Tantae apud discipulos erat authotitatis pythagoras . vi in omnibus sententiis quantumuis difficillimis , vel amplectendis , vel
repudiandis x e illa uterentur , cuius me-ι minit Narianet enus , ipse dixιι : Cum ciso ut recipiatur amor inimicorum, Deus Cinistus clamet i Ego utilem dico bis; cur nos tota mente non allentiamur 3 dicentes , ipse
dixit. M gister genetis humani , qui sis
pientia alcina est , docet nos inimicos diligere , cui non tom coide dogma amplecta
Tantae etiam authotitatis suit Ionadab fi liux Rechab. apud filios sitos, ut ipso praeci-riente ,' ne via quam biberent vinula , ii sti unquam vinum gustaveritat, quantumuis ab aliis rogati. Quod se expertum esse tiadit Hielem. t. i. Hieremias, dicens: positi coram ιὰ Se ph. plenos vino, ct eali ιιι , ct dixi isa ιοι , bibita manum. Cuinque adduci titin possent, ut bi- berent, hanc subiecinint causam : Quia δε-nadab mi r nostis, filius Rechab. praecipit no- his dicens : Lon bis iis vixtim υι , O si 'rivs 1 se in sempiterntim. Si ergo apud Rechabitas filios patriis mandatum tantum valuit, cur Christi uiat horitas mandantis : 'O AM- rem duo vobis, apud nos non valebit 3 Quamobre in eo loco Dcus rei Prophetam ita queritur : Ego antem locvitis scim au vos, ct non obe
Iam vel quantam authoritatem erga mi
lites habet imperatoris mandatum ρ Miles scalam ascendit, molli se saepe deuouet, quia Imperatot precipit. Scipionis Africani stan
datas nunquam eius milites ieci aiunt, teste
Plutarcho. Quod vi Ecquctet ut Settotius, 't
tradit idem ausior in eius vita , ceruum ci- curauit , quae saepe accedens Domino blandiebatur , ex quo ipse fide in secit militibus, atque populo ceruam illam a Diana Huilam, ut eum die rebus gerendis iust uciet: naanda suis aiulioritatem diuinam an iungi re curauit , quo in dissicalibus fibus milites . cile obsequentes haberet. At in re nostra nil fictum , Deus veras tei tui : Ego .rutem διο - bH. Prephetatum vocibus Reges ii ii m- cunctanter obediebant, quυd in cis diuinam vocem incise existimabant. Magni iumptibii, i pares pii. populus pia parauerat nec citaria ad besiuiti, Seiiiiiiiiii illud quidem ; sed ecce ex transiicis, Proph ta quidam edicit Non ascevaeiis. 'nee si contra fratres corus. Quid e go illi , Additur subinde, qui cum Atiuirent sermonern iam ni , νeti xs sunt. Me perrexe et contra Hieroboam. Plura sunt in hanc rem et tum litici atom ex pla.
Quemadmodum enim , quia Deus dicit, quod sit trinus & vmis , eaptiuan .us intellectum in obsequium fidei. Suniliter quia ipse ait: Diligite inimico me ros , captiue mus voluntatem in obsi uium Hiaritatis. Noe cuncta animalia in aream suam admisit , non solum mitia, & utilia , sed eti2 :nscra, de venenata ; non solum ouem & CO lumb m, sed et 1sndem & Leoncm. Cur ita Quia Deus ita heri inandauit. Ob eandem ergo rationem homo non solum mansuetos ami , , sed seros etiam inimicos ad aream cordis admittat. Hoc autem Christi manda tum sicut hoc loco expretiam est , ita in omnibus quatuor Euangeliis . de vel bis , dccxemplis sequenter inculcacur. Vnde illud
dimittere docemur. OVi nnbi, diligere inimicos commendati it
rein dissicilem , non tam verbo , quam
exemplo docuit , ut illatas nobi, ab inimicis iniurias sacile dimittamus, facillime ipse Dominus , atque promptissime iniurias sibi factas ab hominibus dimittit. Tam facile ae Prompte quidem inimicis parcit, ut ipse prilegatos de reconciliatione nobis in agat. Expiet sum est Apostoli testimoniiunt Pio C sto t. t. s. inquit lgatione fiataimtir tan ram Deo exhortante per nos , obsecra tis pro Chri so , reconciliamini Deo. Ouam dignationem admi
ranquam pater misericors dep=ecatvir. CCn- .
