장음표시 사용
381쪽
lis. Digna igitur sunt diuinae bonitatis procu
ratione illa quae insaniamus ' Odioso nomine. Tot mala quomodo citcnt sine pio uidentia di uitia 3 Dei sapientia opus fuit, vi se niolito tutomnem vitae huius statum obnoxium iniselijs. nulluui genus vitae temporalis humana indu . illia excogitate, aut potentia comparare potest, quod immune sita missi iijs ; quatum effugium noti sceptrum, non ina stas est, sed patientia si tuiti Quis non videbit hic diuinam aitcna, cum nulla arte eripi malis possimus ; non exspectes aliud argumcntum piovidentiae, quam unde dilui videtii non sine diuino ingenio mala haec piaestant bonis celeritate , sacilitate, si e quentis,imgnitudine.
que mortem malis accensere.vitumque nequit esse. altei utrum sonum necesse est dici, sinatum alterum. reors ultimus medicoitim th: Omnia medicatui mala. Omne extinguit moli u: eigo si morbus est messi, mois est bonum tania Bobis aut penuria honorii ,: ut sustidium in alciuest, ut catentia mali honum rc putetur. scd insa- incinus moitem inter mala, inter teli irilissima. cur morbus malum, cum maximum malo menarret incautas , moneat improvidos 3 Qualis qui conscium te periculorum faciat, atque in amicitiae bonis admonitionem habes damni; cur exploratorcs & excubias Mellinus eius quod putamus malum maximum Diiii nimi naum inuentum est totus hic strepitus de sompa aduentantis sati, ne securi peiiclitaremur.
in Fauoi prouidentiae fuit , botu ningo serpentitiaiuilib ii omnium vitulentissimo crepitaculum appeti de M. dcie , suapte natura innatum, ut proximos ad moneret. tigrides quoque Bengala, incredibilis odis S noxae, comitem habent reuam animaliaci tum, quod latia tu contumaci instantem se ram indicat, ut caueant omnes. Nec ignauam pio uidentiam oportuit esse ad nos tum praedo cendum exitum, se ecti sulti is ste mcts praedicit ut pci mothum , qui velut strepitus est diuitiorum armorum , vi a s. cre arcus fugiamus. Cetie in motho accidit quod Dauid cecinit, di latius intonuit Pisde, Coosta intinopolitanus:
opinione infers super cicos metus, Minitationis exprimisque imaginem :Donec me u exanimatus hoc talum sidens, Sua reWa zotas, prouolutus ad genu, Ac Pa tim e comprimens antis stis, wecliner illum concitara cuspidis.
Sin cautus a media recuserit via,
Atiotti in contrarium iaculum leue :Namque arcuer solens aberrat a scopo, Ae simillat, ut creuatur ira concitus ;Seu per viii Ismel, monetque Iapri. s. Terroribus , minis , pudore , i somniri, Amore castigans: minas etenim Dei.
Paν .st saltibres esse naturastia.
Anne optatius esset, cunctos repente corripi, quam sata morbi monitione praesagire 3 Cum aliquando raptum & tepentinum alicuius exitum audimus, pauemus etiam secuti, solum possibilitate subiti interitus. Quid esset, si cet i illam a foret omnibus incertae inoctis repentina inuasio 3 Celetum, non tant dira iuuant aegritudines mollem, sed vitam. cato pess me ollecta saepissi mὸ animam allecit optime. Pinguescit spiritus macerato corpore. castigatiat doloribus etiam voluptatis memoria ; nec tantum libertatem hi adimunt malefaciendi, sed etiam voluiti. Quid felicius uti possit litate sceletum, quam etiam fastidium 3 Satis hoc languoris laudi excusatio ni superest; & ne nostrorum alic mus commendationes , ab Ethnico aliquo requir: mus honuiti aegritudinum ex pioseilo. Plinius alter se labens ad Maxinium inquit: NVὸν M. etiitis Lib. s.
ma votorum, Mollemque in posterum ct pinguem,s conlingat euadere . hoc est innoxiam beatamqtie uesanas ιι tam . Possum ergo , quod pluribus υρο bas, piaribus etiam voluminibus philosophi dote re conantur , ipse breuiter tibi mihique praecipe , ut tales esse sani pιrseueremus, quales nossvituros profitemur insi mi. Haec ille. Non ergo malum, unde boni sumus; non supplicium tantum,munus etiam computanda corporis vexatio; nec inique, sed placide amplexanda , exosculanda. Herophilus medicamenta appellauit deorum tinnio italium manus. Hunc potias honoris cum titulum aegritudinibus vindico. aegritudines sunt Dei manus, per has nos procurat, nos ducit,nos iuuat, i Us donat. Optimus gubernator instaurat minora damno grandius; medicus damna principalis partis, coidis & capitis, cum iactura aliorum membrorum sarcit. se Deus petdispendia corporis animum procurat. morbus est beneseium necesses tum , quod abnui non potest. lnscii nos nostri commodi, utiliota sae pitis repudiamus, diuina beneficia refellimus. At henetiolentia illa luimini Patris ita nobis bene vult, ut ad bona cogat; impatiens superati humano fastidio sua vota , ct aged te nos tantopere odisse nostra bona, quantovete ipse amat. Animosa de inclyta illa vox philagrii : Grassas Greg. Na- ιιιι ago. Pater, tuo timque hora intim conuiιον, qui et aantizpist nos inmtοι 2 νelti tanto bene elo as eis. θ ρὸν ε' ei ιe tim hominem purgas internum , s per contraria aci sinιm beartim nos ducis. Scilicet ista est subtilissinia benescentia Dei , ut eius munera
382쪽
non tantum sponte gentur, sed non spolite tecipiantur. Quatita ad haec Dei clementia , corpus consignate purgatorium animae r Fauot nobilium est, non in custodiam publicam mitti, sed intra domum aut castellum proprium calcetis loco coerceri . sic Deus eximiis aliquibus de dilectis animabus sua ipsorum corpora deputat ad expiationem. ptiuilegiarius ille animus est,quem sua ipsius claustra vexant,quem artus sui macerant. Carcetes Dei nos conata sunt: ubi video
obseelera comprehensos de punitos. vix aliud est quo magis soluamus peccata, quibus obaetati sumus. Non est cui nonnulli pietatis imagine deplorent valetudinem, quod impedimento sit austeritati vitae. Quaenam rigidior institui posset 3 Quis Catthusianus intia claustra magis in abdito 3 non licet tinguenti exire domo, non eubiculo: liud in ipso non licet incedere.
lectus ipsi cippus est. Saoctissimus ille aegrotantium pationus: patientiae doctor Iob proditetea dixit: posuisti in neruo pedem meum. Quis Anachoieta abstinentior, quam aegrotus 3 quis mortificationis studiosor quis ita corrupit
cibos, aut elegit acerbos, qui adrquatet acetiabissimum languentium gultum sine ullo palatis a pote venentium aut insipidas aut amatis3 Omnem quoque sancto Iob sua lues excetbauit cibum ipse sic satetur: Antequiam comedam, sustira, ct tauquam inundantes aquae , se rugi
tus meus Rutilis Idem ait, iuxta vertione in L xx.
