장음표시 사용
391쪽
ipsos alii aut boni aut meliores. Selio S.prospetiust. Ei utim prelaenilis pariis clementia factis, Dai spatium, θυο se crimine pinget homo.
Deniqne comi tam homines mala eri na,semper Dis spatiam υι pereanι crimina,non homines, Verbera non numquam castigans corde parerno,
Ne cito consumani satia fageda reos. Me pietate Dei terrarum non vacat orbis, Et nihil est quia nos non trahas ad veniam. Cum rex saltiandis ipsa quoque consiliis ira,
Non est stetitis Deo patientia sua, etiam cum detractione maiestatis, ut saltem satigatione sui
deat peccatores voluptatum , de inde scele- Ium : nec enim talia contumacis placiditatis
voluptas est , ut diu sustentet suum forem. Re seruat igitul Dein misericordiae iniustos per induetas tuae iustitiae, &, ut ί a uirius Hilarius ait, ah mi. i. h.'di simulat, o disera, ct patientia soli um di Deiano ivionis expeEius ι Inanem se omnisas pra stans, dtim per misericordia ct iustitia modum , temperandae so usualis indvistentia se νι- seruat. Si autem aliqui gustent alliduo petite interitu marcescentium etiam affeci uua & libidi num , solo consuetudinas placentium titulo ; tolerat illos Deus ad aliorum frugem , ut periculo malignitatis in alieno capite sacto Llicis si me cauti, aut te siliant avitus in imagine sua damnatis, aut properent ad virtutem piovocati deformitate , aut iniuriis pelli motum. Non enim patum iuuant mali bonos, dum osten dunt ; quorum ampliant patientiam amplissim uin meritorum penum. Quale Dionysius verilsine ait: Nιι ι prouidentia gubernatione de-- fritur ; sed his quoque qui mali sunt, prouidentia be1ὰ utitur ad aliquam tel ira tim vel aliorum e priuatam e publicam υtiti alem. To ierat Deus malos bonorum usu ; nec inutiles sunt paleae in aurificis camino. Ponti sex Callistus pinnus ad Benedictum Episcopum scripsit:
stim bonoram inim cum habes nisi malum , qui id O ese permittistir, υι aut corrigat tir, atit peν ipsim boni exerceatur. Praeter naec , cauilaira agit iustitiae diuinae cunctatis ivisericordia, ut
In laud)m -- Iusti vindex, cori. Iis in otii, Halai. Censuram grati rate regens , mi lio ue rigore Terribilis , multie magis Iistrare tremen
Post diu expectatam poenitentiam rigor plausibilis est, cuius sempet ius integrum ; nec roseti quhd lente acquirat. iustitia da uina imitatui horologium , cuius index videtiit stare, M tamen procedit. sol quoquc Praeceps in occasum, aspectui semper se piarist constantem. Accedit, deteriorem &, ut lia dicam, puniti rem esse malis ipsam impunitatem, eaque acet-bios plecti ipsa selieitate malitiae. Boetius ait: Ia 4 d. Multa infelieio Zm im ni sunt initi a impiari consol. rare rinari , quam iusta ultione puniti. ENU's enim, quod incredibile cuiquam sorte videatur, infeliciores esse necesse est malos, cilincupita perfecerint, quam si ea, quae cupiunt, implere non possint: nam si nulctum est, voluisse piaua; potu ille, miserius est, sine quo voluntati a miserae languet et assectus. Itaque cum
sua siti ullis miseria si, triplici infortunio necesse est urgeantur, quos videas scelus velle, posse, & peiscere.
C A p v τ . XX. Cur mali sint plures quam boni.
AT dubitari potest , cui malorum tanta
ubertas sit, atque angustissimus optim rum numerus 3 Hoc in hominibus , ubi exercitio opus est, disquirendum , non in Angelis. Patiet e, spiritibus sunt perditi, si ceteros compares non eadem ratio hominum. Eleganter Augustinus inquit: Magna materies o ptiria fetus dagasionis bono m , abtinuantia malo O. N e is ira tmihi toti diei Saltem esset propter exercitari rem no rara vi essent mali, pauci essent mali, O boni multi egens. Non ariendis, quias pauci essent mali , multis non nocerem ' Viiquὰ con
dera vis p/tirini, qaia si multi boni eo M, Opauei mali essent; patiet mali miatis bonis me re
non akλνent. Si non auderent, non exerere r.
ne vero quia multi sunt mali aloraris a pauci, bonis inio multos mus: O ctio laboratur, suda in; s ctim sudatur, orum purgatur. Hae Augustini ratio. Pollunt alia ex superioribus quaestionibus hi otiansferti: ea tamen rescii here non est opus. Appendam dumtaxat o sponsum ad eos qui putant malorum hominum excessu diuinum imminui honorem ; hoe autem repugnat prouidentiae, omnia pio Dei gloria meditanti. His optimὸ satisfaciet pulchra s. Anselna: com- Lib. I. mentatici Dei honori, inquit, nequit aliquid, quantum ad illum potine , auri aeris mitiis. id M -' ς is
namque ipse sibi honor est incor pii bilis, Onti ro
suo messabilis. Verumtamen ciam v qtiaeque
creatura suam ct quasi sibi praeceptum ordinem
quia sponse se eius soluntati ct dispastioni stiἴ-dit , ct in rerum initiositate ordinem stium oeius m Onitiestati, pcilchritudinem, quant in ipsa est, consertia . cum vero non vult quod debιι, Deum, quantum ad ipsam pertior, i honorat, quoniam non stibais se sponte eiti, di ρο- stioni , snitie, statis oriunem ct pulchritudinem , quantum inse est, perturbat, licet por/st tem o dignitatem Dei nia arentis l. t aal δε-
colorat. Si enim ea quae caeli ambitu continentur,
vellens non ess sub caelo, aut elongari a calo; ntiuiarenus passent, nisi ob ealo se , nti fugere cotum , nisi appropinquisnaa caelo. Nam a via ,
quanto magis a qMalibet parte cari elongar in tanto magis oppostharis appropinquarent. Ita
quamuis homo vel mati s angelu. dini, vota iii ct ordinationi stibiae e nolit, non tamen eam
fugere valei r quias stili fug/re , de sub volun-
iure iubente euriis stib valiantiarem puniemem.
Et si quarti qua transi, mn nisi sub volti rara
392쪽
fissa iam fmma Dpientia eo orat. Idem Anselmus paulo ante dixit : Detim impos i .ile es honorem suum perdere. aut eAim pec tor ponte solait qaod debet, aut Mem ab inuito aecipis. Num ant homo debitam subiectionem D osur non peccando , siue quod peccaι soluendo, volu rate ρontanea exhibet ; aut Dem inmitim sibitor u ab subiiei sie se Dominom .im esse ostendit: quod ipse homo voluntate fateri rectisar. In quo consarrandum est, quia scuι homo peccando rapit quoa Des est . . a Dem ptinienda sera quod hominis es. quippe non sissim id ali-eiam esse dicistir q,od iam possit, sed quod iis eim potestare est it habeat. Utioniam euo homo fatim ost, ita ut beati uilinem habere posset, si
non peccaret: cum ergo propter peccatum beari
iudine ct omni bono priuatur , de sis , quamMisistitim, soluiι quod rapuire quia lices Dei hoe ad Uum fui commodi non transferat quia aufera; μαι homo pecuniam quam aliν aufert, in suam
conuertit stilitatem di hoc tamin quod aufeit vita ιν acistium honorem per hoc quaa aufert. Auferendo enim peccatorem,o qua illim sum, stibi lia
Quin, sicut Dei honos integet est cum mul titudine illum inhonorantium: ita de eius voluntas tandem impletur, cum eam tot scelesti noti impleant. Hoc demiratus Augustinus ait: 'Ench. Mugna opera Domini, exquistia in omnes το- ιο ianiates .im : ct tam sapienter exquisita, ut, cum, nullaa ct humana creatura peccasses, id est, non quia iste .sed quod voluit ipsa fecisti, etiam
per eamdem creatura voluntatem, qua factum est quod Creator mltiit, impleret ipse quod voluit, bene stens o malis, tamquam summe bonin, ad eorum damnationem, quos iuste Praasi isti ad poenam ; ct ad eorum Ialutem, quos benigne ne iaristinatiis ad Irariam. uanium enim ad ipso in inet, qΛod Dem noluit, uercerunt; quanitimvero is omnipotentiam Dei, nullo modo id usi cere valuertim. Hoc quippe ipso quod contra υι-
ras e . Propierea namque magna opera Semini, exquisia in omnes voluntates eiin, si miro O in abili modo non fiat praetere m voluntarem,quod ei iam contra eitis si voluntatem: quia non feretis non 'erat; n e utique nolen sinit, sed volens. me sinerei bono feri male, nis omnipotens etiam de malo facera posses bene.