sonat saticius Grego: ius , ubi ea letia Pauli sui, verba
148쪽
veiba expendens. se habet : Ecce iner nos ct D tim ais ordio pace ars fecimvis, ct tamen au nos D sis .., legasosprior misit , ut nos ipse,
qui pee sinuas. ad pacem Dei rogari veniamus. Quanta autem ausio iure legationis munere
ungatur Paulus , ostendit sanctus Chi sosto mus citatus ab Hugone Cardinali hoc loco. Credendum es inquit)quod litteras sui dimi papae sui ras detulit gilli imp estis paup/rras, iis ames,reticis unum lia,ct huius litterae: Iesus - irentis, Optime si illi impressionem deseripsit: nam ut idem paulus leuatur : pio es lega. iione fungor in catena. si ergo Deus maximis iniuriis ab hominibus affectus,ad eosdem inittit e legatos, qui ieconciliationis sint orat Otes,quam a luum est, ut homuncio, si non roget, tamen, rogptus temittat iniurias. U satum est, Deum ad homines pro oranda reconciliatione legatos misisse ; illud praeci- puum, quod silium suum mediatorem lini sit, ut non solum verbis assiceret, sed morte pet- Rom. s sectet. Quod Paulus magno verborum pondete exprimit , dicens t Cara inimiet eo Mui, νeconciliati sumus Deo per marr/m filii eius. a Particula eum , idem est, ae quanao , quasi dicat : quando inimici eramus, seu cum inimicitias gerebamus cum Deo : non enim ex Pe-
ctauit, ut aliquid nos de reconciliatione lo- qucremut , vel cogitaremus. Vnde subdit Cum antie infirmi essemus secundum tempus, pro impiis m, citii est. Subinde , hunc inimicorum amorem magis exag erans, addit: Om-' mentat autem charitarem suam Deus in nobis, quoniam cAm adhuc peccatores essemus seruu-atim temptis Christus pro nobis mortAcis est.' Oii- senes ad hunc locum sapienter notat , nos a Paulo non sine sua gradatio me ad teconciliataoris praestantiam commengandam triplici epitheto a pie notatos, in i mi , impii, peccatores, Tum vi omne genus peccati complehendat; tum etiam , ut quanta vis diuini amotis sue - . tit, quantumque reconciliationis beneficium in nos , quando tales eramus , ostendat. Po-i fuit autem stimo loco : cum infirmi essemus. Plane non alia, quam peccati aestitudine , qua inualidi, de impotentes ad reconciliationem
ttactandam era in us : atque adeo Gmnino gra- .
tuita fuit, nobis nihil metentibus, nec mere ii valentibus. Quas .eto hoc patum esset vi magis rem augeat , & reconciliationem commendet illustrius, agaidit m adhuc pece fores e semias , ctim a hue iis iei csemus , id est , non modo nobis inualidis . impotem i- ribus, de omnino immeritis , sed quod magis - est , adhue male merentibus , peccatoribus, impiis, inimicis , ace. Congrue ad hane sun-tcntiam exponunt quam plures interpretes paniculam illam se tindam temptis. , hoe est, quando Opportunum suit tempus ad demoni strandam diuinae bonitatis iminensi Mein quan α do scilicet omnia erant i iisdelitate conclusi, de mundus iniquitate repletust cum adhuc an simi , adhuc peccatorcs eramus , cadasque cum Dco. de acribas laimicitias cerebamus; ut non solum multo ante tempore, lepulta iams N eton, velut obliuione ititutia , sea etiam recens illa
bus mori voltierit , ct mori opport o tempore, quando amnes peccauerunt , smar tua: ite, fa-
dii sunt . non fuit qui faceret bonum, non fuitvsq,e ad , υnum. Incre ibitis bonitas, cre mentia inaudita, mori pro impias seeuncium rem .pui. Id est, quando ipsi tota an inu crudelitate, & O nnium sceletum almis contra Deum pugnabant. Hanc mis bilem tempotis ciet-cunstantiam inpendit scinaraus : isenit Te de iis non imo uia, nec in caιο temporii ,sed Adueui.