Faetorem .se video escas meas sicut hi odor leonis. Non erat opus luti quidem Iulianus interpretatus daemo uin suis manibus eas contrectas
se, Ze corrupisse, inserorum inquinando halitu languor poterat fastidia haec piocurasse. Quis manachus vigilias aegio ii ducit 3 Quis ita incommodum lectum quaesiuit , sicut languens sentit 3 Quis ita se macerauit et lietis de disciplinis,uti qui intestinis tabet aestibus de dolo ibui 3 Quis ita punitens apperidices sui ossici).sordes,
di cultus incutiam adamavit, scut valetudina tius patituta post omnia haec, arbitreio nostro non stat tantus rigot; nec tempus constat: ampliat sensum dolotis, aut non solitur, incertitudo non dolenti. Ad ij ce agrotantium poenitentiam expiatam elle & tutam ab indiscretione,&vanitate. e caelo est , ideo utilior. caelestis aqua . plus sicundat agros, quam ioniana. sed de virtutes necessatias in aegrotante videbis abstinentiam,castitatem. Mitabiliot obedientia. nullus monachus tot periculis probatus, tot experient ijs exercitatusti ubetur Lindi, acerba bibere ; paret ad omnem molestiam medico. Vbi autem contemplatio aeternitatis maior 3 prolixae videntes febricitanti noctes, si gulae holae pio- ducuntur in integros dies. discit ex impatientia breuissimi doloris , quantum erat aeternum do
Iuuant quoque languores eruditionem , docent plutosophiam , conteinptionem suadent corporalium, explanant nobis humilitatem no
sttam. Lepide Georgius Pisides moibum dixit magistraram miseria , 5c prud/ns Dei fug/Iom.
Leuant quoque animum ad commemorationem
caeli,& instituunt in diuinis. dum valet pus,
rebus implicamur ; suis quisque oecupationibus direptus , studiis possessus, nullum Deo, nudum rebus animae locum expedit. Cessant
aegrotantibus negotia; ideo aduertunt ad conia cientiae curas , ad Deum, & explicant animum, Nil taimpedito corpore. verissime Nazianae nus,sive .lita. D. Petrus, ait: Amma morso a Dicta Dio est
propinqua. sacillime se Deus insinuat per patientiam corporis. Optimὸ diuinus vit Diago. chus inquit: Sictis incera , nisi murium tepefacita
in homine si lium virtutis Dei imprimi potest,ms ex infirmitatibus probetur. Igitur multa bona malignitas corporis patit. tot ilotes , tot poma e marcida stirpe erumpunt. itaque non indignae aegritudines sunt prouidentia,cum non sitit alienae a beneuolentia diuitia, cum bonos nos faciant, cum expient malis, cum eludiant nos. Tam commoda visa est summo Philosophoium Platoni incommoditas corporis, ut locum optimae optimorum ciuitatis clegeiit noxium de insalubrem. Grande quoque algumcntum est excusandis morbis, quod paltius amotexoptat soboli. Extraneos umbra S. Petri medicabatur , gnatam aegrotare gram sus rogatut cutram grauissimo non liberat et morbo; te spondit, Sie expedit ei.
NEc mois mala est: nam digna beneficen-centia Dei, quanto indigis prouidentia:
non ta u.n ad iustitiae Opportum tem permilla:
sed ad beneficentiae vitas ordinata. Iustissimε
quidem excogitatum fuit, peccantem hominem a suae antinae morte retineti corporis morte .Elegantissime Belo indus dixit: Praesis peccartim Ct sequeretis mors. Uma enim itimus qnam talionem recipere 3 sita siqvidem Deus es anima. ct ista eo poris .: Gluntarie quidem peccando, valens perdidi υ uere,nolens perdat s siti caret
stome reptilιι vitam , ctim noltiit vivere , non valeat eam uare,cui es quando vestierit. Hanc tamen
iustitiae poenam illustrauit quoque clementia, ipso iuris tigore ad heneuolentiam via. Taceo Gregotium Theologium, alios εnostris, qui miselicordiam de beneficium Dei illam exaggerant: allego ignatos caelestium, de
incredulos honorum an inu cotpote is exempti vinculis. Plinias Maicit, licet impius prouidentiae, de inhumanus animo humano, quem mor talem censui, mortem dixit piaecipuum naturae bonum. Stoici eam vindicaturit e malorum
infamia. Latias alibi caussam mortis egi, cam v ah id
quoque e malis exemi. nec hic erit pretium ope--Aite V tae,nili temorate quantum iuuet diuinam guber- luat.
nationem. Velut enim in singulis rebus dlicis aut consulta senatus, aut edicta piaetorum, aut dogmata principum, pro eius rei publicae bono excositata: ita Deus aliqua sipientiae sua consulta habet plo huius maximae inandanae reipublicae iaciliori itinatione, de habenis modetandis. Inter hete praecipua mors est. haec suit inuentum diuinissimiana ad humani generas moderationem. Dicant ipsi Ethnici, dicat Zaleucuet aliquas. Praesignis hie politicus & legum prudentissimus lator , tam necessata hominibus
383쪽
ludicauit sata, ut, si non esset lex interitus,
natura promulgata,censuetit excogitandum te, N lege firmandum , monis inuentum , ut
homine, memora a mortalitatis coercerentur.
i staguaienses balbati, togati cui Solem adolatent ; Quia, inquiunt, auctor mortis est. Tam ingeniosa est moriendi constitutio , ut ab illis diuinitatem ire petiet auctori. Diuino dignum ingenio inuentum moltis mihi videtur, certi Diimae & incertissimae, ut cautos semper nos su Dpendat,& cum motum commeatu accinctos ad proscchum. Ecqua industria excogitati polletessicacior ad contemptionem inanium & gacium rerum, quam conscientia nostri intelliatus, csim omnia iniecitura sunt nobis eum, licet non intereant λ Vnde suauius compelli poteromus ad procurandos nos, ad adornandos mores , habituti eos sit diu posthum os comites &patronos , quos hereditaturi sumus,adituri ip- solum prae inia 3 Tanta itaque commoditas moreis est humanae vitae, ut , clim assiliens &copioli Tina sit redemptio iis v, noluerit abrogate mortis legem temporalis,quia utilissimam. Alibi etiam de hoc disputaui. Hie nihilominus appendam sententiam excellentis viii Al- geli Scholastici. Quia enim, inquit, peccando Adam a ae a diu ua s, ideo Decis postmoatim in morie e parati dimatium eum fecit a seipse ;tr in coetisti ct animae d)tia Ane cognosceret, quia ipsa eius anima Deo,qua vera est visa, non auhesis. i. suia igittiν mora exterior mortis in rinstatam cras figura, quam forna, ideo hinc terranus, hinc monendo , erat quadam lom culpa mea ei-na. Si teti pr tis abii ilσιι poenam medicinatim Pam culpam mortiferam , sucurabiles nos ν ea deret , quia ablata poena magis conuere larem tirculpa, o iιa e, a υ gente σ obstante nuetis ui vina relinquereι tir locus grassa. tatim uisur culpa Mors sit anima interim punienta erat per tem
poralis morsis moles ara, ct sic sananda per gra
' sonti m ct Iabortim peccata excoquens purgaret, ct ira gratia cale tis Oiνιώιum germina,quo tib/
torum ignauiam νemunerans , ntisto magis meνito
abstulit ιι bratim , ne maternum moreremur: vitam Heνnum asiau, ut maiori etiam merito,
f. i. Icimat de ligno sita: quia si illa qui in anima perierat pιν lignum inobeuientiae , iuvereretriam in carne aternaliter per concessem lignum vita; ex toto periisset, dum carne uter Aser υiuens, ct in anima peccando eternaliter mari ηι, inchrabilis esset ιι aamones, vel erram post hane
visam cum carne utiturus aeternalito ut mali ho
Simile dubium requisitum sitit a S. Iuliatio
Toletano Praesule in primo σε γνυζιιιν libro, Cur motiem homines patiantur, quorum petgratiam baptismi teatus absoluitur. stii enim, inquit, hae a cura, solent argutis propositonita dicere: sors qtia in primum hominem venis, de malo inobedientia accidit, ct tria pro alti pectio