tandem damnari sani poVoad peccatorum permissionem, dices,
rationabilem videli, non tamen in omnibus i in iis scilicet,qui totam sere vitam sanctis smὸ vixerunt, quos demum in exitu vitae permisimus tibi, & aeternis iuulatuit cruciatibus, cdm dudum amici te grati ei fuerant. Hoc, fateor, tremendum 1 sed de idcli rationabile. sed Mided non indignum Deo , m 4 dignissimum ptouaentia diuina ad multos usus. Oportuit humiles nos semper esse, de imbecillitatem no stam persee tam versate, atque nihilitateni sic divitim in familiatem de ad manum habete, cogitantes nihil nos ex nobis posse. Vbi autem euia entius nostra in simitas panditiat, quam hoc permissu 3 Ex lapiti illius Monachi, qui illaesus ardentes prunas nudo calcauerat pede , sociaste salus pendebat s. Pachom ij, S. Palaemonis . de plurimorum Monachinum sub Pacho in is institutione sanctissimorum. Inde humiliot ipse Pachom ius, inde videntior, de omnium virtutum
magis studiosus. Paucissimi tamen sunt qui in
exitu vitae Dereunt, post vetetanam pri nitentiam. nam Hequctatissimum moltis archetypum videmus vitam. prout vivimus, morimur: apparatus enim nostii exitus , placidens colluc latio est. At omnium humilitas exigebat, unius
vel alterius periculo eruditi. commune bonum postulabat, priuato capite instrui. ideo aliqui an ponia naufragium fecete, ad salutem primorum, ad disseiplinam timoris , ad eluditionem humilitatis, ad inani stationem supremae Dei dominationis , ad ostendendas misericordiae eius diuitias. Tum . sicut tota haec vita campus metitotum est, se de stadium pugnae. s. The dolus studita est: Visamam in hae carne stimus, in praeso es bestum d neqtie enim fuerit virtus, nisi praseat sit bellam. Si tempus virtutis de belli, et-o periculi. unde hoc conflatet, nisi aliquos vi-eremus in omni vitae tompore perire Praeterea Dominus suae gratiae Deus est. Cuiuis e suo censu dispensate, piovi libet, licet: anne Deo sol iam non licebit instissime alicui negligc nti negare, quod non debet 3 Solo exercitio sui tutis, non moὰδ licitum hoc ellet, sed honestissi in uni : quanto inagis ut pliuibus det, de ptout gloriae suae expedit, 3: omnium instructioni 3 Vt diseamus hine pretiositan in veritatem , summe honorificam Deo, quae liuos stasinam nobis, nihil nos sine Deo polle, de maximὸ necessariam eius gratiam exordio nosti Iura operum , de pei seuerantiae, & fini. Lapsus Memnonis plures instruxit, tum narratus simpliciter , tum 1 S. IIeodoro studita inculcatus sermone habito ad monachos. Nec minia Heronis cuiusdam ruina, per quinquaginta annos sanctissimi, utilis multis sitit. publicatum eius praecipitium multos detinuit. Nunc adhuc coe cet in humilitate commendatum a Casano in Collatione secunda Abbatis Moysis. Alij quoque sanctorii in casias qui resipiscunt , utiles sunt, non tantum ii si piis, sed altis. D. Augustinus ait: sitio radam sane exemia, quos pec- c,ν 33, ducasse legimus , non ideo scripta dicit, qui sancim N iuia αδεριι ,οι ad degeration/m non peeeandi valeant, stat. conu io securitatem p reandi noli, quodammodo pia rc hoe siti minis a vi diseeremus i/l paenitendi humilitatem , vel etiam in ratibas lautas non destisandam salutem. Ideo etiam in exitu, quandoque aliquorum immotum misertus Deus ut latronis suae igno-iuiniae socij. Oportebat sabii te spem Omnibus ex nonnullorum qui pessimi suerunt salute; . . quemadmodum de timorem ex aliquorum Widem bonorum exitio. Maxime autem eruditio nostra exemplum est. alieno periculo discimus fortunatissa me.
393쪽
C Α p v et XXII. cur Deus τni potius quam alieri suam
Quaeres autem cur uni is latronis misellus
Christus , alterius non aeque uterque
comes supplicii. cui Esau Deus odio habuit,
Iacob autem dilexit 3 cui multis negat gratiam,
dispensat aliis 3 Altissimum hoc praedestinati
nis at canum rogatus B. Agidius , respondit: Sti it mihi litim maris ad D nrim pedes,manm, ct totum corpius. Diuus Augustinus in-
. ad Bonis stilitabile putauit. ipsa est quaestio, quam bea-
μ7. ius Apostolus curiosius quam capacius propo- Rom. ix. nentibus ait: O homo, tu quis es qui res pondeas
23 Mmquid dicii figm/nium ei qui se finxit: uid M.fristi m 3 Ipsa est quaestio, quae ad il
lam pertinet altitudinem, quam perspice te v lens idem Apostolus, quodammodo expauit, &- exclamauit: O atiittido diuitiaνtim sapi nita σseientia Deis quam incomprehen ilia sint iudicia eius , O inuestigabiles via eius 1 stiis enim cognouit sensim Domιns aut quis constiaritis eius is i aut quis prior dedit isti, ct νerribu/ιών
omnia : Us gloria insectila. Amen. Non itaque istam scrutati audeant inscrutabilem quaestionem, qui meritum anta gratiam, de ideo iam contra gratiam defendentes , priores volunt dare Deo , ut retribuatur eis; ptiores utique dare quodlibet ex libeto arbitrio, ut sit gratia retri-' tribuenda praemio : de sapienter intelligant, vel fidelitet credant, etiam quod se putant priores dedille, ab illo, ex quo sunt omnia , per quem sunt omnia, in quo sunt omnia, pel palle. Cur
autem iste accipiat, ille non accipiat , cum ambo non mereantur accipe tei de quisquis eorum
acceperat, indebitὶ accipiat; vites suas metianiat ut , & sollicita se non sciuientur : suificiat eis scite quod non si iniquitas apud Deum. Cum enim nulla metita inuenisset Apostolus, quibus Iacob geminum apud Deum praecederet sta-
que currantis ,seu miserenιιι est D i. Gratia sit ergo nobis eius gratuita miseratio, etiain si hac profunda in soluta sit quaestio. Qi a tamen hactenus soluitur,quatenus eam soluit idein Apo-hom s. stolus, licens 1 Quod si Deus volens ostendere iram. notam facere potentiam suam, sustinuit
in multa patientia vasa ira apta in i meritum, itos udereι ditiiria2glaria μου in vasa miseri νda. qua praeparauit in gloriam . ita quippe non redditur, nisi debita,ne sit iniquitas spud Deum; misericordia vero etiam, cum praebetur indebita, non est iniquitas apud Deum. Et hine intelligunt vasa misati cordiae, cum gratuita illis misericordia piae beatur, qudd ita vatis,cum quibus est eis petditionis caussa , & naalsa communis, ita debita & iusta tependitur.