pi .ater L posuit Iapientia, si cum magi, esset
necessarium , iura prima ferret anxitium pronos ad iurati itidi em Ada filio non ignorans. V re enim au sperascebat, ct inclinata erat iam aio. Abundante iniqu tate feruor refriguerat charitatis. prae nimia utiqvie daritia hominam,
ct obstinatione. ego, ali fritia, tunc dixi ecce
ito , ita Deus desiderat cum hominibu a ad glatiam ita ire , & per se rogare, ac per-
secie reconciliationem, ut olim noluerit oratores , seu mediatores pacis adhibete. Vn hillud Hieremiae : uis mus rabitin itii Hiera. Hletem. ii. Ialen aut quis coissm abitur pro te 3 Aut ait ibit aa rigandum pro para tua 3 Hac ta
titi ; nee iam clement ροι est , creatura , quam cona ιον esse, nee ita alienus externis quomodo
Dominus parcere suis. Ita Dominus ingratum populum rogauit , ut in hoc sititi se . bonitati, ossicio laborauerit , ut apud eui, dem prophetam ibidem alti Tu rei qui , me, dieit Domi utis . retrorsum abiisti , laboraui rogavi. ubi ideo sanctus id et otiymus ait:
qu a lalsi si D M Vogaui , ct semper eos proti an ad saltatem. vide senus hoc te- concili tionis , quod adeo itit et inimicos sibi homines dissicile est ae laboriosum, Deum optimum non resus ille , sed quae illius est immensa bonitas , charitas , sc pax , quae exuperat omnem senstim , dissicilitatem prorsus omnem exii petesse , ut non modo nos
tibi iiiiiiii eos prior ipse diligeret, de apud se
super nos cogitationes pacis , ta non amictionis habetet , velum etiam praeueniendo nostras legationes de preces, ne; expectan do inimicorum pracedenda merita aut obsequia nos adiret, ab indignis , ac renitentibus pacem rogatet, & rogans , urgeris , obatestans fatigat elut donec insesso, tibi , de oppido aliena os te conciliat et, & quod Vnovet dixit Apostolii, : Mati m in bono ii ree m. vi homines dii eant inimicos conuenire, benigne alloqui, togate , de in gratiam redire t nam sicut Ethnicus Philosophus dixit:Θη- eis j iisitiriae ιιne citioin niur, quam mutui
Ne ille Dciis per se tintummodo pacem ab inimicis rogat , neque solitin pei filium,
ita postquam per se , de per flij mortem nihil profecit . Asostollas, de apostolicas vitos
ad inimici homines mitiit , iij atis ea , quae pacis sunt. uapropter Santitis rati is dixit: Deu i nobi , m i ii in reconcilia iis ij. Et ius a. t i
149쪽
locum se OEcumenius exponit, ac s Paulus exclamaret : O profundiam , imm Uamque betium talem ct humanitatem : non emm p quam filium Dum legarum ad reconciliationem Mis i ai ct ille interemitus si erat , deinc ps κοι nego xii e sed silio qcioque moritio a nobis. Votis rursum credidit ministerium reconciliationii. Eadem scie habet Theodoretus. &s. Chiosost. ante trumque Ch sestobius, cuius hau inter hom. ii. in alia: Occisus est filius eam veniret is reconcitiar xaep.ad cor. atim , cst neque se Pater occidentes auersatus est.' Et rursum : non quia legatum, qui cenerat, ne- flexerunt homines, exa Ioartii est ditis . o ν liquit illai ;seu pres. uerat obsecrans, orc. Aptissisime quidem ni Graeci Patres. solent enim Reges . ac Principes indisnari inlatii me , cum le- satos a se millos male accipi , aut indigne tractati nouerint habetur enim haec grauissima iniuria principi illata. Quid velo si legatus oc- Merod.lib.r. cidatur. Optime Heroaotus dixit: sti, ikte ita
muni legatos . ιβι omnium hominum c. Utin tant.