mortis umemque conditia impertitur. Nos antem
quorum originale peccatum in baptismate Isiai tur , cur mortis htitus supplicio teneamur 3 Hi ob e es ambus ratio prolata res Ionaei. Sic enim de his dialis egregius Augoincis loquitur, dirans:
Aa hoc reliκθxitur an me experimentum separationis a corpore , quam iis ablata iam crιminis nexu r quoniam se νιgenerationis Saeramentum conii ditiosequeretur immortalasas corporum , ipsa fides en/rMaretur, qua tunc es fides, quando in ration videtur. sidei atitem rabore atque certamixe,sn maior bus dumtaxat Maribtis, etiam missis
saerat timor sperandas, quod in sanctis Maνυ
ribtis maxime emictiit. Cuius prosecto coraminis 61st ncilla victoria, nulla gloria e quia nec ipsum omnino esset certamen, si post lauacram regenera tionis iura Saneti non patrem mortem perpetι corporalem. ctim partititis autem baptizanuis, quis non ad Christi gratiam pνσιerea potius cinreret,
dem Mne vero maieνe ct mirabiliora gratia Gl-tia ιονιι, in Utim is ilia peccati pana contiosa es. De hoe qtieque ira Iulianus Pomerius AH Ideo regenerati hine ad areνnam beatitudinem traυνε sne carnis morte non possunt: quia non praseniis est otia, sed falara omne bonum , quod in eis Sacramenta quibas regeneruntur esciunt. Et vitia
non temporalis vitula aeterna es ; non spe aliqua saluari vitiν regenisati in Christo , si non adare
naris beatitud n m consequendam , qua non videtur, caι mi irat spes: sed propter hane ii bitiis vitam me termino ph idendam, viderentur velle in christo renasci : atque ita nee fῶles essent, in quibus nulla Vfeι inti sebilium fati, o ad bina inti bitia proin renua tepidi νedderentur huius
Cur poena inferorum sint aeterna , o an penineas esiam ad misericordiam aetermitas suppricis. Dices comm E & prudentissimὸ ita prouisam vitam temporalem,ut morte eripiamur aeterna. Sed mors at et tia cur 3 Anne decet diuitia in bonitatem & misericoidiana, i in miseri idem aeterne esse 3 Quomodo viscera illapientis ina tolerate valebunt torqueti sine fine suas creaturas, cuin suas possit Deus limitare itas, aut non puniendo , aut non puniendo aeternὸ 3 Ne iii a cogitemus : lumina Dei misericordia filii, seuerissima interminatio a te tria mortis,quae necessana Lit adaman-
384쪽
tina statili lege gubernationi mundi. nec enim Deus negligenter debuit geret e publicam rem. viai uetsi bonum postulabat, cautum cile de sceletibus. salutatius erat, si largissima mulcta coni. Ditis trahet et culpas. Cam enιm , ait Guillielmus Pa viam p i. tisiensis, iuersitim velut damus quadam siti Crea- pi ' ioris,qui est Dominus amnium saeculorum , ct rex .u retior i uiueo; necesse est ιι Amtis eius completast totali sate partitim sortim, es opportti susscientia congrcientium osscinarum. τι πινο non Abitas quoniam necessarius sit earcer in amni ruati palatio atque habitarione praesertim ubi . tanta intili itido latrantim est, ct alio tim iustitiandorum. Amplius : Nialis es eluitas ordinataeni sontis rex pro Peat, s bona magi ratu rex
tur,qua non haseat locum exercenaa iustitia. migitur e Num sit, ct omnium philosophorum consensi. firmatum, uniuersum , seu mundum, ciauit item esse Dei alti simi ; in qua cives sunt ho-- mines o Angeli, hoc est omnes obniΑ rsa sub- ηιiὰ θινtitiales abstractὰ, excepiti damombus malι , qui secundum statiam malitia sua , ct etιam locum , quem nune habens s quem habilinistini, iuxta idem es viti,inam Christianam, non ciues,sed exulet raptitandi sunt , quale necro est hane riuitatem, qua DZo altismo rectore O regeragitur,2 magistratu ab eo institvio, loetim habere uniuersalem,communem ct appropriatum exerranda diuina iustitia. Apposite quoque sal om. in 3 .libro Contra Gentes: Se. iam leges hamaci p.r tras aliqui morte puniuntur, non qnidem ad emendationem sui , seu alio m. hinees quos uicitar, Ma is, Pes lente flagellostititia sapientior erit. Quidam
etiam secundum humanas leges a ciuitate perpe- tua exilio excividuntur . ut eis stibi Octis rivitas ubii. purior reddatur ;υnae dicitur: Elire a risoνem, ct exibit eum ea iurgium , cessabuntque ea as contumelia. N. hil igitur prohibet , etiamsi paene non nisi ad emendationem martim aίh beau tur , quin secundum aιumum iudicium aliqui δε beani a societate bonortim p/rpetuos parari, O in aeternum puniri: νι ex perpet pane timore homι- ne pereare a stant, ct bonorum scierate ρώνιον ex eoram I paratione reddatur. Pettinebat quoque ad concentum uniuersi vox aliqua S tela nantia iustitiae. Apte Gerson
gritatem metidia Miti moui tale sona, quia in , reno est iustitia , ct iis eati mollior cantus misericordia.iuxta illud: Misericordiam si ualetum
Bene, inquies, ista, sed temporalia poena sunficeret ,& formidini, & exemplo. quare posset Deus componere suam misericordiam,finiendo sontium supplicium. Non puto sat sere prouisam timori, nisi sempiterni horrore iniciatus. Allego testimonium Origenis .is existimauit, temere licet . & contra orthodoxam discipli nam, inferni poenas aeternas non scite, sed aliquando finiendas. Nihilominus alto supprimendum silentio dogma suum censuit, nequis scelerum licentiam uiui patetivtilissimam latus deceptionem putantium aeternas. Didicit expetentia, plutes, qui existimatione aeternita
sententiasse temporalitate poenarum , in omne se vitium egudisse. Inter alia sic conquetitur: tiri viri inier sapientes habiti, cogntia veritate Homilia de paenis inferni, ct deceptione reiecta loqui tui excu- secundum suum errorem vitio, tim sitam a m - ς ptixari sium t Vιιtitis erat illis sentire , τι pria ἱi . siuinuant, δε illo , Ve mis eorum non morietti . ct ignia eoνtim non extinguetur Sic detraxit suae opinioni de poenis in ini temporalibus. ut eam putaret scelerum nutricem , & satius
iudicaret salii , dummod5 aeternae posthumae
aerumnae putarentur. Ethnicos quoque appello, Epiculum , & Senecam aliquem, qui commentitia aut suspecta tali insciorum tormenta, tamquam poeticum inuentum; utiliis mam tamen eam pei suasionem habuere. 1 dispendi uiri steterum. Cur, si ista opinatio tam utilis est mundatiae gubernationi, eam Deus negligeret, cum magis intellit, non peccare multos, quam damnati aliquos 3 Atque, si necesse etat introduci eam existimationem, vetam esse oportuit. nec enim mendax Deus sieti potuit, ad
hoe quidem selicissime & potentisti me inst-mus. errorein nec vult, nec valet pronuntiare;
quare necessat id debetent esse poenae aeternae, non tantisti existimari. neque Deus saceret ut existimatentiat, nisi essent. Quid iam claminaris inhumanitatis summana misericoidiam, quod aeterne sontes puniat 3 nonne commodum& utile est omnibus, ut putemus sic punire utique : nam & illi qui negant punitionem x-tetnam, satentui utilitatem eius. Elgo si utile putate, utile esse ; si utile esseaut non dignum Deo, omnimodis silicitante nostin commoda Vide quam necesse erat sempitetnis punire cruciatibus peccatorcs vi peiori s non essemus elim iessimi nunc simus. si modo, cum instat horti ili, & indefessa incredibilium torment tum aeternitas, tam in uerecundi sumus ut peccemus; quid suillet cum temporaria duntaxat poena.