Cette, si licet Deo de suo censu plus aliquidquam pupillo , non est quid interroges. Licet supremae Maiestati quod vult , e patrimonio suo, statia, misericordia, qmnibus cmota comserte. Quis enim nisi amens putauit Deum iniquum, siue iudicium poenale inserat digno, sue indigno conserat misericordiam 3 cum lar gitur gratiam, rei misericordiam hoc sacit; cum negat, per iudicium. Vult uni largiti, non alii: non est Opus ratione alia, cum rationem ali)iedditurus non sit. Voluntati eius quis aliqua resistet ratione 3 quis arguet quis resutabit quis conuincet 3 nec enim eius voluntas sinetatione est , cum se illi pro ratione voluntas, imo ipsa voluntas ratio. Non potes iustὸ queri de vicino tuo, quod neget tibi, quod dederit ex itaneo, si neutri debuit : cut Deo stitior licentia etit,cum sit summa potestas tu aibiti tu iraeorum quae licent 3 Non desidi ras racionen, ab homine, cum homo redditu ius si rationem aut homini aut Deo : cur a Deo cxigis, qui exemptus iure & omni iudicio isti Hoimius voluntas 1iisseiens tibi ratio vita, ut pallium & supcllectilem suam piaebeat cui libeat , cum non sit humana voluntas regula,nec ratio,sed dirigendast ad diuinam : quanto magis diuina voluntassati, erit, cum ipsa sit regula de amuilis rationis
atque omnium creatarum voluntatum , cui de
bent conformati 3 ipsa autem sine collatione al- tellus , site conformitate alterius, regulata est, se ilicet regula est. nillil enina tegulatius regula, nihil rationalibus iatione. Summa insilia υο-
Iunias Dei es , Salii ianus dixit. At si vis adhuc
aliam rationem quam voluntatem, id est, quam istam lationem ; certe utique est. exercitium sui tutis, ostenso dominatus sui ad humilitatem nostram , ad timorem, ad reuerentiam suae 1 testatis, ad inclementum gloriae,ad giatiscationem nostra in. Picio in quales effundetur gratiatum actionis assidius is, qui se videt diuinis res pectum oculis, nulla ex se pia caedente caussa, nulla ratione , cut se magis quam alium respectatet misericordia ; imo cum se videt minus meruisse Vnde, quaeso, exclarearet Apostolus O altitudo divi tiarum sapientia o mentia Le Is hoc non ita fieret vnde supremum Dei dominatum miraretur, si hoc non videret 3 Quare hoc ipsum quod mi ianaut , non inueniri rationem, cui unius potius quam altei ius missileatur Deus , est maxima ratio, ut scilicet mitemur.
haec iussiciens de iusta di debita latio, admiratio Dei. Nam quid in hoc miramur, nisi v sum sit premi domini, Hoc quidem debebamus nosse,
suspicete, venerari, timere, mirari, ad utipere.
Nam si miseli cordia Dei debuit aliquibus cis iactibus elaicie hominibus, s bonitas. si sapientia , si potentia ; cui non S dominatio 3 Qui enim diuinae dispositionis causas scite velit, de itistissima decentissimaque o nia Dei opera sata
teri,& suspicete, caussam omnium diuinoitim operum memoriae commendet. Cinnia proptet semetipsum operatus cst Dominus. ncque decuit aliter operatum esse, nisi ad bonorem suum.
ut gloria tantae ina ic statis pateret cicatis aut
creandis mentibus :& quo pacto gloria Dei pateret , nisi peiscctiones eius paterent γ Hanent, culti diuellae sint diuinae persectiones, di ueti a quoque esse Dei oreta ; alia, ut miscricorgia monstraretur; alia, ut iustitia ; alia , ut i pientia; alia, ut potentia ; alta , ut dominatus
S ius supremum. Hinc respondebunus propositae quaestioni, ac paene Cinnibus quae circa
diuinam plo uidentiam possunt inquiti. Quid quaeris.
394쪽
quaeris, quid miratis, cui non Deus permittat mala nonne hoc oportebat vi sapientia de omnipotentia Dei illustiatetur, qui scit & potest ex malis bona carpere maiora 3 Quid obstupescis , qudd miselicors Dominus aetet nisci uciatibus miseros peccatores perdat 3 nonne Deus iustus est sicut de miseri cois i cui iustitia diuina ignota debebat esset, non sua quoque pompa elucere, cum tanta minctio sit iustitia Dei, quanta misericordia 3 Quid haetes , quod uni potius quam steti largiatur statiam3 nonne sicut Deus iustus , di misericors, & sapietis est, ita de Dominus 3 cui non suptemus dominatus aliquem usum debuit habete 3 Et unde hoe,tiis in hoe esset illi pro ratione voluntas 3 lti stilliine
rigo & talionabiliter cuius vult miseretur Deus, cap. so. & quem vult obdurat. Asseretur, Augustinus vir. ait , magna bonitate, obdurat utita inqui ia te s&hoc ploptet Ostentatione ira decentiissimam sui dominatus υι nec liberatur de sui, meritis glometur, nec damnasti nas ae stili meritis conqtieratur Sola enim gratia redemptos discernit a perdiris. quos in υnam perditionis concreaerat m sant ab origine galla caussa communis. Hoc a tem tit eo modo avidit, vi dicat, Mid adhuc conqueritur 3 Nam voluntari eius quis resistit 3 tamquam propterea malus non videant tir esse culpandui,quia D.tis Oitis stili miserar tir, ct quem vult obduratr
testatem Multis lati ex eadem massa facere, aliud
tu quis e, Et in tuli bas qιι ιοuibas adstia capacitatis consa rationem retioear homine verbo quidem bretii , sed re ipsa magna es reauitio rationis. Si enim non capit haec,quis est qui respondeat D 's autem capit magis non inueniet quia respondeat. videt enim , s capis , in tiersum genus hamaniam ιam iusto iudicio uitiino in apostatica radice damnartim, τι etiams titii vis incie liberarettir, nemo νecie posset Dei vitupera e iustitia is qtii liberuntur, se oporthee liberari: υι ex pluribus non liberatis, atque in uiamnatione itis. sinita derelis As, ostendινιιών quia merira set Oniuersa con perso, ct quo es iam istοι uebitum itidi cium Dei dtiteret,xis eicis inalbi a miseri sordia. subuem rete iι colens sum de suis Mer ιο gloriaγi, omnis os obstruatur: ct qui gloriatar, in Domino glorietur. Hae sunt magna opera Domini, exqui-
Fatebetis hoc ipso qudd Deus velit, rationabile esse r nec iam exquirandam rationem , sed caulam. Nam potest quod cum ratione faeturia, nesciri cum qua cauia. Cette ex nobis nulla est caussa gratiae t liberalitas 5e libertac Dei solii cauila est, scilicet voluntas rvoluit, satis est; vidiscamus humilitatem nostrain , S reuercam ut matellatein eius. Iam & haec caussa erit, si de saetas aliquam libertatis & uoluntatis eius.. Sunt praeterei caussae in aliis nostrae getatiae;cum xiii sancti, cum sanctissima Sanetorum virgo saluatoris Matel pto nobis potius orarunt. Ate, nubis nulla caussa, nulla latici nullum muritum, nulla occasio antecellit, quoa auectare gratiam primam. ad secundam potest esse, noti non tamen sine gratia.