Caecii lib. 1. N.ura vi Caesar scripsit: Legat/rtim nomo iaptiude Bello omnes nisionei fauictuis inuiolatumqtie semperet i s nix, Tacitus: Sacrum . iism in eν ex ori' furti l garorum itii. Grauissimum ergo piaculum est legatum inici hcete. Quia se legatus, Regis e sibi filius 3 Quam aeritet. Qitain acerbe pater, qui eum misit, ad ultionum concitaretur 3 Secus Deus opti uias, qui etiam silio, primo , ac piaecipito misso legato, indigne ab ho
minibus accepto, & in crucem acto; alios nihilominus adhibet oratores , ac deprecatores.
Nec modo Deus Pater, sed filius as e pacis &ieconciliationis interpres ab hominibus tam male acceptus, & crucifixus, visus est, accipiae iniuriae velut oblitus, non vindictam in hostis exeleuiis , sed iterum pacem inclama ise, racem denuo obtulisse. Etenim resurgens a mortuis , hoc est, iliumphatot mortis, ac diaboli gloriossimus ab infitis teaicos, petii in media diseiptitoriam stiorum . nempe mediator optimus , & pacem in ore serens instar columbet ansacto diluuio, quae ad arcam regrediens, Driuum tuae viceo ibus si liis cie piae sciebat Pax, inquit, et obii. Et itecum Eo τοι is.
cere, ut Deus nobis ignosc. u.
Dissicile sane, de arduum mandatum est: Diligite inimicos ies . . Sed tota haec dii adulta, diuina iii nos benignitate lenitur, S prosus a largitate compensatur: nam si inimicis nostiis leues inlinias dimittimus, grauis smas nobis Deus ignoscit. Hanc ob cauom in oratrone Dominica ita nos praecepit orare: Dimitte nobi, a pira nostra , Ilatii ct no imi limi pisoriptis nostri . Quae verba cleganter ς ΑΕ ae expendit sanctus Augustinus se scribent, ibi, .. ces tibi comps sit carisis iuris eritus; qui notie- is quia ibi agere in , ait tibi ; alito non impetrabis 2 amen a co iobis , si non dimiseeriris p eaia hoministis , n que pareν Vester a miliet M. Hi s. et bis. Hae tu. sessis usu ipse aduocatus lausi
id dite e probat coibris illa parabola , Regis , videlicet, qui voluit rati iacira pol crecum sei uis suis: & oblatus .est ei unus qui de hse ei decem militia talent'. De. quo te; lo
Origenes scite aixit : Talenibi tim muliorum O g ' fati Mi es homo a pilo , qu iam theseici uiis Iierem , s,per talentum potimbi si entem, cui nomen iniquita . Enim veto per decem millia Zach s. talenta, qua dchchat, omnia peccata , quibus obnoxius elat , significant iii : nam vel ne aduertit sanctus Ati stimis : Quia j xsu decem praceptis e. m n ikr , ille debebat decem minia talcnsortim , ter qώoa omnio p ccora signi ciit , qua conira legem stitit. Hoc tantum debitum seruo toganti Rex libcra-lislime diuisit sed quia hie seiuus conse ocuidam iiivilitet toganti noluit dimittet e centuni de timios seueri illitie a Dora ino acceptus