lentam licet indulgentiam pollicita, deninis Lset vitia r parum erat ad inuitatione in vit tutis, lpublieatio immotialis coronae de gloriae; plurimi contemnetent. Opus etiam fuit urgere aeterianae comminatione infelicitatis. v trimque necesse erat intercludi, ut saltem quaesituri asselum, caelum quateremus; vel cum tanta in tu tia boni, et non nisi Odio mali illul appetetemus. Nunc rogo , quae maior misericordia, miselescere delinquentium , an dolentium 3 tollere culpas, an poenas maioris subtractio mali, i aior gratia est. Merito hac supputatio maiorem arguit misericordiam , scelebos sine misericordia puniit, quanto maius malum culispa est,quam poena. Puniuntur aliqui .ne punian tui multi. Patum lioc, plus est, ne peccent, siue ut res piseant Pluti mi evaserunt damnationem,
quia nonnulli in eam delapsi, Et so quia summa misella culpari summa miserico ia de ea suit pet immotiales licet cruciatus, & ignes, quos ipsam diuinam misericordiam decebat assiate , & per veras interminationes , no- sttam salutem procurate. Georgius Pisides canit -- Minas ethnim Desparsolubres esse natura sua. Adiice , quda nee tantus sauot misiti cotia diae debuit esse, usque ad conte mitionem ii stitiae. Vtraque ornamenta diuina sunt: utraque
385쪽
sototi debebatut q8oque sua dos, & decor integet iustitiis. In Deo nihil mutilum . nihil tu-de, nihil ignobile ; aliquo necesse et at splendete
incorruptam seueritatem radio. Mollem principem , & tam cludelissima benignitatis, ut omnibus ignosceret, nullum puniret, quis non contemneret, aut odisset 3 ipsi adhue, quos sibi obstrinxisset immunitate peccandi. Qualem cogitas futuram tempublicam sub tam benesco tege , qui vitiis cunctando indulgetet priuilegia γ ctit Monarcham mundi tam ignauum vis, qualem praetorem tuae vibis esse nolis ne
mo cui pudor aliquis sit, ibi vellet derate . ubi
nulla talio tutis haberetur, nec exacta emendarentur animaduersione scelera. Pro in filicissamam vitam , ta incolatum mundi, si ita prosperaret sicinora ignauia rectoris eius 1 ineptus impetio Deus estet sine iustitiae ratione, si punire nescitet. Nosmetipsos tolerate non possit mus, si omnia scelera toletaret, aut nulla aut lu-dtica punitione. Satisfieti itaque iustitiae de huit : non fieret temporaria seueritate . non de cebat , ut poeniteret iustitiam Dei non piae nitentium iniustillae humanae,
ita sit aerti iri in Deo , punire aeterne
peccara. CEtetum aeternitas cruciaturam non excedit malignitatem sceletis. Contemni tui per peccatum maiestas aeterna, despicitiit iti finita diuinitatis auctolitas. indetessuit incitis contemptores quaedam infinitudo prauitatis.& pio inde reatus. mensura contumeliae, dignitas est contempti: aestimatur ex ostenso intutia. Dei siti nite bonus, infinite bene scias; ergo eius contemptio, infinite odibilis, detestanda, imprope tanda. Iach Gerson ait: peccatam motale qkou- tibet auertit a summo bono,er est ebi mi ΛΘ insistatum. s lueν imputatur etiam de lege ad panam κιρνnam ct in aram durat itie. Hoc naturae lux infinitati it etiam iis qui in umbia moltis des-debant. nouerunt Ethnici nonnulli,docuetunt, timuerunt. At nulla sit naturae docti ina, sussicit auctolitas Dei, auctoritas tantae misericoldiae, de ille pius de paternus animus , qui nihilomi
tius punit me me: cuiuscens illa: in iis verior est,
quanto ipse misericordior, cum praeter beneuolentiae ingenium velut cogatur tam se uetὸ assii
gete. scilicet ille qui infinitὸ misericors est, idem infinite sapiens,nec sallere se potest, ne aestimet de censeat omnia ut sunt. Ideo cum non
si Deus tyrannus, sed pater tot pietatis ossiciis
piobatus, velut compullus malignitate humana,
eam tam acerbὸ corripit; non quod Deus supra metitum excandescat, sed quod metitum sceletis transcendat omne supplicium. Albittium diuinae sapientiae .diuinae bonitatis, nequit iniquum esse. Quis nisi gemmarius pretium dicet unionis eriorem picturae quis melius peritissimo artifice dignosceti Nec ope tum pretium aliquis laxabit metu 3,quam qui optimus: nullus aestimabit legistagium aequius legislatote . illud mi hi videtvt tidiculum, mirati diuinam seuerataiatem in aeterna scelestinum punitione, nec attendere institiam illam iustitiam in innocentia Unigeniti dilecti sui.Quid mirum totqueri a ternum scelestos pro peccarit suis, si passus est pio alienis iustissimus Filius Dei; Qui potuit sustinete, sine contumelia bonitatis suae, charissimum Natum una hola pati inausth ; multo melius tolerabit stertiis iniustos suppliciis diffisi iustissime. Rationem oliam D. Ciegotius rea dit, quae pro multis seelellis quadrat. sic ait: At, inquiunt snὸ fine non debet puniri culpa cum iiisne. Iustas nimirum est omnipotens Deus, O
recte diem eritis itideae itiseus alprili que tem nixon corda hominum , sea facta pentaret. Iniquienam ideo tum cum sine aes querant, quia cum m 4 ne vixerant. mitiisent quippe e sine vivere, τιμι sua potuissent in iniquitatibus . pomanere.
Deinde quid iustitis, quam ut qui plo bono
temporali bonum aeternum conten iit, hanc iniuriam aeterni passione doloris, pro tempora- ira voluptate luati Quaproptet S. Thomas in
Summa contra Gentiles ait: Aptia ditiistim iti Lib. . Cou. dicium veluntas pro fatis comptisa ιν vitas i ii 3 si niti homines iidens ea qua exteritis agunttim , ita Deas inspiciι hominum corcia : qui autem propter
nem temporalem , litis boni temporalis aeteνnae
fiationi ollimi sinis. Visae paret, quod multo
magis obnit et in aeternum isti bono temporali fui. Eus1eetinatim uitiintim indicium ilia punιν debet, aes ero tirer peccasset. mili istitem dabitim est . quin pro aterno peccato aterna poena
Ad haec, peceatum damnatorum aeternam subsistet, nullo vim quam remittendum te rore, quare non initum , si aeternam offensam culpae aeternum comitetui supplicium. ncque enim ullum Ius edicet poenam finiendam,dum dignitas poenae non finitur: neque ratio dictat digni talem seu meritum ad poenam moti, dum culpae iniuria vivit. Hanc tandem lationem aut inlinitat,aut inuoluit Cetton. dum respiciens eos
Doctores qui malitiam peccati dissimant finitam, sic ait: Non uideo eo salmire pos/, quod non ibeatur sibi panis infinita secundom aeribita ς' temo nattira esst capax, Deus hanc vellet in 1ligerae quoniam hoe a1ὸndo Deus non so iam iuste,
Audiamus d nique Angelicum Doctorem tutius de hoc subtilitet disputantem in stimina
Theologiae. Peccatum. Daci ui, hoc inducit rea- , qttim poena,qvisu p. enit aliquem ordinem: ma' ait. 1. uinente atitem catipis manet es sectus ivnde qua usu eoi p. 'pretiositas ora nis remanιt . necesse o quod
386쪽
rima at νe artis poena. Perae fit autem aliquis ordiis vi quandoque quidem reparabiliter, qκiau disque autem irreparabiliter. semper enim defe-atis quo subtrahitur prineipium ,reparabilis est si asiem salvetur principium , eius υινι ute alij defeeitii reparari pessunt. sicut s cariti Nai in principium visitium , non potest feri Umni, reparatis . nise sola sirtute dimis ; s υ ra , saluo
priueipis v suo. aliqtia impedimenta adtieuiant visioni , reparari pulsunt per naturam , vel per artem. Caius ιbet autem ordinis est aliquoa priu-cipium , per quod aliquis sit partieeps illitis redi-ni ct id a s per peccatum eorrumpatur principium ordinis, eas volunta, hominis subuitur Deo, erit inordinatio, quantum est ris, irreparabilis; isi reparari possi viritire disina. Principitimavit.m huius oruinis est Utimui finis, cui h
m. inhὰret p/r charisatem. ct ideo quacumqtie peccara auertunt a Deo , ιαν tatem auferentia, quantum est de se inaicunt reatum aeterna poena.