I Dem de miselleoldi teparatione e lapsu sce
telis , quod de ptima clargita oti e glaciae cenasendum ess .Licet Deo iure suo uti; ltiliat ali io an do; de oportebat iustitiae exerto uiua te inultos.
Circumstant saepe alia quae locupletissim ε caus-sent ut diuinum iudicium. Pro multis si an alicae ruinae despectus, de humani lapsus felix
te paratio.multa sunt in his quae exaggerent di Dinam prudentiam, de rationabilissim uiri ex planent consilium. Dedecebat piimum Dei contemptum suo tigore non con pensati, ne
ipsa misericordia auspicaretur scclera Semperstima delicta sustinent impetum iustitiae. Noe solemne est prudentisssimis latoribus legum, totam seueritatem in primos exonerare triangre insores , in magisti os peccandi. Brutus receniem libertatem palliae etiam siliorum cet uicibus lu-
stentauit : Alexander auspicia Petitet impeti, dedicauit 2cis iugulo: Salomon tex Pacificus hunc titulum impietrauit primis Adoniae fratri, consanguinei & soabi suppliciis. Angeli quoque malignitas io dignior vena a suit. noti indu cius ab alio, non passione coci eptus; sciens volensque dei quit. Ad haec , hebet tot humana mens , & tardior; Angelica perspicacia acrior,ti sine mole carnis. dignitatem secteris hoc cumulat. Quare Alculnus dixit: Angelus scit sce- Quaest. interis ino Enior fiais; homo vero ali ratis statiae se- Cea.dtiatis. Item qua uio sublimior Angeitis sngloria,
tanto maior in ruina. Homo ver . quanto fragiliorsu natuνa. tanto facilior ad veniam. Accedit lo
biu, monachus sie dicens : Nobis Pi rim nora Lib. i. da
res , liberos illos a corporeis linculis , seu qui aut non paria noras, aut peiora ei iam patrant, indicamus arque compescimus, mιno e ctim potesare quod metitis erat Persicisnles, pra ras qui maiorem facultatem obtinebant. Haec Iobius. Tum non tota natura Angelica per ijt, se ut elapsa humana. testabat maxima Angelorum pomo tuta : zenus tamen nostium in stirpe cottuptum
sunditus. homines quoque aliena culi a; Angeli
propna delaqueie. nec ita remuneranda erat volutas aliena,sicut propria. Angelica ruina emendati ex hominibus potuit:humana vi dei itasse insimularetiit a daemone infit initatis Deus ob utriuique naturae iacturare, quali impotens sat-cite : nec Oportebat gloriati aemulum , quia in
tociperet consilium diuinum sussciendorum hominum pio Angelis, sed potius Pudete sui, spoliati ab hominibus. Quod Attalle celebraiauit Sapiens , cdm dixit: Iusta sulerunt spolia sar ent io. impiorum, ipfi quippe Angelo , ait Sesto qtii in Miος
395쪽
primus tonatius est, per prophetam dicitών, om nis lapis pretio tis operimentum tuum , &c. Quod operimentum itine perdidit , erum per stipe iamaeiecti anctorum Angelorura societatem amisit. sed hae e spolia iusti tollunt, chira per poenitentiam semetipsos cruciantes , & crudeles sibimet existentes , consortium Angelorum, quod illipei stipeibiam amiserunt , per ponitentiam assequuntur. Sed & cum aliquem verbis &exemplis de peccato ad iustitiam conuerti sa ei utit, quasi spolia sua daemonibus impiis tollunt.
Plaeterea coni interitu nostro cassa esset tota constructici mundi , humanis rusibus dicata, inutilis d inceps. Maiot quoque Opportunitas fuit ediplicandae diuinae bonitaris, casus humanus, hominem Deum expostulans suo statui. non ita honoratet Deus omnes eleaturas factus Angelus, sicut sactus homo. Relinquo inclinationem Dei, & glistum humilitatis, vi descensus maior maiorem explicaret maiestatem. at tota plebs cteaturarum ingloria & Obscura maneret : sortita iam omnis est gloriae stustum, nam homo stustum est omnium.
Cur Deos ereatiis illos Angetis es homines, quos cognoscebar damnandos.
HAnc quaestionem dixit Trithemius im-itieti saecutio sitatis.& multos video in hoe anxios , aut nimis demitatos . cui Angelos cieauelit Deus conscius eorumdem damnationis . cui item homines condiderit, superaturos aliquos tutbam daemonum supplicio ; cui Ada muni paradiso colonum prae ccin, tam breui ex tui batidum ; cur ascariotem in Apostolii in allegerit, proditionis Fili j sui piae scitis 3 Piae mitto S Hieronymi responsum : Hu μνι υ tionem 3 Deus praesentia iudicat, non Diti a ; nec
condemnat ex procontia , quem noueris talem
tti est es in usabilis clementia, τι eligar etim quem inteνιm bonum cernit , s s. iis maltim stitu tim, dans jι potestatem conticui ouu ct poenitentia. Haec ille. nobis tamen non est animus libet tatem arbitrii cum diuina piaescientia nouo coniugare foedete ; satis hae amicant, cum scientia Dei sequat ut sutura . non essiciat. Ideo Deus noscit fututa, quia sutura sunt i, non tamen suis tuta sunt, quia noscit. At hoc quidem non spectat ad diuinos motcs, quos nunc tantum commendate lubet, & caullati cui rationabilissima omnia facta Dei, sancta, benefica , admiranda. Et quidem huic quaestioni in piacedentibus sa tisfactum est : nam si licet damnate scelestum, licebit Deo creasse , quem prae nouerat damnandum. si licet permittete sceleta, licuit Deo condete illum , cuius sceleris conscius suetat. At non tantum haec licere, sed & expedite diximus etiam beneficentiae & misericordiae Dei. Non igitur est cur plus demitemur creasse Deum exornatos glacia Angelos , ut perenni secum titubernici eos bearet, licet videret ingratos fututos. Summa potitis benescentia est , conserie beneficia, & aliquando perdere. cum conseientia ingrati animi non obstet animo liberali , Deus conscius ruinae angat , Angelos condidit ; non ut tuerent, sed ut erigeret, ct mamplexus suos dulcitet admitteret: stia ipsos culpa praecipites egit. illud tamen licet Deo, imo laudi est. Licet cuique uti iure suo, maxi-mὸ Deo , cui sine iniuria maiestatis licuisset, ad suprenii iuris sui demonstrationem , Omnes creatutas insontes etiam aeternis cruciatibus ansigete. Quid miramut, si benefica voluntate condiderit aliquos ob sceleta sua affligendos, non ut affigeret ; & quod damnet iustitia, quos bonitas creauit ipsa bonitate & iustitia abusos 3 Ceteitim innocentissimi & beneficentissimi fines aut caussae sunt, ut non abstinetet earum creatione: nam nouetat ipsarum periculo attributa sua publicanda , in ipsis peccaturis iustitiam suam, in altis misericordiam, cum pereuntium exemplo feruidiores multi, arctius virtutem amplexentiat, densent soliciti metita, & in magnam sanctimoniam & secutitatem consurgant ; cum ex his malis exprimat Deus optima,& etuat velut ex insulso cortice dulcem nucleum. Plaetetea Angeli beati seruiunt nobis,
licet pessimis. Quid mirum, si & homines dam nandos velit Detis semite filiis suis, & eoliae te iadibit, Christi a seruiunt & ipsi spiritus damnati, scruiunt quoque in temporalibus servi Dei &probi scelestis: ne mitere 3, si in aeternis serviant pessiim Sanctis,& piopterea Deus ab illotum
non abstinuerit cieatione. Idonee Gerson dixit: Velut animalia propter homines creata sunt ad
obsequiortim sarierarem , illa blandiendo , hiasaui nuo . inteirigere se habemim propter ereiso rum saltitem prasitos e se formatos, sue nocere
siue obsequi conenιψ, τι non glorietur omnis vel osse tiens et Ais, vel adaersans eis. Noverat
D MI .lesto, istii faturos praedestinaris, tum ad
vitam temporalem, itim a ternam. quare propter electorum itii ratem non inutiles omnino sunt.