e , qui videntes aliquem fratrem remisionem peccarortim adeptum , non veste misereri cou se nis i , , co ii, pani in ue eius perditione. At sanctus AH - . ἡ gustinis; ita explicat: per conseri si intelligi u Eulog tib i. Loeloia, qua illumsoluit , O ligat. Indignissi- cap is ilium autem est,ut cum Ecclesia Regis nomine, illum tanto debito absoluetit, ipse conserui in paruo debito soluere noluerit. Exemplo ies manifestioi set. Duo horuines una iter agentes, incidunt in latrones, a quilliti spoliati, & a. boribus alligati relinquuntur ; nobilis quidam illac sui te peltiansiens, cum qui arctius deuinctus elat ad luit , standatis vi socium ipse limini et solvat. Tunc si is eium soluete nollet, sed alligatu ti telinquens abiret, nonne ingratissimii, , vi iniqui limus ab omnibus itidi - calet tu Mixtitie qQ idem. At cote multo magis cst inpatiis , atque in i iiiiis , qui debito decem ira Ilium talentotum ab Ecclesia abiblinus, ipse conset uia in patui debiti vinculo non vult solue-ie. De hoc grauiter iii stat ut Eccles a piatii aetis huiusmodi hominis rei dition mia. . Nam de hoc
admonitus Dominus vocavit seruum , de est: Serve nequam omne .ebitum a misi tibi,θι ovium
retasti me. ubi sanctus Cliij sestoreus se an s Clitosost notat: stianao decem mi ilia talentis albebat, oin .
nequoris. Damnatur a Rese lectilis ingratus,
de a Chi isto subiungit ut 1 Sie o parer me ..calesii faciei iobis . si non remiseritis inti quisque fratri suo de cordibus vestris. Ex quo sis itis Augustinus se monet: Eorie prccψηit h.
in te aliquis, aimitte illi ven am a te pcienti, i iup, ne dum fiatri negas msericora iam , claudias
Fratri indulgentiam , dicente Apostolo iudicium sne miserico iis f/r ei, qui non fretrii
misericor . . CVudit certe patri indulgenta lacob t. tinni , qui statii negat hanc misericordiam, ut sanctu, Hil uius testatui : In tani s si uti b/n tistentia n is in o csaeleliatur astrita,ut eati. a. ia
150쪽
s eo seriti geniat tylib. in fine. s. August. lib., de ier.
miserico giam cum eorporali sic ait: Qui ora. nim dimittit O non dat, Os non plene operatus
Hi, metiorem tamen partem misericordiae renuit; hi autem dat, o non dimittit, omnino nullam misericordiam facit ; tita ab Omnipotenti Deo munus ex manu non accipitur, q,ea corde obligato in malitia pro riur. ignosca inus et o sates, ut patet nobis ignoscat. Prudenter enim San
gnetur dimittere mviritim , cum tu nota acquiescis Amittere parum a Dimittamus ei , ut Diali
nem Dominicam integre pronuntiare possimus. Nam ut ait Augustinus : Pectat,m si non a mi seris , non poteris aicere e dimisere nobiis risi a nos δή tit oe nos dimittimui debitoribus nostris. Ratiouem reddit Chrysostomus dicens: Cum quis ergaste orat, qai inimicitiam seruat aduer- quod religionis iis , iactiit, qtiad insit M tat sap/rtii ,υbi mero es noritius , apud pitim pat, mpeisonae erimen defecit, Matura nomeu remansit.
Cui stiatius ergo iti eum qu sbi in tui iam intu lit, ita si animatus, ut ocii ,nae climen penitus a a memoria desciat, & sia e nitati P amo: reii - in Deat. Et quidem irae , S iniuriae uicinoriai
prorsus elle delenaa iii sat si demonstiat ele mens Alexandrinus i x i in Pythagorae symbolo: Olla se giron in cinere turban m. Qii' signi- s. Clem. scauit, iram componendam, & omnem i iuriae hic ana memoriam obitu candam ; olla enim seni se ira seruosem, propter ebullitionem.