Cur ιιι homines damnentur. BEne ista dire; at cur gamnati tot hominum millia necesse sciit 3 Iuς suum iustitia haberet minori sti age. non omne ius in multitudine sontium iustissimi Imperatores distiingunt, contenti decimatis captibus. Decet maiestateniquidem plurium venia. compara tamen, quae-sO , cum peccantibus damnatos ; omnes dclinia quimus , non omnes puniuntur. compara cum
peccatis punitiones ; plura dimittit Deus pcccata , quam plectat. aesti ina potius quot Deus ignoscat peccantibus , de quot velit agnoscete , quam in quos animaduertat. At quid miratis ob peccata mulctari, & non miraris tot peccare; dicam clatisis , quid miraris iustitiam Dei peccata punientem , dc non miratis illa retinittentem Maius malum, de maiorem miseriam, unicum peccatum crede,quam totius nostii genetis interitum sine culpa. Egono ita formidatem seuetitatem diuinain si omnes nos aeteream torqueret, ac quM sc puniat, ut permittat aliquem peccare. Magis totis contremisco attubus ad unam vitae huius culpam . quam ad uniuet fas in totum pinnas. Planὸ non nimium fuisset, vi unius hominis scelus deinceps vitaretur , aeternis uniuersos Perdurate in tollutis, non intercedente peccato. Quod si conspicet imbecillitatem de corruptionem humanam , plus admitot num saluum seli,quam ii omnes peditenti verum ne queiatis tantam esse turbam peteuntium ut excedant quoicumque incolumes. Plures salui ei ut, quam perdentur. non implent ciuitatem caelestem, nee triticum insitot uni carcetera homines dumtaxat. non constat carmen prouidentiae diuinae loldm humano genere : spuatus iunt colligae nostri. atque ex acetuo inirituum de animatum superabuiu Beati miselo, Plures conciues capiet ciuitas Dei , quam det tu dentur sontes in Babrionica ergastula. Nouenim rex hoc peνmitt/rat . inquit Alaxandet
'' Alesi, icilie t furiti η stium tam i cara plus in una
parte , ut ex iura parte minus sontim adderetur.
Propter quod a cenaum,quod omnibus confarratis
Eti hominibus ne mite is plures damnati.
eam sit admitandum non omnes perire. Peccatum originis uniuersos deuotauit, cunctos tabes ista cottiapiti damnandi etamus omnes: quid seuerum , peidi aliquos, si non omnes, cum deberemus Omnes maius miraculum est, unum obtinete salutem i quam omnes prolabi in interitum : quid maius dixν, cum non sit mitificum damnari nonne magis mirum, unum
lapidem assurgere in aethera, quam si mille videtes deoti uin mete; Naturae nostrae proprium initate est. nestit prosectb quid peccatum sit, de horribilis eius enormitas , qui eius demitat ut
Sed 5e iustitiam Dei aliqua pompa decebat;
de non valde magna est , post tot damnatorum appalatum , si beneficentiae de misericordiae amplitudicem spectest oportebat enim eluceres aliam Dei inter multa salutis discrimina ,&. ut egregie distetuit Ioannes C rson, damnationis caussam . quarentis resti tet earmen iIIua pucher rimum , ex graui tenore iustitia, mollι eansti misericordia ; de quali ρνομ iis, Propheta : a sericordiam ct itia eitim cantabo
tibi Dbis, he. V usa si pauciores sunt qui saluaniatur, manifestior est in hac gratia Dei, qtiemavi
modum inire sindos , craticios , mutos ct moraMos, pauciores sunt qui miraculo curantur , quam qui propria eonditioni relinquuntur. Haee Gerson.
Ergo qui paveos saluari mitatur,non esse plurima miracula admiretur. Quod maius miraculu, quini collectio peccatori sine scio cui non demiratur , plutes non est e mundos, non iedian dare orbes. minus miraculum est machina
mundi , quam minita a gratiae infuso. magis enim admirandum mihi est , vii iiii saluati. quam damnari uniue uos, hoe opus nostium est perite; sed vis tota Dei saluti nostiae tequiit tur. Nemo plures maiestatis laesae reos abripi ad patibulum miraretur, id in primis stupet et,s damnatus inolle tegni haeres instituet emt. N in charissimum potentissimi tegis ansumeret ut filium. Nec tantum pioptet homines iustos , sed & pioptet iusta tiara & gloriam Dei', digne nonnulli damnantur: nam propter iustitiam humanam, di salutem tem rotalem reipublicae . de honorem Principis ter reni , capite minuuntur. Alius est finis pestis. alius totius: alius enim est finis digitata manus alius totius hominis .metetur patii, pcicussione decor totius, finis totius natulae nostiae . gloria Dei est. digna utique ostentatione per omnes suos numeros , etiam cum iactui a scelestorum Elegant et Tettullianus ait: Maior borii ponis modio malo ad testimonium sui vitiari
P Raeterea non est tot hominum interitus t orientia solam iustitiae diuinae, sed Nntior est mise Moidiae in nostriim utique genus, euius disiaitas de decor in multis maior accidit, uuia multi pctierunt. Publicum, de bonorum
387쪽
bonum plus curati debuit , quam priuatorum commodum , maximὴ peis motu in . Non est uum& tyrannicum in Deo, quod peismos
plurimos suo iure, sua donet mulina, ut tueatur bonos, aut in melius prouehat. Solemne est, de impune cordato cuique, insumere viliota procuratione pretiosorum : sertum auarus atterit effodiendo auro. non pauci ex optimis aut reticlitaturi, aut petituti suissent, nisi multi
pessimorum periissent. Plutiminum Dei seruo tum , hoe est pessimum. Tanti Deus facit humilitate de leuetentia suae maiestatis,ut non magnope te aestimet perdi plures, ut pauci, imo ut unus sit humillimus, diuini costernatione iudicii summi iustissimque, atque suae anctoritatis
potentiaeque admirator de laudator. Amplissimudiscrimen, ubi tot perietunt,constringens illos,
in exiguitate de timore, si non secutos, s item tutos facit. Ipsum quidem illos sospitat peticulum : neque minimus perditotum hominum usus sanctis est meritorum cumulus. ignis
ille contumax incendit eorum charitatem , excutit vetet num , extimulat animum, ut prope
tando absint longiils a praecipiti,,& saltem ut
aufugiantimultiplicant quoque merita,ad maius gioliae emolumentum ad cettius vadimonium salutas. Omnia ne haec a censu bonorum,
di beneficiorum placidissimo titulo expungenda , ii inor Dei , securitas salutis incie mentum sanctitatis , ius maioris beatitudinis 3 quare cilin bona haec snt , ad beneuolentiam utique spectabunt cum . sonte suo;