malitia ιι lis es filiis D/i. Argute Radulphus scripsit : Adip s eortim sunt vari3 assectus, qui .
ni amatores huius mundi, quι Deo mortiti Isint, rapitintur. Has comedere qua dem non debemus, quia eorum praua isderia ab omni munda e--
d. dificare, non possunt arare , ct serere, nee τι sei sbi texere valens. Gm his igitur inditagrant , nee ramen sbi hac valeant praparare ;prouidit miserieινὰ is a uina, qua etiam malis bene uti solet , ιι essent aliqui saeculi amatores. qtii si ιι earnali intentione hac didicerint, aecepto tamen pretio, in huiusmodi Detili nee sita ritus obsequantur. Ipsi quoque, qui ira odio
contra honos desulunt, bonorum m litam villitati, dum patientia viritire exercitatis p aemia terna multiplicant. Inde numqtie es, γὰd ipse humani generis inimicus , atim contra Christia num nomen infremuit, tot Martyrum millia fiat amis eoronauis. Suga cilicina tabernactilι plura quam cortina erant, s longiora, sed cum WisIM. ad operiendum tedium iam,ct protegendtim alias presiosiores paries. Quoniam, inquit S. Bruno, peccatores Lib. t. de Con Theol
396쪽
peccatores o plares sunt, quam iusti, ct magis
amitti, cr horarum sublimast. Huc tamen i fi vim vιritint: hae a grandini, O pluma tim iu- iuriis rasernaealtim defendant : qtiouiam se ma-naehi ct sacerdotia omnes essemus,facili a Sarrae nis ct praedonibas Ecclesiis concalearetur. Vnde pro regibtis, ct ceteris qui in sab limitare sunt po- Di, orare iubet Apostolus, ct memb=a contemptibilia magis necessaria Ecclesia dicit.
Cur ilios permissas Deus da innari, quorum
Iabor bas mutii salui sunt facti.
C Rς dit quoque Deus plures , conscius ii
est interitus eoium, ut lucraret ut pluti. Os , quos nouerat eorum ope salutem obtenturos. Quis dixe it cui Origenes matus, cur Lu-eiset Calatitantis , cui Tertullianus, cur Euse bius Caesariensis , in multis bene metati de Eeclesa aliquando quorum scriptis aut opera multi stimati, de salutem consecuti 3 Quis diecisi ustra suisse Socratem, Platonem, Aristotelem, Epictetum 3 nonne digna catissa est , ut hi sue rint, amplissimum ex eis bonum in fidelibus, de siticiis, de electis Dei 3 idem dico de aliis, quibus non ad suum . sed ad aliorum usu in Spititus sinctus concessus. Quod argute obseruauit Guillielmu; de Cailloe ex trina sancti Spiritus
missione, in columba, in nube, in igne. Tribtis, inquit, etiam modis Spirisus sane Eus ιnti baltier appartiit. Aliis datar in munos, ct non in usum muneris; aliis in usum muneris,st mn in mtinus, aliis smal in munus , ct in usum muneνis. Prima
sum boni , sed imperferii ; secunai. mali; teri , boni Operfecti. Et primi quidem coliam bina plicitate gemunt sibi: secundi sero nubium misνι
compotiunt multos , in se autem rapiuntur in ari
pantur a ventis. Terrii pariter incendunt, νάοι sanctoram desiderisum stimulis , in se uti-
trienses amoris incendia, ct eloquiis Dominiet alio, inflammantes. At, dices, quae tanta cauli a suit, ut illos patres quondam Ecclesue aut damnatet Deus, aut certe incuriete passus sit in damnationis intelliatum a Cette iustitia Dei secuta eii. sottasse, quia vel ingrati Deo, vel elati, vel abusi diuini, d nis. Quanth enim dignitas sacerdoti j praestat, negligentia nostia , de incuria nostii ordinis Deum prolaocat. Quia Deus sanctissimos nos vult, humillimos quoque vult: de humilitatem nostram praemuniuit tot periculis, tot damnis, tot consacerdotum lapsibus , quos ad aliorum exemplum permittit damnari. Multis ideb leue lationibus eorum interitum promulgauit. Luiac ρ. ιι de dolphux de Saxonia hae narrat : Clericus qui-1 es I dam in Synodo Episcoporum praedicari comptissis,
s ' ' 'auti liaba tij . quianum dign/ posset ceram tot Tecti' Prausis praedicare ; subi accessum orationa iacebat, venit ad eum ala blas ct dixit, uid a Uiariis istis clericis predicare 3 die etitutia, O non alitia r Princeps inferni Ialutat
P,i ei pes Eeclesiae , lati omues eisdem referimas gratias , quia per eortim negligentiam ad nisi se tutis muriavis aeuoluitur, quia cum ipsi, pra-
R. P. Ioan. Eusebii Nierembelgi . latis nobis eorum subditi a ferunt . Inuitus qui- δὲ in tibi di a , sed Altissimi iussone eoastus. Dion; sitis Catthulianus visuin quoque natiat i ibae quati Religiosi cuiusdam Angli , mirum prorsus, Nouii. quem extra se in ecthali positum S. Nicolaus
per varia Purgatoris loca circumduxit. Ait ergo Dionγlis, , Religiosum illum , ubi ad s e rediit, haec inter cetera narrasse imui ibi saeerabies immens/ crticiari ιονmentis , arilare sitie ferre
fessione Lletii sent, parati diuina toma aebuisnon satis feeerant. Ctimque vehementer a irarer , tam paucos sacerdotes silis for cibus par gari , habita ratione mnltitudinis eorum qus p - eontinentia iura contaminant ; responsum est mihi : Des perexsitio ime namero versari sacer ἀδει ι haia modi, quod vix quasquam eorum vertim animi ablorem concipis de pecearis ante misistem. pi opterea pene omiss audiri diuino itidiei,
supticiis sempiternis. Licet e go cum D. Gle- Homo in Diio lamentati: per nos quidem er/s au san Euang. subelum baptisma veniunt, noris preeibi Mn di h cuntur,s p.r impositionem nostrarum mantium a Deo Spiritum Ianestim percipiunt, areae ipsi ad
patriam , s sae ruores ipse per vitam reprosam ad 'in se isi stipplicia f stinant. Cui ergo rei, cuismila, aixerim sacredores malos,m si aqua bapti s
Cur non omnibas eroget Deus auxi iam incax.
et Lia quoque quaestio , eui non omnes Valen- Itissin e iuuet Deus opportunis cogitationi hus, ne peccent, di timenda est ex superiotibus. Eadem dubitatio est ac illa, cur Deus peccata petmittat: de qua satis dictuin. Hae breui tet dumtaxat addo ; iam in Putgatolio legitimum hoe esse: obstlicta ibi de tutata est locuples gratia patientibus animabus cui non sic illam appellabo ὶ Qtida autem inconstanti te v quosdam in hac vita iuuet diuite illa cogita- .
tione, alios non ita instruat, multae sunt caussae, arbitrium tutis diuitii, conscientia nostii albi-tiij, ostentatio diuitiarum misericordiae Dei,in caementum merendi in iustis, aut proptio aut alieno peticulo, gaudium maximum caelestium supet uno peccatore poenitentiam agente.& de Dique glatia est, non debetur. Anne multum lobotates, ut quaeretes caussam, cui Augustus non omnes donarit sicut Maecenate in 3 placuit hoQsatis est . ubi non aliud ius aut ratio, ipsa voluntas ius de ratio est. Hane vitam agonis stadiura puta, ubi lassi, ubi erecti pugiles ; nec inconia fuit. ptomiscue gratia nunc emcax , nune suis ciens conceditur. Sic enim dispostum estptu dentissime. in inferno nulla gratia est essicax , in purgatotio tota, in hac vita aliqua ι id est vita que, ta sufficiens, de essen.