ipse orans mensitur , uicit enim remitto, O non
remittit ; est a Deo petii in cistentiam, non illi iudis eiur. Qua ergo hae orant, nil prot-sus accipcte metentur,nis iudicium. Vnde Sanetas C, pilanus se habet: Ex faris enim tibinti ga 6 ate itia eii, cum se natim tuam sen- ιο, iam iudiceris, 2 quod feceris, hoc ipse pa
IVben, Christus Dominus inimicos diligere,
eam dilectionem mandat, qua in corde praeci pue resideat: nam 14 cum inimico sola fronte, i& voce redeas ingratiam, S in corde tetineas inimicitiam, omnium inimicorum es pessimus.
illud enim Oaium perniciosius est, quod sub
grata amicitiae specie in corde delitescit. Testot Senecam ita dicentenae atii res inimicvis , nni sente.
iarei in pestire, grauitii malam e i .mis. h. M in diu veis, a is pertu latet. Nam erim qui palam e se aduersa mi, facile cauenda vitiare pos s. Traianus equus iuro f. s. 7ii , quia j o mani Misericordia ment tar est. In pectore quidem alii mulati amici, tanta quam quo et oi mo , i aiata inimicorum an, citium cohors occulitur,. quot cxtremam ad- Heriario remaciem machinator. Vnde poetins podi.
dixit Nulla ρem, est esseae or ad noeenacim, lib. ge quam familiari, set Milti . Nam licut Venetium coniolati
Ca v T VIII. Christianum maxime decet, inimicis
ignoscere. Cum inimicos diligere,& eis iniurias ignoscere omnes homines debeant, id tamen maxime decet Christianum. Quod in pucio Isaac cmnibus verat pietatis cultoribus significatum est. Aties enim ille,quem loco is e Dcus supposuit atque substituit ag sacrificium,appa- in mulso eoliique factum, vel argento v tuo ad ruit haerens virgulto quod satech aicebatur, in- mixtum ocru ς permanax in venas, &renetratterpretaritique remissis: cuius m si muri san- ad cor, & interimit: ita etiam dolus, ac odium , Ambios.& philo illud esse ais imant, ut amicitiae admixtu rix sentissime nocet. Quam-s sorte Isaac aliquam iniuri e suspicione'nad- obiem Calliodorus ait: Gram imum inimi elisia uersus patrem concepisset quod voluerit illum Ientis est, se coia adae usibi, licitias simu
Praeterea odium occultum immedie ite est; scut enim vulnus in viseetibus latens , curati non potest: ita nec anm,quod vulniis est gra illismum, testes. Gregotio, qui sic ait: ScrM-- lib. io. r. rus exim dolor contra proximum occiaια , menιι cap. . namqtie ut glaalus fgitur, cir muoroue illiti, ipsa vi certim occulta perforantur. Quis tam occulto vulneri medebitur ubi autem odium ita tectum est, vi te mcdio fit inter usus aditus , aeternum
fit. Vnde illud Augustini , inimiciti is sim ita s. August- tione Q si, immortales ruebat, id o erit. F emmor ales, quia 1imtilatione rem eiugulate , intelligeret ex nomine illius athusiit emittendam elle iniuriam. Quod maxime de cet Clitistianos qui fidem & pietatem isaac se quuntur : attes enim in sabeeli, siue id millione pendens significat vitulinam Deo gratiistin uti esse remissionem iniuriae. Praeterea fidei, Ac cli ritatis calol, qui in Christianis vigere debet, omnes inimicorum iniurias haud di scite con coquit. Vnde apud eruditos, struthio defluatiens clauum it eum, cum vel bis: Di triti a rissima coquit significat hominem generoso in posse Christianae chalitatis seruoreona em item iniuriam deuotate, atque absumere. auum set reum voravit, & decoxit David, ut gra insim imit b, a filio Absaloti allatam iniuriam paterna pietate ita obliterauit, ut illius inoctem fieret, & filium suu in iterum atque iterum .ippellaret, que in vi vcntem puerum nunciaraue rat, cuius appellationis discrimen apte odii sti tutum n strum tradidit sanctus Anthrositis: m liueret inquit puer erat , qui r parrici- A. petebas par ιm, m n ergo pietasu nomen Acci-