de adhue ipse damnatotum carcer . cuius timor tot bonus Opportunus, sciditus etiam est beneficentiae. Acutissime censuit Gulielinus Avernus Scholasticorum antiquissimus ad benen olentiam spectare in se num,de nobis propterea diligendum : bona in nobis parit , quate non inter mala, sed intet bona adscribendus. De Mot ἱ- Primtim , ait, quia est pars domus regiae , O rebu3 cap s, galli palato ipsius Regis regum ; carcer emmyaνs est domus regia, valud necessarius: ibi enim fines, raptores, ct tirones, ct omnes ath malefactore inmer compediri detinentur , or aν Elissime custoaiantur, ne aliis ulteritis noceant. Secunda caina es, quia formido est, qua via-gis diei in expauentactilum, aeterrens eos qtii mati agere vellent, ne illud, vere impleant, timorem serti lem eis incutiens, ct cohesens manum, non autem animtim ex toto. Manet enim in hia
tibuti. Tum quia innumerabires peccatores ad paria Misentiam terrore suo compellit, ct ipsa peeta a de corditas eorum eaeniliis, latit legitur Messa stis primo. Nimor Domini expellit peccatum. Quemiam dum oe magni in ιimore subito es magno, a febristis in ἐν m curantur se peccatoris ab ab MAra ea alium s secularium desid/νisetiis plerumque liberamin. Quare mari egum est,
ν- desideνιονtim extingstri, O expugnans. Si quis autem dieat ex praeeuenii causa , diligendat
est ut m/diona pras maritia, O ex hae in qua
suram, vi medicina curatiua , non inconuenient
hae dicit. Quarta autem ea sa prvtra quam
dilig/ndus est hie, tita omnes Dei iniurias eo
sit . Non est ergo diligendus solumodb ex amore iustitiae, hoe cst, quia instrumentum est de locus iustificationis malorum, de vindictae; sed etiam ex amore sincerissimo quo Deus diligitur. si quis autem regem aliquem verὸ diligat, set. uum illius, qui omnes iniurias& contumelias eiust vindicaret, & de omnibus inimicis eum petiacte viei seretur, non solo ira diligeret , sed charissimum haberet: quia ergo anfernus huiusmodi Dei seruus est , meti id ab amici, Dei
diligendus est. Non minus erit campus diuinae beneuolentiae : nam & eius gloriae, de electorum saluti utilis cui seruit infernus , sciuiunt damnati. Idem Doctot licentiam infernalium spirituum ex misericordia diuina iudicauit pet-millam. Caussa est, inquit, diuina pietas , qM 1- pati, scii nobis hoministis saltiberrimtim esse timorem rat L i ab huiusmodi bestia s, it teritiis iamtis ab ei . Gp 3.3 Ei sti qmdem iam iidisti mtilieres aliqua ιινriabilia ostenrire partitilis suis, ut terrare huismodi auretant eos ab aliquibus periculosi vel noxij . Si huiusmodi terribilιtim appropinquutia telosenstitiis particilis adhibetur ex amore, vel pie rare,v potesarmaras eisdem, quanto fortii. oea roris salubrito nobis adhibet, ct ostendii Misi siles ierat easque horias malignσrtim spiritiatim,
vi earum timore atque terrare declinemυι ct fώ-giamus quidqtitu donare potest eu in prauam
ct aetiorationem pNeque in hoc dumtaxat modo maligni spiritus , de miserrimi illi homine, selicitati Sati tum seruiunt, dum in hae vita illos timere faciunt, sed dum in altera gaudere. Ampliat ut
quaedam accidens iucunditas beatimidinis, cum se vident naufragio ereptos, de tutos, ubi tot demets. Ctescit haee festiua animi exultatio, qud discrimen examlatum maius : maius ara tem in , νὶ, pauciores superarii lat. Hinc statificatio incredibilis, de assiduus dieitur hymnus Deo. hine inexplicabilis amoris vis erga Saluatorem totos illos occupat. adeo ad incrementum gloriae Dei, est etiam det timentum per di totum. Ostendi quoque aliquo debebat indicio suprema Dei dominatio, & stateris, de ius, de arbitrium potentis de creaturis facete quod velit , immuni maiestatis suae decore.
Poterat sine calumnia miselicoldiae in Omnes saeuire aeternis agnibus. minus esset comparatione Dei perdere uniuersas cicaturas, Ange los de homines , qu in si tu vermiculum aut nimicam calce necares. Quis turannum crudelissimum te criminaretur, quod culicem occidistes , quia voluisti 3 maius ius Deo est, maior ipse est cunctis, quam homo verme aut culice. Quare sne suae reptehensione pietatis potias et Omnes excluctare. hoc ipso quod non faciat, iam mitis est. Nonne delicatissima illumniis cordiae iudicares, qui nec formicam , nec vermem, nec culicem, nec tendem prae eordis pietate oecideret, licet diuexatus ab illis nam in tam minima impune, de cum impunitate humanitatis liceret iras ei. Cui Deum non dices summe misericordem, ciliai mansuetiolde element tot st; siquidem . quod ea est ira
nus , omnes nos non damnatat , aliquotum
contentus interitis iustissino, & hoe se in sine caussa: sed, seimὸ dixetita,cum neces state tot
388쪽
commodorum, diminutionis sceleriam, accretionis gloriae, obtentionis humilitatis , gratis cationis Dei, ostentionis misericordiae , ohibitionis dominatus sui3 qui solum donum a titulus , & maiestas satis elat. Trithemius ad Ma- ,. ag Ma xim trannum Caesarem ita respondit: Hi nasea is
navit, icisti si a ratione Qetis permissit , qui hunc ordanem rebus omnibus tribuit. Nihil Dea perii, qui omnium est Dominus, ct usu minus, malorum , quam honorum hominum at e stirivum corroborarum ubique tenet imperatim. Quid putumiis Deo salus nostra conuucet e par est , qui honorum nostνortim non indiget ' sitie enim istitiis ottir, sitie damnen ur, Deus ipse omnium in commarabilis est Dominu . nih auerit .i ,somnes sultientior ; nihil aocit, si iesus pereat mundis . Di infallibilis orsa diuina proti uentia di mutes aio: qui damnanaos non minus O .e-Eitur, quam tali anuοι , s titii vide ιιι θω ueris . Nemo certe damnanaartim patitur iniuriam , quoniam stetit in primo homine cecidimus omnes, ita nemo saltiatur nis in sanguine I sis Cisi Τι peν serie aiam; ct nemo damna
tur , nisi is persidia sua ct Amerito pere iuuiti- '
Addo, cum ipsis damnatis beneficentissime etiam agi, ne plus peccent, de honum poenae habeant iam a Deo istud capiunt boniim quod minus miseri sint quam puta de si litaria tua
malignitate : nam consortio de trux tui a poenae nunus sorda cst.