397쪽
Si amplius aliquid desideras , audi Augusti
De Dono num deuotissime disputantem. Sea eur, inquit,rcissi c. i. gratia Dιi n,n secundam merita homintim autum Restandis, quoniam Dem misericors est. Cur ergo , inquit, non omni h e νι βοηλα, qtioniam Dei iuriae itisetis est. Ae per hae ct gratis ab eo datuν gratia, sitius eiis in ariti iudicis demonstrat tiν, quid eis, qMihi datur, conferat graria. Non it ties mus ingrati, quod setinatim placitum volantatis sua in laudem Iloria g aliastia ram multos liberat misericors Sem de tam a bita perditiora , τι si inae neminem liberarat, non os t initium. Ex uno quippe omnes in condemnationem non initistam iudicari sunι ire, sal, m. Qui ergo liberatur,gratiam diligaι ; qui non liboatin , debitum agnoscat. si in remistendo debito bouitas , in exigendo aquilas intelligis , nusquam esse apud Deum iniquitas inuenitar. Muetir, inquit, non statim in par lorum, merum etiam in geminorum una atque eadem causaram ditiosum iudicium ' Nonne similis quaestio
est, ein in diuersa causa idem iudicium ' recolamm igitur illas operarios in vinea, qui rota die laborauerunt, ct eos qui hora una e nempe caussa
dia Ga . st imp/nsi laboris, ct tamen idem iudi
cium in reua tione mercedis. Numquid o Heaudierunt mum tirantes a patrafamilias nis hor. Volo ' Ita quippe eius erga alios Dit largitin, titerga alios nulla esset iniqaitas.Et isti qΛ uem υινι-que in bonis sunt; Hrumtamen quantum ad itisti
non es mihi ρ motio audiet, O homo tu qviis es qui respondeas Deo p Quem certe in Ono vestrum nignissimum largitorem , in te vera eo loremio simum, in nacti tamen cernis imustum. Cum enim iustis esset , etiams utrumque puniret e qui liberatur . habet unde gratias agas qui damnatur, non habet quod reprehendat. Sunt praeterea aliae caullae negangi multis, saltem ad tempus, gratiam; aut ut tesipiscant aptaesumptione aliqua, aut ne in illam relaban tur , aut certὸ ob abusum ipsius gratiae. Non-hulli ititerdum deletiores visi post indulsentiorem gratiam. Guillielmus de Sancto Theo doro obseruauit: δε quo, inquit, pro dolor 3 pD-rimi De ικν : qui eam pascuntur pane filiorum, ,- s. Misi esse aibitramur, ct discientes unde proficere debuerant, ex visitante gνatia, evanes ni a ransitentia sua , arbitrantes se aliqώid egrierim nihil sint; da boni, non emendan tir, sed indurantur e ct cum a bono prire de pretiosiore
gratiasti antia pascamtir serui, ut assii Iem es fili , ipsi gratia Dei abutores,esciuntur inimici.
Et cum ab oratione austias negligentias retieritinistin, illud voris Manne, eis non ora, corde tamen
iussi v i,. sv ut replicant in s ipsi, Si Dominus Glis sinos occidere, non suscepisset sacri eluis ae mani bis nostris. Me s , nisi nos Drias diligeret, non nos tanta dalcia nis gratia visitaret.
Cur Deos permistat tentari quem fis
PAuca hic addenda ; eadem paene est hae equastio cum illa , cur Deus condiderit quos prae nouit damnandos. Vtramque copulavit Petius Lombardus, & ex doctrina Augustini soluit : Non enim .sι laudabile homani, si id . bene tituere posset, qcita nemo male vitiere suaderet etim in natura posse, O in potestate haberet veste, non consentire suadenti, Deo iti n-ιὸ: ct est gloriosius non consentire , quam tentari non posse. Mouent ut etiam quidam dicentes : Cur creauit Deus, quos suturos malos praesciebat a quia praevidit quid boni de malis eorum esset iacturus : sic enim eos secit, vi relinqueret eis unde aliquid facerent i5e s culpabilitet aliquid facerent. illum de se laudabiliter Operantem inueniret. A se habent voluntatem malam ; ab illo naturam bonam, & iustam poenam. Fiustia ergo dicitur non debere Deus creare, quos praesciebat malos sumtos: sciebat enim bonis profuturos de iuste pro mala voluntate puniendos.
Thomas de Algentina vetustus & nobilis Theologus pluribus respondet modis propositae
quaestioni: Iaciuo, inquit, Deus eoisidii o In x. seat permitιit hominem tentari, quem scit vincen-.- ct casinum. a Primo agit, quatenus oratονis peresectis in creaturis aluo M. νι- masentetur atque resplendeat. Secundo, vir tu
piens est . quoa ma erat iret mala, nisi seirri
non decet, ut propter re earinarum ingratιιώ-
ainjm ae peruerstatem Deus emitrat peragereqvid sua est bonitarii. Sexto, ut maior sit de cor vinities , dum apposita itima se pota ela
ritu elatescunt ac innotescunt e verum , ut ait
Seripιura, Deus , quantam in se est, uniuersos ct sutilus ouit saluari, hominesque permittit tentari, si res endo O prauatindo copiostis mereantin , ae gloriositis coronemin. Et rursus, ut suas infirmitares experiamar, atque ad Creatorem confugiant,ae semper magis Iolsciti, ιι rati,
O eustoditi permaneant. Neque despicienda sunt , qtis Dionysus Rihelius Catthusanus ad idem quas tum commentatui. Ipse enim sapi/ntissimus Deus eundia In a. semcreauit, ut sint, ct bene 't, ct intueaisalia, o dist beata ex stant. Taliter quoque regit , di p.rii ae r AE
ordinat ea, ut suam sapιentiam atque ad rem naturam proprietate Me decet. eumqNe homo Dote constitutus in tita hae tamquam imaror. idi miles Dei, ad honora idtim 'eviorem suum in omnibus, ct auris Endii adtiosariis Ttiini honoris, decuit, τι creator permitteret eum ab impiis impugnari,
398쪽
Lib. I. Cap. XXVIII. 6t XXIX. 3 s
libera arbitris praui as , qua suos auus ct motu libera exequi permitianitir. Sed Djus aliis imus tam bonus es sapiens ebl, qtiod non sineret seri mala. nis Iciret, re vellet, ae mus ι ex icta elicera
bona. In malorem etiam issa punitione , des laordinatione pia reparatione, Dem omnipotens Diapirntiam suam prorsus immensam, bonitatem ac omnipotensium gloriose demonstrat. Sed ct οπο- sta iuxta se pasta, ct mutMa compaνatione eui de nitis eltices etint ae innotestini: sicque ex mur-riplici gradu malorum ae miserarum , ordo, gradus o Me tintia mulsiformis bonorum ac beato iarum praeclamas emicant: perfectos, eminensia O
dem rationes siti, facient quaestioni de alia lectione ludae in apostolatum ; quam ita obiicit Tom. 1. set. & dilioluit Gerson : cur Domititis Iutam qu/m ad Melec eastinum si bat, eluit in Apostolum i Ego, in R;ςi des desim .quum ex Tobas diabolus
rum sapientia o si nita Dei c. Hoc vatim scimus , quod in Abia non ea satiat Deiti improbis voluntrirem perditionia scelerata in es malitia. tamen ipse hae maculata voluntare bena istis est ; tamquam Dei sapiemia artingens a sine isque ad In Nortiter, di 'sneus omnias ulteri Corripiitir hie litio a ambitio creuis humani, pro νuens impavide ad evimina dignisartim. Quem
honorem homo etiam vocat ti, Dam elelitis a Deo, non tute , neque sine multo caden ii diserimine
suscipit. In timonio sunt udas ct Savit, plurimique. suu igitvir manet exιtus , utim ingerit se quispiam prece, pretio,non vocatum, non eis Itim,
Cur animam puram infundas Deus eorpori, cum Dile maculeiar, o contrahat peccasum originis sine acta propriae vo-
Ioniasis. Llud sonasse magis et udum alicui videbia tur, quod Petrus Lombardus de quaerit &Iibi Sendi soluit. Laν, ait, Deus qui fecit animam ipsam siue macula, o scit eam ex corpονυ coniundiisne maculam peccati contrahere , ct aliqviando ante
nari . eam corporι iungit ' Respondentiti , ex altitud. ne itidiciorum Dei id p otienire, o nec imio. hue a Deo fieri. ipse enim non incongrue humana conditionis modo. quem a prine ριο instituit, lacet peccata homintim intercesserant , siu
a principio sine τitio factasta ni , anima que demhilo creavi , eortamque consciustione hominem perliciens. cum ergo utraque h. nanis natura a
Deo sine sitis sit instit ita , licet a Ie peccato sit
vitiata ; non ideo imi tabilis Zem humana comdiraenis primariam legem mcitare debitat , sue ab
hominum multiplicatione dessere. R. P. Ioan . Eusebis Nierembet j. Adiiciam , quae' Egidius Romanus & I. Bonaventitia dicunt . ille in opusculo de Ofigi nati peccato sic ait: Sti τι nonnulli de sua ini Q. O , ici degentia prae timentes, aediuina iaci cia me iri io P c citis. lentes, aueentes sauitatem clementiamque ustii Mam non debere animais corpori in ondeo maca Iato. Ει qtion iam htimana ratio non a urescat.
specieι huma re olea sis amplioris gratia ac saltatis. qtii , ditie, o ct .miuemia δοna gratiae graitim facientis, aegratia raris .ata eo ara sunt p obtiu epistorti Dis tau t Apostos D. Id ne exclaraue uaritis, O felix gratia , qua talem ac tantum mertiit Reaeraptoris, quamurs multi tanta rum non gant partic pes gratiarum, hoc ex earum negligentia conting ι ct culpa non ex Redem pioris definti, si υnitiosos ad suam gratiam mutaripliciιὸν contiocavit. Hac Agidius. Nunc S. Bonaventuralia audiamus: IMO- In . Sentiria , inquit , mnlcipliciter simisti . Primo, pro dist. 3 . condeceλι a diuinae bonitatis. Secundo, pro aequitate in meritortim retνibutione. Primo modo su mendo itis mam , dectiis diuinam iustitiam inire animam carni in ficta, ne opus creatum ct Iastim dimitteret iis Maium : o ct He 2 i Detim G conservatorem , catus es opus se navim capa
bernatori itisum ct condecens Dii , calamum conquassaltim non prorsus confringe, e , seu in me liuo renouare. Si autem ι uia secundo modo
sumatur, iotim non Dii, animas qua ad c mi sons avit mali commisertim , corpori se infecto coniti a. Concordant s. Bonaventutae Albertus & vilicus.
Cur iustos in Farga oris Arineat Deus.
REssat excusenta beneuolentiae diuina, cur iustos destinctos amicos & dilectos suos expiatoriis dii Iligendos ignibus detineat, siue metitorum usu. Nam labot huius vitae, &tora haec miseriatum supellex haud quidem inutilis est : nam ossicina sunt Iotiae, cuius aeternum
399쪽
Pondus operantur. Postumi tamen illi immamillim cruciatus Purgatorii steriles sunt, nullum gloriae cumulum fructiscant: cut ergo inutilitet Deus diuexat gratos sibi 3 At tantus est iustitiae diuinae titulus, vi solo eius nomine ii ne alia spe motam cruciatuum mereatur. Nec tam vili debuit aestimati conspectus Dei, ut impuris patetet. Sed & usus Purgatorii surristiti hus viilissimus est ad meritorum cumulum, ut matutent in hae vita foecunde labores, ne se iaritas ignauiam nostram subornaret.Oportuit esse aliquid postumum, quod timeant iusti, etiam cuin tute & commendatione iustitiae motituit, vi iustiores fiant. Quare diuinissimum puto in- Uentum,diuinae ptu Ientia iustissimam purgandorum scelerum legem, non solum iustitiae nomine commendatam , sed &beneficentiae. Eam negotiatus est amot de desiderium nositi metiti, de ardens nostrae gloriae studium. Nihil potest tribui beneficentius post benescium ipsum, quam eius dignitas. Non est opus hJc miscete alia de necessitate ει conuenientia Purgatotis. Vnius tantum Origenis sen tentiam proseram : Si post lauacrum, inquit , ct veniam alii Elisum ν-sus ad pristina.
sinati fuerimus retios, ct adhae imperfelissensu ab Ap .urtim i stigiis recedentes, aut inivista gesserimus aliqua , aciι υνιὸ in ipsa issilia si
cum anima seiuncta Derat a corpore a Otremnam
auνο , argenta o lapidi perisse n. hil mere ais accipere 3 sed neqvie Me a citim est. Vtitu ei vir sequitur, nis ut primum propter tigna ignis tibi detur, qui constimat fanum, lignum Ostipulam, dic. Et paucis interiectist primum quippe pro pro ini Uitia 1 ι menta perpιtimur, deinde Πο-
A c et E N v s beneuolentiam Dei praecipue expiauimus chlumnia ; ies .it sapientia; cut
ut ad uetia accidant iustis , &confusione quadam sui tutis, promiscue affigat quos amat. Si Deus bonus, similes sui, bonos inquam , amat; qui amat, vult bonum; quomodo si amat bonos, mala in illos spargit 3 affectus non deest , ante error caulla erit 3 absit. imb summa sapientia in illos collinaat aduersa, non dico mala : nam subinde vult iustis aceidete aduersa, ne putentur mala; subinde fortunam ab illis abigit, ne eius si uo- res putentur bona. Quanain alia industria sagacius diffamate pollet ista bona caduca, quam negando honis, quam dando malis 3 qua diligentia honorem aliquem restituetet patienctae. quam adue in ponendo in bonis, ne illa aestimarentur mala 3 At quam dulcis est mansuetudo Dei, pet ficta tantum haec mala tem Iaraa nite suos, aut exetcete, aut cotti te 3 Est e
mo secundia, quam corpori aduersa : prim enim ιον rumpunt prostera , ut intieniant aduersa quoustangarit. Dispensat quoque Deus aceiba iustis ad metitorum annonam, ad puritatis condimentum.