Cur D m permittat peccaIa. IAm non est quod calumnieiis pessinorum
damnationem, misi toleiate pessimos: nam si sunt, debent damnati. Dices Cur sunt ; Anceps huius quaesiti sensus est; cui pessimos perinit eat Deus ; de cui permitat id , unde sunt pelli- i. mi: hon est, cur permittat malos, & cut i L. isti . . , vera mala hic dico, nempe peccata ; de celetis. Atie , o quae voce tenus vulgi infamantur , notitii biliam disset tauimus. Die ad utriusque quaestri n- culta dilutionem conspirant nuper. dicta , cum dispeximiis damnationis caussas ; tum allelius ratio quat siti non leuitet nexa cii altera est: nam si mali aliqua sunt ratione tolerandi , de mala utique a atque e contra. Et licet Plato in haequastione, cui Deus tanta, tamque steque ilia mala permittat , iubeat quiescete , ausim aliqud philosophari. Nam celte in permittendis malis multum est quod mitemur bent sicentiam Dei,
multum qi oci bonitatem adoremus Diaultum quod b euolantiam omnipotentem suspici mus. Diuitius uti Augustinus ait: Melous iudicistiit de maris benefacere,quam mala esse non permittere. Arcano prouidentiae consitio ex te omnium pellima nouit extorquere optima. quot
bona ex aliquibus sceleribus depromissu 3Nolo
morari in illa culpa totius nostrae miletiae sontana : quam nahal minus ita emendauit, ut gratulata sibi Eeclesia selicem vocarit. Inde honos nostri generis, inde decor naturae, inde Christus Iesus,inde Deus homo , inde Deus pio homine stipiti aflixus , inde Dominus gloriae mortuus
ima , gratula: io , admiratio ; inde cognitio bonitatis eius. satisne lucrum noscere lacum tanto autem plus innotuit, quo homo sa-ctus, huntilis vixit . pati assime molios, ut paene dixerim ante ignoratum. Ex re a
iis sumus docti Dei patientiam, ese etitiam,
lenitatem. tantus virtutum stupendatum apparatus exornat nune maiestatem eius, prouocat
humilitatem nolitana ad lauaes eius,ad affectus, ad obsequia. Quanta potia, ex aliis peccatis emersere bo nar satis sit meminisse unius pari sensis Doctoris, cuius arcana malignitas , de damnatio nia
nifestata sanctissimum Amnonem secit. Indeptos e ipsi sicundus ille sanctitatis timor in tot millia sanctissimorum monachorum , qui
secuti s Itononis institiatum, odorem loem
dam paradisi exhalantes, sit initio exemplo se admiratione. Ecclusiain Dei honestant, caluiti implent. Egregie Gelion censuit: In se uiti a nato, am homini sest eorum multun o atque peceata sunt de dominio iusti, ct ei militant ad Oonam, gaudium. 2 cautelam. Deinde ubi certa humilitas nostea 3 ubi neci,ssitas timoris 3 ubi accietro seruoli ,3 ubi coidialis gratis eatro Dei ubi flos & de t virtutis albicalet, nisi videreismus tot peccare, timeremus nos plus polle, cognoscetemus a Deoptaeventosa piae tentem ingeminat laetitiam eluium disclunen. Quaedam enim obsonatio ineunditatis obtentae. est
tecedens timor obtinendae. et eptio malorum
sine alio bono laetiscat. Quam dulcem faetet beatitudinem mali . dixerim tinniens, subitactio i nullum culsa malum horribilius. m ignopere acuet exultat tinem iustorum eximi illa, adhuem hae vita Ruibrochius ait: Huitit OG sderario tam amabilis, iucunda ct sapiaa V, H
hementer admirer eius excitanda nos un tiam
p. s. oblitiisei. Non sit aliud honum, quam dominatio Dei,
quam sequitatis maiestas, scitisset probasse se arbitium de dominum suae gratiae . atque diuitius plurimas suae oste talle tius eiicordiae. tum, mitissime gerere publicam mundi rem, sine violentia, ii ne tyrannide naturae , quod decebat magis liberam. ubi prudentia Ze iustitia principis rutilaret, nullo crimine 3 satis sunt se leta, si attem de petitiam diuitiae beneficientiae prouocant. languet sne aemulo vi tus : repugnantiis emicat, nihil in rebus omnipotentiae obstit: aemulus ex nihilo venit, peccatum nihil , at illa potentissima Dei vis, de beti uolentia, sic potest in illo, quod sacete non potest, ut inde extorqueat , quod mixtinc potest, bonum. maior ars est emendate errata, quam Lerie bona. Et tot aliquando disciplinae seruit, de petitissimus artifex consentit nonnunquam
in discipuli ei tolem, ut emendatione artis petitiam insinuet. multa bona tollerentur utique,
si ii ala omnino : nam pletumque nexa sunt. malum uni saepe dum prodest, altera bonum est. Quare prouidentia dignum est, non omnia mala tollete, sed ordinare ad bonum. Omnibus oportet modis bonitatem Dei probari ,
commendati ; imo commendati bona pet mala. Pulchriora apparent bona ex malorum deformitate : nam ct candotem nigredo exaggerat.
Lactantius ait i ini ergo vitia non sunt , nec
389쪽
mirrati locul est quia/m, si i nee mi Aoria quidem , usi adu Uinitis nngus s. ita fit ii honiam sne malo esse in hae mitis non sit. Nee minas celebrati debebant bona motum, naturae , qua monilia honestant. Quemadmodum in his non peccat naturae intentio, optima temper; scilla praetet diurnum propositum accidunt. Ergo quemadmodii monstra ad decocem mundi spectant; nam & naeuus pulchritudinem ampliat: sic peccata , monilia morum , ad prouidentiae decus ; ne peccet prouidentia ipsa,aut minos pulchra api teat & totus suus lepos ostendatur. Luculetet diuinus Tlion aii: Ge tamen De divina bonitati reptignat, quod mala esse permittit in rebus ab eo gubernitatis. Primo quidem ; quia pγηuidentia non est naturam guberna oram to Zoe, sed saltiaγe. Achiiliit istitem hoc perfectio uniuer-s , ii sini quadam in quibtis malum non possit accidere ; quaedam vero qua defectum mas pati possint si natim suam nattiram. Si igitur malum rotaliter excluseretuν ά redis, prouidentia ditiina;
non regerentur res seunatio eartim naturam' qnou
tortirenitim. Haec dimine diuinus Doctet.Dixerim potitis liheltate carete homine ira,quam fi stra libertate donatum : Lustia autem libertate donaret ut, si numquani uti libet late licerct, aut Deo dignum non est et id consentire. Quate non absurde Titi hemius philosophatur , ad dagnitatem hominis id spectare: via , inquit, si Deus non pιrmitteret peccare hem nem , b iis videretur deterior , qua nulla impellente violentia naitire motibus libere vitin rar. Nam etsi ratisne setita careant, liberum tam boc est indifferentem Patara morum ha-Hnt, quem sequuntur: in quorum comparatione hsmo ii seretur inferiorii conditionis , si tibi is non haserat aνbitritim volt maris. Permis: antemh Mihi Deus toluntatem liberam , ctii nee regeι impetrant, nee principes itaque non solum redundat peccatorum permissio in virtutis deeo tem, sed naturae. Accedit quod insidotus ait: n permit ινιι Deus mala oboriri, conuariis malii natura bona accον emineret. Et S Augusti nus : Cuius rei de vitupeνatin viti m pdioetita ibro natura laticiarin.Quod Alexandet de Ales se ex
ponit Sicut etim dicitur vitium octiloram caecitas,
id ostenditur qu.d ad nasti m octilertim visus pertinete ita eum siritim nat alis σοι atri iur; quod non adhaerit Deo, hinc declara stir eius
rura .ut Deo adhaereat contiententer.
Tam lationabilis est pecatorum permis o, ut Plotinus lunaine solo naturae fretus,&ratione audax, disseruet it nee talariam, utilem & puliachetiimala mundo,& bonotiscam prouidentiae. Carpam aliqua, ex infideli homine pio decore nostrae sdea. In libro tertio enneade secunda sic ait: Numquid ergo mala qua in mundo sunt, propterea etii praee tria conserutinia psorie etiam
quia nisi hae os sent, imperfι itim foret o istum.
PIarima numque malorum,vel cuncta potius qse- admodum venenosa , quamuis plurimartim υβι O ratio laseas. Iam vera prauitatem quoque ipsam multa constat utilia contineo, mώltaque radia
aere pulchra . pulchrit inis arci iosa mo rei suscitat sq. au homines ad prudentiam, neque
securioνi licentia torpoe permittit. Alias rationes ante sic congcsserat: pravitas autem stire qui
iam asseri ad univosum , facta sita licet iuris iuris ipsas M/mplum, multaqu/ ex se utilia pa-νiens. reddit enim animos vigilantes, agetique, ut diligenter exceditent, qua ura pat sim ιm a praevario prauitatis valeant aeclinare. facit νυν- sus,ut quantom bonil virtus si comparatione Maialorum , viriosos animos as gentium, gnosamus.
qtie pνσιι rea hae saria sunt mala e sed di lium est ipsam muncii artificem rationem , malis , postquam faecta sunt , opportune ismodum Mi sole e. id aurem maxime potestatis est, molis etiam bene iii valere. Necesso etiam es 5 erini a feeitim accidere, quoniam est in alio.i'sam itaque aliud in quo hontim est , cam diue sam si a bono. inferi soni a sectam. id namquamn erat horitim. Quapropter , ii Plis inauit,
impos bile est mala penitui extirpari, qui bino alia ali , ius lora sunt ad ipsam boni nar ram , ct alia diuosa sunt a bono , sub enitae
sua causam inae sortita : tal aque euaserunt quoda .ons remotissima prouenere. Idem quoque ait: stilatimque deteritis e muncio tollenatim cenia sera, tollunt ipsam et am prauiuentiam ; cuiusnam amplius prouidentia erit ' Appendo , si
mali caullas quis roget , subtilem Simplicii
sententiam e Dicendum igitur hoc malum , quoa' θ qui principium mali partiunι, plerosque dubitansitim de eos mira. principalem quamdam ormae iram habere stibstantiam , naturam sietit
bonum , O potentium sono aequalem ex aequo contrariam , atque id ipsi malam egentiam habere , qua suapte Muttira cum eius c-trario
bono permiseret nequeat. sua ratia nigri est Omalso , ealiut eu frigido Enimuero rase malam porsut non est in nartira re m. Nam si 'inei- palis aliqua esset essentia , τι exempli gratia, homo , ct equus, haberet utique suapte iura perseectionem aliquam , ct formam , qtia id /ιιι qu a esset ; -xis autem forma ter-1sEctione sua nai tira conueniente pridita . henas , ct non mala : tia optὸν boni maluis
eo capere, o amare participationem, o omnia facere , ne eam perdat , ast mant. Hu igitur quω pacto, ut omnino malum cogitari paro; Vtiod vera malum est quo mali dicimur, s peceat es.