optimὸ D. Ptosper ait: Absitie dolore quidem nequeunt mala sueta reperti Ad patientiae supellectilem , ad alterius vitae spem, de vota. Sublimis doctor & Mattγt Maxumus diuinam prouidentiam dixit per iniurias
terrenorum assuesicete diuiniora appetere ; tum ad prouidentiae fidem, tum ad animi explorationem, num ipsum Deum ament. an sua, an cum patientia ament, id est, an ament 3 exanguis charitas est sine peticulo patientia. an sine lucro prouidentiae ament Ingenuus ille, &, vi se dicam , animosus animus Epicuri, qui licet Deum otio infimaret.& humanarum retum aut obliuione aut contemptu ; sine lucii spe, sine utilitate, gratis solum censuit colendum . diligendum. iniurioso etiam Deo stati debetemus csse. Cato Caesati statiae relatebantur pro malis. Quod extorsit timor, cur non amot impetrabit 3 ptimum diuinitatis puel perium Hesiodus summentavit amoetcm. Nihil agit, quod
400쪽
quod amor non libet & sectet. Quare si maximum omitium huiust tum amor, & amor Dei etiam guta de molesta conatat , maxime pio his gratiae agendae. spera tui de praecupit ut altera vita , dum in ista assii gina ut, & moidemur tot nostrae naturae iniuriis, & sottunae odiis ; ad magnam utique vii tutis fidem, revetentiam, incrementum , gloriam. Optime S. Paulinus Er. ι . ad Iouium si attem scripsit: Deris is a istim mni
nestatis opim condidit , it alia ad sera tendum, alia ad exercendum , alia au dominandum creatinit . itaque corporeis ammatibusque nartiris ho- ω nes rati iisne dominamur. S a, ne ipsa potestatu nostra licentia reseltiamtir , ut tito exercemtiradu sis, aut spiratistis damontim . aut discnl- raribus negotiorum , aut ipsorum sap. elemento-νum motibus a videlicet ut exagitati, oris pru-d isti/ ct meiti diti m talis actiamur. A quo nos,
qua deberet magis grati eos Domino aeterno facere securia as , mel 'entes facit. Vnde ct magistri Gentitim Apostolus at . artario aluina pietas ι eonsilio , ct m Ino humana salutii emesti menta . opponi quosdam obices ei omni nostris, ct aduersisecundis mutari τι morbos, damna, discrimina ὶ quia tribulatio patientia νοbur opere tur, o patientia probasionem sidei pariat, o pr mitim gloria conferar: quod cerre viritis capere nisi fictrix non potest . non hiabiiura sit loria I eultatem, nisi Ora at qua prius dissctiliate co-
Non dissimulabo egregiam S 1 ne sis senten-
inpieti. tiam. Aduersa etiam, inquit, qua praer/ν merita nobis τι uentur accidere , plurimam conserant ad noxium asse flam , quo caducis ascimur, extiν-paurim. 1 ortums certe eiu sui aptia eos qui mentem habent, prouidentia confirmatur ; quibus , ct qui mente Opti sunt, dissa re di prouidentiI solent. Nuctus enim relinrtiit ν anima Ioiacus , quo materiam fugiat; se in patriam reuersura, si in nullum h e malam inciderit. Uuπνopter existimandum est, inferioris prouidentia praesdo stares aut en de pros eritates , animastis insulatu-as. itaque hine emigrantibus animiastis obliuiosum contingere mitim alius dixerit. Ingredienti crate hane vitam au me potum obli
Igitur diuina bonitas, prouidens malorum bonum usum, de commeatum ad aetetna bona, petipsa nos prouidit absoluere supplicia , pet ipsa
nos selicitare mala,pet ipsam iustitiam miscreta. Metilb S. Prosi et ait: Ad veniam i)nativi itisti per verbera regis: Da bratili rectis gaudia D a dabit.
idit Deus & instruit quos sibi deligit. Adhuc Ethnici nouerunt , & Seneca commen-Dε 'ou. davit: Nou vides quanto alito patres, aliter ma tres indulgeant. Illi ex retrami iubent liberos alstudia abeunda mattire, feriatis quoque dissetis non patitimur esse oris os, Ostiuorem illis ct interdum lacum ti exctit ant , at matres fouere in sinu, continere in umbra volunt, numquam sere, numquam contristari. numquam laboνare. P trium Deus habet aduersus bonos vires animum,
ct illos fortito amat, ct , operibas, inquιt, 2ο- Ioribus ae damnis exagitensur. υr vertim colligant robur. Haec Ethnicus. Igitur esse ax doctrina Dei, calamitas est : aget auimus inelii volupta-
tis plausu languens, sicco diuitiarum gustu. &pestifero moribundus honoris aestu , curati de-R P. Dan. Eusebii Nere largij.
buit votorum infelicitate, & suis deturba tu, cupiditatibus puniti. Voluptate , & quavis cupidine, velut tiabati clauo, figitur nostra mens,
moli carnis conglutinatur, aeterna temporalibus ; nec reuelli ab illis potest , nisi a nobis
auellantur. Medici pet acerba curant corpora: nec silus animi digna est minciti constare. Pu ros abducunt a lacte nutetices, illinentes mamilialas aloe infantiam quoque animi acerbitas exiscludit. Odium temporalium lenocinatui nobis Deus per ipsolum infidelitatem. tmido sensus nostri , post iacturam, impetrare debebat a nobis abstinentiam eorum , quibus praestat carere quam privari. timor maioris dolo iis mete tui fastidiu in minoris voluptatis. cibis propterea noxiis abstinemus. Postea vitio set, quod ptius siti su & timore t mmc pueri, Simplicius par, quae pratis declinabant, adit agebant ob timo rem . O , ibi mentis compote fiae int, ex electione faciunt. Duae medicinae partes sunt, quae
morbos pcllit, & quae obstat. haec a Tralliano ei. χιοῦν appellatur. Manus quoque diuina calice pet anticipatas iacturas Dbstate cupiditati bus . exercet animorum medicinam prouidentia diuina, cui saltem gratos oportet elle , cum corporis medicis insuper soluamus pretium
altis. Egregiἡ idem Philosophus dixit: Si igi
tur corporum medicinam exercentem , vorarem,
producentem, ac partes res .istem , ct irim fer quod homin s qtii seuere puniunt agentem, lam negamus , vel bonam potius fatemur, gratiamque ac mercedem medendibus per Limus ; cur nam Dei medicinum xon amamus 3 idem ait: Neque enim iraetina a. nee vindicta cupauitate, nec praeter meritum , neqtie nocendi caussa quidquam D m facis ; sed instar medica , ct ima taris , ct parentis, ct aa maximam υrati talem nostram, O tis τηο υe bo νem comple li ιο iam licti ργ. stiis ditiina bonitate. Multi sot-mis autem Dei medicina ; ut qui alios morbis, inopia, ignominia; alios pessilentia, sume, teriae motu, inundatione, nausagio, bello, alii pomis humanitus infiictis inedicetur. Neque velis inala haee s. t. sed bona: si quidem medicari bonum est. Mala ergo, sunt medicamenta bonorum. at nec sine medicamento sunt: nam malorum medicina patientia est : sne isto usu adhue appetenda. Lactantius ait: Suisma igitur Uriis, habenda est patientia, qua vi non careret homo iustus , voluii illum Deώι pra inerti
Semper meminisse oportet quantum praestet lucrum. quod ex damnis huius saeculi capimus. Vtilissimum . de Christianum Attiam praecortum in prompto sit : Si quam rem externam Lib. e. Iretinquis, git a Dia ioco illitis consequare. Quod si pluris faerit, caue umquam dicas te iacturam fuisse. Nee quaarante honestam alnionem, meffigido sermone tranquillitarem anima , nee turpi oratione verectinatam commutaro, sugd peccat prouidentia , se melioνιbvia meliora tribuit tNonne praestat merecundam esse , quam alu tem 3 pudeat iam nos sinistiὸ opinati de laboribus , & propudiosa de contemptu humano, contra Dei sensuira , contra Sanctorum cupiditatem , contra Philosoplictum opinionem, qui labores non tantum bonis dignos , sed optimis honos iudicarunt. Post Seneca , post