alicuitis malum fis rit 3 Itemquo sonum stile oppositam . ct ipsum s arriden . V., tim bonum ius, qκοd citiusque naiti a conuenit , quoque iustiam habet perfectionem. Multi a te is assectio contra naturam est eias penes quod est , qua caret, eo quod eius naturae conuenit, ipsoque bono. Nam si malum assecti esset natura eo emanea , perfe-nio eius forma in qua in s. ι, ipsum quoque ponam esset, me iam malum dicerer . sitiare non
est principalis aliqua natura , oestis 'aut a maia .li. ι, , Mossi Est boni; sta est aces O boni, cuius esse ratio atque priuatis. Augustinus nullam disserit proprie causam efficientem peccati,cum nihil st.
390쪽
cur Deus , si quidem erat conueniens se
missu ali ua peccandi, tot scelera
permisiat. Odiectabis sertasse multitudinem peccatorum: cui tot sceleta permittat Deus. pauciora , aut unum , vel alterum satis suisset. At lentot noster non facili negotio tolleretur. sturet nobis sensus mentis r non uno solia in iii mulo excitatui; vix s aepius exstimulatus ea sut-git,& in veritatem intendit. Ad haec, non tanta concrescetet sestiuitas,& tisus animi, viro iti si elusa diserimina crebra de obuia , in quae tot impingentes periclitantur. non ita renide-iet facies de iubat virtutis,nisi inter multas tenebras. Tum si nunc quecide Deo ausi aliqui, ignari scilicet eius consilii, immemores eius domitiij, qudd acceptor personarum sit, aliquos permittens peccare, aliis obstans ; speciosi olirurpurarent imagine suas querelas tuas, inquam. blasphenuas ) si v num aut nonnullos dumtaxat impingete permitteret, quod in pluribus aut ceteris nollet. magis enim iniuria solitatia pungit. damna minus communia pisis damnantur.& quod insolens di instequens uni, non pluribus accidetet; non Utiona imis, iniuriae potias imputaretur. Deus antem sui,&cteaturatum tutis rigiosissimus Obseruator, permittit peccata. Nce multa putes quae Deus permittit: cogita quibus obstat. Nullam prose-ctbteperies comparationem. Quis, si exundans non scaenaret potentiam misericordiae, sciuior Heliogabalo, saeuior Netone, peior Anticlitisto ipso noti esset Tot obstat sceleribus pietas misericordissima Dei, quot possit ni esse, quot non sunt. Quid seueritatis criminaris misericordem illius natuia, cium una se opponat scelestissimae nostiae, una illa testtingat fluxum malignitatis humanae 3 sic uno peccato coitu pii suimus. non initor vie homines peccasse, mi tot non plus. Glatulor compendium peccandi supremae illi miserationis di bonitatis sontanae, qua tantus malorum ardor extinguitiat. Dic, quae io, an accusates illum, qui totum orbem affectu miserescenti conflagiantem extingueret, & soldmielinqueret stipulam ardentem, ad ic innonium grati operis potentiae sum atque ut inde maiora bona excitaret 3 Certe Deus iste est, qui incendio totius nostri genetis se opponens, nondum millesimam peccatψtum particulam permittit. Multa suimus, plura facetemus. imo si deside tas statum illum, in quo Deus nullam petiuitiatat culpam, est quidem : namque in Pulgatolio non est peccandi locus, ubi animae, saeuiissimis licet initatae doloribus, summa gratulantur sibi suas P nas patientia. inde omnes Deus culpas ablegavit. lii hoc autem primo viae statu multis oportebat rationibus osten' dilutias misericordiae diuinae ,& albi trium maiestatis per minsione peccatorum. Compone quoque aeternitarem cum his saeculi angustiis ; nec punctum, illius comparatione , inuenies. aeternum cate bit Olbis peccatis : nunc non valde seuerum est, aliqua petiuittere, & hoe ut maiora de plura bona inde catotqueat Deus. Optime dixit
Aletis, i plia, est bonum vel numero , v/l quan-ihaie , qtiod elicit Deus ex malo , quam si sonum quoa destruitur per multim. Quate licet plurima peccata esse 1bsolute rideantur, non iunt plura bonis. Inali id eti expediebat multa
permitti peccata,vt exuberantia bonotum etiam ex multitudine malorum magis illustraretur. Tam ingens de ex ccdens vis boni quasi requirebat tantam copiam mali, ad maiorem bonitatis ostentationem; clina ex contrariis bona magis eluceant. S. Augustitius ait: S cui contraria contrariis opposta sermonis pulchritudinem reddunt r ita qua non verborum , se rertim eti-quentia contrariorum oppositione saeu i p, Di-ι ο componitur. & alibi: sicut pii iura cum colore nigra, suo loco missa , ita iue seras rerum
s quo pasei intuera) etiam cum peccato=ibus pulchra est, qua a per se ipso, consideraιοι suades imitas iuvet. Hinc licet colligere quanta sit pulchritudo bonorum , coni tot contraiia, tot de imitates , tot mala absorbeat de vincat: cum tot nigritudinibus si peralbescit, cum tot naeuis pulchrescat. idiog 3 etenim pictura magnas quoque umbras ad stam elegantiam Oigit. Accidit, ut immediatius respondeamus, unum pec tum eis: coxissem alterius,& alteriam alterius prenam : quatenus indigni per peccatum fimus diuitias auxiliis. quale non initum csse multa peccata , si aliqua crotiuerit rermitti. Claudo istuli, seimonem, quod satis auctoritatis sit beneuolentiae A: beneficentiae diuinae diuinae tot probatae beneficiis, ut licet noti consequelemiir in re aliqua lationem consilii ipsius; debetet piae sitim cum consilio , cum iatione, cum amore, imb cum beneficetitia sactum ; si non eius , cui peccata permittuntuT, eorum qui itide iecipiscunt,qui noscunt Deum, qui eius misericordiae diuitias de initant ut re laudant. Satis Deus meruit opiniones nostras, ct optimos de se sensus, ut cuius non videmus rationem, putemus. Egregie Augustinus ait: Et si intelligamus, quare quidqi e fiat, demusiae protiidendia ipsas, quia non si sine eo is,
o non blasphemispiratis. Ciam enim caperimis
disparare de operibus D i. quare hoc, ct quare it a. nou d solim facere , male fecit hoc; ibi hi lati, Dei 3 omnia se considera quomodo placeas Des , o laudes artificem. Quod si furiὸ intrare in oscinam fabri ferrari , non auaeres repreh/ndere solus, incudes, Mal eos. Er da im potiam hominem , nescitniem quid quare si, Oemmia νσHhZudit. stas nan habear p ritiam πιι eis, ct hab/a saltem consuerationem hominis , quia sibi die i ' Noa sne of a fulti, hoe loco posti sunt ; arii sex nociis quare, et sua nora
Cur Deus permistat matis. ALtera quaestiunculae particula, cur Deusnialos permutat, potest quoque illustratio dictis ; addam nihilominus aliqua. Tolerat malos Deus, ut savit tandem boni, aut pet